بررسی معاملات مخفیانه نفتی در مستند بند یازدهم

به گزارش گروه چندرسانه ای ، مستند بند یازدهم به نویسندگی و کارگردانی وحید حاجی‌پور هفته گذشته از شبکه سوم سیما پخش شد که در رده مستند‌های سیاسی – اقتصادی قرار دارد. این مستند سوژه «تهاتر شیادانه نفت ایران با تسلیحات آمریکایی» را روایت می‌کند و در تلاش است برخی از نقاط خاکستری تاریخ نفت ایران را روشن سازد.

آنطور که در ابتدای مستند بند یازدهم آمده است، این مستند می‌کوشد بخش مهمی از معمای افزایش قیمت نفت و معاملات سرّی نفت و سلاح را بین سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۷ واکاوی و دیدگاه دیگری از دلایل سقوط رژیم پهلوی ارائه کند. اسناد از طبقه‌بندی خارج‌شده آژانس مرکزی اطلاعات آمریکا (C.I.A) و وزارت امور خارجه این کشور به‌عنوان اسناد پشتیبان، در این مستند مورداستفاده قرار گرفته است.

در این روایت، تصویری بدون روتوش از نقش ریچارد نیکسون، هنری کسینجر، نلسون راکفلر، دونالد رامسفلد، حسن طوفانیان و شاه ایران در اتفاقات ابهام‌آمیز آن دهه نقش بسته است.

وحید حاجی‌پور کارگردان این مستند درباره دلایل ساخت این مستند گفت: یکی از مسائلی که در تاریخ نفت ایران همواره با حساسیت برخوردار بوده موضوع فروش و تجارت نفت و فرآورده‌های نفتی بوده است؛ از این رو کتابی با عنوان ناگفته‌های فروش نفت را تدوین کردم که در حین تحقیقات، متوجه یک موضوع عجیب در فروش نفت شدیم.

وی اضافه کرد: در چند سال پایانی حکومت محمدرضا پهلوی، بخشی از نفت ایران در اختیار شرکت‌های خاص آمریکایی و اسرائیلی قرار می‌گرفت که در چارچوب قرارداد‌های تهاتری قرار می‌گرفت به این شکل که شرکت ملی نفت، محموله‌هایی را در اختیار آمریکایی‌ها قرار می‌داد و در ازای آن پولی دریافت نمی‌کرد بطوری که هم اکنون ایران و رژیم صهیونیستی همچنان درگیر مسائل حقوقی آن دوران هستند.

این روزنامه نگار حوزه انرژی با بیان اینکه برای ردیابی این معاملات اسناد آمریکایی‌ها را مطالعه کردیم افزود: دراین اسناد نکات مهمی یافت شد از جمله آنکه تیمی بزرگ متشکل از مقامات رسمی کاخ سفید، شرکت‌های تسلیحاتی و دلالان جنگ افزار‌ها ماموریت داشتند تا خزانه کشور را از درآمد‌های نفت خالی کنند.

وی با اشاره به اینکه در کنار این مستندات، به سراغ چهره‌های فروش نفت در دوران شاه رفتیم خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه بیشتر افراد درگیر در آن معاملات در قید حیات نبودند، آقایان پرویز مینا، قباد فخیمی و اردشیر زاهدی می‌توانستند جزئیاتی را در این باره بیان کنند. آقایان فخیمی و مینا از اعضای هیئت مدیره شرکت ملی نفت در آن دوران بودند که پس از ممارست‌های فراوان راضی به مصاحبه در این باره شدند.

وی اضافه کرد: مستند به دو بخش اسناد تاریحی و دقیق و مصاحبه‌شونده‌ها تقسیم می‌شود که نقش مکمل یکدیگر را دارند؛ پرویز مینا که مسئول مستقیم فروش نفت در زمان شاه بود رسما از تلاش شرکت‌های آمریکایی می‌گوید که قصد داشتند با ورود حسن طوفانیان به معاملات، نفت ایران را با تخفیف دریافت کنند.

حاجی‌پور اظهارات فخیمی را روشنگرانه‌تر دانست و عنوان کرد: آقای فخیمی فرمول کلاهبرداری آمریکایی‌ها را بازگو کرده و به شکلی شفاف می‌گوید زمانی که نفت ایران ۱۲ دلار بود، شاه نفت را با تخفیقی معادل ۵ دلار به آمریکایی‌ها می‌فروخت و در ازای آن قصد داشت تسلیحاتی را دریافت کند که البته بخشی از ان به ایران تحویل داده نشد.

وی عنوان کرد: این مستند یک روایت تاریخی سیاسی – اقتصادی است که بر پایه اسناد آمریکایی‌ها و گفته‌های مسئولان وقت شرکت ملی نفت بنا شده است و اینگونه نیست که منابع بکارگرفته شده، یک طرفه باشد.

• بیشتر ببینید:
• کشف چهار هزار بطری مشروب در سفارت ایران در آمریکا
• ماجرای اشیای قیمتی که فرح از ایران خارج کرد
• محمدرضا پهلوی؛ از آوارگی تا مرگ
• هلندی سرگردان؛ افسانه‌ای که «کسینجر» به شاه مخلوع تشبیه کرد