ظریف در مورد ترور سپهبد شهید سلیمانی چه گفت؟

به گزارش گروه جامعه به نقل از روابط عمومی کمیسیون ملی یونسکو-ایران، نشست هم اندیشی حفاظت از اموال فرهنگی ملت‌ها و میراث جهانی با همکاری کمیسیون ملی یونسکو-ایران، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و با حضور وزیر امور خارجه و مسؤولان و کارشناسان فرهنگی ۷ بهمن ۱۳۹۸ در کتابخانه ملی برگزار شد.

حجت‌الله ایوبی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو-ایران در این مراسم گفت: باعث خوشبختی است در جهانی که خیلی‌ها بر طبل جنگ می‌کوبند در سازمان اسناد و کتابخانه ملی به عنوان محمل میراث‌دار تمدن برای صلح گرد هم آمدیم. از حضور سفرا و روسای سازمان‌های بین‌المللی و فرهیختگان و از دکتر ظریف به عنوان پرچمدار بهار برای حضور در این هم‌اندیشی تقدیر می‌کنم.

وی با تقدیر از دست اندرکاران برپایی این مراسم عنوان کرد: ۷۰ سال پیش بر ویرانه‌های جنگ جهانی یک اندیشه رویید و بشر به دنبال آرمان‌شهری بدون جنگ بود و این اندیشه شکل گرفت. جنگ از ذهن بشر آغاز می‌شود پس باید آینه وجودی بشر از زنگار خشونت پاک شود. همگان در یونسکو گردهم آمدند تا ضمیر انسان‌ها از خشونت پاک شود و ۷۰ سال است که یونسکو آینه به دست خویشتن خویش ملت‌ها را به آن‌ها نمایش داده و اصل‌ها و آیین‌های ما را با ثبت آثار و آیین‌های ملموس و ناملموس نشان می‌دهد.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو افزود: میراث فرهنگی نشانه است که ما خانواده‌ای بزرگ بر زمین هستیم و هویت ما در دنیا پراکنده است و ثروت تنها زر و زور و قدرت اقتصادی نیست. آیین‌ها و گویش‌ها سرمایه و داشته فرهنگی ثروت حقیقی است. زور در بازو و زر در ترازوی ثروت، چالش برانگیز است و جهان قدرت نظامی، جهان کشمکش و رقابت است، اما جهان فرهنگ جهان یگانگی و وحدت است.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو-ایران خاطرنشان کرد: جهان فرهنگ، جهان معنا، روح و جان است. اینجا جان است و تفرقه در روح حیوانی است و تهدید و تخریب موزه‌های بغداد و میراث جهانی بشر جراحت بر روح است؛ وقتی ارگ بم فرو می‌ریزد و بغداد غارت می‌شود و بنا‌ها را منفجر می‌کنند، جهان عزادار می‌شود، زیرا روح بشر تخریب می‌شود. عطار می‌گوید سیمرغ فرهنگ و هنر بر فراز هر سرزمینی به پرواز درآید تا ابد می‌شود منشا جوشش شور و عشق و میعادگاه همه انسان ها.

وی با اشاره به روایت عطار از گذر از وادی‌های مختلف و رسیدن به پشت کوه قاف عنوان کرد: باید آن سیمرغ را در درون خود بجوییم؛ سیمرغ، تاریخ و اصالت‌های ماست و این پیام یونسکو است که داشته‌های خود را در فرهنگ و تاریخ خود بجویید. هر دوسال یکبار دو شخصیت و رویداد در فهرست تجلیل‌ها قرار می‌گیرد تا ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ دوسال به نام شیخ اشراق داشتیم؛ شهید راه ادب و عرفان. ۱۷۵۰ سالگی جندی شاپور را گرامی داشتیم. ۱۷۵۰ سال پیش دانشگاهی با ۵۰۰۰ دانشجو و ۵۰۰ عضو هیات علمی داشتیم و این دانشگاه ۵۰۰ سال قبل از تاسیس سوربون بنا شد.

ایوبی ادامه داد: از ژانویه ۲۰۲۰ دو شخصیت ایرانی عطار و فارابی _فارابی؛ مشترکا با قزاقزستان_ را تجلیل خواهیم کرد و امسال سال تجلیل از این دو شخصیت خواهد بود.

در ادامه این‌مراسم از سردیس شیخ اشراق سهروردی با حضور محمد جواد ظریف رونمایی شد.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه تهدید رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر نابودی مراکز فرهنگی و تمدنی ایران را مصداق بارز «تروریسم فرهنگی» بین المللی دانست.

متن کامل سخنرانی وزیر امور خارجه به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

دوستان گرامی، خواهران و برادران عزیز

در ابتدا لازم می‌دانم خرسندی خود را برای حضور در این نشست هم‌اندیشی در کنار مفاخر و سرمایه‌های فرهنگی و علمی ایران ابراز دارم و از تمامی سازمان‌های مردم ـ نهاد، دستگاه‌ها و عزیزانی که نسبت به حفظ میراث گذشتگان و امانت آیندگان احساس مسئولیت کرده و در برگزاری این برنامه ایفای نقش کرده‌اند، به ویژه کتابخانه ملی ایران، کمیسیون ملی یونسکو و نمایندگی یونسکو در تهران، صمیمانه تشکر و قدردانی نمایم.

برگزاری چنین نشست موقری برای پاسداشت حریم مراکز فرهنگی و موجودیت غیرقابل تعرض آن‌ها ابتکار ارزنده‌ای است که امیدوارم به سهم خود بتواند بار دیگر تصویر شکوهمند و فاخر فرهنگ و تمدن و میراث تاریخی ایران و ایرانی را به جهانیان عرضه کند. مکان‌ها و آثار فرهنگی - تمدنی، شاید از لحاظ تاریخی و جغرافیایی متعلق به یک قوم یا ملت باشند، اما از لحاظ نقشی که در بازشناسی هویت بشری و انباشت لایه‌های تاریخی معرفت دارند، متعلق به همگان و فارغ از جغرافیا و مکانند و لذا شایسته است از مفهوم «میراث مشترک بشری» برای توصیف این دستاورد‌های بشری بهره جوییم. از این رو، احترام به آثار فرهنگی و تمدنی، در واقع رعایت حرمت انسانی و کرامت ذاتی انسانی است و در نقطه مقابل، حمله به اموال و میراث فرهنگی، حمله به انسانیت، حمله به روح بشریت و حمله به تاریخ است.

در تلاش مشترک و هم افزایی بین المللی برای صیانت و حمایت از مراکز فرهنگی و مظاهر تمدن بشری و مقابله با تهدید و آسیب رساندن به آنها، جامعه جهانی اسناد مهم و سازوکار‌های قابل توجهی را تدوین کرده است. به عنوان مثال، «کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه در خصوص حفاظت از اموال فرهنگی در مخاصمات مسلحانه»، آسیب به اموال فرهنگی هر ملتی را به منزله آسیب رساندن به میراث فرهنگی تمام بشریت و جرمی نابخشودنی در نظر گرفته است. این کنوانسیون هر نوع حمله و ایراد آسیب به اموال فرهنگی را منع نموده و بر اساس پروتکل دوم (۱۹۹۹) آن، حتی در زمان مخاصمات مسلحانه، اموال فرهنگی، اموال غیرنظامی محسوب شده و نباید مورد حمله قرار گیرند.

هم چنین «کنوانسیون ۱۹۷۲ حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان» نیز همه کشور‌های متعاهد را مکلف می‌دارد تا از هر گونه اقدام عمدی که مستقیم یا غیر مستقیم، به میراث فرهنگی و طبیعی واقع در سرزمین سایر کشور‌های عضو این کنوانسیون آسیب برساند، خودداری کنند. علاوه بر این، بر اساس پروتکل اول الحاقی به کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو ۱، «هر نوع عمل خصمانه علیه بنا‌های تاریخی، آثار هنری یا اماکن مذهبی» که به عنوان میراث فرهنگی یا معنوی مردم یک سرزمین شناخته میشود، ممنوع است. نه تنها حمله و تخریب، بلکه استفاده از این اماکن برای پیشبرد اهداف نظامی نیز ممنوع بوده و عاملین و مرتکبین چنین جنایاتی به عنوان جنایتکاران جنگی شناخته می‌شوند.

اسناد بین المللی متعددی از جمله قطعنامه‌های صادره از سوی ارکان مختلف ملل متحد و آرای متعدد صادره از سوی محاکم قضایی و کیفری بین‌المللی نیز بر این مهم و تعهدات عام‌الشمول اعضای جامعه بین المللی صحه گذاشته‌اند.
حضار محترم.

افراطی گری، رنگ و مذهب و نژاد نمی‌شناسد. امروز در غرب با گسترش ناسیونالیزم افراطی و نژادپرستانه، شاهد نقش آفرینی روزافزون عوام‌فریبانی هستیم که بر خلاف تمامی قواعد حقوقی و اخلاقی، تمدن و فرهنگ بشری را به سخره گرفته، به ارزش‌های دینی و باور‌های مذهبی میلیارد‌ها انسان اهانت کرده و کتاب مقدس آنان را می‌سوزانند و در جهت ترویج نفرت و خشونت و جنگ افروزی از هیچ گفتار و رفتار و اقدامی فروگذار نمی‌کنند. وقیحانه‌ترین نمونه، اقدامات و اظهارات رئیس جمهور رژیم کنونی آمریکا است که مردم و فرهنگ ایرانی را تهدید کرده و ضمن نقض قواعد و اصول بنیادین حقوق بین الملل از جمله اصل منع تهدید یا توسل به زور، یاوه‌گویانه تهدید کرده است که «۵۲ نقطه در ایران ... را که برخی از آن‌ها از اهمیت بالایی برای ایران و فرهنگ ایرانی دارند، هدف قرار میدهیم...». برای شناخت عقبه این طرز تفکر کافی است اندک نگاهی به تاریخ معاصر خود بیندازیم و اقدام‌هایی که برخی گروه‌های جنگ طلب یا تروریستی در تخریب اموال و میراث‌های فرهنگی از خود به جای گذاشته‌اند، را مرور کنیم.

افراطیون در سال ۲۰۰۱ مجسمه‌های بودا را در بامیان منفجر کردند، تروریست‌های داعش، میراث فرهنگی عراق و سوریه (موصل، نینوا، پالمیرا و ...) را در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ از بین بردند و اکنون دونالد ترامپ، نه تنها با نقض فاحش منشور ملل متحد، ایران را به حمله مسلحانه تهدید می‌کند، بلکه به طور علنی از حمله به اماکن تاریخی و فرهنگی ایران سخن به میان می‌آورد. این در حالی است که توافق جامعه جهانی برای حفاظت از میراث و اماکن فرهنگی، چه در شرایط صلح و چه در شرایط جنگ، خود یک میراث ناملموس بزرگ و مشترک جهانی است.

تهدید رئیس جمهوری آمریکا برای نابودی مراکز فرهنگی و تمدنی ایران مصداق بارز «تروریسم فرهنگی» بین المللی است و ادامه قانون شکنی رژیم آمریکا برای شکستن مقاومت مردم ایران است که از یک سو با «تروریسم اقتصادی» با صراحت منابع تأمین غذا و داروی مردم دلاور ایران را نشانه گرفته و وزیر خارجه‌اش در یک اقدام مجرمانه که مصداق توطئه برای نسل‌کشی و جنایت علیه بشریت است اعلام می‌کند که "اگر ایران میخواهد مردمش غذا داشته باشند باید از ماتبعیت کند. " و از سوی دیگر، در قالب حمله جنایتکارانه و «تروریسم دولتی» دست به ترور یکی از محبوب‌ترین شخصیت‌های ایران و منطقه می‌زند و در کمال وقاحت به ترور سردار سرافراز شهید سپهبد قاسم سلیمانی افتخار می‌کند؛ بزرگمردی که منطقه و جهان وامدار مبارزه او با جریان‌ها و گروه‌های تروریستی و افراطی است. تهدیدات ترامپ تبلور تنفر ناشی از حقارت است. نه فقط تنفر از ایران و فرهنگ غنی ایرانی، بلکه تنفر از فرهنگ، تمدن و هر چیزی که بیانگر صلح و ثبات است. رژیم ترامپ با اقدامات نامتعارف و غیرعقلانی، سعی در پررنگ‌تر کردن نقشی ناخوشایند و منفی در تاریخ دارد حتی اگر به بهای نابودی بخشهای زیبایی از تاریخ و هویت بشریت تمام شود. این رژیم قبلا نیز نشان داده است که به قوانین، رویه‌ها و حتی تعهدات بین‌المللی دولت خود پایبند نیست.

اعلام خروج از یونسکو، خروج از معاهده آب و هوایی پاریس، خروج از معاهده منع موشک‌های هسته‌ای میانبرد و کوتاهبرد در کنار خروج یکجانبه از توافق برجام تنها نمونه-‌هایی از یکجانبه‌گرایی، انکار حقوق بین الملل و به واقع قانون ستیزی این رژیم است. زمانی که ترامپ، با مشی نژادپرستانه، ملت متمدن و بافرهنگ ایران را "تروریست" می‌خواند، با وقاحت به دنیا اعلام می‌نماید که رژیم او هیچ تعهدی نسبت به رعایت اصول و خطوط قرمز حقوق بین الملل و از جمله اصل منع نژاد پرستی، اصل منع تبعیض و اصل مسئولیت بین‌المللی در قبال تعهدات عام و تعهدات خاص ندارد. این رژیم علیرغم ادعا‌های خود بار‌ها نشان داده که اعتقادی به مذاکره و پایبندی به تعهدات قبلی و فعلی ندارد. دشمنی با فرهنگ، حتی خصومت با یک ملت نیست بلکه مخاصمه و مبارزه با ارزش‌های مشترک فرهنگی و دستاورد‌های تمدنی ملل مختلف جهان است.

دوستان گرامی یکجانبه گرایی و قانون شکنی همانقدر خطرناک است که تحمل آن توسط دیگران. متاسفانه مواضع منفعلانه کشور‌ها و سازمان‌های بین‌المللی در مقابل قانون شکنی و یکجانبه‌گرایی ترامپ وی را در پیگیری مشی قلدری جهانی جری‌تر نموده است. به عبارت دیگر "یکجانبه گرایی انفعالی" مشوق "یکجانبه گرایی فعال" است. کشور‌هایی که برای مصون ماندن از تعرض ترامپ به یکجانبه‌گرایی و قانون شکنی او تن داده‌اند، در نهایت زمینه را برای تعرض وی به خودشان فراهم کرده‌اند. تحریم پروژه نورث استریم، تهدید به افزایش تعرفه خودرو‌های اروپایی و تهدید اخیر به افزایش سایر تعرفه‌ها علیه اروپا نتیجه طبیعی برخورد منفعلانه اروپا در برابر خروج آمریکا از برجام و خوش خدمتی آنان در استفاده نژادپرستانه و غیرمجاز از ماده ۳۶ برجام است. دوستان عزیز میراث فرهنگی نقش بسزایی در تقویت عناصر معنوی و مادی تحقق صلح و توسعه پایدار دارد. آثار تاریخی، میراث گذشتگان و امانت آیندگان است؛ و آنچه که امروزه تحت عنوان تمدن بشری شناخته می‌شود، بر شالود‌های از همین میراث بنا نهاده شده است. جمهوری اسلامی ایران به عنوان وارث یکی از تمدن‌های کهن، همواره منادی تعامل و همکاری فرهنگ‌ها و گفت‌وگوی تمدن‌ها بوده تا نسل‌های آینده، از بالندگی و پویایی و تعامل فرهنگی برخوردار باشند و نسل کنونی از بلای افراط و ترور و خشونت رها شود و در نهایت، آثار و میراث فرهنگی به جا مانده، گواهی است بر تاریخ و تمدن کهن و استقامت و ماندگاری مردم بزرگ ایران در برابر امواج موقتی غارتگران و فرهنگ ستیزانی همچون ترامپ.

فاما الزبد فیذهب جفاء و، اما ما ینفع الناس فیمکث فی الارض کذلک یضرب الله الامثال (رعد ۱۷)

از توجه شما سپاسگزارم.

همچنین در ادامه این نشست تخصصی اشرف بروجردی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران جهان نو را جهان «قدرت فرهنگ» دانست که دیپلماسی فرهنگی آرام آرام در تعاملات سیاسی جای خود را بازکرده است.

متن کامل سخنرانی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران به این شرح است:

عرض سلام و ادب و احترامم را تقدیم می‌کنم به مهمانان گرانقدری که دعوت را پذیرفتند تا با همدلی و هم اندیشی فرهنگ بشری را دراین مرکز فرهنگی که منبع حافظه ملی ایرانیان است همراه با یک نهاد فرهنگی بین المللی (یونسکو) پاس داشته و آینده پر امیدی را برای نسل امروز ترسیم کنند و به آن‌ها راه عشق ورزیدن به انسان و انسانیت را یادآور شوند.

خانم‌ها و آقایان

وقتی سخن از فرهنگ می‌گوییم سخن از هویت، ملیت، باور‌ها و دانسته‌هایی می‌گوییم که ارزش آفرین هستند و دیرینه و آینده ما را رقم می‌زنند.

فرهنگ یعنی، عشق به انسان‌ها در لوای خدمت به یکدیگر، یعنی همآوا شدن از پَسِ آوای تار‌های چنگ و نی و تار، یعنی چگونه بهزیستن را آموختن از پس فیلم و تئاتر، یعنی باور‌ها را به نظم در آوردن و زبان مشترک را به کار گرفتن در نماد شعر یعنی ظرفیت‌های وجودی را به کارگرفتن در تجلی هنر‌های دستی و ده‌ها نماد هنری دیگری که توصیف کنندة لطافت روح و عشق به انسان و انسانیت. برای ماندگار شدن و خلق میراثی برای آیندگان و این نوای انسان است از زبان حافظ که می‌گوید:

هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق ثبت است بر جریدة عالم دوام ما.

جهان نو، جهان «قدرت فرهنگ» است و دیپلماسی فرهنگی آرام آرام در تعاملات سیاسی جای خود را بازکرده است چرا که فرهنگ، زبان مشترک ملتهاست، امروزه فرهنگ مرز‌ها را در نوردیده و داده‌های خود را برای رشد و توسعة انسان به اشتراک گذاشته؛ دین، دانش، زبان، موسیقی و فیلم و ... ده‌ها نماد فرهنگی است که به جای دیپلماسی سیاسی و دیپلماسی اقتصادی کار آمد شده است.

اگر روزگاری معابد، موزه ها، مجسمه‌ها و نماد‌های فرهنگی از آسیب‌های بشری در امان نبودند امروز منافع بشری و هویت بخشی ملت‌ها اقتضا می‌کند که ملل، در رواداری و صلح باشند تا فرصت‌ها دراختیار همگان قرار گیرد و هویت سازی بر مبنای فکر و اندیشه و فرهنگ جان بگیرد و در آن صورت است که خلاقیت‌ها بروز و ظهور یافته و انسان‌ها تکامل را تجربه خواهند کرد درآنوقت باید گفت:

تو هنوز ناپدیدی زجمال خود چه دیدی سحری چو آفتابی ز درون خود برآیی ظهور و بروزِ داشته‌های ملت‌ها می‌تواند حلقه وصل فرهنگ‌ها باشد و مجامع بین المللی چاره‌ای ندارند جز اینکه برای حفظ میراث بشری همراهی کنند. آنچه در همین ایام از زبان شورای جهانی آرشیو (ICA) و بیانیه بین المللی سپر آبی شنیدیم نمونة خوبی از حمایت‌های مجامع بین المللی است که انتظار می‌رود همه نهاد‌های بین المللی با همین نگاه به حفظ میراث بشری بپردازند همچنین بر نهاد‌های علمی – پژوهشی و فرهنگی است که حافظه ملی خود را پاس داشته و از آن محافظت کنند خوشبختانه قوانین وضع شده در سازمان ملل و کنوانسیون‌های مرتبط تسهیل‌گر این مسئله شده است از جمله کنوانسیون ژنو، کنوانسیون لاهه در (۱۹۴۹) و اساسنامه دادگاه کیفری بین المللی در ۱۹۸۸ و قطعنامه ۲۳۴۷ شورای امنیت سازمان ملل متحد؛ و ایران که فشرده تاریخ و فرهنگ تمدن جهان است از دوران پیش از تاریخ تا عهد هخامنشیان و کوروش و تا آمدن اسلام و دوران در هم تنیدگی و هم افزائی خدمات متقابل اسلام و ایران بر قله‌های تمدن بشری درخشیده است. ایران خانه وجود ما است و تعرض به فرهنگ و میراث بشری موجود در آن، تعرض به کل بشر است که سهمی از این میراث دارند.

در ادامه در سه نشست تخصصی موضوع حفاظت از اموال ملت‌ها و میراث جهانی با حضور کارشناسان مورد ارزیابی قرار گرفت؛ پنل اول: چالش‌های میراث فرهنگی بشر در جهان امروز به ریاست یونس شکرخواه مدیر گروه ارتباطات کمیسیون ملی یونسکو- ایران، پنل دوم: سازمان‌ها و تشکل‌های مردم نهاد بین المللی و میراث فرهنگی بشر به ریاست حجت الله ایوبی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران و پنل سوم: میراث مشترک جهانی و صلح و گفتگو به ریاست اشرف بروجردی رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.

میراث فرهنگی ایران جان ماست/ از حافظه تاریخی استفاده کنیم

پنل «چالش‌های میراث فرهنگی بشر در جهان امروز» در خلال نشست هم اندیشی حفاظت از اموال فرهنگی ملت‌ها و میراث جهانی صبح امروز ۷ بهمن ماه در کتابخانه ملی برگزار شد. مهدی حجت بنیانگذار سازمان میراث‌فرهنگی در پنل «چالش‌های میراث فرهنگی بشر در جهان امروز» عنوان کرد که میراث فرهنگی ایران جان ماست و باید از آن حفاظت کنیم.

در ابتدای این برنامه مهدی حجت بنیانگذار سازمان میراث‌فرهنگی گفت: وقتی تعداد آثار فرهنگی را نگاه می‌کنیم، می‌بینیم مجموع داشته‌های ما، با ارزش است. یادم است در اواسط جنگ ایران و عراق من به یونسکو رفتم و از این موضوع شکایت کردم که بر اساس علامت به خصوصی که وجود دارد نباید یک سری مراکز فرهنگی بمباران شود. شکایت ما این بود که صدام بیمارستان، موزه شوش و ... را بمباران می‌کند. آن‌ها پذیرفتند که کنوانسیون باید مورد تجدید نظر قرار بگیرد.

وی افزود: هر موجودی را به عزیزترین چیزش نسبت می‌دهند. میراث فرهنگی ایران جان ماست و گاهی جان ما تهدید می‌شود. من در اینجا می‌گویم حمله به ۵۲ نقطه فرهنگی ایران توسط ترامپ فقط یک تهدید نبوده است بلکه نشانه گرفتن جان ما بوده است ضمن اینکه باید عنوان کنم ما مواریث معنوی و مادی داریم یکی از عظیم‌ترین مواریث ما سردار سلیمانی بود که به این میراث تعرض شد.

در ادامه سید احمد محیط طباطبایی رئیس کمیته علمی موزه‌های ایران (ایکوم) اظهار کرد: چیزی که از تفکر انسانی به شکل مادی و غیر مادی محافظت می‌کند موزه است. به همین منظور کنوانسیونی وجود دارد که باید از میراث فرهنگی حفاظت کند. سازمان نظارت میراث فرهنگی باید تمام میراث فرهنگی و موزه‌ها را نقشه گذاری و خرید قانونی قبل از تهاجم ایجاد کند. ضمن اینکه نیرو‌های مهاجم باید این موضوعات را رعایت کنند و نباید به مراکز فرهنگی تعرض کنند. به نظر تهدیدی که ترامپ کرده است، می‌تواند به یک فرصت تبدیل شود و جامعه ما به آن توجه کند. برای مثال یکی از موارد مهم تفکیک مکان‌های نظامی از میراث فرهنگی است تا بهانه را از متجاوزان بگیرد. تفکیک مکان‌های نظامی از میراث فرهنگی سال‌ها متوقف بوده است و باید این کار را در بعد ملی و فراملی انجام دهیم. این فرصت مهمی است که نگاه موزه‌ای و نگاه حفظ گذشته برای آیندگان داشته باشیم چراکه ما باید این میراث را به آیندگان منتقل کنیم.

پوریا عسکری استاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز توضیح داد: حقوق بین‌الملل حاصل تجربه زیستن است. ما آزمون و خطا می‌کنیم، به نقاط و تجربه‌های تاریخی می‌رسیم که تلخ هستند و، چون به این نقاط نزدیک می‌شویم قانونگذاری می‌کنیم تا دوباره شاهد آن اتفاقات نباشیم. از حافظه تاریخی استفاده کنیم و به دیده هایمان برگردیم. ما در جنگ‌ها می‌بینیم که یک سری اهداف خاص مورد حمله قرار می‌گیرد تا هویت و ارزش‌های یک ملت به تاراج برود؛ بنابراین بعد از اینکه چنین تجربه‌ای بشر داشته به کنوانسیون‌ها رسیده و مقرر کرده است که چه در زمان صلح و چه جنگ، از اموال فرهنگی مراقبت شود.

وی افزود: کنوانسیون لاهه اشاره کرده و تعریف درستی از اموال فرهنگی داده است. واقعیت این است آنچه امروز به عنوان اموال فرهنگی می‌شناسیم تفسیر‌های بزرگتری دارد و شامل همه کتابخانه ها، موزه‌ها و ... می‌شود. این تجربه زیستی در جنگ‌ها بیشتر نمایان می‌شود. در پالمیرا، عراق و ... دیدیم که باید بیشتر و بیشتر در جهت حمایت از اموال فرهنگی حرکت کنیم. باید بین اموال فرهنگی و نظامی تمایز قائل بود و اموال فرهنگی از قسمت‌های نظامی دور شوند چراکه حق بشریِ فرهنگ، مهم است. اگر امروز از اموال در جهت حمایت از فرهنگ صحبت می‌کنیم به این برمی گردد که فرهنگ‌ها مهم هستند. این حق‌ها هویت ما هستند. اگر این ریشه‌های تاریخی نباشند هویت بشری مورد سوال قرار می‌گیرد. ضمن اینکه باید به چند نکته توجه شود اینکه هرگونه تعرضی به این «حق بر فرهنگ» می‌تواند ایجاد مسئولیت بین‌المللی برای دولتی کند که این اقدام را کرده است. دیوان بین‌المللی دادگستری روی این مسأله تاکید کرده که اگر قصدی دال بر نابودی فرهنگ یک کشور وجود دارد، این مساله می‌تواند یک نسل زدایی فرهنگی باشد و این الزاما همیشه با کشتن آدم‌ها شکل نمی‌گیرد بلکه با نابودی فرهنگ هم پیش می‌آید. این حملات دقیقا مصداق مسایل جنگی است که بار‌ها توسط محافل و سازمان‌های مختلف مورد تاکید قرار گرفته است.

سپس حجت بیان کرد: خود کنوانسیون‌ها و اسناد جزو میراث معنوی بشری است ما زمان‌های طولانی را سپری کردیم تا به تجربیات این چنینی و قرارداد‌های بین‌المللی برسیم. من وقتی تهدید ترامپ را شنیدم نامه‌ای به نهاد‌های ذی صلاح بین المللی نوشتم و کپی آن را برای همه کمیته‌های بین‌المللی فرستادم، اما تنها جوابی که دریافت کردم این بود که باید از اموال حفاظت شود، اما برایم جالب بود که ایرلند بلافاصله به ما پاسخ داد و گفت هر کمکی از ما بر می‌آید انجام می‌دهیم. از سوی کمیته آمریکا هم نامه ارسال شد که گفتند ما مطلقا نظرمان با رییس جمهور یکی نیست و حرف‌های او را قبول نداریم، فکر می‌کنیم حرف او بیجاست بنابراین هر اقدامی برای حفاظت از اموال ایران انجام می‌دهیم. این نامه انعکاس خوبی در جهان داشت. من حقیقتا نگران تعرض جنگی به میراث فرهنگی نه تنها در کشور خودمان بلکه در هیچ جای جهان نیستم، ولی موانع و مشکلات دیگری برای صیانت از آثار وجود دارد که باید به آن توجه کرد.

در ادامه محیط طباطبایی توضیح داد: شماره گذاری تمام بخش‌های فرهنگی کشور از جمله کار‌هایی است که باید انجام دهیم. ما باید یک لیست قرمز در زمان صلح داشته باشیم، اما همه کشور‌ها در زمان بحران این لیست را تهیه می‌کنند. تفکیک فضای میراث فرهنگی از فضای نظامی بسیار مهم و بدیهی است که می‌تواند عملی شود. کشوری مثل ما فرهنگ و تاریخی فراتر از قوم و نژاد دارد که دنیا برای این فرهنگ احترام قایل است. ما باید رفتاری را رقم بزنیم که دیگران هم از این الگو برای حفاظت از میراث بشری استفاده کنند.

عسکری هم گفت: ما در مورد همه تعهدات حقوقی، درباره رعایت آن‌ها صحبت می‌کنیم، اما در مورد برخی تعهدات حقوقی علاوه بر اینکه تعهد به رعایت وجود دارد یک تعهد ثانویه وجود دارد و آن تعهد «تضمین به رعایت» است. منظور این است که شما به عنوان یکی از متعهد‌ها از سایر دولت‌ها هم «رعایت تعهد» را بخواهید. معنی ساده تعهد عام و شمول این است که از نقض آن جامعه بین‌المللی در کلیت متاثر می‌شود بنابراین این موضوع باید رعایت شود.

انسان‌هایی عاشق تربیت کنیم/ جهان در ید قدرت یک شرور

پنل «سازمان‌ها و تشکل‌های مردم نهاد بین المللی و میراث فرهنگی بشر» در خلال نشست هم اندیشی حفاظت از اموال فرهنگی ملت‌ها و میراث جهانی صبح امروز ۷ بهمن ماه در کتابخانه ملی برگزار شد.

حجت‌الله ایوبی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو-ایران، ریاست این پنل را به عهده داشت.

وی عنوان کرد: ما ایرانی‌ها معمولا همه چیز را به فال نیک می‌گیریم و باید تهدید ترامپ را به فال نیک بگیریم، چون باعث توجه بیشتر به اموال فرهنگی شد. اقداماتی مجامع بین‌المللی، سازمان‌های مردم نهاد و سینماگران نشان از اهمیت مراکز فرهنگی دارد، اما وقتی مردم پاسدار این مراکز بشوند، اتفاق خوبی افتاده است.

در ادامه سیدمحمدحسین نواب رئیس فدراسیون باشگاه‌های یونسکو در ایران بیان کرد: معمول است در گرماگرم رجزخوانی‌های جاهلانه دشمنان طرف مقابل را تهدید به نابودی می‌کنند، گاه سرمایه انسانی و گاه پشتوانه‌های مالی و اقتصادی در محاصره قرار می‌گیرد، اما این تهدید‌ها زمانی به اوج می‌رسد که فرهنگ یک کشور مورد تهدید قرار می‌گیرد. در تهدید‌های نظامی زیرساخت‌های حیاتی مورد توجه و هجمه قرار می‌گیرند. اما جالب است ما را به از بین بردن مراکز فرهنگی تهدید می‌کنند این یعنی اینکه دشمنان ما می‌دانند آب و نان ما مراکز فرهنگی ماست. همین افتخار برای مردمان این سرزمین کافی است که میراث فرهنگی مهمترین سرمایه و عامل شناسایی آن‌ها در دنیا است. ما ایرانیان که تاریخ طولانی با هنر داریم صاحبان روح لطیف هستیم پس به ما حق بدهید این روح لطیف نگران میراث خود باشد. در این روزگار پاسداشت میراث نه صرفا به معنای مرمت و بازدید گردشگرانه بلکه به معنی تداوم زیست در کنار این میراث فرهنگی است. نگرانی این مردم از تهدید اماکن فرهنگی نه صرفا ترس از میراث گذشته که حفظ اموال فرهنگی ایرانی است. جهان ایران را با فرهنگ و هنرش، با نقش جهان، بازار تبریز، باغ‌های شیراز و .. شناخته است بنابراین اماکن فرهنگی و مذهبی مایه شور و شعف ماست.

سپس فاطمه مهاجرانی رئیس باشگاه دانش پژوهان جوان یونسکو عنوان کرد: خرسندم در فضایی که خوش عطر با نام فرهنگ است درباره آینده صحبت می‌کنم. رویکرد مهم این است که انسان‌ها فرهنگ را می‌سازند بنابراین تلاش ما این است که انسان‌هایی تربیت شوند که فردای جهان را بسازند از همین رو تلاش می‌کنیم آن‌ها قدر میراث خود را بدانند و نسبت به آن شناخت داشته باشند. جنگل‌های هیرکانی، باغ شیراز و ... دیگر ساخته نمی‌شوند بنابراین دانش آموزان باید این اماکن را ببینند و بر آن افزون کنند به همین دلیل باید نگاه آینده سازی داشته باشیم، در همین مسیر پیشنهاد می‌کنیم مسابقاتی برای شناخت فن‌آوری‌های بومی راه اندازی شود، چون کمک می‌کند دانش آموزان سرمایه‌های خود را بشناسند. جالب است در این دوران تهدید، بازدید‌ها زیاد شده بود.

وی افزود: آموزش و پرورش باید انسان سازی کند، انسان‌هایی تربیت کند که آینده را بسازد به همین دلیل برگزاری کارگاه‌های آموزشی در مدارس خوب است تا آن‌ها بفهمند ما تاریخی چند هزار ساله داریم. شناسایی افراد و تمرکز بر تربیت انسان‌های قدردان مهم است تا آن‌ها ارزش افزوده‌ای را ایجاد کنند باید انسان‌های ارزشمندی تربیت کنیم که محور‌های ارزش درونی آن‌ها بالا و والا باشد؛ انسان‌هایی که بر سر مطامع ریز نلرزند. باید عاشق تربیت کنیم.

حجت‌الله ایوبی در این بخش گفت: اگر بچه‌های مان میراث فرهنگی را بشناسند، میراث ما حفظ می‌شود.

سپس بهمن نامور مطلق رییس باشگاه صنایع دستی یونسکو عنوان کرد: باید بدانیم این میراث فقط برای ما نیست بلکه برای بشریت است. وقتی ترامپ گفت می‌خواهد پنجاه و دو مرکز فرهنگی را بزند باور نکردم. تمام کشور ما مرکز فرهنگی است ما نزدیک به یک میلیون محوطه تاریخی داریم و هر جای ایران یک نقطه فرهنگی است. وقتی فکر کردم دیدم هیچ منطقی در سخنان او وجود ندارد یک دفعه به این نتیجه رسیدم که این حرف را قبلا داعش و طالبان و ... زده اند همان موقع به یاد پالمیرا و ... افتادم. به هرحال داعش و ... جزو فرقه‌های شمایل ستیز هستند و به خاطر همین با مجسمه و عروسک و ... مشکل دارند، اما ترامپ به عروسک و مجسمه علاقه دارد سپس فکر کردم و به یاد نظریه ابتذال شرق افتادم. این نظریه می‌گوید برخی اوقات آدم‌ها بدون اینکه آگاهی داشته باشند، کار‌های شرورانه انجام می‌دهند این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که تفکر وجود ندارد، ولی قدرت وجود دارد. این افراد می‌توانند یک ماشین ویرانگر باشند و جنایت کنند، آسیب‌های محیط زیستی را به شوخی می‌گیرند بنابراین این آدم‌های غیر جدی را باید جدی گرفت، چون توانایی درک خطر را ندارند. اغلب این افراد فرمانبردار هستند، اما گاهی می‌توانند رییس‌جمهور باشند و آنگاه جهان دچار شر مبتذل می‌شود.

گفتگو باید بر پایه میراث بشری باشد/دیپلماسی ما برگرفته از این پیشینه فرهنگی است

سپس سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه در پنل «میراث مشترک جهانی و صلح و گفتگو» عنوان کرد که دیپلماسی ما برگرفته از پیشینه فرهنگی ماست.

پنل «میراث مشترک جهانی و صلح و گفتگو» در خلال نشست هم اندیشی حفاظت از اموال فرهنگی ملت‌ها و میراث جهانی، صبح امروز ۷ بهمن ماه در کتابخانه ملی برگزار شد. اشرف بروجردی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، ریاست این پنل را به عهده داشت.

وی در ابتدای این برنامه عنوان کرد: نظریه گفتگوی تمدن‌ها اولین بار از سوی ایران مطرح شد تا همه بدانند از طریق گفتگو می‌شود به دوستی و محبت رسید.

در ادامه مهدی ماحوزی از اساتید دانشگاه اظهار کرد: فرهنگ ما از خون جگر ایجاد شد. در فرهنگ ایران هدف از ادب و هنر و عرفان و هر نوع دانش بشری جستجوی زیبا و کامل است. این فرهنگ همیشه کار ساز بوده و خواهد بود به منظور نشان دادن جلوه‌های متعالی روح آدمی چاره‌ای جز سرسپردن به این روح نیست. تاریخ ما، نشان می‌دهد همواره مدافع راستین ارزش‌های والای انسانی و مشوق آشتی و نرمی در برابر تندی و خشونت بوده‌ایم و نخواسته ایم بر کسی تجاوز کنیم. لیکن اگر پیکار جویی خود را ابرقدرت جهان بداند وی را از کرده پشیمان می‌سازیم. مایه‌های عبرت بسیار است، اما عبرت گیرنده اندک. تمام سرزمین ایران نقاط فرهنگی است.

سپس سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه توضیح داد: همانطور که هر فردی با هویتی شناخته می‌شوند، ملت‌ها و دولت‌ها نیز با هویت خود شناخته می‌شوند. دولت‌ها به عنوان مهمترین بازیگران در عرصه بین‌المللی رفتار‌هایی دارند که بر گرفته از باور‌ها و ایدئولوژی آنهاست اگر جمهوری اسلامی منادی گفتگو و پیشنهاد دهنده جهان عاری از خشونت است و همواره بر صلح تاکید دارد برگرفته از پشتوانه فرهنگی است و دیپلماسی ما هم برگرفته از این پیشینه فرهنگی است. من تعجب نکردم وقتی ترامپ گفت می‌خواهد ایران را بزند. کشوری که یک بیستم ما تاریخ ندارد و رییس‌جمهوری دارد که جز کاباره چیزی ندیده از تاریخ پرشکوه ایران خبر ندارد.

در ادامه طیبه سیاوشی رئیس کمیته حقوقی فراکسیون زنان مجلس بیان کرد: از آنجایی که بحث حول محور گفتگو با تاکید بر حقوق شهروندی است از یک تجربه شخصی می‌گویم؛ طی سفر‌هایی که داشتم بحث را حول مصوبات مجلس می‌گذاشتیم مثل بحث حمایت از کودکان و نوجوانان، حقوق و ورزش زنان و... این‌ها مباحثی بودند که باعث شدند ما بتوانیم گفتگو را آغاز کنیم. گفتگو باید در حوزه‌های خردورزی هم انجام شود خوشبختانه بر خلاف تفاوت‌های سیاسی، می‌توانستیم بنای گفتگوی عقلایی داشته باشیم. یکی از مباحث مهم مطرح شده در این سفرها، بحث‌های حقوق شهروندی بود بحثی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا کشور ما می‌تواند دیالوگ صلح داشته باشد؟ به نظرم ما اگر یک جامعه گفتگو محور داشته باشیم هنوز هم می‌توانیم این بحث را پیش ببریم متاسفانه تلاش‌های دستگاه‌های دیپلماسی به دلیل فشار‌های گروه‌های مونولوگ محور در داخل کشور پیش نمی‌رود.

سپس محمدحسن طالبیان توضیح داد: فرهنگ، روح و حافظه بشری است. تاریخ همیشه تکرار می‌شود. ما همه می‌دانیم طالبان وقتی منفورتر شد که صور تاریخی در بامیان نابود شد یا داعش وقتی منفورتر شد که پالمیرا را از بین برد.

وی افزود: ایران همیشه در یونسکو پرستیژ خاصی دارد، چون دنبال لابی سیاسی نبودیم و همیشه به دنبال کار فرهنگی بودیم به همین دلیل ما هیچوقت در کمیته‌ها از بحث‌های سیاسی استفاده نکردیم تا بدانند ایران سرزمینی فرهنگی است. ما پهنه‌های وسیع فرهنگی داریم و خوشحالیم از اینکه دولت و ملت ایران به داشته هایمان توجه می‌کنند. اگر روح و جان و حافظه وجود نداشته باشد هیچ چیزی وجود ندارد. اخیرا چهار پرونده مشترک مثل مینیاتور که مشترک با کشور دیگر است به یونسکو فرستاده‌ایم که حرکت خوبی است، چون این کشور‌ها می‌توانند دیپلماسی فرهنگی ما را پیش ببرند.

طالبیان اظهار کرد: هرکسی فرهنگ را نشانه بگیرد، ضرر می‌کند. اگر بخواهیم جهان پایداری داشته باشیم باید از مسیر فرهنگ و گذشته خودمان پیش برویم. از هفت ماهه اول سال بیش از دوهزار و پانصد پروژه مرمتی داشتیم و بیش از دوهزار و چهارصد پروژه از سوی مردم پیگیری شده است. این‌ها نشان دهنده این است که مردم ما با داشته‌های خود کار‌های بزرگی انجام می‌دهند.

سپس ماحوزی بیان کرد: ایران دارای فرهنگ جهانی است و قدمت این فرهنگ را هیچ کشوری در جهان ندارد. امروز که ما در این شرایط بحرانی قرار داریم بدون کمترین دلهره و اضطراب دیگران باید به فکر خود باشند البته اگر فرهنگ نباشد، جهانی در کار نیست چراکه جهان وام‌دار این فرهنگ است.

موسوی هم اظهار کرد: تهدیدات نظامی قطعا نمی‌تواند ما را از آرمان صلح و گفتگو باز بدارد. وزارت خارجه هم بر خلاف همه این فشار‌ها راه اصلی خود مبنی بر اینکه که ما ملتی صلح طلب، اما جنگ بلد هستیم، فراموش نمی‌کند بنابراین این راه ادامه پیدا می‌کند. جا دارد یادی از شهید سلیمانی کنیم که واقعا فرزند ایران بود. دکتر ظریف هم که مثل اعلای این واقعیت است حتی دیپلمات‌های خارجی او را یک وطن پرست واقعی می‌دانند، چون او از پشتوانه کشور ما می‌آید.

سپس سیاوشی هم بیان کرد: گفتگو باید بر پایه میراث بشری باشد که همان حقوق فرهنگی کشورهاست در این زمینه کشور ما تنها نیست و همه دستگاه‌ها در این زمینه فعال‌تر از گذشته هستند. ضمن اینکه از بخش‌های غیردولتی نباید غافل شد، چون می‌توانند زمینه گفتگو را ایجاد کنند. ما باید اذهان عمومی را در جهت سیاست‌های جمهوری اسلامی روشن کنیم امیدوارم بتوانیم مباحثی را که بر علیه جمهوری اسلامی ایران به وجودآمده است، کاهش بدهیم.

در ادامه طالبیان گفت: به ما ایمیل‌ها و پیام‌های مختلفی از کشور‌های مختلف فرستاده شده و این نشان دهنده عظمت ایران و انزجار آن‌ها از ترامپ است. جمهوری اسلامی جزو اولین کشور‌هایی است که به کنوانسیون‌ها پیوسته و این جریان برای حفاظت و صلح است ضمن اینکه ایران جزو کشور‌هایی است که به فرهنگ و نبوغ بشری مشهور است. فکر می‌کنم این سیر صعودی مشارکت مردم و توجهی که ملت ایران برای حفاظت از میراث فرهنگی دارد مهمترین موضوع است و جای نگرانی ندارد.

در پایان موسوی هم اظهار کرد: وقتی راه درست و منطقی باشد دنیا هم به احترام آن می‌ایستد زمانی که مورد تجاوز قرار گرفتیم و مقاومت کردیم مورد توجه و احترام دنیا بودیم، وقتی موضوع گفتگو و تعامل پیش آمد دنیا سر تعظیم فرو آورد باید بگویم حتی جنازه همین برجام برای ما نعمت است. با این رویکرد تعاملی که پیش گرفتیم احترام دنیا را داشتیم. امیدوارم همین روش را ادامه بدهیم و آثار و تبعات مثبت آن را ببینیم.

همچنین در این نشست، محمد حسن طالبیان معاون میراث فرهنگی سازمان گردشگری ایران، مهدی حجت بنیانگذار سازمان میراث‌فرهنگی، یونس شکرخواه مدیر گروه ارتباطات کمیسیون ملی یونسکو- ایران، پوریا عسگری، سید محمدحسین نواب رییس فدراسیون باشگاه‌های یونسکو در ایران، بهمن نامورمطلق رییس باشگاه صنایع دستی، فاطمه مهاجرانی رییس باشگاه دانش پژوهان جوان یونسکو، میرسید احمد محیط طباطبایی رییس ایکوم ایران، سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه، رضا داوری اردکانی، ماحوزی و دکتر ژاله آموزگار حضور داشتند.