آشنایی با اساسنامه جمعیت هلال احمر/۱
به گزارش گروه جامعه ، در تاریخ ۱۳۶۷/۲/۸ نخستین اساسنامه قانونی جمعیت هلال احمر به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.
سپس به درخواست جمعیت، قانون اصلاح موادی از قانون اساسنامه جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران درتاریخ ۷۴/۱۲/۲۲ توسط مجلسشورای اسلامی تصویب که این اصلاحیه، علاوه بر تعیین علامت جمعیت هلال احمر به عنوان نشان اختصاصی، موظف نمودن کلیه ارگان‌ها و نهادها، سازمان‌های دولتی و نیرو‌های نظامی و انتظامی به تخلیه و تحویل املاک جمعیت را در پی داشت.
دومین اصلاحیه در تاریخ ۷۹/۲/۲۸ تحت عنوان قانون اصلاح ماده ۲۰ قانون اساسنامه جمعیت هلال احمر مشتمل بر ماده واحد‌های به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید که براساس آن، جمعیت و مؤسسات وابسته به آن و شرکت‌هایی که حداقل نود و نه درصد سهام آن متعلق به جمعیت باشد از پرداخت مالیات، عوارض، حقوق گمرکی، سود بازرگانی، حق الثبت و هرگونه عوارض و کلیه هزینه‌های دادرسی در تمام مراحل رسیدگی معاف گردیدند.
در سال۱۳۸۱ بار دیگر بنا به درخواست جمعیت، طرح اصلاح موادی از قانون اساسنامه جمعیت درمجلس شورای اسلامی مطرح و درتاریخ ۸۲/۲/۲۴ تصویب بطوری که طی آن به فعالیت‌های درون مرزی، برون مرزی و ارکان جمعیت اشاره گردیده است.
در سال ۱۳۸۸ نیز به درخواست جمعیت هلال احمر، حضور نمایندگی، ولی فقیه در ارکان جمعیت بصورتی پررنگتر از گذشته در مجلس شورای اسلامی بررسی، بطوریکه در جلسه علنی مورخ ۸۸/۲/۳۰ توسط مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۸۸/۳/۱۳ به تایید شورای محترم نگهبان رسید. این اصلاحات در مواد (۷) و (۱۰) اساسنامه جمعیت هلال احمر لحاظ شده است.
ماده‌های ۱ تا ۱۳ اساسنامه را در این گزارش بخوانید.
ماده ۱ـ جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران (جمعیت شیر و خورشید سرخ سابق) که در این اساسنامه جمعیت نامیده میشود، مؤسسه‌ای خیریه، غیر انتفاعی و دارای شخصیت حقوقی مستقل می‌باشد. جمعیت، به کلیه تعهدات و قرارداد‌های بینالمللی مربوط به اهداف و وظایف جمعیت‌های هلال احمر و صلیب سرخ و نیز مقررات اتحادیه جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر که با قانون اساسی و سایر قوانین جمهوری اسلامی ایران مغایرت نداشته باشد، پایبند بوده و در مسایل امدادی و بهداشتی درمانی برون مرزی و درون مرزی و تعهدات مربوطه در راستای سیاست‌های دولت جمهوری اسلامی ایران طبق اساسنامه عمل میکند.
ماده ۲ـ اهداف جمعیت عبارتند از: تلاش برای تسکین آلام بشری، تامین احترام انسان‌ها و کوشش در جهت بر قراری دوستی و تفاهم متقابل و صلح پایدار میان ملت‌ها و همچنین حمایت از زندگی و سلامت انسان‌ها بدون در نظر گرفتن هیچگونه تبعیض میان آنها.
ماده ۳ـ وظایف جمعیت در سطح کشور و خارج از کشور بدین قرار است:
۱ـ ارایه خدمات امدادی در هنگام بروز حوادث و سوانح طبیعی مثل زلزله و سیل و ... در داخل و خارج از کشور.
۲ـ ارایه کمک‌های اولیه در حوادث غیر مترقبه به وسیله‌ی امدادگران.
۳ـ برنامه ریزی و اقدام در جهت آمادگی مقابله با حوادث و سوانح و آموزش عمومی دراین زمینه و تربیت کادر امدادی و نیروی انسانی مورد نیاز.
۴ـ ارسال کمک و اعزام عوامل امدادی و درمانی به سایر کشورها در صورت لزوم.
۵ـ کمک به امر توانبخشی و ارایه خدمات اجتماعی درجهت تسکین آلام آوارگان، پناهندگان، مرضی و معلولین و ایجاد حس تعاون، تفاهم، دوستی و نیکوکاری بین مردم.
۶ـ تلاش درجهت تسکین آلام بشری و کمک به امر سلامت جامعه و دفاع از ارزش‌های انسانی و کوشش در جهت برقراری دوستی و تفاهم متقابل و صلح پایدار میانملتها.
۷ـ اداره امورجوانان جمعیت و توسعه مشارکت جوانان درتصمیم گیری‌ها و فعالیت‌های مربوط به آنها و تربیت و آموزش جوانان مذکور به منظور آماده ساختن آنان درانجام خدمات امدادی و عام المنفعه.
۸ـ کمک به تهیه دارو و وسایل و تجهیزات پزشکی مورد نیاز مراکز بهداشتی، درمانی و آموزشی کشور با موافقت وزارت بهداشت و با همکاری هلال احمر و صلیب سرخ جهانی که عضو اتحادیه بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر جهانی هستند.
تبصره ۱ـ کمک‌های ارسالی جمعیت به سایر کشورها به صورت جنسی و یا نقدی و یا خدمات انسانی خواهد بود.
تبصره ۲ـ هزینه آن قسمت از خدمات و کمک‌های اولیه امدادی و یا سایر خدماتی که از طرف دولت درسطح کشور و کمک امدادی و درمانی و بهداشتی خارج از کشور به عهده جمعیت محول میشود، توسط دولت به جمعیت پرداخت می‌گردد تا طبق مقررات و ضوابط خاص جمعیت به مصرف رسانیده شود.
تبصره ۳ـ جمعیت مکلف است حتی الامکان نسبت به کمک‌های نقدی و جنسی که به آسیب دیدگان و نیازمندان خصوصاً در خارج از کشور انجام می‌دهد دقت و نظارت کامل اعمال کند تا این کمک‌ها به افرادی که استحقاق آن را دارند، برسد.
ماده۴ـ در زمان جنگ و در تصادمات و برخورد‌های مسلحانه، جمعیت و عوامل امدادی آن طبق مقررات ملی و بین المللی و مصون از هرگونه ممانعت و یا تعرض دستجات متخاصم، بی طرفانه به کمک مجروحین و آسیب دیدگان و پناهندگان و آوارگان و اسراء و جستجوی مفقودالاثر‌ها شتافته و به طرفین درگیر به نحو یکسان و بدون هرگونه تبعیضی کمک‌های انسانی خود را عرضه می‌نماید و طرفین متخاصم مکلف به احترام و همکاری با جمعیت و عوامل آن میباشند.
تبصره – علامت هلال احمر نشان اختصاصی جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران بوده و استفاده از این علامت به استثناء بهداری نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران بدون اجازه قبلی از جمعیت ممنوع می‌باشد.
ماده ۵ـ کلیه وزارتخانه ها، سازمان‌ها و شرکت‌ها و موسسات دولتی بالاخص هواپیمائی و کشتیرانی و شرکت سهامی راه آهن جمهوری اسلامی ایران و گمرگ ایران موظفند خصوصاً به هنگام بروز حوادث و یا در زمان جنگ، در اجرای وظایف جمعیت، همکاری و تشریک مساعی لازم را بنمایند.
ماده ۶ـ هر کس از زن و مرد و کوچک و بزرگ، بدون ملاحظات سیاسی، مذهبی، نژادی و با رعایت این اساسنامه و مطابق آیین نامه عضویت جمعیت می‌تواند عضو جمعیت گردد.
ماده ۷- ارکان جمعیت هلال احمر عبارتند از:
۱ـ مجمع عمومی، شورای عالی، رییس، دبیرکل، نمایندگی، ولی فقیه درجمعیت با اذن معظمله، بازرس یا بازرسان.
۲ـ مجمع استان، هیات مدیره، مدیر عامل استان، بازرس یا بازرسان، مسئول دفتر نمایندگی، ولی فقیه در استان.
۳ـ مجمع شهرستان، شورای اجرائی شهرستان، رییس شعبه، بازرس یا بازرسان.
تبصره ۱ـ کلیه اعضاء و داوطلبین فعال جمعیت در هر شهرستان، عضو مجمع شهرستان محسوب شده و اعضای مجمع استان از نمایندگان معرفی شده مجامع شهرستان‌های تابعه و اعضای مجمع عمومی نیز از نمایندگان معرفی شده از مجامع استان‌ها تشکیل میشوند.
تبصره ۲ـ حد نصاب تشکیل و رسمیت یافتن جلسه مجمع عمومی و مجامع استانی و شهرستانی در نوبت اول با حضور دو سوم اعضاء هر مجمع خواهد بود و درصورت عدم تامین حد نصاب در نوبت اول، جلسه‌ی دوم که حداکثر پانزده روز بعد از نوبت اول خواهد بود با حضور هر تعداد از اعضاء رسمیت خواهد یافت.
تبصره ۳ـ هیات اجرائی فعلی موظف است در اولین فرصت ممکن، آیین نامه و دستورالعمل برگزاری انتخابات مجمع عمومی و مجامع استان و شهرستان را تدوین و تصویب نماید به نحوی که حداکثر ظرف مدت ۹ ماه پس از لازم الاجرا شدن این قانون، مجامع استان و شهرستان و ظرف مدت یک سال، مجمع عمومی و سایر ارکان جمعیت مطابق این اصلاحیه تشکیل گردد.
تبصره ۴ـ جمعیت هلال احمر در سراسر کشور دارای شخصیت حقوقی واحد است.
ماده ۸ ـ وظایف و اختیارات مجمع عمومی و مجامع استان و شهرستان عبارت است از:
الف- وظایف و اختیارات مجمع عمومی.
۱ـ تعیین و تصویب سیاست‌های کلان جمعیت.
۲- تصویب مرامنامه و نظامنامه جمعیت در چارچوب اساسنامه و مقررات فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر.
۳- تصویب برنامه و بودجه و ترازنامه سالانه جمعیت.
۴ـ تصویب آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌های لازم در مورد شرح وظایف و اختیارات شورای عالی.
۵ ـ استماع گزارش بازرس یا بازرسان.
۶ـ انتخاب هفت نفر از اعضای شورای عالی.
۷ـ انتخاب بازرس یا بازرسان.
ب- وظایف و اختیارات مجامع استان و شهرستان.
۱ـ تدوین برنامه‌های کلی استانی و شهرستانی در چارچوب مقررات و سیاست‌های کلان جمعیت.
۲ـ پیشنهاد برنامه و بودجه سالانه جمعیت مربوط به سطح بالاتر و تصویب ترازنامه سالانه جمعیت مربوطه.
۳ـ استماع گزارش بازرس یا بازرسان.
۴ـ انتخاب چهار نفر اعضای هیات مدیره برای استان و شورای اجرایی برای شهرستان.
۵ ـ انتخاب بازرس یا بازرسان.
تبصره ـ شرایط اعضاء، چگونگی و شیوه دعوت و تشکیل مجامع استان و شهرستان و مجمع عمومی و برگزاری انتخابات بر اساس آییننامه‌هایی خواهد بود که در دوره اول توسط هیات اجرایی فعلی و در دوره‌های بعد توسط مجمع عمومی تصویب
می‌گردد.
ماده ۹ـ وظایف و اختیارات رییس جمعیت به قرار زیر است:
۱- انتخاب و نصب یا عزل دبیرکل و خزانه دار کل و نظارت مستقیم و مستمر برکار آنان.
۲- تشکیل و اداره جلسات شورای عالی.
۳- تمهید مقدمات تشکیل کنفرانس‌های بین المللی و منطقه‌ای مربوط به جمعیت هلال احمر وصلیب سرخ بین المللی در ایران.
۴- برقراری ارتباط با مقامات جمهوری اسلامی ایران.
۵- نظارت مستقیم و مستمر بر امور بین المللی جمعیت.
۶- دستور ارسال کمک‌ها و عوامل امدادی به سایر کشورها.
۷- مراقبت بر حسن اجرای اساسنامه و نظارت بر اجرای مقررات بین المللی انسانی.
۸- مراقبت برحسن اجرای مصوبات شورای عالی و سایر مقررات ناظر برکار جمعیت.
۹- اعطای نشان‌های درجه اول مخصوص جمعیت.
ماده ۱۰- ترکیب و وظایف شورای عالی، هیات مدیره استان و شورای اجرایی شهرستان:
الف- اعضای شورای عالی عبارتند از:
۱- هفت نفر عضو منتخب مجمع عمومی به مدت چهار سال.
۲- چهار نفر از شخصیت‌های برجسته و صاحب نظر کشور، مطلع و مسلط به امور امدادی، بهداشتی، درمانی، امور جوانان و حقوقبشردوستانه با معرفی رییس جمهور به مدت چهار سال.
۳- رییس جمعیت.
۴- دبیرکل.
۵- خزانه دار کل.
۶- یک نفر از مدیران ارشد اجرایی جمعیت به انتخاب رئیس جمعیت.
۷- بازرسان (بدون حق رای).
۸- نماینده، ولی فقیه در جمعیت با اذن معظم له.
ب- وظایف و اختیارات شورای عالی:
۱- تدوین سیاست‌های کلان و پیشنهاد آن به مجمع عمومی.
۲- تنظیم برنامه و بودجه و ترازنامه سالانه جمعیت و ارائه آن به مجمع عمومی.
۳- تدوین راهکار‌های لازم جهت اجرای مصوبات مجمع عمومی.
۴- تصویب آیین نامه‌های داخلی شورای عالی و آیین نامه‌های مالی، محاسباتی، معاملاتی و استخدامی و ضوابط ساختار تشکیلاتی و پست‌های سازمانی جمعیت.
۵- معرفی دو نفر مدیر مدبر شایسته از افراد واجد شرایط به رییس جمهور جهت انتخاب یکی از آنها به عنوان رییس جمعیت به مدت چهار سال.
۶- بررسی و تصویب پیشنهادات رییس جمعیت.
تبصره- نماینده، ولی فقیه در جمعیت بر نحوه مصرف اموال اهدائی و تبدیل هدایای مردمی درصورت لزوم اداره موقوفات و تعیین خط مشی و امور فرهنگی در جهت انطباق با موازین شرعی نظارت خواهد کرد. اختیارات مصرح در این اصلاحیه نافی وظایف و اختیارات مفوضه از سوی، ولی فقیه نمی‌باشد.
ج- ترکیب و وظایف هیات مدیره استان عبارتند از:
۱- چهار نفر منتخب مجمع استان به مدت چهار سال.
۲- مدیرعامل.
۳- خزانه دار.
۴- یکی از معاونین جمعیت استان.
۵- مسؤول دفتر نمایندگی، ولی فقیه در استان.
۶- بازرس یا بازرسان (بدون حق رای).
د- وظایف و اختیارات هیات مدیره استان عبارتند از:
۱- تدوین برنامه‌های کلی استان و پیشنهاد آن به مجمع استان.
۲- تنظیم برنامه و بودجه وترازنامه سالیانه جمعیت استان و ارائه آن به مجمع استان.
۳- تدوین راهکار‌های لازم جهت اجرای مصوبات مجمع مربوطه.
۴- معرفی دو نفر مدیر واجد شرایط به رییس جمعیت جهت انتخاب مدیر عامل.
۵- تصویب پیشنهادات مدیر عامل در چار چوب وظایف.
ه- اعضای شورای اجرایی شهرستان عبارتند از:
۱- چهار نفر منتخب مجمع شهرستان به مدت چهار سال.
۲- رییس شعبه.
۳- خزانه دار.
۴- معاون شعبه.
۵- بازرس یا بازرسان (بدون حق رای).
و- وظایف و اختیارات شورای اجرایی شهرستان عبارت است از:
۱- تدوین برنامه‌های کلی شهرستان مربوطه و ارائه آن به مجمع شهرستان.
۲- تنظیم برنامه و بودجه و ترازنامه سالیانه جمعیت مربوطه و ارائه آن به مجمع شهرستان.
۳- تدوین راهکار‌های لازم جهت اجرای مصوبات شهرستان.
۴- معرفی دو مدیر واجد شرایط به مدیر عامل استان جهت انتخاب مدیر شعبه.
۵- تصویب پیشنهادات رییس شعبه در چارچوب وظایف.
ماده ۱۱- اعضای شورای عالی در قبال تصمیماتی که در اجرای وظایف شورا اتخاذ خواهند نمود دارای مسئولیت مشترک میباشند.
ماده ۱۲- جلسات شورای عالی حداقل ماهی یکبار تشکیل می‌گردد. رییس جمعیت می‌تواند در شرایط اضطراری شخصاً به جای شورایعالی اتخاذ تصمیم نموده و گزارش آن را در اولین جلسه شورای عالی ارائه دهد. ترتیب اجرای این ماده را آیین نامه‌های جمعیت مشخص خواهند نمود.
ماده ۱۳ – دبیر کل جمعیت سمت معاون کل رییس را در امور اداری و اجرایی به عهده داشته و موظف است گزارش اقدامات خود را به طور مستمر به رییس و شورای عالی تسلیم نماید. دبیرکل نزد مراجع قانونی و دولتی و محاکم و سازمان‌ها و ادارات و اشخاص حقیقی و حقوقی، نمایندگی رسمی جمعیت را با حق توکیل غیر دارا می‌باشد.