«حماسه ۲۷»؛ مجموعه‌ای مستند و موثق از ۸ سال دفاع مقدس است/تحقیق و پژوهش «همپای صاعقه» ۴ سال طول کشید
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ، گلعلی آقابابایی‌پور معروف به گلعلی بابایی پژوهشگر و مستندنگار دفاع مقدّس، یگان‌نویس و لشکرنویس است و به‌عنوان یکی از پرکارترین و مؤثرترین چهره‌های ادبیات پایداری و مقاومت شناخته می‌شود. او و حسین بهزاد دو پدیدآور «همپای صاعقه» هستند که این کتاب باعث ایجاد تحوّل در گونهٔ مستندنگاری دفاع مقدّس شد.
گلعلی بابایی در سال ۱۳۳۹ در روستای برار شهرستان چالوس به دنیا آمد. تحصیلات خود را ابتدا در مکتب خانهٔ آشیخ میرزاآقا حسن نعیمی و سپس تا چهارم ابتدایی را در دبستان روستای برار گذراند. سال ۱۳۴۸ خانواده‌اش روستا را ترک گفته و به محلّه امامزاده عبداللّه در غرب تهران مهاجرت کردند. کلاس پنجم را در دبستان «مظفر امیری» واقع در محلّه ۱۳ متری حاجیان، نزدیک مسجد جوادالائمه گذراند و سپس برای کمک به معاش خانواده روز‌ها در یک کارگاه تراش‌کاری کار می‌کرد و شب‌ها در مدارس شبانه درس می‌خواند.
تا سوم دبیرستان با همین وضعیت به تحصیل خود ادامه داد. در وقایع دوران انقلاب، همراه مردم محلّه «جی» و مسجد جوادالائمه برای پیشبرد نهضت «امام خمینی (ره)» در تظاهرات و راهپیمایی‌ها شرکت می‌کرد. بعد از انقلاب اسلامی ایران، مسجد «جوادالائمه (ع)» پایگاهی برای گذران اوقات فراغت او شد. پانزده ماه پس از آغاز جنگ تحمیلی، برای نخستین بار در زمستان سال ۱۳۶۱ به جبهه اعزام شد و تا پایان جنگ، به صورت متناوب، به مدت پنجاه و پنج ماه در مناطق عملیاتی ماند.
در طول این مدت؛ سه بار نیز مجروح شده است. سال ۱۳۶۹ به همراه تعدادی از پیشکسوتان جنگ گروه تفحص شهدا را در «لشکر۲۷» تشکیل داد. بابایی زمانی که در جبهه بود، همه رویداد‌های اطراف خودش را در دفترچه‌های خاطراتش ثبت می‌کرد که تا آخر جنگ تعداد آن‌ها به هفت دفترچه رسیده بود. این هفت دفتر او سال ۱۳۶۹، در قالب دو کتاب به نام‌های «نقطه رهایی» و «غربت هور» چاپ شده‌اند. از سال ۱۳۷۲ به طور جدی کار‌های پژوهشی مربوط به دفاع مقدس را در پیش گرفت. نخست با زندگی‌نامه نویسی شروع کرد و بعد هم به فعالیت قلمی در حوزه یگان نویسی و نگارش کارنامه عملیاتی پرداخت.
نمی‌توان نام گلعلی بابایی را از دوست، همٰراه و همکار دیرینه‌اش، حسین بهزاد جدا کرد. مهم‌ترین همکاری این دو نویسنده در دو کتاب مشهور «همپای صاعقه» و «ضربت متقابل» بوده است. کتاب‌های همپای صاعقه، ضربت متقابل، از الوند تا قراویز، ققنوس فاتح، کالک‌های خاکی و گردان نهم مورد تقریظ، تفقد و توجه مقام معظم رهبری قرار گرفته‌اند.
بابایی: کتاب «همپای صاعقه» جلد اول «مجموعه حماسه ۲۷» است که کارنامه عملیاتی لشکر ۲۷ «محمد رسول‌الله(ص)» در هشت سال دفاع مقدس را روایت می‌کند، کتاب «همپای صاعقه» اثری پژوهشی است و مقطع شش ماه ابتدایی جنگ تحمیلی را پوشش می‌دهد و مقطع زمانی دی ماه سال ۱۳۶۰ تا تیرماه ۱۳۶۱ را در بر می‌گیرد. این بازه زمانی شش ماهه تشکیل عملیات لشکر ۲۷ «محمد رسول‌الله(ص)»، عملیات فتح‌المبین و سپس عملیات بیت‌المقدس که آزادسازی خرمشهر را در پی داشت در خود دارد که در کتاب «همپای صاعقه» به آن پرداخته‌شده است.
تاریخ ادبی موجود در کتاب «همپای صاعقه» پر لحظات جذاب از زندگی فرماندهانی همچون حاج احمد متوسلیان، شهید همت و سایر افراد و فرماندهان در لشکر ۲۷ «محمد رسول‌الله(ص)» است که از آن‌ها تک‌تک یاد شده و تلاش و عملکرد آنان در طول عملیات به تصویر کشیده می‌شود. نوشتن مجموعه «حماسه ۲۷» در نوع خود یک کار جدید است، این اثر تهیه یک کارنامه عملیاتی از یک لشکر و مقوله‌ای نو بوده و تا به حال چنین کارنامه‌ای به قلم کشیده نشده است، طرح تولید این کتاب توسط من و حسین بهزاد ارائه و به مرحله اجرا گذاشته شد.
میزان: جلد دوم مجموعه «حماسه ۲۷» کدام مقطع زمانی را روایت کرده و چه نام دارد؟
میزان: علت وقفه در تولید جلدهای بعدی این مجموعه چه بود؟
بابایی: «شرار‌ه‌های خورشید» به عملیات آبی، خاکی خیبر و حوادثی که در زمستان ۱۳۶۲ رخ داد پرداخته است، کتاب «شرار‌ه‌های خورشید» پس از ۲ سال پژوهش و تالیف تهیه و نوشته شد، البته کتاب «همپای صاعقه»، چون تجربه اول بود و نقشه راهی هم در این زمینه در دست نداشتیم جمع‌آوری اطلاعات، پژوهش‌ها و تالیفش در این زمینه حدود ۴ سال طول کشید.
در مورد مضمون کتاب «شرار‌ه‌های خورشید» باید بگویم کتاب اشاره مستقیمی به عملیات خیبر دارد که عملیات پر حادثه در بین سایر عملیات‌های هشت سال دفاع مقدس بود و در طی آن اتفاقات بسیاری رخ داد.
میزان: در مورد نام‌هایی که برای آثار مجموعه حماسه ۲۷ انتخاب کردید بگویید
بابایی: برای جمع آوری مستندات تلاش‌های فراوانی انجام شد و از آنجا که کتاب‌ها بر پایه مستندات بنا نهاده شده لذا علاوه بر استفاده از روایان زنده و رزمندگان آن دوران، از اطلاعات بر جای مانده از مصاحبه‌های راویان دفتر سیاسی که در زمان جنگ تحمیلی فعالیت‌های ارزشمندی انجام دادند نیز استفاده شده است.
بابایی: ابراهیم حاجی محمدزاده پایه‌گذار یک نهضت در جنگ شد. وی با اعزام راویان دفتر سیاسی به یگان‌ها توانست، این ثبت‌کنندگان وقایع را با فرماندهان همراه کند و این گروه را در همه‌جا با فرماندهان و نقش آفرینان هشت سال دفاع مقدس هم قدم کند، نتیجه این کار جمع‌آوری اطلاعاتی ارزشمند و ذی‌قیمتی بود که چراغ راه مستند نگران و پژوهشگران است البته فعالیت این گروه تاثیرگذار حتی بعد از هر عملیات نیز ادامه داشته به نحوی که ثبت‌کنندگان وقایع حتی رزمندگان را تخلیه اطلاعاتی می‌کردند و به گرفتن مصاحبه‌های فنی در مورد نقاط ضعف و قوت عملیات، وضعیت دشمن همچنین شکست و پیروزی اقدام می‌کردند، این کار برای نوشتن کتاب‌های مستند و تاریخی بسیار روشنگرانه بود، اکنون همان اطلاعات، نوار‌ها، اسناد و مدارک پایه نوشتن کتاب‌های مستند ادبی امروز و ادبیات دفاع مقدسی را فراهم کرده است.
میزان: کمی به صدا‌های ضبط شده و کلیه اطلاعات نوار‌های کاست موجود به عنوان اسناد حقیقی هشت سال دفاع مقدس اشاره کنید
بابایی: گاهی پیش می‌آمد که برخی از فرماندهان برای سرکشی به منطقه‌ای دیگر سوار بر اتومبیل اقدام به جابجا شدن می‌کردند ثبت کنندگان وقایع جنگ در حین حرکت فرماندهان صدا‌های آنان را ضبط می‌کردند، هم اکنون این صدا‌ها اسنادی ارزشمند و صدیق هستند و عصای دست نویسندگان پژوهشگر شده‌اند و سندی معتبر در تاریخ گردیده‌اند.
بابایی: برخی اطلاعات از پیام‌های بی‌سیم‌ها استخراج می‌شد که اطلاعات بسیار ارزشمندی هستند. پیاده سازی اطلاعات فیش‌برداری و کنار هم قرار دادن این فیش‌ها همچنین نشاندن مطالبی که ابتدا و انتهای مشخصی را دارند به ایجاد ساختار قابل قبول اطلاعاتی و محتوایی می‌انجامید که ساختاری ارزشمند را ایجاد می‌کند هر چند کاری بس زمان‌بر است.
میزان: آیا برای استفاده از این اطلاعات مجوز لازم بود؟
میزان: آیا آن طور که باید از این آثار استقبال شد؟