نگه داری یک‌نسخه نفیس به خط صائب تبریزی در آستان قدس
به گزارش ، سیدمحمدرضا فاضل هاشمی، رئیس اداره مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها،
موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، ضمن معرفی تعدادی از نسخه‌های نفیس
خطی درباره صائب تبریزی گفت: حدود یکصد نسخه از آثار صائب تبریزی شامل
کلیات، دیوان اشعار، غزل‌ها، برگزیده غزلیات و شرح غزل‌های صائب در گنجینه
مخطوطات آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود که در میان این نسخه‌ها، نسخه نفیسی
به چشم می‌خورد که در سده 11 قمری کتابت شده و کارشناسان، آن را به خط خود
ناظم تشخیص داده‌‌اند.
وی ادامه داد: این نسخه، شامل غزلیات و قطعات به خط نستعلیق خوش 17 سطری در متن است به علاوه تعداد زیادی غزلیات در حواشی صفحات به خط نستعلیق شکسته که بسیار شبیه به نسخه به خط شاعر است. از دیگر ویژگی‌های این نسخه نفیس، کاغذ نخودی، جداول اوراق به زر تحریردار و لاجورد، صفحۀ اول حواشی و بین‌السطور دارای تشعیر، جلد تیماج دورویه مشکی، برون‌ضربی جدول‌کشی‌شده با زر، دارای ترنج و سرترنج زرّین و درون تیماج زرشکی است.
فاضل هاشمی با بیان اینکه بیشتر نسخه‌های نفیس از آثار صائب در گنجینه کتب خطی آستان قدس رضوی، اهدایی مقام معظم رهبری است، به دو نمونه اشاره کرد و افزود: قصائد صائب به خط نستعلیق 16 سطری، کاغذ نخودی و جلد مقوا با عطف و گوشۀ تیماج که ایشان در سال 1381 اهدا کرده‌اند، و دیوانی به تاریخ کتابت 1076 که در سال 86 وقف شده، از نسخ فوق‌العاده نفیس است.
رئیس اداره مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به برخی از نسخ ارزشمندی که در قرن 11 و همزمان با حیات صائب کتابت شده، اشاره کرد و یادآور شد: دو نسخه دیوان صائب اهدایی دکتر فریدون مقتدری، یکی به کتابت سال 1083 قمری و به خط نستعلیق 14 سطری، جلد مقوا با عطف و گوشه تیماج و نسخه دیگر، به تاریخ کتابت 1078قمری، به خط نستعلیق 14 سطری که جدول‌کشی اوراق به شنگرف خط کشیده شده است، از نسخ نفیس مربوط به قرن 11 قمری است.
وی به نسخه ارزشمندی از دیوان صائب به کتابت قرن 12 قمری اشاره کرد و گفت: این نسخه، متن و حاشیه نستعلیق، دارای سرلوح و کتیبه مزدوج منقّش الوان و ترنج و سرترنج، نقوش اسلیمی و ترنج ضربی، جدول‌کشی به تحریر مشکی و زر، جلد زرکوب دارای حاشیه زنجیره‌ای و جدول‌کشی است.
فاضل هاشمی یکی دیگر از آثار صائب را در حوزۀ ادبیات «مرآت الجمال» نام برد که نسخه نفیسی از آن در گنجینۀ کتب خطی آستان قدس رضوی موجود است و توضیح داد: این اثر در قرن 12قمری به خط نستعلیق 15 سطری کتابت شده و مجدول به زر و تحریر مشکی و کمند با جلد تیماج آبی ضربی است.
در پایان رئیس ادارۀ مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، با بیان اینکه برخی از نسخه‌های آثار صائب که در قالب کتب خطی، چاپ سنگی، میکروفیلم وکتب چاپی در این گنجینه نگهداری می‌شود، به صورت خوشنویسی و مرقّع درآمده و محل کتابت بیشتر آنها در شبه قاره است، یادآور شد: کتابخانه آستان قدس رضوی با دارا بودن بیش از 37 هزارکتاب چاپ سنگی و سربی نایاب و نفیس، مجموعه کم نظیری را فراهم آورده که در موضوعات مختلف در شهرها و کشورهای مختلف به چاپ رسیده است. در این میان کتاب‌های چاپِ شبه قاره از امتیازِ ویژه‌ای برخوردار بوده و تعداد قابل توجهی را به خود اختصاص داده است.
میرزا محمّدعلی صائب تبریزی (زاده حدود سال 1000 قمری ، درگذشته 1080 قمری اصفهان)، بزرگ‌ترین غزل‌سرای سده یازدهم هجری و نامدارترین شاعر زمان صفویه است. وی مشهورترین شاعر سبک هندی و یکی از پرآوازه ترین شاعران ایران است. 10 تیرماه در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران، به نام روز بزرگداشت صائب تبریزی نامگذاری شده است.