اثرات منفی تعطیلی مدارس به دلیل آلودگی هوا/تصمیم تعطیلی مدارس یک تصمیم کور و بی هدف است /مسئولین آموزش و پرورش مخالف دامنه دار شدن تعطیلات هستند
ابراهیم سحر خیز، کارشناس مسائل آموزش و معاون اسبق آموزش متوسطه آموزش و پرورش در گفت وگو با خبرنگار گروه جامعه ، درباره اثرات منفی و سوء تعطیلی مدارس به دلیل آلودگی هوا توضیحاتی ارائه داد که در ادامه می‌خوانید.
دانش آموزان با این تعطیلات نمی‌توانند به اهداف درسی مدنظر آموزش و پرورش برسند
سحر خیز گفت: زمانی که بحث تعطیلی پنج شنبه‌ها مطرح شد و عده‌ای مدام آموزش و پرورش را مزمت می‌کردند که از طول ساعات آموزش با اجرای این طرح کاسته می‌شود و زمان آموزش با اجرای این طرح کم می‌شود و دانش آموزان نمی‌توانند به اهداف درسی مدنظر آموزش و پرورش برسند، ولی هم اکنون مکررا تعطیلات مدارس را داریم.
تعطیلی مدارس آثار غیر قابل جبرانی روی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می‌گذارد
این کارشناس مسائل آموزشی در ادامه با بیان اینکه نظام آموزش و سیستم ارزشیابی ما نمره محور است افزود: در نظام آموزشی ما به جای اینکه بیشتر فرآیند محور باشیم نتیجه گرا هستیم. تعطیلی مدارس آثار غیر قابل جبرانی روی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می‌گذارد. مدرسه محیط تعاملات اجتماعی است و رشد چند گانه‌ای در مدرسه اتفاق می‌افتد. برنامه مدرسه زمان بندی شده است و بر اساس تقویم آموزشی پیش بینی شده این تعاملات اجتماعی صورت می‌گیرد. بر اساس تقویم آموزشی کتاب‌های درسی و محتوای درسی تولید شده و در تقویم آموزشی گنجانده شده و ارزشیابی بر اساس این برنامه درسی تدوین می‌شود.
لطمه این تعطیلات را دانش آموزانی می‌بینند که با بقیه تفاوت‌های فردی دارند
این کارشناس مسائل آموزشی در ادامه با بیان اینکه ارزشیابی کتبی و ارزشیابی پایانی و ارزشیابی تدریجی و تدوینی در طول سال تحصیلی داریم افزود: این تعطیلات مکرر باعث می‌شود حتی اگر کلاس جبرانی هم گذاشته شود معلم سعی کند به سرعت دروس عقب مانده را برای دانش آموزان تدریس کند تا دانش آموز را به آزمون برساند و لطمه این امر را در این بین دانش آموزانی می‌بینند که با بقیه دانش آموزان تفاوت‌های فردی دارند و در واقع به این صورت بی عدالتی رخ می‌دهد.
خانواده‌های با تمکن مالی می‌توانند عقب ماندگی تحصیلی را جبران کنند
سحرخیز گفت: برخی از خانواده‌ها به دلیل تمکن مالی می‌توانند این عقب ماندگی تحصیلی به دلیل تعطیلی مدارس را جبران کنند هر چند مدرسه یک محیط بی بدیل است و امکانات دیگر به هیچ وجه نمی‌تواند آن را جبران کند.
تعطیلی مدارس لطمه جبران ناپذیری به دانش آموزان می‌زند
وی بیان کرد: تدریس علاوه بر اینکه هنر است یک تخصص است و در صلاحیت هر کسی جز معلمان نیست و بنابرایم اینکه گفته شود والدین می‌توانند این خلا را در منزل پر کنند غلط است و قابل جبران نیست و تعطیلی مدارس لطمه جبران ناپذیری به دانش آموزان می‌زند و بعد‌ها هم اگر بخواهند معلمان را مجبور کنند به این که در پایان سال تحصیلی و این روز‌ها را اضافه کنند علاوه بر اینکه دانش آموزان ممکن است در فصول پایان سال تحصیلی به گرما می‌خورند فصل مناسبی نیز برای جبران نیست و اینکه شاید معلمان راضی به انجام این کار نباشند و اگر مجبور به این اقدام شوند ممکن است خیلی سریع از کنار این درس‌ها بگذرند در صورتی که این برنامه درسی زمان بندی شده و پیش بینی شده که سال تحصیلی باید چقدر باشد.
علاوه بر تعطیلات آلودگی هوا تعطیلی مناسبت‌های مختلف را نیز داریم
سحرخیز در ادامه گفت: زمان تحصیل یک نرم مخصوص به خود دارد و علاوه بر تعطیلات آلودگی هوا به صورت طبیعی هم ما در طول سال تحصیلی تعطیلی‌هایی به مناسبت‌های مختلف داریم و این تعطیلات و آلودگی هوا هم که اضافه شود سال تحصیلی بسیار کوتاهی خواهیم داشت که لطمه‌ای جدی به بحث آموزش و مسائل درسی دانش آموزان می‌زند.
متاسفانه برخی نشسته اند که باد و باران بیاید
این کارشناس مسائل آموزشی در ادامه با تاکید بر اینکه این تعطیلی بدون هدف در حال انجام است اظهار داشت: متاسفانه برخی نشسته اند که باد و باران بیاید و باد آلودگی هوا را مدیریت کند، ولی اگر باد و باران نیامد چه کنیم؟ اگر به این صورت مدارس تعطیل شود اثرات سوئی بر جامعه می‌گذارد.
وقفه بین تحصیل دانش آموزان به یادگیری لطمه می‌زند
سحر خیز علاوه بر مواردی که درباره اثرات سوء تعطیلی مدارس گفت اضافه کرد: علاوه بر این مشکلات وقتی وقفه‌ای بین درس دانش آموزان می‌افتد به یادگیری هم لطمه وارد می‌شود. مثلا زبان انگلیسی یا ریاضی باید مدام تکرار شود، ولی وقتی آموزش آن‌ها دو هفته به تعویق بیفتد آثار جبران ناپذیری روی یاددهی و یادگیری می‌گذارد. در تصمیم گیری برای تعطیلی مدارس باید این مسائل هم محاسبه شود و نباید این مسائل نادیده گرفته شود.
زورشان فقط به مدارس رسیده است
این کارشناس مسائل آموزشی از این وضعیت انتقاد کرد و گفت: زورشان فقط به مدارس رسیده و فکر می‌کنند اگر ۱ و نیم میلیون دانش آموز تهرانی را تعطیل کنند و این دانش اموزان ترددی نداشته باشند می‌توانند آلودگی هوا را کاهش دهند.
تعطیلی مدارس مشکلاتی برای خانواده‌ها نیز ایجاد می‌کند
سحر خیز به مشکلاتی که برای والدین دانش آموزان نیز اتفاق می‌افتد اشاره کرد و گفت: این تعطیلی مشکلاتی برای خانواده‌ها نیز دارد چرا که برخی از والدین کارمند و شاغل هستند و کنترل بچه‌ها در خانه‌های آپارتمانی مشکل است. این ناهمگونی بین ورود و خروج والدین و بچه‌ها ممکن است آثار سوء جبران ناپذیری در پی داشته باشد.
نباید تعطیلی مدارس را بیش از این ادامه دهند
سحر خیز تاکید کرد: نباید این تعطیلات را بیش از این ادامه دهند چرا که ما نمی‌توانیم بگوییم که بعد‌ها چه اتفاقی در آموزش و پرورش خواهد افتاد.
راهکار جایگزین تعطیلی مدارس در برابر آلودگی هوا
این کارشناس مسائل آموزشی در ادامه درباره راهکار جایگزین تعطیلی مدارس در برابر آلودگی هوا گفت: باید راه‌هایی که برای عموم مردم پیش بینی می‌شود استفاده شود یعنی باید زیر ساخت حمل و نقل عمومی را توسعه دهند و توصیه شود که دانش آموزان در کلان شهر‌ها و مخصوصا دانش آموزان ابتدایی حداکثر در ۵۰۰ تا هزار متری محدوده منزل به مدرسه بروند. فعالیت‌های داخل حیاط مدرسه مثل ورزش و برنامه صبحگاهی را محدود کنند، ولی ادامه دار بودن این تعطیلات در هیچ کشوری در دنیا اتفاق نیفتاده است. مدرسه اهداف زیادی را دنبال می‌کند که والدین و سیستم‌های هوشمند الکترونیک نمی‌توانند جایگزین اهدافی شوند که در مدرسه و با حضور معلم به آن می‌رسیم.
آلودگی هوا در کشور ما سالیان سال است که به نتیجه‌ای نرسیده است
سحر خیز گفت: آلودگی هوا در کشور ما سالیان سال است که به نتیجه‌ای نرسیده است و تنها راه آن این است که مدارس به امکاناتی مجهز شود و وسایل تردد دانش آموزان وسایل نقلیه عمومی باشد، اولویت در استفاده از وسایل نقلیه با دانش آموزان باشد و یارانه و اهرم‌های تشویقی در اختیار دانش آموزان برای استفاده بیشتر از وسایل حمل و نقل عمومی قرار بگیرد.
وی در ادامه درباره سایر راهکار‌های جایگزین افزود: علاوه بر این سعی کنیم مدارس را یک نوبته کنیم. متاسفانه در تهران سعی کرده ایم مدارس دو نوبته داشته باشیم. دو نوبته شدن مدارس دردسر‌های خاص خود را دارد به این صورت که نوبت بعد از ظهر مدارس هم وقتی وجود داشته باشد دانش آموز باید در این ساعات هم تردد کند علاوه بر اینکه از نظر یادگیری هم شیفت صبح بسیار مناسب‌تر است و بهره وری دانش آموزان هم بیشتر است.
ساعت آموزش را از ۷ ساعت به ۳ تا ۴ ساعت تقلیل دهیم
این کارشناس مسائل آموزشی گفت: در این چنین شرایطی همچنین می‌توانیم اولویت بندی کنیم و به متناسب سازی زمان آموزش که در دستور کار آموزش و پرورش است بپردازیم به عنوان مثال در سر جمع دوره‌های تحصیلی نسبت به سایر کشور‌ها ۷ و ۸ هزار ساعت اضافه داریم. در متوسطه اول و متوسطه دوم صرفه جویی و مدیریت منابع انسانی داشته باشیم و برخی دروس را متناسب سازی و کاهش دهیم و در ساعت آموزش اولویت بندی کنیم و در این روز‌ها به جای اینکه دانش آموز ۷ ساعت در مدرسه باشد این زمان را به ۳ تا ۴ ساعت تقلیل دهیم و بین بد و بدتر بد را انتخاب کنیم. علاوه بر این برای کلاس جبرانی محدودیت داریم چرا که در تیر ماه که نمی‌توانیم جبرانی بگذاریم و یا برای دانش آموز ابتدایی که نمی‌توان ۱۵ خرداد کلاس گذاشت به این صورت کلاس جبرانی معنا و مفهوم ندارد.
نمی‌دانم با چه اندیشه‌ای برخی می‌نشینند و می‌گویند از شنبه تا پنج شنبه مدارس تعطیل
سحر خیز گفت: در شرایط آلودگی هوا باید اولویت بندی و یا منطقه بندی به جای اینکه مدارس را تعطیل کنیم انجام شود. نمی‌دانم با چه اندیشه‌ای برخی می‌نشینند و می‌گویند از شنبه تا پنج شنبه مدارس تعطیل است. این تعطیلی در بهترین و مناسب‌ترین زمان در حال وقوع است به این دلیل که بهترین زمان تحصیل پاییز است و ترم بهار وقتی به تابستان و گرما می‌خورد کوتاه است. بهترین زمان تدریس و یادگیری دروس از ابتدای مهر ماه تا بهمن ماه است حتی در اسفند نیز به دلیل نزدیکی به عید و حال و هوای ورود به عید و تعطیلات دانش آموز حواس پرت می‌شود و انگیزه لازم برای حضور در کلاس و مدرسه را ندارد و با شروع عید هم ۱۵ روز تعطیل است و تا مدارس دوباره باز می‌شود به خرداد می‌رسیم و باید مدارس تعطیل شود.
باید طول زمان تحصیل را بیشتر کنیم
معاون سابق آموزش متوسطه آموزش و پرورش در ادامه گفت: قرار بود طرح تعطیلات زمستانه نداشته باشیم و اگر هم تعطیلات باید وجود داشته باشد باید طول زمان تحصیل را بیشتر کنیم که در کشور ما به دلیل شرایط آب و هوایی گرم و خشک این مورد نیز قابل اجرا نیست.
نظام آموزشی ما متمرکز است و تهران یک ایالت جدا نیست
سحر خیزگفت: نظام آموزشی ما متمرکز است و تهران یک ایالت جدا نیست و وقتی بخواهیم امتحان نهایی برگزار کنیم کل کشور درگیر امتحان نهایی می‌شوند. امتحانات هماهنگ کشوری باید در یک روز برگزار شود و نمی‌توانیم تهران را از استان کرمان یا سمنان جدا کنیم و باید در یک روز امتحان در تمام استان‌ها برگزار شود علتش هم این است که کنکور را داریم و برای همه در یک زمان برگزار می‌شود که مثل حلقه‌های زنجیر به هم متصل است.
تصمیم تعطیلی مدارس یک تصمیم کور و بی هدف است
این کارشناس مسائل آموزشی در ادامه گفت: همان طوری که برای آلودگی هوا نتوانسته ایم کاری کنیم این تصمیم تعطیلی مدارس هم یک تصمیم کور و بی هدف است و به آموزش و پرورش لطمه می‌زند و اگر وزیر آموزش و پرورش و یا هر کسی هم اعلام کند که جبرانی برگزار می‌شود نباید این حرف پذیرفته شود، چون جبرانی اصلا عملیاتی نیست و زمینه و شرایط برای اینکه دانش آموزان در دو و سه روز درس ۲ ماه عقمب مانده را جبران کند اتفاق نمی‌افتد چرا که این امر با اصول یادگیری در تعارض است.
معاون سابق آموزش متوسطه افزود: یادیگری مثل حلقه‌های زنجیر یک پیش نیاز است و وقتی دانش آموز پیش زمینه ریاضی ندارد و از کتاب فیزیکش ۴۰ صفحه مانده است و دانش آموز هنوز ریاضی را یاد نگرفته معلم فیزیک می‌خواهد ۴۰ صفحه عقب مانده را آموزش دهد و بگذرد.
نتیجه تصمیم تعطیلی مدارس را نهایتا مردم بیچاره باید بدهند
سحر خیز گفت: نتیجه تصمیم تعطیلی مدارس را نهایتا مردم بیچاره باید بدهند و دوباره کلاس خصوصی بگیرند و کتاب‌های کمک درسی بخرند و هزینه روی هزینه برای والدین اتفاق می‌افتد.
دانش آموزان متوسطه دوم و متوسطه اول را نباید تعطیل می‌کردند
معاون سابق آموزش متوسطه گفت: در این شرایط معتقدم دانش آموزان متوسطه دوم و متوسطه اول را نباید تعطیل می‌کردند نصف دانش آموزان ما دوره ابتدایی هستند، ولی چون آن‌ها آسیب پذیرتر هستند و در کنترل و رفت و آمد دقت لازم را ندارند باید اجازه می‌دادند متوسطه دوم و اول سر کلاس حاضر شوند.
دانش آموزان متوسطه دوم با تعطیلی مدارس از کنکور عقب می‌مانند
سحرخیز گفت: دانش آموزان متوسطه دوم با تعطیلی مدارس از کنکور عقب می‌مانند (البته موافق کنکور نیستم) ولی چه بخواهیم و چه نخواهیم باید به آن ورود پیدا کنیم و مسابقه‌ای است که همه باید در آن شرکت کنند، ولی این مسائل را در تعطیلی مدارس نادیده گرفته ایم.
استانداری تصمیم تعطیلی مدارس را یک جانبه و بدون توجه به عواقب آن می‌گیرد
این کارشناس مسائل آموزشی افزود: وزیر آموزش و پرورش در تعطیلی مدارس اختیاری ندارد. وزیر و مسئولین آموزش و پرورش هم مخالف دامنه دار شدن تعطیلات مدارس هستند این تصمیمات را استانداری می‌گیرد و یک سویه و یک جانبه آن را اعمال می‌کنند بدون اینکه متوجه باشند عواقب آن در آموزش و پرورش جبران ناپذیر است.