ناباروری با علت نامشخص نیز درمان می‌شود/ درمان بسیاری از بیماری‌ها با خون بند ناف/ بیمه‌ها، ناباروری در فرزند دوم را تحت پوشش قرار نمی‌دهند

گروه جامعه | احسان گل محمدی: «هزینه‌ درمان ناباروری، سرسام آور است بیمه ها باید حمایت کنند» این گلایه را بارها و بارها مدیر بخش فنی مرکز ناباروری رویش هلال احمر، مطرح کرد؛ گلایه ای که به نظر جدی می رسد.

در بازدیدی که از مرکز ناباروری رویش هلال احمر داشتیم؛ گلایه ها عمدتا از جنس مادی بود؛ مسئولان این مرکز می گفتند «بیمه‌ها ناباروری در فرزند دوم را تحت پوشش قرار نمی‌دهند.»


علاوه بر این، نکات جالبی در این دیدار در مورد ناباروری؛ مطرح شد؛ نکاتی که شاید خیلی از مردم ندانند؛ به عنوان مثال «نابارور به زوجی می گویند که پس از یک سال اقدام به بارداری صاحب فرزندی نشده باشند.»

دو نکته قابل توجه دیگر در این دیدار مطرح شد، اول اینکه ایران در دانش تخصصی در حوزه درمان ناباروری و سلول‌های بنیادی در منطقه جز کشور‌های اول و در دنیا جز کشور‌های صاحب نام قرار دارد و نکته بعدی اینکه تابوی ذهن مردم در حوزه ناباروری خوشبختانه شکسته شده و بسیاری از زوجین مشتاقانه پیگیر درمان می‌شوند که در پی آن از تبدیل ناباروری به یک بحران خانوادگی جلوگیری شده است.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید کم هزینه ترین روش‌ درمان ناباروی «آی یو آی» نام دارد که با هزینه دارو‌ها نهایت یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان می‌شود.

نکته قابل توجه دیگر اینکه بیماران، ایران را برای درمان ناباروری انتخاب می‌کنند؛ چرا که کشورمان در این حوزه حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد و از نظر علم و تخصص رتبه مناسبی کسب کرده است؛ علاوه بر این، فرصت تو صف ماندن در برخی کشور‌های زیاد است از این رو بیماران ایران را برای درمان ناباروری انتخاب می‌کنند ضمن اینکه از لحاظ مسائل شرعی نیز امن‌تر بوده و هزینه‌ها نیز یک دهم کشور‌های خارجی نیست.

آنچه در ادامه می خوانید گفت و گوی خبرنگار گروه جامعه با مژگان السادات هاشمی فشارکی مدیر بخش فنی مرکز ناباروری رویش هلال احمر و  متخصص زنان و زایمان فلوشیپ فوق تخصصی نازایی و‌ای وی اف است:

مژگان السادات هاشمی فشارکی متخصص زنان و زایمان فلوشیپ فوق تخصصی نازایی و‌ای وی اف در گفتگو با خبرنگار گروه جامعه ، با بیان اینکه اصطلاح ناباروری برای زوجی به کار می‌رود که پس از یک سال اقدام به بارداری صاحب فرزندی نشده باشند، گفت: در ابتدا برای بررسی علت ناباروری وضعیت خانوادگی در خصوص سابقه ابتلا به سرطان، جراحی‌های انجام شده در زوجین و همچنین درباره سن افراد سوال می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه برای بررسی دقیق‌تر علل ناباروری آزمایش هورمونی، تست‌های قند و عکس رنگی از رحم خانم گرفته می‌شود، افزود: برخی از آزمایش‌ها نیز از جمله نمونه اسپرم، آزمایش ایدز و هپاتیت از مرد گرفته می‌شود.

خط مقدم درمان ناباروری انجام آزمایش های لازم است

هاشمی فشارکی با بیان اینکه بر اساس جواب آزمایش‌ها درمان آغاز می‌شود، تصریح کرد: اگر مشکل از مرد باشد بر اساس اینکه آزمایش در چه حد باشد ابتدا دارو، گاهی عمل جراحی و در نهایت آی یو آی توصیه می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه پروسه بعدی‌ای وی اف است، گفت: وقتی اسپرم مرد بیش از اندازه ضعیف باشد وارد این پروسه از درمان می‌شویم.

این پزشک متخصص زنان با بیان اینکه اگر مشکل عدم تخمک گذاری در خانم وجود داشته باشد معمولا با تجویز داروی تحریک تخمک گذاری مشکل مرتفع می‌شود، افزود: اگر معلوم شود که یائسگی زودرس در فردی رخ داده درمان‌های مخصوص به این مشکل در پیش گرفته می‌شود و در سایر مواقع نیز با توصیه به انجام عکس رنگی سایر مشکلات از جمله بسته بودن لوله‌های رحمی یا داشتن فیبروم و پلیپ مورد بررسی واقع می‌شود.

وی با اشاره به ناباروری با علت ناشناخته، گفت: گاهی بدون اینکه زوجین مشکلی داشته باشند ناباروری رخ می‌دهد که در این صورت مشکل ایمونولوژی مدنظر قرار می‌گیرد در این صورت با فرض یکی از موارد که در دهانه رحم مایعی ترشح می‌شود که نمی‌تواند اسپرم به تخمک برسد ما به دنبال درمان می‌رویم.

ناباروری با علت نامشخص نیز درمان می شود

هاشمی فشارکی با تاکید بر اینکه در ناباروری با علت ناشناخته بعد از تجویز‌های دارویی ابتدا توصیه به انجام IUI و پس از آن IVF می‌شود، افزود: در هر ماه برای زوجین که مشکلی ندارد شانس بارداری ۱۵ درصدی قابل تصور است، اما با روش آی یو آی ۲۵ درصد و با روش آی وی اف ۴۵ درصد شانس بارداری بیشتر می‌شود از این رو ناباروری با علت ناشناخته نیز با این روش‌ها قابل درمان است.

وی در پاسخ به این سوال که دارو‌های کمک باروری چه مشکلاتی برای سلامت زوجین ایجاد می‌کنند، گفت: در هر پروسه یک سری دارو‌ها داده می‌شود که ممکن است عوارضی داشته باشد، اما در علم پزشکی به این باور رسیده ایم که دارو سم است، اما در شرایطی که برای بیمار تجویز می‌شود به طور حتم فوایدی بیشتر دارد.

دارو‌های هورمونی مورد استفاده در درمان ناباروری ریز فاکتور برخی بیماری ها است

این متخصص زنان با تاکید بر اینکه دارو‌های هورمونی مورد استفاده در درمان ناباروری ریز فاکتور سرطان سینه، تخمدان، کبد و رحم است، تصریح کرد: ریز فاکتور بودن در بروز بیماری‌های مختلف به صورت حتمی منجر به آن بیماری نمی‌شود به طور مثال سیگار ریز فکتور سرطان ریه است، اما هر کسی مبتلا به این نوع سرطان نمی‌شود، اما افرادی که تحت درمان ناباروری قرار می‌گیرند باید مراقبت‌های بیشتر از خود داشته باشند.

وی با اشاره به برخی عوارض ناشی از تحریک تخمدان‌ها برای افزایش احتمال باروری افراد، ادامه داد: اگر فردی به مرحله انجام IVF برسد و ذخیره تخمدانی بالایی داشته باشد با تحریک تخمدانی ممکن است دچار برخی مشکلات از جمله تحریک بیش از حد تخمدانی و آزاد شدن تخمک بیشتر شود که البته این موارد در همه یکسان نبوده و با پیشرفت علم پزشکی به حداقل ممکن رسیده است.

هاشمی فشارکی با بیان اینکه اگر تعداد تخمک آزاد شده زیاد باشد نیز می‌تواند خود مشکل ساز باشد، افزود: افزایش مایع داخل شکمی، درد زیر شکم، تهوع و استفراغ از مواردی است که می‌تواند در زمان درمان ناباروری در برخی افراد رخ دهد البته که این موارد بسیار نادر است.

لانه گزینی پس از IVF بارداری را مسجل می کند

این پزشک متخصص زنان افزود: افراد مستعد انجام IVF باید در روز سوم قاعدگی با انجام سونوگرافی و احصا مشکلات روند درمان خود را در پیش بگیرند که در صورت مناسب بودن همه شرایط روز تخمک کشی و لقاح آن با اسپرم همسر مشخص می‌شود.

وی ادامه داد: پس از لقاح اسپرم و تخمک در محیط آزمایشگاهی و انتقال به رحم مادر پس از دو هفته و پس از طی مراحل لانه گزینی فرد بارداری را تجربه خواهد کرد.

روند درمان ناباروری در افراد مبتلا به سندوم تخمدان پلی کیستیک

 هاشمی فشارکی در پاسخ به این سوال که آیا روند باروری در افراد مبتلا به سندوم تخمدان پلی کیستیک سخت است، گفت: خیر برخی از این افراد فقط با داروی تحریک تخمک گذاری باردار می‌شوند البته که به هرعلتی شانس هایپر شدن تخمدان یعنی آزاد شدن تخمک بیشتر و عوارض مذکور در این افراد بیشتر است.

وی با بیان اینکه زمان نگهداری جنین در محیط کشت نهایت ۵ روز است، تصریح کرد: پس از این ۵ روزجنین باید به رحم مادر تزریق شود در غیر این صورت شانس زنده ماندن کاهش می‌یابد.

در جریان فریز کردن جنین ها آسیبی به آن ها وارد نمی شود

این پزشک متخصص زنان در توضیح روند فریز کردن جنین‌ها در مراحل درمان ناباروری، گفت: جنین‌ها را می‌توانیم در محیط خاص فریز کنیم از آنجایی که این روند خیلی سریع انجام می‌شود آسیبی به جنین وارد نمی‌شود.

وی ادامه داد: جایی که جنین‌ها قبل از فریز شدن در داخل آن قرار می‌گیرند باریک‌تر از لوله خودکار بوده و زوجین می‌توانند چند لوله حاوی جنین داشته باشند.

 هاشمی فشارکی با بیان اینکه در هر لوله ۳ الی ۴ جنین قرار می‌گیرد، گفت: در انتقال جنین به رحم مادر در مرحله اول ۲ جنین منتقل می‌شود، اما اگر شرایط خاصی از جمله مشکلات جسمانی یا سن بیش از ۴۰ سال در مادر وجود داشته باشد تعداد جنین‌ها برای افزایش احتمال بارداری بیشتر می‌شود.

15 هفتگی زمان کاهش جنین ها در صورت لزوم

وی همچنین از کاهش جنین‌ها در پروسه بارداری با روش‌های کمک ناباروری خبر داد و افزود: زمانی که مشکلی وجود داشته باشد یا احتمال زایمان زودرس داده شود که در این خصوص همه جنین‌ها از بین برود اجازه کم کردن جنین تا ۱۵ هفتگی داده می‌شود که البته برای این کار نیای به عمل جراحی نیست.

این پزشک متخصص زنان با تاکید بر اینکه از نظر پزشکی احتمال پیش بینی بسیاری از نواقص مادرزادی در غربالگری‌ها وجود دارد، گفت: گاهی با تشخیص معلولیت ذهنی یکی از جنین‌ها به سرعت زمینه کاهش آن فراهم می‌شود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا امکان بارداری بعد از روش‌های نوین کمک باروری وجود دارد، افزود: بسیاری از مواقع افراد پس از یک دوره بارداری به کمک روش‌های ناباروری در حاملگی‌های بعدی به صورت طبیعی بارداری را تجربه کرده اند در این نمونه‌ها ثابت شده که برداشت فشار روحی، روانی و حتی استرس‌ها این نوع باروری‌ها را تسهیل کرده است.

درمان بسیاری از بیماری ها با خون بند ناف

هاشمی فشارکی در بخش دیگر مصاحبه خود با در خصوص ضرورت توجه والدین به ذخیره خون بند ناف اشاره کرد و گفت: کسانی که بخواهند می‌توانند سلول بنیادی جنین خود را نگه دارند، سلول بنیادی توانایی تبدیل به سلول‌های دیگر را داشته و می‌تواند در درمان بسیاری از بیماری‌ها کمک کننده باشد.

وی ادامه داد: این سلول‌ها در مغز و استخوان یک فرد بزرگسال و همچنین خون بند ناف نوزاد وجود دارد و می‌تواند برخی از انواع سرطان از جمله سرطان خون، دیابت و برخی از بیماری‌های پوستی را درمان کند.

این پزشک متخصص زنان با بیان اینکه تا چند سال آینده به طور حتم بسیاری از بیماری‌های دیگر نیز با سلول‌های بنیادی قابل درمان است، گفت: نگهداری خون بند ناف بسیار ارجح‌تر از سپرده گذاری نزد بانک‌ها برای آینده فرزندان است از این رو خانواده‌ها باید به این مقوله به صورت جدی نگاه کنند.

وی ادامه داد: سلول‌های بنیادی می‌تواند برای افرادی که شباهت با نوزاد دارند از جمله خواهر و بردار، پدر و مادر نیز مورد استفاده قرار بگیرد.

 هاشمی فشارکی ادامه داد: خون بند ناف بلافاصله پس از تولد نوزاد گرفته می‌شود و اکنون برخی از بیمارستان‌ها در این حوزه فعالیت دارند.

نیمی از داروهای درمان ناباروری وارداتی است

وی در پاسخ به این سوال که دارو‌های درمان ناباروری تولید داخل بوده یا وارداتی است، گفت: برخی از این نوع دارو‌ها تولید داخل و برخی دیگر وارداتی است.

 هاشمی فشارکی با اشاره به اینکه تحریم‌ها در حوزه واردات دارو تاثیرات بدی داشته، افزود: برخی از دارو‌ها در این حوزه مشابه داخلی نیز نداشته و می‌تواند سیکل بارداری را طولانی‌تر کند.

وی همچنین با اشاره به هزینه‌های بالای درمان ناباروری، گفت: لازم است بیمه‌ها حمایت بیشتری از زوجین داشته و تنها کمک به این نوع درمان‌ها را برای فرزند اول قرار ندهند. زیرا اکنون بیمه‌ها ناباروری در فرزند دوم را تحت پوشش قرار نمی‌دهند.

انتقاد از عدم پوشش کافی بیمه ها در درمان های ناباروری

هاشمی فشارکی ادامه داد: نازایی باید در هر دوره‌ای تحت پوشش بیمه قرار بگیرد تا هر فردی با توان مالی حتی کم بتواند تحت درمان باشد.

وی با بیان اینکه اکثر دارو‌های وارداتی مصرفی در حوزه ناباروری از کشور آلمان تامین می‌شود، گفت: هر چند تامین دارو برای بیماران در این حوزه با دارو‌های مشابه جبران شده، اما انتظار می‌رود تسهیل شرایط ورود دارو صورت بگیرد زیر طبق گزارش‌های واصله بسیاری از دارو‌ها اکنون در گمرک بوده و نیاز است تسهیل ترخیص صورت بگیرد.