معترض حملات اسرائیل به سوریه هستیم/ در حال حاضر بدترین سطح روابط میان روسیه و آمریکا برقرار است/ نقش سرلشکر سلیمانی در شکست داعش خیلی مهم بود/ روابط تهران - مسکو راهبردی است
گروه سیاسی ؛ ۷۶ سال از روزی که چرچیل، روزولت و استالین سران انگلیس و آمریکا و شوروی به عنوان فاتحان جنگ جهانی دوم به تهران آمدند تا در سفارت شوروی، غنائم جنگ را میان خود تقسیم کنند، گذشته است؛ در آن آذرماه سرد سال ۱۳۲۲، شاه جوان رژیم وابسته پهلوی حتی از سفر سردمداران این سه کشور نیز تا لحظه ورودشان به خاک ایران بی‌اطلاع بود؛ در واقع ضعف مفرط او و میراث پدر بی‌کفایتش، ایران را به مرحله‌ای رسانده بود که فاتحان جنگ دوم جهانی برای ورودشان به خاک ایران، همچون یک کشور مستعمره، شخصا اتخاذ تصمیم می‌کردند؛ حالا دهه‌ها از آن اتفاق گذشته است؛ شوروی فروپاشیده و ردپایش را فقط باید در موزه میدان سرخ مسکو جستجو کرد؛ انگلیس نه تنها آفتاب در مستعمراتش غروب کرده که حتی برگزیت ثبات سیاسی‌اش را به لرزه انداخته است؛ آمریکا نیز دیگر حتی ببر کاغذی هم نیست و به قول نخبگانش، «افول موریانه وارش» سرعت گرفته است.
در مقابل، میزبان آن اجلاس کذایی یعنی ایران، ۴۰ سال است که مسیر رشد و تعالی را در پیش گرفته و امروز عمق راهبردی‌اش به قدری گسترده است که دشمنانش را در فراسوی مرزهایش زمینگیر کرده است؛ چه برسد به آنکه بیگانگان بی‌اجازه وارد حریم و خاکش شوند.
عصر یک روز مطبوع پاییزی، برای مصاحبه با «لوان جاگاریان» سفیر ارمنی‌الاصلِ زاده تفلیسِ (گرجستان) روسیه در ایران، به همان سفارتخانه‌ای رفتیم که ۷۶ سال پیش سران انگلیس و آمریکا و شوروی برای تقسیم جهان در آن، بدون اجازه دولت وقت ایران وارد تهران شدند. جاگاریان که ۸ سال است به عنوان سفیر روسیه در ایران حضور دارد به ما از سطح مراودات مالی و تجاری ایران و روسیه گفت و نقبی نیز به تحولات منطقه و روابط مسکو و واشنگتن زد و تاکید کرد: «در حال حاضر بدترین سطح روابط میان روسیه و آمریکا برقرار است». او که ۳۳ سال است کارمند وزارت خارجه روسیه است، از نقش ارزنده و موثر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مبارزه با داعش سخن گفت و به نکته‌ای در خصوص سه دیدارش در معیت ولادیمیر پوتین با مقام معظم رهبری نیز اشاره کرد.
متن کامل مصاحبه تفصیلی گروه سیاسی با لوان جاگاریان سفیر فدراسیون روسیه در ایران، به قرار زیر است:
۳۳ سال عضویت در وزارت خارجه روسیه
میزان: ابتدا از وقتی که در اختیار قرار دادید، سپاسگزاریم؛ تقریباً اهالی رسانه با سابقه دیپلماتیک شما آشنا هستند اما برای اطلاع مخاطبان‌مان و همچنین باب ورود به بحث اصلی، اندکی از خودتان و سابقه دیپلماتیک‌تان بگویید. اگر اشتباه نکنم شما در زمان ریاست خروشچف بر شوروی به دنیا آمدید و در زمان گورباچف به عضویت وزارت خارجه شوروی درآمدید.
جاگاریان: بله درست است؛ من در زمان خروشچف در شهر تفلیس گرجستان به دنیا آمدم و در همان شهر نیز بزرگ شدم؛ البته نژاد من ارمنی است؛ فارغ‌التحصیل دانشگاه بین‌المللی مسکو هستم و ۳۳ سال پیش در زمان دبیرکلی گورباچف، کارمند وزارت خارجه شوروی شدم و ماموریت خود را در سفارت اتحاد جماهیر شوروی در جمهوری دموکراتیک افغانستان شروع کردم.
میزان: از چه زمانی سفیر روسیه در ایران هستید؟
جاگاریان: حدود ۸ سال است که سفیر روسیه در ایران هستم؛ یعنی از سال ۲۰۱۱ میلادی(۱۳۹۰ ش).
میزان: پیش از آن نیز در ایران حضور داشتید؟
جاگاریان: بله؛ از ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۹م (۱۳۷۳ تا ۱۳۷۸ش) به عنوان دبیر دوم سفارت روسیه در ایران فعالیت می‌کردم و به نوعی یک کارمند متوسط بودم. پسر کوچک من در آن زمان در ایران متولد شد و زبان فارسی را آموخت و اکنون کارمند میز ایران در وزارت امور خارجه روسیه است.
تعارفی بودن ایرانیان برای من جالب توجه بود
میزان: در مدتی که در ایران هستید، کدام خصلت و ویژگی ایرانیان توجه شما را جلب کرده است؟
جاگاریان: ایرانیان خیلی مهمان‌نواز و مهربان هستند؛ البته در ابتدا که به ایران آمده بودم تعارفی بودن هم‌وطنان شما برای من و خانواده‌ام جالب توجه بود که به آن عادت کرده‌ایم. به طور کلی فرهنگ ما با شما مقداری فرق می‌کند.
میزان: خانواده شما در تهران ساکن هستند؟
جاگاریان: گاهی در تهران هستند و گاهی در مسکو.
خوشبختانه آمریکا کاری کرده که دلار از ما فرار کند
میزان: اجازه بدید وارد بحث اصلی شویم؛ چندی پیش اعلام شد به زودی نظام بانکی ایران به شبکه پیام رسان مالی روسیه (میر) که مستقل از سوئیفت است متصل می‌شود و با جایگزینی آن به جای «سوئیفت»، بار اصلی تحریم در این بخش از دوش ایران برداشته خواهد شد؛ از سویی دیگر در ۱۶ شهریور ۹۷ (۷ سپتامبر ۲۰۱۸) در جریان جلسه روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه در تهران طرفین توافق کردند تا بتوانند مبادلات بانکی، فروش نفت و خرید کالا را رونق داده و دلار را از مبادلات خود حذف کنند. سوال مشخص ما از شما این است که پروژه دلارزدایی از روابط اقتصادی و تجاری تهران و مسکو چه زمانی به صورت کامل تحقق می‌یابد و توافق شهریور ۹۷ تهران، در چه مرحله عملیاتی قرار دارد؟
جاگاریان: استفاده ابزاری و تحریمی آمریکا از دلار برای مقابله با کشور‌های بزرگ و قدرتمندی نظیر ایران و روسیه و سایر کشور‌های مستقل، اشتباه بزرگی برای خود واشنگتن است؛ آمریکایی‌ها با این کار، در واقع خودشان از دلار به صورت روزانه اعتمادزدایی می‌کنند و این برای ما جای خوشبختی دارد. خوشبختانه آمریکا کاری کرده که دلار از ما فرار کند. اما در مورد آنچه مرتبط با تبادلات بانکی ایران و روسیه است باید اشاره کنم که در تاریخ ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۹ (۲۵ شهریور ۹۸) در جریان دیدار دوجانبه آقایان روحانی و پوتین در حاشیه نشست سه جانبه ایران، روسیه و ترکیه پیرامون موضوع سوریه در آنکارا، طرفین به صورت مفصل مذاکراتی را انجام دادند و در این زمینه‌ی تبادلات بانکی میان ایران و روسیه پیشرفت‌های خوبی حاصل شده است. پیش از جلسه مزبور نیز در ماه اوت ۲۰۱۹ (مرداد ۹۸) کمیسیون مشترک ایران و روسیه در سطح معاونان بانک مرکزی دو کشور در مسکو تشکیل شد و در آن کمیسیون نیز مذاکرات مفصلی در خصوص تبادلات بانکی ایران و روسیه صورت گرفت؛ من نسبت به همکاری‌های گسترده بانکی تهران و مسکو برای مقابله با تحریم‌های آمریکا بسیار خوشبین هستم چرا که تمایل و اراده سیاسی طرفین در این رابطه بسیار زیاد است، اما نمی‌توانم تاریخ دقیقی را در خصوص زمان آغاز به کار پروژه مشترک بانکی ایران و روسیه ذکر کنم، زیرا برخی مسائل نیاز به هماهنگی دارد.
روابط ایران و روسیه، راهبردی و استراتژیک است
میزان: با توجه به مختصات و مشخصاتی که در تعریف مفهوم «روابط راهبردی» در سطوح و شئون مختلفی نظیر جهان‌بینی استراتژیک و مقوله‌های متکثر سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی وجود دارد، آیا می‌توانیم متصور باشیم که ایران و روسیه زمانی به «روابط راهبردی» نائل آیند؟
جاگاریان: روابط ایران و روسیه در شرایط فعلی، راهبردی و استراتژیک است؛ در سوریه و یمن، همکاری و اشتراک مواضع میان تهران و مسکو وجود دارد؛ در خصوص موضوعات مرتبط با دریای خزر نیز موضع دو طرف به هم نزدیک است؛ اتفاقا طی روز‌های آتی نشستی دوجانبه میان ایران و روسیه در خصوص موضوعات مرتبط با دریای خزر در تهران برگزار می‌شود؛ در رابطه با سایر موضوعات نیز تماس‌ها و تردد‌های مستمری میان تهران و مسکو وجود دارد؛ همچنین ملاقات‌های زیادی طی یکی دو سال اخیر میان روسای جمهور دو کشور انجام گرفته است. در آخرین نشستی که میان آقایان روحانی و پوتین در ایروان ارمنستان برگزار شد، ما شاهد انعقاد قرارداد موقت برای ایجاد منطقه آزاد تجاری بین ایران و روسیه و سایر اعضای اتحادیه اوراسیا بودیم.
از بخش خصوصی ایران و روسیه ناراضی هستیم
میزان: بسیاری معتقدند با توجه به پتانسیل‌های موجود میان ایران و روسیه، آنچنان که باید و شاید مراودات اقتصادی و تجاری میان دو کشور رشد نداشته است؛ بویژه بخش خصوصی در این رابطه گلایه‌هایی دارد. موضع شما چیست؟
جاگاریان: ما هم از بخش خصوصی ناراضی هستیم چرا که سفارتخانه‌های هر دو کشور ایران و روسیه برای ایجاد شرایط مناسب بخصوص برای تسهیل صدور روادید برای بازرگانان دو طرف، تلاش مجدانه‌ای را انجام می‌دهند اما وقتی بازرگانان ایرانی و روسی نمی‌توانند به توافق برسند، دیگر ما می‌توانیم چه کار کنیم؟ نمی‌توانیم که به بخش خصوصی فشار بیاوریم. در ملاقات اخیر آقایان پوتین و روحانی در آنکارا، رئیس‌جمهور روسیه تاکید کرد ما خرسندیم حجم تبادل کالا بین دو کشور ایران و روسیه افزایش یافته؛ اگر اشتباه نکنم این افزایش حجم ۱۷ درصد است؛ امیدوارم تا پایان سال جاری میلادی، حجم مناسبات تجاری میان تهران و مسکو به بیش از ۲ میلیون دلار برسد؛ با این حال ما باز هم ناراضی هستیم چرا که قابلیت‌های دو طرف بسیار بیشتر از این سطوح است. کمیسیون مشترک ایران و روسیه اخیرا در تهران و اصفهان تشکیل شد و طرف ایرانی و روسی در حال تلاش برای بیشتر کردن حجم و سطح تبادلات تجاری و بازرگانی هستند؛ از طرف روسیه آقای نواک وزیر نیروی روسیه و از طرف ایران آقای اردکانیان، در این زمینه تلاش‌های مجدانه‌ای را انجام می‌دهند. آقای اردکانیان وزیر نیروی ایران، در دوم ماه سپتامبر (۱۱ شهریور) همراه با آقای ظریف به روسیه سفر کردند و در آنجا مذاکرات سازنده ای با اقای نواک وزیر انرژی روسیه داشتند؛ دیدار و مذاکرات سازنده آنها بعدا در آنکارا تجدید شد. آقای زنگنه وزیر نفت ایران نیز چندی پیش در هفته انرژی روسیه در مسکو حضور داشت و با مسئولان کشور ما مذاکرات مفیدی داشت؛ در مجموع ما خوشبین هستیم که تا پایان سال جاری میلادی نتیجه چشمگیری در رابطه با افزایش سطح مراودات تجاری و بازرگانی میان ایران و روسیه حاصل شود.
همه اقدامات لازم را برای تسهیل تجارت میان بازرگانان ایرانی و روسی فراهم آوردیم
میزان: پس شما معتقدید علت پایین بودن سطح مراودات تجاری ایران و روسیه، ناتوانی بخش خصوصی است نه ساختارهای دولتی طرفین.
جاگاریان: بله؛ این بازرگانان دو طرف هستند که باید تلاش و همگرایی خود را بیشتر کنند؛ اینکه آنها در خصوص مسائلی نظیر قیمت و میزان تخفیف به توافق نمی‌رسند که به ما به عنوان ساختار دولتی ارتباط پیدا نمی‌کند؛ ما که نمی‌توانیم در کار آنها مداخله کنیم؛ آنها وقتی به ما برای دریافت روادید مراجعه می‌کنند، ما نهایت همکاری را به عمل می‌آوریم حتی ما دارای یک بخش بازرگانی در خیابان پامنار هستیم که که کارکردش متصل کردن تجار ایرانی و روسی است؛ دیگر بیش از این ما به عنوان ساختارهای دولتی می‌توانیم چه کار کنیم تا بازرگانان دو طرف به سمت تعامل بیشتر حرکت کنند؟
روسیه از عضویت دائمی ایران در سازمان شانگهای حمایت می‌کند
میزان: ایران از سال ۲۰۰۵ عضو ناظر سازمان شانگهای است شائبه‌هایی مبنی بر کارشکنی برخی اعضای شانگهای در به عضویت دائمی رسیدن ایران در این سازمان امنیتی – اقتصادی، مطرح است؛ موضع روسیه در این رابطه چیست؟
جاگاریان: روسیه به طور کامل از عضویت دائمی ایران در سازمان شانگهای حمایت می‌کند و این موضعی است که مقامات روسیه در سطوح مختلف به طور مکرر بر روی آن تاکید کرده‌اند؛ موضع سایر اعضای شانگهای و اینکه چرا هنوز عضویت دائمی ایران در این سازمان تحقق نیافته را باید از متولیان آن جویا شوید؛ آنچه محرز است حمایت مسکو از حضور دائمی و کامل ایران در شانگهای است و کرملین بر این باور است که بعد از رفع تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران، هیچ مانعی بر سر راه عضویت دائمی ایران در سازمان شانگهای وجود ندارد.
حذف دلار از چرخه مبادلات روسیه و ایران در حال سرعت گرفتن است
میزان: اخیرا نشست اتحادیه اوراسیا در ارمنستان با حضور ایران برگزار شد؛ فکر می‌کنید با توجه به موقعیت جغرافیایی و مزیت‌های اقتصادی ایران، حضور تهران در این پیمان، حائز چه آثاری است؟
جاگاریان: در نشست اخیری که در ایروان ارمنستان با حضور ۵ عضو اتحادیه اوراسیا شامل روسیه، ارمنستان، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان در ایروان ارمنستان برگزار شد و با ابتکار آقای نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان، آقای روحانی رئیس جمهور ایران نیز در آن شرکت کرد، شاهد امضای قراردادی بودیم که با عملیاتی شدن آن، مناطق آزاد تجاری در کشور‌های امضا کننده ایجاد می‌شود که در نتیجه آن ما شاهد حذف برخی تعرفه‌ها و افزایش واردات و صادرات میان این ۶ کشور شامل ۵ عضو اوراسیا و ایران خواهیم بود؛ همچنین تحقق قرارداد مزبور، استفاده از ارز‌های ملی را میان این ۶ کشور رونق می‌بخشد و این امر فرآیند حذف دلار از چرخه مبادلات ما با ایران را تسهیل و تسریع می‌کند. همانطور که اشاره کردم، خوشبختانه آمریکا کاری کرده که دلار از ما فرار کند.
اختلاف روسیه و ایران بر سر میزان تولید اوپک، شایعه است
میزان: برخی شائبه‌ها در خصوص اختلافات ایران و روسیه پیرامون سطح تولید نفت در اوپک وجود دارد؛ آیا روسیه در واکنش به تحریم نفت ایران از سوی آمریکا، اعلام کرد که کمبود نفت را در بازار جهانی جبران می‌کند؟
جاگاریان: اینها شایعات است؛ آقایان زنگنه و نواک وزیران نفت و انرژی ایران و روسیه طی سال جاری میلادی چندین بار با یکدیگر ملاقات و رایزنی داشتند و در دیدارهای این دو مقام عالی‌رتبه مباحث فنی و جزئی بسیاری در خصوص این موضوع مطرح شد.
همکاری‌های هسته‌ای ایران و روسیه تداوم دارد و بتن‌ریزی در نیروگاه بوشهر ۲ در حال انجام است
میزان: همکاری‌های هسته‌ای ایران و روسیه بویژه در واحدهای ۲ و ۳ نیروگاه بوشهر در چه وضعیتی قراردارد؟
جاگاریان: همکاری‌های هسته‌ای ایران و روسیه تداوم دارد؛ در حال حاضر فرآیند بتن‌ریزی در واحد دوم نیروگاه بوشهر آغاز شده است؛ همچنین اکنون نماینده عالی‌رتبه‌ای از شرکت «روس اتم» در بوشهر در حال مذاکره با طرف ایرانی است. آقای علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نیز در ماه جولای (تیر) در سفر به روسیه با آقای «آلکسی لیخاچف» همتای روس خود دیدار و مذاکرات مفصل و سودمندی را داشتند؛ همچنین این دیدار در ماه سپتامبر(شهریور) در حاشیه اجلاسیه آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین تجدید شد؛ علاوه بر اینها آقای صالحی در سفر اخیر خود به روسیه به شهر «مورمانسک» در شمال روسیه سفر کردند و با فعالیت راکتور هسته‌ای شناور روسیه در نزدیکی آلاسکا آشنا شدند؛ در مجموع ما از سطح روابط دوجانبه در زمینه هسته‌ای راضی هستیم و رایزنی‌ها در این رابطه ادامه دارد.
روسیه برای همکاری با ایران منتظر مجوز آمریکا نیست
میزان: تحریم‌های آمریکا در رابطه با مشارکت هسته‌ای با ایران، دامن روسیه را نگرفته است؟
جاگاریان: اگر چه ممکن است تحریم‌های آمریکا تاثیر منفی در همکاری‌های هسته‌ای ایران و روسیه داشته باشد اما روسیه برای همکاری با ایران در همه زمینه‌ها بویژه موضوع هسته‌ای منتظر مجوز آمریکا نیست چرا که ما یک کشور مستقل هستیم؛ اتفاقا به سبب همین استقلالی که داریم، آمریکایی‌ها ما را دوست ندارند.
روسیه تحریم‌های آمریکا علیه ایران را نادیده می‌گیرد
میزان: فروش آب سنگین ایران به روسیه با توجه به تحریم‌های آمریکا در چه وضعیتی قرار دارد؟
جاگاریان: ما قبلا خریدار آب سنگین ایران بودیم اما در شرایط فعلی درباره اینکه هنوز روسیه آب سنگین ایران را می‌خرد یا خیر؟ صادقانه باید بگویم اطلاعی ندارم. اما درباره تحریم‌های آمریکا باید بار دیگر تاکید کنم که روسیه تحریم‌های آمریکا علیه ایران را نادیده می‌گیرد.
اگر اروپا به طور کامل اینستکس را راه‌اندازی کند، روسیه به این مکانیزم ملحق می‌شود
میزان: حدود ۱۸ ماه از خروج آمریکا از برجام می‌گذرد و اروپا هنوز نتوانسته برخلاف وعده‌ای که برای جبران خروج آمریکا به ایران داده، به تعهدات برجامی‌اش جامه عمل بپوشاند؛ صرفا از یک کانالی به نام اینستکس رونمایی شده است که این کانال نیز دربرگیری زیادی ندارد؛ ابتدا ارزیابی خود را در این زمینه بفرمایید و در این زمینه هم توضیح بفرمایید که پیوستن روسیه به اینستکس به چه مرحله‌ای رسید؟
جاگاریان: این اروپایی‌ها هستند که باید اینستکس را به طور کامل راه‌اندازی کنند؛ ما نیز اعلام کرده‌ایم که به مجرد راه اندازی کامل این کانال مالی، حاضر به عضویت در آن هستیم؛ ظاهر ۸ کشور اروپایی تاکنون به سازوکار اینستکس پیوسته‌اند، اما به نظر می‌رسد دایره تبادلات اینستکس از اقلام غذایی و دارویی تجاوز نکند؛ حال آنکه برای ایران فروش نفت است. به هر حال ما علاقه‌مند هستیم که این کانال مالی برای تسهیل مبادلات با ایران، به سرعت و با فراگیری زیاد راه‌اندازی و تکمیل شود.
آمریکا در سوریه از تروریسم حمایت می‌کند
میزان: سوال بعدی من درباره مباحث مرتبط با تحولات منطقه‌ای است؛ اخیرا ترکیه تحرکاتی را در شمال شرق سوریه انجام داده؛ از سویی دیگر ترامپ نیز ساز خروج نظامیان آمریکایی از سوریه و قطع حمایت از کرد‌های متحد با واشنگتن را ساز کرده است؛ این تحولات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ موضع روسیه در قبال این اتفاقات چیست؟ فکر نمی‌کنید این اقدامات ترکیه، روند تحولات سیاسی در سوریه و روند نشست آستانه را با چالش مواجه سازد؟
جاگاریان: ما تماس‌های مرتبی با ترکیه داریم؛ آنها مدعی‌اند بر ضد تروریسم مبارزه می‌کنند؛ ما نیز نگرانی‌های آنکارا را درک می‌کنیم، اما معتقدیم تمامیت ارضی سوریه باید رعایت شود و این اصلی است که برای روسیه در اولویت است. به طور کلی مسئولیت حوادث فعلی در شمال شرق سوریه برعهده آمریکاست. واشنگتن وعده‌های پوچی به کرد‌های سوریه داد و کرد‌ها به این واسطه به آمریکایی‌ها اعتماد کردند؛ اتفاقات اخیر ثابت می‌کند که کرد‌های سوریه باید با دولت قانونی بشار اسد در دمشق تماس برقرار کنند؛ پیش‌تر نیز این تماس‌ها وجود داشت، اما آمریکایی‌ها در روند آن کارشکنی و سنگ‌اندازی می‌کردند. ما معتقدیم حضور نظامی آمریکا در سوریه غیرقانونی است و آمریکا باید سرزمین سوریه را چه در شمال شرقی آن و چه در پایگاه التنف ترک کند. ظاهرا ترامپ دست به کار شده است و می‌خواهد نیرو‌های آمریکایی را ابتدا از سوریه و سپس از افغانستان خارج کند؛ باید ببینیم این اتفاق خواهد افتاد یا خیر؟ به طور کلی ما منتقد آمریکا هستیم و از آنها سوال می‌کنیم که چرا در سوریه از تروریسم حمایت می‌کنید؟ روز دوشنبه ۱۵ مهر ۹۸ وزرای دفاع آمریکا و روسیه با ابتکار «مارک اسپر» رئیس پنتاگون با هم در خصوص سوریه به صورت تلفن رایزنی کردند.
آمریکایی‌ها نقش چندانی در شکست داعش نداشتند
میزان: ترامپ اخیرا که بحث خروج نظامیان آمریکایی از سوریه را مطرح کرده، مجددا بر این گزاره تاکید کرده است که صفر تا صد شکست و اضمحلال داعش را آمریکا انجام داده است؛ واکنش شما به این ادعای ترامپ، چیست؟
جاگاریان: آمریکایی‌ها نقش چندانی در شکست داعش نداشتند؛ بلکه این ایران و روسیه بودند که در شکست و نابودی داعش موثر بودند.
سپاه پاسداران ایران بر ضدتروریست‌ها مبارزه می‌کند
میزان: در زمینه شکست داعش و مقابله با تروریست‌ها در سوریه، نقش سرلشکر قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران را چطور ارزیابی می‌کنید؟
جاگاریان: آشکارا عرض می‌کنم که نقش خیلی مهم و مثبتی بود؛ ما با دوستان ایرانی همکاری خوبی را در سوریه داشتیم و خواهیم داشت و به عنوان سفیر روسیه در ایران تاکید می‌کنم که سپاه پاسداران ایران بر ضدتروریست‌ها مبارزه می‌کند و اقدام آمریکا در تحریم سپاه غیرقابل قبول و مورد انتقاد مسکو است.
سه بار در معیت پوتین به دیدار آیت‌الله خامنه‌ای رفته‌ام؛ تنها مشکل ما در این دیدارها کمبود وقت بود!
میزان: در آبان سال ۹۶، ولادیمیر پوتین در سفر به تهران به دیدار رهبری معظم ایران رفت و در آن دیدار مواضع آیت الله خامنه‌ای را در تحقق اهداف مشترک در سوریه بسیار مؤثر و خردمندانه دانست؛ در خصوص این دیدار نیز و تاثیر مواضع رهبری معظم ایران در شکست پروژه‌هایی که برای اضمحلال ژئوپلیتیکی منطقه ما عمدتا در محافل غربی تدوین می‌شود، صحبت بفرمایید.
جاگاریان: از زمانی که من سفیر روسیه در ایران هستم، آقای پوتین سه بار به ایران سفر کرده است؛ در جریان این سه سفر، آقای پوتین با مقام معظم رهبری دیدار داشت و اینجانب افتخار حضور در این دیدارها را داشتم. حضور در دیدار با رهبری معظم ایران برای اینجانب افتخاری بزرگی بود. در جریان هر سه دیدارِ آقای پوتین با آیت‌الله خامنه‌ای، من شاهد تبادل نظر صمیمانه و مفصل صورت گرفته میان طرفین بودم. فقط در جریان این دیدارها یک مشکلی وجود داشت و آن هم کمبود وقت بود! (با خنده). به طور کلی همانطور که گفتم میان ایران و روسیه پیرامون مسائل منطقه‌ای اشتراک نظر و موضع وجود دارد.
روسیه منتقد و معترض حملات اسرائیل به سوریه است
میزان: چندی پیش که حملات اسرائیل به سوریه تشدید شده بود، در محافل رسانه‌ای منطقه، بحث ناتوانی سهوی یا تعمدی سامانه‌های پدافندی روسی مستقر در سوریه برای جلوگیری از حملات موشکی اسرائیل به سوریه مطرح شد، شما این موضوع را تایید می‌کنید؟ به ویژه این بحث زمانی داغ شد که تردد‌های نتانیاهو به مسکو و سوچی برای ملاقات با پوتین رئیس‌جمهور شما زیاد شده بود.
جاگاریان: روسیه بر خلاف آمریکا با همه طرف‌ها و کشور‌ها در تماس و رفت و آمد مستقیم و مستمر است؛ ما همانطور که با اسرائیل رایزنی داریم با حماس فلسطین و حزب‌الله لبنان هم ارتباط داریم؛ آنچه مهم است آن است که این ارتباطات متکثر و متنوع ما، به ضرر هیچ کشور یا گروه ثالثی نیست. تماس‌های میان ما با تل‌آویو به هیچ وجه بر ضد ایران نیست و ما به صورت شفاف به دوستان ایرانی خود این موضوع را منتقل کرده‌ایم. از سویی دیگر ما منتقد و معترض حملات اسرائیل به سوریه هستیم؛ در پاسخ به این سوال که گفته می‌شود چرا پدافند روسی در سوریه در مقابل حملات اسرائیل مقابله‌ای صورت نمی‌دهد باید بگویم که این پدافند فقط کارکرد و ماموریت مشخصی برای دفاع از پایگاه‌های روسیه در سوریه شامل پایگاه‌هایی طرطوس و حمیمیم دارد.
در حال حاضر بدترین سطح روابط میان روسیه و آمریکا برقرار است
میزان: آمریکا روز جمعه ۱۱ مرداد ۹۸ برابر با دوم آگوست ۲۰۱۹ به صورت رسمی از پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان برد با روسیه یا INF خارج شد. روسیه نیز در واکنش به اقدام آمریکا از پیمان مزبور خارج شد؛ این موضوع، باعث شده است تا نگرانی‌هایی در محافل سیاسی و رسانه‌ای دنیا پیرامون آغاز جنگ تسلیحاتی مطرح شود. ارزیابی شما در این زمینه چیست؟ با توجه به اینکه ترامپ مارس ۲۰۱۶ (فروردین ۹۵) در جریان تبلیغات انتخاباتی‌اش، در ایالت ویسکانسن آمریکا گفته بود که «شاید روزی ما مجبور شویم از سلاح‌های هسته‌ای استفاده کنیم»! از سویی دیگر در ماه نوامبر (ماه آتی میلادی) نیز ظاهرا قرار است دیداری بین ترامپ و پوتین برگزار شود؛ به طور کلی در خصوص روابط متلاطم واشنگتن و مسکو طی سال‌های اخیر توضیح بفرمایید
جاگاریان: در حال حاضر بدترین سطح روابط میان روسیه و آمریکا برقرار است؛ واشنگتن به صورت یکطرفه و یکجانبه از قراردادهای استراتژیکی نظیر INF و برجام خارج شده است و این موضوع به هیچ وجه برای مسکو قابل قبول نیست؛ نقض قراردادهای بین المللی برای آمریکا به یک رویه تبدیل شده است؛ آمریکایی‌ها در قضیه INF، روسیه را متهم به نقض قرارداد کردند، اما دروغ می‌گویند؛ آنها همیشه دروغ می‌گویند، یادتان هست که کالین پاول وزیر خارجه پیشین آمریکا در سال ۲۰۰۳ در شورای امنیت سازمان ملل در خصوص تسلیحات کشتارجمعی در عراق دروغ گفت! یادتان هست که باراک اوباما درباره خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان تا سال ۲۰۱۴، دروغ گفت! بنابراین این آمریکا بود که از پیمان «منع موشک‌های هسته‌ای میان برد» خارج شد و روسیه نیز مقابله به مثل کرد. در اینجا جا دارد که بر این نکته تاکید کنم که روسیه به هیچ وجه تمایلی برای ورود به یک رقابت تسلیحاتی با آمریکا ندارد، ولی در پاسخگویی به تهدیدکننده امنیتش، ذره‌ای تردید نمی‌کند.
میزان: آیا در ماه آتی میلادی دیداری بین روسای جمهور روسیه و آمریکا برگزار می‌شود؟
جاگاریان: در این رابطه چیزی قطعی نشده است.
مداخله‌ای در بحث «اوکراین گیت» نمی‌کنیم
میزان: اخیرا ترامپ نیز بواسطه مکالمه با زلنسکی رئیس جمهور اوکراین درگیر ماجرای «اوکراین گیت» شده است و تقاضا‌ها برای استیضاحش در داخل آمریکا روبه افزایش است، موضع روسیه چیست؟
جاگاریان: این موضوع مرتبط با مباحث انتخاباتی آمریکا و درگیری دموکرات‌ها و جمهوریخواهان و مشخصا نزاع ترامپ و بایدن است و ما مداخله‌ای در آن نمی‌کنیم.
میزان: بحث اوکراین پیش آمد؛ ظاهرا زلنسکی رئیس‌جمهور جدید اوکراین با برگزاری انتخابات در مناطق شرقی اوکراین شامل «دونتسک» و «دونباس» بدون نیاز به خروج نیرو‌های روس از این مناطق و تبادل اسرا میان روسیه و اوکراین موافقت کرده است که این امر در رفع تنش میان مسکو و کیف موثر خواهد بود.
جاگاریان: بله؛ ما در جلسه آینده گروه نرماندی شامل روسیه، اوکراین، فرانسه و آلمان بر مبنای فرمول‌بندی اشتاین‌مایر درباره موضوع دونتسک و دونباس مذاکره خواهیم کرد؛ این مذاکره ما صرفا در چارچوب همان ۴ کشور گروه نرماندی است و نه خارج از آن.
از تعاملات ایران و روسیه در همه سطوح و زمینه‌ها راضی هستم
میزان: اندکی از دستاوردهای خود در دوران ۸ ساله تصدی سفارت روسیه در ایران برای ما بگویید.
جاگاریان: دستاوردهای اینجانب بدون توافقات و روابط میان رهبران دو کشور امکان‌پذیر نبود؛ روابط خوب رهبران دو کشور به ما سفرا خیلی کمک می‌کند؛ من ۸ سال پیش زمانی که استوارنامه خود را به رئیس‌جمهور وقت ایران ارائه کردم، ایران در تحریم بود و این موضوع برای ما مشکلاتی زیادی بوجود آورده بود.در آن مقطع وقتی خبرنگاران از من درباره موضوع اس ۳۰۰ و واحد ۱ نیروگاه بوشهر سوال می‌کردند، من برای پاسخ به آنها مشکل داشتم اما حصول برجام و رفع تحریم‌های شورای امنیت، دورنمای وسیعی برای ما ایجاد کرد؛ متاسفانه آمریکا برجام را نقض کرد؛ به هر ترتیب من از تعاملات ایران و روسیه در همه سطوح و زمینه‌ها راضی هستم و این تعاملات بعد از رفع تحریم‌ها نیز بیشتر شده است؛ البته از خودم به عنوان سفیر روسیه در ایران چندان راضی نیستم و معتقدم می‌توانستم بیشتر مفید باشم.
میزان: پس شما در زمینه تحویل کامل سامانه اس ۳۰۰ به ایران، تلاش زیادی به خرج داد.
جاگاریان: بله (باخنده)؛ البته شما الان سامانه باور ۳۷۳ را دارید که معتقدید از اس ۳۰۰ ما بهتر است.
پاتریوت آمریکایی ضعیف است؛ به ریاض پیشنهاد خرید «اس ۳۰۰» یا «اس ۴۰۰» را داده‌ایم
میزان: مهم این است که هر دو سامانه از پاتریوت آمریکایی قوی‌تر است.
جاگاریان: بله؛ پاتریوت که ضعف خود را در ماه‌های اخیر نشان داد؛ بر همین اساس، ما به عربستان سعودی پیشنهاد کرده‌ایم که یا «اس ۳۰۰» و یا «اس ۴۰۰» را از ما بخرد.
میزان: ظاهرا آقای پوتین نیز طی چند روز آتی به عربستان سعودی و امارات سفر خواهد کرد.
جاگاریان: بله؛ این سفر در راستای تلاش برای ثبات در خلیج فارس است و روسیه علاقه‌مند به برقراری روابط پایدار و دوستانه میان ایران و همسایگان جنوبی‌اش در حاشیه خلیج فارس است.
میزان: در پایان مجدد از اینکه وقت خودتان را در اختیار قرار دادید سپاسگزاریم.
جاگاریان: من هم از شما و از همه همکارانتان در تشکر می‌کنم.
گفت‌وگو: حسین سلمانی