89 درصد جابه‌جایی‌ها در کشور از طریق جاده است/ بلااستفاده ماندن 22 درصد ظرفیت حمل بار راه آهن

به گزارش خبرنگار اقتصادی میزان، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی اعلام کرد: در فرآیند تدوین برنامه ششم با نگاه به وضعیت، واقعیت و پتانسیل های بخش حمل و نقل، همچون دیگر بخش های اقتصادی، می توان برنامه این بخش را به دور از نظرات ایده آلی و بلندپروازانه، منطبق با نیازهای اقتصادی، اجتماعی طراحی و تدوین کرد.

همچنین در تجمیع دو وزارتخانه راه و ترابری و مسکن و شهرسازی و تشکیل وزارت راه و شهرسازی به نقش غالب حمل و نقل در این تجمیع توجه نشده است. ضرورت زمان و نیازهای اقتصاد ملی طلب می کند تا هر چه سریع تر وزارت راه از وزارت راه و شهرسازی منتزع و نسبت به تشکیل وزارت حمل و نقل اقدام شود.

جریان مستمر و مطلوب حمل و نقل در جاده های کشور طلب می کند تا در برنامه حمل و نقل جاده ای ، نگهداری و بهسازی راه های موجود کشور در اولویت قرار گیرد ضمن اینکه از احداث راه های جدید در قالب تقاضای حمل و نقل نباید غافل بود.

در کنار امر نگهداری از راه های موجود که از کمبود منابع مالی رنج می برند، تعهدات وزارت راه و شهرسازی در احداث انواع راه های جدید در سال 1392 به بیش از 13 هزار کیلومتر انواع راه ها، در سطح ملی، بالغ شده است در صورتی که متوسط عملکرد این وزارتخانه در تحویل انواع راه ها بیش از حدود 1300 کیلومتر در سال نیست.

در حمل و نقل ریلی نظیر جاده ای، نگهداری، بهسازی و بازسازی خطوط آهن موجود کشور از اولویت برخوردار است. زیرا طول عمر خطوط آهن کشور در اکثر محورها بالاست و سرپا نگهداشتن خطوط و محورهای با طول عمر بالا، تنها از طریق نگهداری، بهسازی و نوسازی امکان پذیر است.

با وجود تاکیدی که بر نگهداری، بهسازی وبازسازی خطوط آهن موجود کشور وجود دارد حجم تعهدات وزارت راه و شهرسازی در زمینه احداث خطوط جدید در سال 1392 به بیش از 10 هزار کیلومتر رسیده در صورتی که عملکرد این وزارتخانه در تحویل خطوط جدید از متوسط 250 کیلومتر در سال تجاوز نکرده است.

در ارتباط با تعداد فرودگاه های تجاری کشور که تعداد آن در سال 1392 به 70 فرودگاه رسیده است وظایف مربوط به نگهداری، توسعه و بهره برداری از تکنولوژی و اداره 54 فرودگاه تجاری مذکور به شرکت فرودگاه های کشور منتقل شده است.

جریان مستمر و عادی در حمل و نقل هوایی ایجاب می کند تا در برنامه حمل و نقل هوایی امر نگهداری، مرمت و بهسازی فرودگاه ها در اولویت قرار گیرد و از ایجاد فرودگاه های جدید درفضای محدودیت منابع خودداری شود.

در سال 1392 در سواحل جنوب ، شمال و شرق کشور در مجموع 11 بندر اصلی تجاری در دست بهره برداری بوده اند. ایجاد، نگهداری و بهسازی بنادر از محل درآمد سازمان بنادر و دریانوردی تامین می شود (درآمد – هزینه) .

مقدار بار جابجا شده در حمل و نقل عمومی کشور در سال 1392 در مجموع معادل 654 میلیون تن بوده که 95 درصد این جابجایی توسط حمل و نقل عمومی جاده ای و تنها 5 درصد آن از طریق حمل و نقل ریلی انجام شده است.

تعداد مسافر جابجا شده در حمل و نقل عمومی کشور در سال 1392 در مجموع معادل 436.1 میلیون نفر بوده که 89 درصد این جابحایی از طریق حمل و نقل عمومی جاده ای، 5.8 درصد از طریق حمل و نقل ریلی و 5.2 درصد آن از طریق حمل و نقل هوایی انجام شده است.

بالا بودن طول عمر و نیز سهم بالای خود مالکی از جمله مشکلات در ناوگان باری و مسافری حمل و نقل جاده ای است.

سهم بالای بخش خصوصی در مالکیت واگن های باری در سرویس موجب شده تا در سال 1392 معادل 88 درصد از بار جابجا شده در حمل و نقل ریلی توسط واگن های باری بخش خصوصی جابجا شوند.

بلااستفاده ماندن 22 درصد ظرفیت حمل با راه آهن
نگاهی به ظرفیت حمل بار راه آهن در سال 1392 نشان می دهد که ظرفیت مذکور در این سال بیش از 150 میلیون تن بوده که با توجه به بار جابجا شده بیش از 22 درصد ظرفیت ایجاد شده در این سال مورد استفاده نبوده است.

با توجه به تعداد صندلی های عرضه شده ناوگان هوایی مسافری داخلی و مسافر حمل شده در پروازهای داخلی ضریب اشغال صندلی در سال 1391 در این پروازها معادل 83 درصد بوده است.

ناوگان هوایی مسافری از بالابودن طول عمر ناوگان رنج می برد زیرا وجود تحریم، امر نوسازی را غیرممکن ساخته است.

ظرفیت فرودگاه های تجاری در دست بهره برداری در سال 1391 حدود 65 میلیون نفر بوده که با تعداد مسافر جابجا شده در این سال، حدود 63.8 درصد این ظرفیت استفاده شده است.

ظرفیت بنادر بازرگانی کشور در سال 1392 و مقدار کالای تخلیه و بارگیری شده در این بنادر نشان می دهد که ضریب بهره برداری از بنادر بازرگانی در این سال 57.8 درصد بوده است.