آمار عجیبی از مرگ‌ومیر به‌دلیل فشار خون از زبان وزیر بهداشت
به گزارش گروه جامعه ، سعید نمکی در آیین تقدیر از دست اندرکاران بسیج ملی کنترل فشار خون، ضمن قدردانی از سازمان‌ها و مراکز دست اندر در امر اجرایی سازی بسیج ملی کنترل فشارخون در کشور، ضمن بیان خاطراتی از دوران جوانی خویش، افزود: حدود ۳۰ سال پیش جوانی پرشور و عاشق خدمت به مردم را از کویر کاشان به هبوط تهران تبعید کردند.
این جوان از شب‌های زیبا و پرستاره کویر دور شد و در تهران در یک بروکراسی بسیار در هم‌تنیده، شروع به همکاری کرد و به تدریج دلش را به یارانی در حوزه سلامت که بسیاری از آن‌ها امروز در بین ما نیستند، گرم کرد. ماندگاری در این مجموعه، این جوان را با کوله باری از بیماری‌های واگیردار مواجه کرد.
در اولین روز‌های حضورم در معاونت بهداشت وزارت بهداشت در ۳۰ سال قبل مشاهده کردم که حوزه سلامت فقط با ۵۰ مورد وبا در شهر قم و موج سنگینی از مالاریا در جنوب شرق کشور مانند جنوب کرمان و استان خوزستان مواجه شده است. این بار سنگین ما را وامی داشت تا به مبارزه با بیماری‌های واگیردار مهم مانند سرخک، فلج اطفال و کزاز بپردازیم. بر همین اساس طرح ضربتی مقابله با مالاریا را هم اجرایی کردیم؛ چراکه به شدت با مالاریا به ویژه از نوع مقاوم به درمان مواجه بودیم.
وی ادامه داد: در آن زمان، با همت دست اندرکاران حوزه سلامت، بیماری‌های واگیر در کشور کنترل شد، اما در همان زمان به این موضوع فکر کردیم که تا چه زمانی قرار است به بیماری‌های واگیر بپردازیم و چه زمانی به بیماری‌های غیرواگیر خواهیم پرداخت؟ چراکه یکی از مشکلاتی که کشور‌های مختلف بعد از درآمدن از چاله بیماری‌های واگیر دچار آن می‌شوند، افتادن به چاه عمیق بیماری‌های غیرواگیر است؛ لذا با این دورنگری، ۲۹ سال قبل، اداره کل بیماری‌های غیرواگیر را ایجاد کردیم؛ چراکه نمی‌توان با روزمرگی مملکت را اداره کرد.
برهمین اساس، در این اداره کل با ۴ بیماری مهم پرفشاری خون، دیابت، حوادث جاده‌ای و بهداشت روان کار را آغاز کردیم و یک روانپزشک را بر ریاست این اداره منصوب کردیم؛ چراکه سلامت روان برایمان به عنوان یکی از گرفتاری‌های پرچالش در حوزه بیماری‌های غیرواگیر بسیار پراهمیت بود. چند سال بعد، این جوان نسبتا کم تجربه، بعد از حدود ۲۵ سال به سازمان برنامه و بودجه آمد و با نظام بودجه ریزی و برنامه ریزی هم در کنار برادر عزیزش آقای دکتر نوبخت آشنا شد و بعد با نگاهی برنامه نگر، به وزارت بهداشت آمد.
اولین باری که روند بیماری‌ها و مرگ و میر‌ها را مطالعه کردیم، مشاهده کردیم که۳۸۰ هزار مرگ سالانه در کشور داریم که ۳۱۳ هزار مورد به دلیل بیماری‌های غیرواگیرند و در بین آن‌ها حدود ۱۰۰ هزار مورد مرگ به دلیل پرفشاری خون و عوارض ناشی از آن به عنوان قاتل خاموش، رخ می‌دهد. به همین دلیل، ما با دوستان اولویت‌های جدید را برنامه ریزی کردیم.
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با طرح این پرسش که تا چه زمان می‌خواهیم تخت بیمارستانی و تخت مراقبت‌های ویژه اضافه کنیم؟، افزود: گرچه باتلاق گرفتاری مردم در کمبود تخت‌های بیمارستانی در نقاط کمتر برخوردار کشور باید مورد توجه باشد.
شاید خبر نداشته باشید که در حاشیه تهران جمعیتی بالغ بر یک و نیم میلیون نفری یک تخت بیمارستانی نداشتند و این موضوع قطعا باید اولویتمان باشد. اما اگر ۳۰ سال گذشته را مرور کنیم، می‌بینیم که در برخی نقاط، تعداد تخت‌های دیالیز ۵ تا ۱۰ برابر به دلیل نارسایی کلیوی ناشی از دیابت و فشار خون افزایش پیدا کرده است و همچنان درخواست تخت داریم.
نمکی عنوان کرد: بر همین اساس، ضمن توسعه زیرساخت‌های موردنیاز نقاط کمتر برخوردار، باید روند بیماری زایی و عوارض ناشی از بیماری‌های غیر واگیر را کاهش داده و متوقف کنیم. در این زمینه فشارخون را انتخاب کردیم؛ چراکه مرگ و میر بالایی منتسب به فشار خون داریم؛ به طوریکه ۴۰ درصد مبتلایان فشارخون از بیماری خود آگاهی نداشتند و فقط ۴۰ درصد افرادی که آگاهی داشتند، دارو مصرف می‌کردند و ۶۰ درصد مبتلایان یا دارو مصرف نکرده یا درست دارو مصرف نمی‌کردند که این موضوع زنگ خطر بزرگی برای سیاستگذاران نظام سلامت بود.
وزیر بهداشت گفت: برآوردمان این بود که ۲۰ میلیون نفر از جمعیت ۳۰ تا ۷۰ ساله که بالغ بر ۴۰ میلیون نفر بودند را غربالگری کنیم که دستاورد عظیم ما غربالگری بیش از ۳۰ میلیون نفر در بسیج ملی کنترل فشار خون را رقم زد.
وی تاکید کرد: این طرح بزرگ چند پیام داشت؛ اول اینکه مشارکت عظیم مردمی را در پی داشت، برای مثال، در روز‌های اجرای بسیج ملی کنترل فشار خون در جنوب کرمان دیدم که مردم برای شرکت در بسیج ملی فشار خون صف کشیده‌اند و آنجا بود که دریافتم چه مردمان خوب و بی‌نظیری داریم که در شرایط سخت و نفس گیر اقتصادی در فقیرترین نقاط مملکت، به قدری به نظام سلامت اعتماد دارند که در صف ایستاده اند و به پیام مسئولان سلامت کشور گوش می‌دهند و برخی چه بدبخت هستند که این سرمایه ملی را فدای دزدی‌ها و اختلاس‌های خود از خزانه بیت المال می‌کنند و به همین راحتی، اعتماد عظیم ملی را از دست می‌دهند. دوم اینکه، متوجه شدم همکاران بسیار کوشا، پرتلاش و نازنینی دارم و تلاش و مساعدتشان را ارج می‌نهم و تقدیر می‌کنم. زیرا در شرایط بسیار سخت اقتصادی، پرستار، پزشک، کادر بهداشتی، درمانی، خدماتی و دانشجویان که ماه‌ها حقوق خود را نگرفته بودند، عاشقانه کار کردند.
نمکی ادامه داد: سوم اینکه، متوجه شدیم که همت بزرگی در جلب مشارکت‌های بین بخشی داریم و توانمندی‌های بیرون از حوزه سلامت تا چه اندازه می‌توانند کمک رسان ما باشند. در عین حال باید توجه کرد که ۵۶ درصد افراد شرکت کننده در این طرح، به مراکز بهداشتی و درمانی ما مراجعه کردند و این نشان می‌دهد که زیرساخت شبکه بهداشتی چقدر ارزشمند است و باید به تقویت آن بپردازیم.
وزیر بهداشت تاکید کرد: آنچه از این پس اهمیت دارد، استمرار گام‌های ملی است که در درجه اول، استمرار مشارکت‌های بین بخشی اهمیت زیادی دارد و در وهله بعدی، از آموزش مردم نباید غفلت کنیم. باید بسته‌های مختلف آموزشی را آماده کنیم و این حرکت را ادامه دهیم. بحث استمرار خدمت رسانی به مردم را هم باید شاهد باشیم و هیچکس نباید گرفتار سردرگمی در نظام ارائه خدمات باشد.
وی ادامه داد: همچنین اجرای کامل پرونده الکترونیک سلامت به عنوان یکی از ریل‌های اصلی در حوزه خدمت رسانی باید با قدرت ادامه یابد و باید به قدرتمندی آن ایمان داشته باشیم. باید توجه کرد که در حوزه پرونده الکترونیک سلامت با آموزش از راه دور و با لینک کردن پرونده الکترونیک به موبایل افراد، زحمت مردم را برای رفت و آمد‌ها کم کنیم. پس از بسیج ملی فشارخون ما طرح هر خانه یک پایگاه سلامت را اجرایی کردیم که تصور می‌کنم، از زیباترین اقدامات حوزه سلامت خواهد شد و به گفته دبیر کل سازمان جهانی بهداشت یکی از الگو‌های جهانی خواهد شد. در عین حال درصدد هستیم که بسیج ملی دیابت و سایر بیماری‌های واگیر و غیر واگیر را با کمک ۲۰ میلیون سفیر سلامت در دل خانواده‌ها پیش بریم تا حوزه سلامت اجتماعی و مردم محور شود.
وزیر بهداشت در پایان با بیان اینکه طرح "هر خانه یک پایگاه سلامت" را در ۳ استان از یک ماه پیش به صورت پایلوت آغاز کردیم، خاطرنشان کرد: قرار است این سه پایلوت را در اسفندماه سال جاری مرور کرده و در سال ۱۳۹۹ "هر خانه یک پایگاه سلامت" را به عنوان بستر رویش تمام خدمات نظام سلامت و از همه مهم‌تر در جامعه محور کردن سلامت و آموزش علوم پزشکی کشور، در سطح کشور توسعه دهیم.