تکذیب برخی ادعاها درباره دیدار تاریخی همافران با امام(ره)/ سربازان ساواکی که به ارتش داده بودند، مأمور تیراندازی به مردم بودند/ نهاجا مسئول اصلی تأمین امنیت ماه‌های ابتدایی انقلاب
گروه سیاسی ؛ «۱۹ بهمن ۱۳۵۷» یادآور اقدام حماسی و دلیرانه همافران نیروی هوایی ارتش در بیعت تاریخی با حضرت امام خمینی (ره) است. بیعتی که رژیم طاغوت را در شوک فرو برد و موجب شادی و مسرّت دوستداران اسلام و ایران شد. بسیاری از تاریخ‌دانان و کارشناسان مسائل سیاسی، بیعت تاریخی همافران با بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی را نقطه عطف و قوه محرّکه‌ای در مسیر به ثمر نشستن انقلاب اسلامی می‌دانند.
به مناسبت فرارسیدن چهل و یکمین سالروز بیعت تاریخی همافران با امام خمینی (ره)، خبرنگار میزان با «مشاور فرمانده نیروی هوایی ارتش» درباره «چگونگی پیوستن ارتش و نیروی هوایی به انقلابیون»، «اقدامات پرسنل نیروی هوایی در روز ۱۲ بهمن ۵۷» و «دیدار ۱۹ بهمن همافران با امام» به گفت‌وگو نشست.
امیر سرتیپ خلبان «حسین خلیلی» متولد سال ۱۳۳۵ در ورامین است. او در سن ۱۸ سالگی وارد نیروی هوایی ارتش شد و در مدت زمان ۲ سال تمام دوره‌های خلبانی را طی کرد. وی در دوران دفاع مقدس مجموعا ۲ هزار ساعت پرواز انجام داد که ۷۰۰ ساعت آن با هواپیمای اف ۵ و یک هزار و ۳۰ ساعت آن با هواپیمای اف ۱۴ بود. ریاست حفاظت اطلاعات پایگاه دوم شکاری تبریز، ریاست ایمنی پرواز پایگاه هشتم شکاری، معاونت عملیات پایگاه هوایی بوشهر، فرماندهی دانشکده خلبانی اصفهان و جانشینی دانشگاه هوایی شهید ستاری، از جمله مسئولیت‌های امیر خلیلی در نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود. وی همچنین حدفاصل سال‌های ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۲ وابسته نظامی جمهوری اسلامی ایران در کشور ایتالیا بود.
متن گفت‌وگوی تفصیلی با امیر سرتیپ خلیلی به شرح زیر است.
اقدام انقلابی نیروهای پایگاه دوم شکاری چند ماه پیش از پیروزی انقلاب
میزان: شما در آستانه پیروزی انقلاب در کدام پایگاه ارتش حضور داشتید و حال و هوای بدنه ارتش در پایگاه شما چگونه بود؟
امیر خلیلی: من آن زمان نیروی پایگاه دوم شکاری تبریز بودم. زمانی که امام خمینی (ره) تازه به پاریس مهاجرت کرده بودند، یکی از افراد برجسته و باسابقه نیروی هوایی که بیش از ۱۰ هزار ساعت پرواز در کارنامه خودش داشت، به پایگاه دوم شکاری آمد و علیه امام خمینی (ره) برای ما سخنرانی کرد. او در سخنانش گفت «یک نفر که دَم از روحانیت می‌زند، در پاریس زیر یک درخت سیب نشسته است و بچه‌های مردم را در اینجا زیر گلوله می‌اندازد». ما خیلی از این حرف‌ها ناراحت شدیم، اما در آنجا واکنشی از خودمان نشان ندادیم. فردای آن روز بچه‌های پایگاه دوم شکاری در اعتراض به صحبت‌های این فرد، کابل‌های ۵۰ هواپیما را قطع کردند. این کابل‌ها هواپیما‌ها را مسلح می‌کردند و به آن قدرت رزمی می‌دادند. بچه‌های پایگاه دوم شکاری قدرت رزمی این ۵۰ هواپیما را قطع کردند تا خدای نکرده علیه مردم انقلابی استفاده نشوند. این کار بچه‌های پایگاه دوم شکاری که اکثر آن‌ها تحصیل‌کرده آمریکا بودند و چند صد ساعت پرواز را در کارنامه خودشان داشتند، ضربه سختی بر سران وابسته رژیم شاه وارد کرد. وابستگاه شاه در نیروی هوایی، برای اینکه دیگر شاهد چنین اتفاقی نباشند، تصمیم گرفتند که هواپیما‌ها را وارد آشیانه‌ها کنند تا از دسترس بچه‌های پایگاه دور شوند. آن‌ها همچنین اعلام کردند از این به بعد هر کس می‌خواهد به سراغ هواپیمایی برود، باید نام و مشخصات خودش را در دفتر ثبت کند. اتفاقا چند وقت بعد از این دستورات، چند نفر از افرادی را که برای کنترل این فرآیند بکارگیری شده بودند، به دلیل جانبداری از امام خمینی (ره) و همکاری با بچه‌های پایگاه و سرپیچی از دستورات سلسله مراتب، بازداشت شدند.
نیروی هوایی ارتش که نورچشمی رژیم شاه بود، کاملا بر اساس فتاوای امام(ره) حرکت می‌کرد
میزان: نیروی هوایی ارتش در آن زمان اصلی‌ترین نیروی نظامی رژیم شاه محسوب می‌شد. شما فکر می‌کردید که این نیرو جزو نیروهای پیش‌غراول برای همراهی با انقلابیون باشد؟
امیر خلیلی: وقتی که مرحوم میرزای شیرازی فتوای تحریم تنباکو را صادر کرد، در خود کاخ ناصرالدین شاه هم خیلی تنباکو را تحریم کردند. آن زمان هم کسی فکرش را نمی‌کرد که نزدیکان ناصرالدین شاه هم به خاطر مرجعیت به او پشت کنند. مثال همین قضیه را در زمان پیروزی انقلاب دیدیم. نیروی هوایی ارتش هم که اصطلاحاً نورچشمی و گل سر سبد رژیم شاه بود، کاملا بر اساس فتاوای امام خمینی (ره) حرکت می‌کرد. رژیم شاه وقتی که دید دیگر نیروی هوایی هم به حرفش عمل نمی‌کند، متوجه عمق نفوذ کلام امام (ره) در میان اقشار مختلف مردم حتی نظامیان و حتی تحصیل‌کردگان آمریکا شد.
سربازان ساواکی که به ارتش داده بودند، ماموریت تیراندازی به مردم را داشتند
میزان: عده‌ای در ابتدای انقلاب، با دستاویز قرار دادن حضور نظامیان ارتش در حکومت نظامی‌های برقرار شده از سوی رژیم شاه، شعار «انحلال ارتش» را سر می‌دادند. کم و کیف حضور نظامیان ارتش در برقراری حکومت نظامی در کشور چگونه بود؟
امیر خلیلی: یکی از مسئولیت‌هایی که شاه در ماه‌ها و سال‌های قبل از پیروزی انقلاب به ارتش داده بود، مشارکت فعال در اجرای حکومت نظامی در سراسر کشور بود. صادقانه خدمت شما می‌گویم که قریب به اتفاق نیروهای ارتش که حَسب ماموریت سازمانی باید در اجرای حکومت نظامی مشارکت می‌کردند، با مردم انقلابی و تظاهرات‌کنندگان راه می‌آمدند و با انقلابیون برخورد خشنی نداشتند، اما با این وجود بعضی از سران ارتش به صورت کامل وابسته شاه و سیستم حکومت پهلوی بودند و دائما اصرار می‌کردند که نیروهای ارتش در اجرای حکومت نظامی فعال باشند و با مردم مماشات نکنند. البته من منکر برخی تیراندازی‌هایی که صورت می‌گرفت نمی‌شوم، اما تعداد این تیراندازی‌ها در برابر جمعیت انبوه تظاهرات‌کنندگان، بسیار بسیار کم بود و این موضوع نشان دهنده همراهی ارتش با انقلاب بود. فرمانده‌ای بود که می‌گفت «من در ماه‌های قبل از پیروزی انقلاب مسئول برقراری حکومت نظامی در خیابان ولیعصر (عج) بودم. سربازان من بدون اجازه من حق تیراندازی نداشتند. یک سرباز ساواکی به من داده بودند که هم به سمت مردم تیراندازی کند و هم فرماندهانی که با انقلابیون همراهی می‌کنند را به مقامات گزارش کند». غرض از این نقل قول این بود که بدانیم از این دست موارد هم در آن زمان وجود داشته و نفوذی‌هایی در ارتش می‌خواستند به اصطلاح با قدرت سلاح خود مردم را از خواسته خودشان منصرف کنند. من اینگونه به شما می‌گویم که خیلی از کسانی که حتی در گارد شاهنشاهی بودند دلبسته و دلباخته امام(ره) بودند و این دلبستگی و دلباختگی آن‌ها به امام و انقلاب، بعد از شهادت‌شان در غائله کردستان و دفاع مقدس به اثبات رسید. قلب و دل اغلب امرای ارتش در قبل از پیروزی انقلاب هم با امام خمینی (ره) همراه بود.
هیچ کسی اجازه نداشت که با لباس فرم نیروی هوایی از پادگان بیرون برود
میزان: ماجرای تظاهرات پرسنل نیروی هوایی علیه شاه که با لباس‌های غیرنظامی در میدان شهدا صورت گرفت را برای ما بازگو کنید.
امیر خلیلی: در روز ۶ بهمن که امام خمینی (ره) می‌خواستند به کشور بیایند و نیروهای شاه فرودگاه مهرآباد را بستند، پرسنل نیروی هوایی با همان لباس فرم خودشان در نزدیکی میدان شهدا جمع شدند و شعار دادند «ما پرسنل هوایی هستیم؛ ما منتظر خمینی هستیم». برای اینکه این اتفاق دیگر تکرار نشود، به پرسنل نیروی هوایی گفته شد که «حق ندارید در محوطه بیرون از پادگان با لباس نظامی حاضر شوید. صبح‌ها با لباس شخصی به پادگان بیایید و بعد از ورود به پادگان لباس فرم بپوشید و بعد از ظهر‌ها هنگام خروج مجددا لباس شخصی بر تن کنید». دلیل این دستورشان را هم امنیت پرسنل نیروی هوایی در میان انقلابیون عنوان می‌کردند. حال آنکه خود مردم به چشم خودشان دیده بودند که پرسنل نیروی هوایی هم با آن‌ها همراه هستند؛ بنابراین هیچ کسی اجازه نداشت که با لباس فرم نیروی هوایی از پادگان بیرون برود. پرسنل نیروی هوایی هم برای آنکه نشان دهند با مردم انقلابی همراه و هم‌کلام هستند یک روز جملگی با لباس‌های شخصی خود در میدان شهدا جمع شدند و کارت‌های شناسایی خود را در دست گرفتند و شعار دادند «ما پرسنل هوایی هستیم؛ ما منتظر خمینی هستیم».
بیشتر بخوانید:
اگر تو آن روز آخوند بغل نمی‌کردی اوضاع اینطوری حاد نمی‌شد
میزان: روز ۱۲ بهمن و در فرودگاه مهرآباد هم پرسنل نیروی هوایی نقش مهمی در برگزاری مراسم استقبال از امام(ره) داشتند. آن روز چگونه گذشت و چطور شد که پای پرسنل نیروی هوایی ارتش به پای پلکان هواپیمای حامل امام(ره) رسید؟
امیر خلیلی: در روز ۱۲ فروردین وقتی که هواپیمای ایرفرانس حامل حضرت امام (ره) و همراهانش به شماره پرواز ۴۷۲۱ در تهران به زمین می‌نشیند، اولین کسی که هنگام ظاهر شدن امام خمینی (ره) در مقابل پلکان هواپیما ایست خبردار می‌دهد، سرتیپ «حسین فرجی‌فر» بود. سرتیپ فرجی‌فر مسئولیت تامین حفاظتی نیروی هوایی را در این مراسم حساس و مهم عهده‌دار بود. به محض این که امام (ره) در آستانه درب هواپیما ظاهر می‌شود او به افراد تحت امرش که جهت امنیت و حفظ نظم در پای پلکان هواپیما استقرار یافته بودند، فرمان خبردار می‌دهد. در این لحظه تمامی عوامل انتظامی و دژبان نیروی هوایی به نشانه ادای احترام، لحظه‌ای به حالت خبردار می‌ایستند و امام خمینی (ره) با حرکت سر خود به ابراز احساسات کارکنان نیروی هوایی پاسخ می‌دهند. گروه زیادی از عوامل دژبان ارتش از جمله ستوان‌دوم مجید پیرایش، ستوان‌دوم یحیی صدری‌زاده، ستوان‌دوم محمد احمدی و گروه زیادی از درجه‌داران همچون حسین رحیمیان، حسین فرزانه، قاسم علیزاده و محسن رودبرده، گرداگرد امام(ره) را احاطه کردند تا ایشان به سلامت در ماشین تشریفات جلوس کنند. سرتیپ فرجی‌فر در خاطرات خود می‌گوید «با دیدن امام، همگی دل و دین از دست دادیم به طوری که یک لحظه خود من امام را، چون نگینی در آغوش گرفتم که خبرنگاران از این صحنه عکس گرفتند که البته این عکس برایم دردسر شد. به طوری که روز درگیری عوامل گارد در مرکز آموزش‌های هوایی با پرسنل نیروی هوایی، ربیعی معدوم که از به هم ریختن اوضاع آن هم در نیروی هوایی که تحت امر وی بود به شدت برآشفته شده بود، به محض دیدن من که سرگرم کنترل اوضاع بودم گفت: اگر تو آن روز آخوند بغل نمی‌کردی اوضاع اینطوری حاد نمی‌شد حالا برو درستش کن».
همافران در محوطه بیرون از پادگان اجازه لباس فرم پوشیدن را نداشتند
میزان: دیدار ۱۹ بهمن همافران نیروی هوایی با امام خمینی (ره) یکی از نقاط عطف در مسیر پیروزی انقلاب اسلامی مردم ایران بود. از این دیدار و آن روز تاریخی بیشتر برای ما صحبت کنید.
امیر خلیلی: بعد از حضور امام خمینی (ره) در مسجد علوی، تعدادی از همافران نیروی هوایی ارتش تصمیم به بیعت رسمی با ایشان می‌گیرند. در میان این همافران، درجه‌دار و افسر و حتی از اعضای گارد شاهنشاهی و نیروی زمینی هم حضور داشتند. این افراد از آنجا که اجازه نداشتند در محوطه بیرون از پادگان، لباس فرم نظامی بر تن داشته باشند، لباس‌های فرم خود را همراه‌شان می‌برند و در محلی نزدیک به مسجد علوی، لباس‌های‌شان را عوض می‌کنند. همافر نورشاهی که آن زمان از همافران قدیمی و باسابقه ارتش بود پس از حضور امام در مراسم، فرمان ایست خبردار را می‌دهند و آن عکس معروف ثبت می‌شود.
گفته شده در ۱۹ بهمن تا ۲ هزار نفر از پرسنل ارتش به دیدار امام رفته بودند
میزان: چند نفر در این دیدار حضور داشتند؟
امیر خلیلی: حدودا تعداد ۴۰۰ نفر در آن عکس هستند؛ پس حداقل همافران حاضر در آن دیدار تاریخی ۴۰۰ نفر بوده است ولی گفته شده که در آن روز تا ۲ هزار نفر از پرسنل ارتش به ویژه نیروی هوایی به دیدار امام رفته بودند.
بیشتر بخوانید:
تکذیب برخی ادعاها در خصوص دیدار تاریخی همافران با امام خمینی (ره)
میزان: شائبه‌هایی درباره دیدار ۱۹ بهمن همافران با امام خمینی (ره) مطرح می‌شود. یکی از این شائبه‌ها این است که بسیاری از افراد حاضر در این دیدار، اصلا نظامی نبودند و در بیرون از محوطه مسجد علوی، لباس همافران را بر تن کرده‌اند. نظر شما درباره اینگونه اظهارات چیست؟
امیر خلیلی: برخی این همه دلایل متقن همراهی ارتش و نیروی هوایی با انقلاب را نادیده می‌گیرند و می‌گویند عکس دیدار ۱۹ بهمن، عکسی واقعی نبوده است. حتی بعضی از عوامل رژیم سابق هم گفتند که چنین عکسی دروغ بوده، اما هیچکس آن را باور نکرد. خاطرات افراد حاضر در آن دیدار از جمله همافران هنوز موجود است. این حرف هم که عده‌ای می‌گویند نظامیان حاضر در دیدار با امام در روز ۱۹ بهمن، نیروهای ارتش و نیروی هوایی نبودند بلکه افرادی غیرنظامی بودند که تنها لباس نظامی بر تن کرده بودند، کاملا دروغ و کذب است. این دروغ را بعد‌ها خود بنی‌صدر هم بر زبان آورد. خاطرات همافر نوروزی، همافر طاهری و همافر نورشاهی موجود است؛ هر کسی کوچکترین تردیدی درباره دیدار ۱۹ بهمن ۵۷ دارد، می‌تواند با مراجعه به کتاب «نبرد‌های هوایی ایران، جلد یک» آن خاطرات را مرور کند.
مسئولیت اصلی تامین امنیت در روزها و ماه‌های ابتدایی بعد از انقلاب با نیروی هوایی بود
میزان: در پایان اگر صحبتی باقی مانده است، بفرمایید.
امیر خلیلی: عراق سال ۲۰۰۳ توسط ۱۶۵ هزار نیروی آمریکایی اشغال شد و همان زمان تمامی ادارات عراق به یغما رفت و موزه‌های این کشور غارت شد. اما بعد از سقوط رژیم شاهنشاهی چنین اتفاقی نیفتاد و دلیل آن لطف الهی، رهبری حضرت امام خمینی(ره) و حضور پرسنل نیروی هوایی در صحنه بود. مسئولیت اصلی تامین امنیت و نظم در کشور در روزها و ماه‌های ابتدایی بعد از انقلاب، با پرسنل نیروی هوایی بود. پرسنل نیروی هوایی امنیت و نظام فرودگاه‌ها را برقرار کرده بودند. پرسنل نیروی هوایی مسئول تامین امنیت موزه‌ها و اماکن تاریخی شدند. الحق و الانصاف، نقش بچه‌های نیروی هوایی در روزها، هفته‌ها و ماه‌های ابتدایی انقلاب در پاسداری از انقلاب اسلامی مردم ایران مثال‌زدنی بود.
گفت‌وگو: محمدحسین چخماقی