پیامدهای اشغالگری آمریکا برای افغانستان؛ توافق صلح احتمالی واشنگتن و طالبان به سود کدام طرف است؟

به گزارش گروه بین الملل ؛ زمزمه‌های نهایی شدن توافق آتش بس میان گروه طالبان و آمریکا که در نهایت منجر به خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان می‌شود، برخلاف دیدگاه‌های بعضا خوش بینانه، از تار شدن چشم انداز صلح و ثبات در این کشور خبر می‌دهد.

اظهارات «مارک اسپر»، وزیر دفاع آمریکا در حاشیه نشست امنیتی «مونیخ» ۲۰۲۰ در مورد نهایی شدن توافق با طالبان برای برقراری آتش بس، تردید‌ها در مورد آینده سیاسی افغانستان و ثبات در این کشور جنگزده را افزایش داده است.

 

منابع نزدیک به این مذاکرات از اعلام احتمالی آن در روز یکشنبه و آغاز فرآیند آتش بس از روز دوشنبه خبر می‌دهند.

تاکید اسپر بر «امیدوار کننده بودن» این توافق را باید تنها از منظر آمریکا مشاهده کرد که در تلاش است هر چه زودتر از برزخ ۱۹ ساله طولانی‌ترین جنگ خارجی این کشور نجات یابد؛ چرا که توافق آتش بس به رغم ظاهر دلگرم کننده و تبلیغاتی اش نتیجه یکسانی برای مردم افغانستان خواهد داشت.

 

نخست به دستاورد‌های آمریکا از این توافق احتمالی می‌پردازیم. این نکته را در نظر داشته باشید که توافق ادعایی «اسپر» دربرگیرنده مذاکره بین الافغانی، برقراری آتش بس در سراسر کشور و تعهد طالبان مبنی بر عدم حمایت از القاعده نیست، اما جدول زمانی خروج نظامیان آمریکایی را شامل می‌شود.

آمریکا در صورت امضا و اجرایی شدن این توافق دستاورد‌های متعددی را کسب خواهد کرد که عبارتند از:

- نجات نظامیان آمریکایی از برزخ افغانستان: ۲۴۰۰ سرباز آمریکایی در ۱۹ سال گذشته و در پی تجاوز آمریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱ کشته شدند. آمار تلفات نظامیان آمریکایی در سال ۲۰۱۹ براساس گزارش‌های تایید شده توسط مقام‌های آمریکایی ۲۰ مورد بوده است و ارتش این کشور در دو ماهه نخست سال ۲۰۲۰ شاهد سقوط هواپیمای نظامی خود و تیراندازی به سوی نظامیانش بوده است. کابوس بمب‌های کنار جاده ای، حملات فردی به نظامیان آمریکایی و سقوط بالگرد بالاخره باید جایی از قضا در پی توافق طالبان و آمریکا به پایان برسد.

 

- کاهش هزینه ها: هزینه‌های جنگ درازمدت افغانستان سبب شده تا پایان دادن به آن علاوه بر قرار گرفتن در مهم‌ترین برنامه‌های «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور آمریکا به اصلی مهم در سیاست خارجی آمریکا مبدل شود. این جنگ به اذعان وزارت دفاع آمریکا سالانه ۴۵ میلیارد دلار برای این کشور هزینه داشته است که در مجموع ۱۹ سال گذشته رقمی معادل یک تریلیون دلار تخمین زده می‌شود.

- خروج آبرومندانه: توافق احتمالی با طالبان این فرصت را به آمریکا می‌دهد که از طولانی‌ترین جنگ خارجی تاریخ خود به شکلی آبرومندانه خارج شود. براساس توافق مذکور نیرو‌های آمریکایی طی ۱۸ ماه خاک افغانستان را ترک خواهند کرد. مرحله نخست خروج شامل بازگشت ۳۴۰۰ سرباز آمریکایی از افغانستان است که طی یک هفته یا یک ماه انجام خواهد شد.

- عملی کردن وعده بازگرداندن سربازان آمریکایی به کشور در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰

 

در طرف مقابل دستاورد و حاصل این توافق برای افغانستان چیست؟ کشوری که در ۱۹ سال اخیر بالاترین هزینه انسانی را پرداخته کرده و شمار زیادی از غیرنظامیانش در جریان تجاوز آشکار آمریکا کشته، معلول و آواره شدند. دو سناریوی تحقق و اجرایی شدن توافق مذکور یا لغو و عقیم ماندن آن برای مردم افغانستان نتیجه‌ای تقریبا یکسان خواهد داشت.

در صورت امضای توافق آتش بس میان طالبان و آمریکا، این گروه برای نخستین بار از اواخر دهه ۱۹۹۰، زمان تاسیس آن مشروعیت سیاسی کسب می‌کند و به آن، این فرصت را می‌دهد تا به عنوان نماینده افغانستان در سایر مذاکرات طرف بحث قرار بگیرد. عدم امضای این توافق نیز به معنای تداوم خشونت‌ها و جنگ در این کشور درگیر جنگ است.

«اشرف غنی»، رئیس جمهور افغانستان که روز جمعه در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ با اسپر و «مایک پمپئو»، وزیر خارجه آمریکا دیدار داشت، هنوز در مورد توافق مذکور اظهارنظری نکرده است. اما «اسپر» از قول وی تاکید کرد که دولت افغانستان که به خواست طالبان از مذاکرات کنار گذاشته شده بود، از این توافق حمایت کامل می‌کند. باید توجه داشت که موضوع حضور نماینده دولت افغانستان در میز مذاکره «کابل» خود به بروز اختلاف نظری درونی مبدل شده است. ضمن این که یک افسر ارشد نظامی آمریکا نیز تاکید کرد عملیات ضد تروریستی آمریکا در افغانستان جدای از توافق ادامه خواهد داشت. از این روست که چشم انداز صلح واقعی و پایدار در افغانستان همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.