هشدار درباره خطر آلودگی آب ناشی از فلزات سنگین بر اثر برداشت بی رویه

به گزارش خبرنگار اجتماعی میزان، شاید جنگ آیندگان، جنگ آب باشد اگر از امروز به تصمیم های دقیقی درباره مصرف این مایه حیات نگیریم. بدون شک مقابله با بحران کم آب موضوعی است که دیگر از دست حکومت ها خارج شده و به فرهنگ عمومی مرتبط است. بهرام طاهری، مشاور وزیر نیرو در امور محیط زیست، ایمنی و بهداشت در گفت‌و‌گو با میزان، صرفه جویی و حضور سرمایه گذاران را برای توعه صنعت و تغییر الگوی مصرف آب در برخی مشاغل مانند کشاورزی راه برون رفت از بحران آب در کشور می داند. در ادامه مشروح این گفت و گو را می خوانید.

چند ماهی است که صحبت از بحران آب به ویژه در فصل تابستان است، براین اساس آیا در فصل های گرم سال جیره بندی آب توسط وزارت نیرو صورت می گیرد؟

هیچ یک از منابع حیاتی مورد استفاده مردم در تابستان نیاز به جیره بندی ندارد، در صورتی که با رفتار درست نسبت به وظیفه اجتماعی خود در حفاظت از این منابع عمل کنیم.

آیا وزارت نیرو برنامه ریزی های لازم را در این زمینه انجام داده است یا تنها راه، صرفه جویی از سوی مردم است؟

وزارت نیرو برنامه ریزی های لازم را در این مورد را داشته است، اما تاکید می کنم شرط جیره بندی نشدن آب صرفه جویی توسط مردم است زیرا حفاظت از منابع یک مسئولیت دو طرفه است. یک طرف آن حقوق مردم است که حکومت ها ملزم به تامین آن هستند و بخش دیگر آن مسئولیت های اجتماعی است که مردم باید به آن عمل کنند. تاکید می کنم ارزش مسئولیت های اجتماعی مردم به هیچ وجه کمتر از مسئولیت های دولت و حاکمیت نیست.

در بخشی از مناطق کشور به علت برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی شاهد نشست زمین هستیم. این موضوع در چه حالتی خطرساز می شود؟

نشست زمین در تمامی زمین هایی که برداشت آب زیر زمینی صورت می گیرد، امری طبیعی است. البته تا زمانی که نشست به صورت متقارن پیش رود.

نشست نامتقارن در استان هایی همانند کرمان که کشاورزی آنها وابسته به محصولات گران قیمتی همانند پسته است بیشتر صورت می‌گیرد. در این استان ها مرد تصور می کنند استخراج آب از عمق 300 متری زمین بهینه است.

لطفا کمی توضیح دهید؟

در حال حاضر مردم با انرژی دارای یارانه، آب را از عمق زمین خارج می کنند، اما در سطح بین الملل محاسبه سود حاصل از پسته تولید شده به ازای آب مصرف شده عددی بسیار ناچیز، حتی از میوه هایی همانند کیوی کمتر است.

از نسشت زمین و سود و زیاد آن که بگذریم، این سئوال مطرح می‌شود که استخراج آب از اعماق زمین علاوه بر فرونشست چه عواقب دیگری دارد؟

استخراج آب از اعماق زمین تنها و تنها برداشت آب بی رویه و خطر فرونشست زمین نیست، بلکه هر چه بیشتر به اعماق زمین می رویم خطر آلودگی های ناشی از فلزات سنگین مردم را تهدید می کند. ریسک هایی که به این ترتیب به محیط طبیعی، نسل فعلی و بعدی وارد می کنیم بسیار گران قیمت تر از سود محدودی است که از فروش و تولید محصولات کشاورزی در برخی نواحی به دست می آید.

با توجه به بحرانی بودن وضعیت آب در برخی از استان ها به ویژه استان های جنوبی چرا شورای عالی آب اجازه انتقال آب از سرشاخه های کارون به اصفهان را می دهد؟

هر چند این موضوع از سوی شورای عالی آب مصوب شده است، اما وزارت نیرو می تواند در تصمیم های این شورا در مورد انتقال بین حوزه ای آب اثر گذار باشد. لذا ما اعلام می کنیم جز مصارف حیاتی شرب موافق انتقال آب بین حوزه ای نیستیم و سیاست گذاری های بین حوزه ای 100در صد در این راستا است، توجه داشته باشید که انتقال آب بین حوزه ای حتی برای مصارف کشاورزی اقتصادی نیست چه برسد به مصارف صنعتی. در واقع نه پایداری زیست محیطی دارد و نه پایداری اقتصادی.

با توجه به این که زندگی بخشی از مردم به کشاورزی وابسته است، راه حل از دید شما چیست؟

مردم باید با خود محاسبه کنند، برای رفع بخشی از مشکلات در نسل حاضر چه مقدار ریسک را حاضر هستند در نسل های آتی متحمل شوند. آن وقت می توانند بهتر به شیوه های نوین ابیاری در کشاورزی فکر کنند که مبتنی بر کاهش مصرف آب است.

خیر. مقابله با مردم در استخراج آب های زیرزمینی نه در برنامه دولت است و نه انسانی و عاقلانه، اما در یک برنامه بلند مدت به طور حتم این تغییر را از برداشتن اولویت های کشاورزی در مناطقی که با حساست هایی همانند فرونشست و پایین رفتن کیفیت آب حتی آب شرب وجود دارد، باید حاصل شود. مردم باید به اتخاذ برخی تصمیم های سخت برای خود و فرزندانشان دست بزنند. وضعیت بحران آبی در برخی نقاط کشور به این صورت است که آبرسانی به تعداد زیادی روستا با استفاده از تانکر انجام می شود.

با توجه به وخیم بودن وضعیت آب و محیط زیست بر اثر حفر بی رویه چاه چرا موضوع را به خود مردم واگذار کرده و برنامه ای برای آن در نظر ندارید؟

با دستور حکومتی نمی توان مردم را مجبور کرد که چاه غیر مجاز حفر نکنند. در مواردی در برخی از روستاها دیده شده است که افراد برای مقابله با بستن چاه غیر مجاز خود حتی تهدید به کشتن فرزند خود می کنند. بنابراین در روستاها با مسائل بسیار پیچیده اجتماعی از نظر ارتباطات انسانی روبرو هستیم.

در چنین شرایطی که مسائل پیچیده اجتماعی به دلیل وابستگی زندگی مردم به آب و کشاورزی مطرح است راه حل از دید شما چیست؟

کشور با خطر ایجاد مشکلات غیر قابل جبران در کمیت و کیفت آب مواجه است شاید راه حل عبور از این بحران در دست سرمایه گذاران باشد که به جای سرمایه گذاری های نامناسب در کشورهای حاشیه خلیج فارس، برای نجات هموطنان خود سرمایه گذاری کنند که چاره ای جز اشتغال در بخش کشاورزی ندارند. اما نباید از یاد برد برنامه های توسعه اقتصادی کشور باید تسهیل کننده این نوع سرمایه گذاری ها باشد. با بازگرداندن این روند می توان به توسعه ای پایدار دست یافت. یعنی زمانی که سرمایه گذاران متوجه شوند در کشور جوانان بیکار هستند و ناچارند آب، زمین و سرمایه خود را به قیمت صفر برای تولید محصولی با سود صفر هزینه کنند، به تبع در این حوزه سرمایه گذاری خواهند کرد.