رژه دوباره لودرها در نگین پایتخت/ خطر ساخت و ساز در یک قدمی بافت تاریخی تهران

به گزارش خبرنگار اجتماعی میزان، مدیریت شهری مدتی است، از راه اندازی طرحی با نام انضباط شهری در قلب پایتخت، یعنی منطقه 12 کلان شهر تهران سخن می گوید و قصد دارد با راه اندازی این طرح برای هر یک از عناصر مکانی و انسانی از گاری ها و خانه ها گرفته تا دست فروشان و حتی مجردها در این منطقه روندی را پیش گیرد تا در نهایت بتواند منطقه ای که به واسطه در برداشتن میراث «طهران قدیم» زنده است، منضبط کند.

ساماندهی منطقه ای میراثی بدون اطلاع سازمان میراث فرهنگی

این که مدیریت شهری اکنون 10 سال است چوب به دست ایستاده و قصد دارد، منطقه 12 را از هر آسیب و نابسامانی تطهیر کند، موضوعی است که در میانه مطلب به آن می پردازیم، اما با توجه به تاریخی بودن بافت منطقه 12 و نیز با توجه به این که محله عودلاجان در 24 اسفندماه سال 84 به شماره 15381 ثبت شده، طبیعی است که هر نوع ورود به این منطقه تحت هر عنوان از ساماندهی گرفته تا تخریب باید با اطلاع سازمان میراث فرهنگی، صنایع دست و گردشگری کشور باشد. زمانی که محمد حسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور پس از پیگیری رسانه ها از این طرح مطلع شد، به صراحت اعلام کرد که در خصوص این طرح هماهنگی با سازمان میراث صورت نگرفته است و گویا تیترهای متفاوت رسانه ها در مورد طرح انضباط شهری در منطقه 12 تاکنون توجه این سازمان را هم جلب نکرده است. این در حالی است که سازمان میراث فرهنگی کشور به عنوان متولی حفاظت از بافت های تاریخی نه در 10 سال پیش به حفاظت از بافتی ثبت شده یعنی عودلاجان همت گمارد و نه در دوره حاضر اعتنایی به  ورود مدیریت شهری به منطقه ای دارد که تهران از آنجا شکل گرفته است.

سالاری: نگران بافت تاریخی منطقه 12 نباشید

هر چند محمد سالاری، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی میزان، درباره بی خطر بودن این طرح اطمینان می دهد و می گوید: با بررسی های صورت گرفته از جانب بنده در زمینه اجرای طرح انضباط شهری در منطقه 12 تهران، حضور در جلسه هایی که در این باره توسط مدیریت شهری برگزار شد، همچنین با توجه به نظارت هایی که کمیسیون ماده 5 در خصوص شیوه برخورد با بافت تاریخی منطقه 12 در اجرای طرح انضباط شهری داشته است، نگرانی درباره شیوه برخورد با بافت تاریخی این منطقه و احتمال آسیب به آن وجود ندارد.

رویکرد طرح انضباط شهری ساماندهی است نه تخریب

گویا این عضو شورای شهر نیز خاطره روزهایی را که 6 هکتار از بافت تاریخی عودلاجان در جریان طرح ساماندهی شهرداری منطقه 12 تخریب شد را به یاد دارد و در پاسخ به میزان می گوید: در همان ابتدایی که معاونت عمرانی ساماندهی منطقه 12 را تحت عنوان انضباط شهری آغاز کرد، اعضای شورای شهر این نگرانی را داشتند که به بناهای این منطقه آسیبی وارد شود. لذا حساس بودیم نسبت به موضوعات معماری، شهرسازی و زیباسازی با دیدگاه عمرانی و سخت افزاری نگریسته نشود، اما پس از انجام رصد متوجه شدیم شهرداری تهران بلافاصله نسبت به اجرای این پروژه اقدام نکرده بلکه به برگزاری جلسه های مختلف به صورت مستمر با صاحب نظران پرداخته است. از سوی دیگر شورای شهر تهران با رصد دقیقی که انجام می دهد اجازه تکرار تجربه 10 سال پیش را که منجر به تخریب بخش بزرگی از بافت قاجاری منطقه 12 تهران شد را نخواهد داد، در طرح انضباط شهری رویکرد چنین موضوعی نیست.

تخریب بخشی از خانه های تاریخی در سال 1384 توسط شهرداری

تخریب بخشی از خانه های تاریخی در سال 1384 توسط شهرداری

تخریب بخشی از خانه های تاریخی در سال 1384 توسط شهرداری

حتی حجت الاسلام میثم امرودی، معاون فرهنگی اجتماعی شهردار تهران نیز در این باره به میران می گوید: در صدد هستیم خانه های مجردی منطقه 12را که در بافت تاریخی شهر قرار دارند به شکل پانسیون درآوریم در نتیجه هیچ تخریبی در خصوص این خانه ها رخ نمی دهد و تنها به ساماندهی آنها می پردازیم. هر چند که وی درباره این که چه تعداد از این خانه ها تاریخی و چه تعداد نیز بدون مالک است پاسخی ارائه نداد.

نامه نگاری ها بوی تخریب می دهد

با وجود این که رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر تهران نیز بر اهمیت تاریخی این منطقه تاکید می کند و می افزاید: یکی از رویکردهای شهرداری تهران در منطقه 12 صیانت از بافت های تاریخی است، ضمن این که طرح تفصیلی منطقه 12 نسبت به سایر مناطق باید دارای بسته ای متفاوت باشد، اما در روز 23 خردادماه امسال جلسه ای به ریاست محمدباقر قالیباف؛ شهردار تهران، احسان شریفی؛ قائم مقام شهردار تهران،حجت الاسلام میثم امرودی؛ معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران، سید جعفر هاشمی تشکری؛ معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، کریمی؛ مشاور شهردار تهران، منصور باقرصاد؛ قائم مقام معاونت خدمات شهری، فرزاد هوشیار پارسیان؛ رئیس سازمان رفاه و خدمات اجتماعی شهرداری تهران، شهرام گیل آبادی؛ مدیر روابط عمومی و امور بین الملل شهرداری تهران، عابد ملکی؛ شهردار منطقه 12 و برخی از افراد دیگر در میدان شهدا، خیابان گوته، رو به روی باشگاه فرهنگیان، قرارگاه انضباط شهری در ساعات ابتدایی صبح برگزار شد که تصویر این صورتجلسه نزد خبرگزاری محفوظ است.

این صورتجلسه در نامه ای با شماره « 10 سیار» توسط عزیزالله رجب زاده؛ مسئول قرارگاه طرح انضباط شهری در روز 24 خردادماه جهت اجرا به معاونت های مختلف در شهرداری ارائه شد که متن این نامه نیز نزد خبرگزاری محفوظ است.

اما آنچه که منجر به پیگیری رسانه ای درباره اجرای این طرح در منطقه 12 شد، اشاره به واژه «تخریب برخی از خانه» در این منطقه بود. همان سناریویی که بخش بزرگی از بافت قاجاری تهران را 10 سال پیش به بهانه تبدیل برخی از این خانه ها به محل اختفاء معتادان یا به اصطلاح منقل خانه با خاک یکسان کرد.

دستگیری معتادان در سال 84 

دستگیری معتادان در سال 84 

دستگیری معتادان در سال 84

دستور تخریب 64 خانه در منطقه 12

در متن این صورت جلسه آمده است.....« متعاقباً سردار کریمی گزارشی در خصوص دستگیری خرده فروشان و دستگیری افاغنه غیر مجاز و دستگیری معتادین ارائه و از عدم تخصیص مراکز بازپروری برای نگهداری معتادین مرد و زن گله مند بودند و در ادامه در خواست تخریب 55 باب منزل مجردی بلا صاحب و 9 باب دارای مالک را در سطح منطقه داشتند.»

هر چند که تبلیغات رسانه ای این اقدام را تحت عنوان ساماندهی خانه های مجردی پوشش داده است، اما گویا مدیریت شهری مسئول دستگیری، نگهداری و تعیین تکلیف افاغنه غیر مجاز و معتادان در این منطقه است و تنها چاره منطقی پس از به نتیجه نرسیدن، تخریب و نه ساماندهی این خانه ها است.

تاریخ برای عودلاجان تکرار می شود

زمانی که تبلیغات رسانه ای مدیریت شهری و ادله های بیان شده برای اجرای طرح انضباط اجتماعی را در سال 94 با دلایل بیان شده برای نابودی 6 هکتار از بافت تاریخی تهران را در سال 84 مقایسه می کنیم به شباهتی در تکرار سرنوشت عودلاجان در 10 سال پیش می رسیم. در حالی که عکس های هوایی گواه تخریب بخش بزرگی از این بافت ارزشمند است، در آن زمان حمید باقری، مشاور وقت شهردار منطقه 12 این تخریب را پاکسازی اراذل و اوباش از عودلاجان نامیده و به خبرگزاری میراث فرهنگی در این باره توضیح داده است که اسم این اقدام شهرداری را تخریب عودلاجان نگذارید، بلکه این اقدام پاکسازی منطقه ای از عودلاجان از اراذل و اوباش بوده و شهرداری تنها اقدام به تخریب منطقه ای کرده که در خانه های مخروبه، معتادان و خلاف کاران سکونت داشته اند.

بخشی از عودلاجان در سال 1330

بخشی از عودلاجان در سال 1394

جدا از شیوه نادرست برخورد با معتادان و اظهارات بومیان این منطقه مبنی بر این که این منطقه تا پیش از تخریب بخشی از بافت تاریخی منطقه 12 در 10 سال پیش تنها تعدادی معتاد محلی داشت و در عرض چند روز تعدادی معتاد به این منطقه هدایت شدند تا بهانه تخریب را کامل کنند، اما آیا شیوه برخورد با منطقه ای تاریخی در قلب پایتخت حتی اگر محل اسکان معتادان باشد همان راه تکرار شده در 10 سال پیش است؟ این سئوال پیش می آید که چرا مدیریت شهری پس از 10 سال همان جفا را در حق تهران روا می بیند؟آن هم در بافت تاریخی که به نوعی گویای هویت این شهر است.

در گفت و گویی که محمد سالاری با میزان انجام داده است ضمن دست یافتن به دلیل این اقدام به این نکته ظریفی نیز پی می بریم که گویا شورای شهر هم از این موضوع مطلع است. وی می گوید: منطقه 12 منطقه ای است که مملو از تردد گاری ها و موتورسیکلت ها است. از سوی دیگر ورود آسیب های اجتماعی در محله های مرکزی به علت شب مردگی و خالی شدن سکنه، شرایطی که در این منطقه رخ داده است روندی طبیعی است، زیرا تجربه نشان داده هر منطقه ای که خالی از سکنه می شود بستری مناسب برای شکل گیری آسیب های اجتماعی است.

احداث پارکینگ طبقاتی و اجازه بارگذاری بر بستر بافتی تاریخی

رئیس کمیسیون معماری وشهرسازی شورای اسلامی شهر تهران در ادامه به نفوذ ناپذیر بودن و غیر قابل تعریض بودن خیابان های این منطقه به دلیل تاریخی بودن آن اشاره می کند و می گوید: به همین دلیل این منطقه امکان تامین پارکینگ را ندارد، لذا شهرداری تهران باید نسبت به تاسیس تعدادی پارکینگ طبقاتی در این محدوده اقدام کند تا بتوانیم به مالکان املاک به صورت محدود اجازه بارگذاری دهیم تا توجیه اقتصادی برای بازگشت سکنه به این منطقه را داشته باشد. در نتیجه دیگر این منطقه خالی از سکنه نیست و شاهد رشد آسیب های اجتماعی در آن نیستیم.

جایگزینی خانه امین الدوله ها با down town

اجازه ساخت پارکینگ طبقاتی در بافتی تاریخی و اجازه بارگذاری محدود نمایی از down town یا همان هسته شهر را به نمایش می گذارد و این تصویر بیم این را به وجود می آورد که به جای خانه امین الدوله ها، امین السلطان ها و مستوفی الممالک ها شاهد رشد قارچ گونه برج ها تنها و تنها برای افزایش بودجه ناپایدار شهر باشیم که تحت عناوین مختلفی همچون تغییر کاربری، تراکم اعم از مجاز و غیر مجاز و البته جریمه های تخلفات کمیسیون ماده 100 به خزانه شهر وارد می شود.

این مطالب را حتی می توان از صحبت های شهرداری تهران در نشست طرح توجیهی انضباط شهری دریافت. وی در این نشست بیان می‌کند که «در تمام شهرهاي دنيا هر چه به مركز شهر نزديك مي‌شويم فضاهاي مادي و معنوي رو به افزايش است. بايد كاري كنيم كه زندگي به مركز شهر تهران بازگردد. اما منطقه 12 رشد منفي از لحاظ سكونت داشته است و بايد با كمك صنوف مختلف، تجار و مراكز فرهنگي بزرگي كه در اين منطقه هستند اين هويت ملي و مذهبي را دوباره زنده كنيم. بدین منظور بيش از سه هزار ميليارد تومان براي سرمايه‌گذاري در منطقه 12 ديده شده است تا اين منطقه به سرعت به شكل واقعي بازگردد.»

تمامی این تلاش ها و تخصیص بودجه های سه هزار میلیارد تومانی برای تخریب خانه های تاریخی و نیز ساماندهی خانه های مجردی، معتادان و افاغنه غیر مجاز که البته در حیطه ماموریت های مدیریت شهری نیست در حالی است که مدیریت شهری می تواند با فریز کردن این منطقه به عنوان منطقه ای تاریخی از آن ویترینی با درآمدی نجومی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی همچنین توسعه هویت و فرهنگ شهر بسازد.