الهیان: وضعیت جمعیت در ایران به مرز هشدار رسیده است/مروتی: قتصاد محور اصلی بحث فرزندآوری نیست

به گزارش گروه فرهنگی به نقل از روابط عمومی برنامه نسل امروز، برنامه این هفته نسل امروز جمعه ۲۹ شهریورماه با موضوع نگاهی به تک فرزندی و عدم رغبت به فرزند آوری با حضور زهره الهیان نماینده ادوار مجلس، حسین مروتی پژوهشگر و جمعیت شناس و زهرا صادقی مادر ٧ فرزند با اجرای امیرابراهیم رسولی روی آنتن شبکه ۵ رفت.

حسین مروتی در ابتدای برنامه در پاسخ به این سوال که با فضایی که میگوید یک فرزند بس است چه کار باید کرد، گفت: روالی که متأسفانه فرهنگ سازان و مسئولان جامعه عمل کرده اند اگر غیر این باشد باید تعجب کرد؛ ما ٣ دهه گفتیم فرزند کمتر زندگی بهتر، اما واقعا منجر به زندگی بهتر نشد و با اینکه فرزندآوری مادران ایرانی یک چهارم شده، اما طلاق ۴ برابر شده است، شاید فرزند کمتر قدری آسایش اضافه کرده، ولی آرامش بهمراه نداشته است؛ اکثرا هم حسرت خانواده‌های شلوغ گذشته در دل مردم وجود دارد.

وی در پاسخ به این سوال که معتقدیم روزی را خدا میدهد، اما برخی می‌گویند با این وضع اقتصاد چگونه بچه دار شویم؟ افزود:آیا اگر وضع اقتصادی مردم خوب شود بچه بیشتر خواهند داشت؟ این را در بالاشهر تهران که وضع اقتصادی بهتر است می‌شود دید، از هر ٣ ازدواج یکی به طلاق منجر میشود و یا حداکثر یک فرزند دارند؛ محور قضیه بحث فرهنگ است، خانواده‌هایی که فرزند بیشتر می‌خواهند دولت موظف است کمک کند، اما محور قضیه بحث اقتصاد نیست.

وی در پاسخ به اینکه الان چند فرزند دارید، گفت: دو دختر دارم، اما ۴ فرزند میخواهم.

مروتی در پاسخ به این سوال که اگر مسیر فرزندآوری را نرویم چه اتفاقی می‌افتد، اظهارداشت: اتفاقی که در ایران افتاده در دنیا بی نظیر است؛ در طی ٢ دهه نرخ باروری از ١۵ تا ۴٩ سال از ۶ و نیم فرزند به کمتر از ٢ فرزند رسیده یعنی یک چهارم و این طی ٣٠ سال رخ داده در حالی که این اتفاق در کشور‌های اروپایی طی ٣٠٠ سال به وقوع پیوسته است؛ وقتی دهه شصتی‌ها به سن سالخوردگی برسند جمعیت پشتیبان یعنی افراد در سن کار ندارند، جامعه از پیشرفت می‌ماند و مشکلات اقتصادی بسیاری به وجود می‌آید.

وی با بیان اینکه جزو ٣ کشور دنیاییم که با بیشترین سرعت جمعیت مان پیر میشود، گفت: این مسأله اصلی ماست که در سطح خرد و کلان آسیب زاست؛ در سطح خرد خانواده‌ها پشتیبان دوران سالخوردگی ندارند، نسل گذشته حدود ۶ فرزند داشت که همراه عروس و داماد‌ها و نوه و نتیجه حال پدرومادر را می‌پرسیدند، اما الان یک فرزند با تک فرزند دیگری ازدواج میکند و در دوران سالخوردگی آنان متولی نگهداری از ۴ نفر هستند.

وی در پاسخ به اینکه هر خانواده چند فرزند داشته باشد تا این اتفاقات نیفتد، گفت: آنچه جامعه نشان میدهد رسیدن نرخ باروری به بالای ٣ فرزند است که هم ترمز سالخوردگی کشیده شود؛ آنچه خود افراد را نجات می‌دهد به قدر وسع است افراد با فرزند بیشتر حمایت بیشتر خواهند داشت و البته الان سختی بیشتری دارد.

مروتی در پاسخ به اینکه با رفتن به سمت تک فرزندی بچه‌ها دیگر طعم عمو دایی خاله و عمه را نخواهند چشید؟ گفت: این روابط اجتماعی در تربیت فرزند و شخصیت بچه موثر است.

وی با اشاره به کتاب کاهش جمعیت ضرری سهمگین بر پیکر مسلمین نوشته علامه تهرانی گفت: اگر تمام مدارج یک خانم در یک اتاق و یک فرزند او در اتاق دیگر باشد او فرزندش را انتخاب می‌کند و علامه تهرانی می‌گوید تمام بچه‌هایی که نیاوردی عین همان یک بچه است؛ ما این نعمت را با بمباران تبلیغاتی از دست دادیم.

این پژوهشگر در پاسخ به اینکه در کشور‌های دیگر چه کار می‌کنند مشکل جمعیت نباشد، گفت: شاید مهمترین مولفه در بحث جمعیت ساختار جمعیت است یعنی جمعیت طوری باشد که درصد افراد سالخورده، کودک و سن کار متناسب باشد و تقریبا کل تمدن غرب با بحث سالخوردگی مواجه است در واقع خانواده سالمندان اروپا از این رشد منفی احساس خطر کردند.

مروتی در پاسخ به اینکه پس چرا گفته میشود وضع کشور‌های اروپایی خوب است، افزود: برداشت سطحی از توسعه میشود، باید تامل کرد، چون سالخوردگی به ثروتمندترین کشور‌های دنیا فشار می‌آورد؛ ژاپن از ثروتمندترین کشور‌های دنیاست و یک وزارت برای زادوولد ایجاد کرده و وزیر زادوولد دارد، چون میدانند خیلی در اقتصادشان مهم است.

این جمعیت شناس با بیان اینکه در زمانی که جمعیت اروپا ٣ برابر شده اوج توسعه یافتگی در زمان انقلاب صنعتی هم هست، اظهارداشت: کشور دارای جمعیت سالخورده به توسعه نمی‌رسد. الان در آمریکا مشکلات جمعیت را با مهاجرت حل می‌کنند، ولی غرب به این نتیجه رسیده مهاجرپذیری برایشان آسیب زاست وچاره‌ای ندارند جز اینکه به سمت فرزندآوری بروند؛ در فرهنگ غرب فرزندآوری پایین دارند و متوسط فرزندآوری در فرانسه که شاید بیشترین مشوق جمعیتی دنیا را دارد ٢ فرزند است.

وی در پاسخ به اینکه چرا ما مشوق تشویقی نداریم، گفت: متاسفانه از سال ٩١ که رهبر معظم انقلاب بحث جمعیت را مطرح کردند تا الان هیچ قانونی برای افزایش جمعیت در مجلس تصویب نشده است.

وی خاطرنشان کرد: وقتی میگوییم خانواده‌ها فرزند بیشتری داشته باشند لزوما بحث عقلانی و یا صرفا اعتقادی نیست حتی رزاقیت خداوند را با داشتن بچه میتوان دید.

وی ادامه داد: هر خانواده ایرانی ۴ تا ۵ فرزند را سروسامان بدهند.

وی در پایان سخنانش گفت: یکی از فعالان فرهنگی خدمت حضرت آقا رسیدند تا برای فرزندشان ایشان اذان و اقامه بگویند که آقا پرسیدند چندمین فرزند است و او که سنشان نزدیک چهل است پاسخ داده بود دومی که آقا فرموده بودند انشالله سومی، چهارمی و پنجمین.

صادقی: با ٧ فرزند در واحد ٨۵ متری هستیم و راضی ام/رزق خداوند در قالب فرزند زیاد در کلمه ثروت نمی‌گنجند

صادقی در ادامه برنامه راجع به موضوع فرزندآوری اظهارداشت: طبق فرمایش خداوند در قرآن کریم اولاد زینت زندگی آدم است و یک سری آیات هم هست که کثرت جمعیت را نوعی برتری می‌داند؛ ما از وقتی ازدواج کردیم قصدمان فرزند زیاد بوده و انگار وارد رودی شدیم که خلاف جهت آب حرکت کرد.

وی با بیان اینکه ١٩ سال است ازدواج کرده، ٧ فرزند دارد و به زودی هم صاحب فرزند دیگری خواهد شد، گفت: یک دوقلوی دختر هم داشتم که متأسفانه نماندند؛ فرزند بزرگم هم ١۵ سال دارد؛ نمی‌توانم بگویم سخت نیست و همه چیز همیشه مرتب و تمیز است، آقا فرمایشی داشتند که جهاد امروز مادران فرزندآوری است جهاد با آن ویژگی‌های خود حتما مشکلاتی دارد و ایشان هم بیان جامعی فرمودند و یک کوهنورد وقتی میخواهد به قله‌ای برسد تا افتخار کسب کند سختی‌هایی باید متحمل شود.

وی گفت: من مادری را با فرزندآوری زیاد یک جایگاه میدانم که امروز نیاز دین و کشورمان است و برای رسیدن به آن جایگاه باید سختی هایش را تحمل کرد البته شیرینی‌های خاص خودش را هم دارد.

صادقی در پاسخ به اینکه ممکن است بگویند همسر شما میلیاردر است که بچه زیاد دارید؛ الان در خانه چند متری زندگی می‌کنید، افزود: ما یک واحد ٨۵ متری داریم با دو اتاق خواب، و زمانی با ۶ فرزند در واحد ۶٠ متری بودیم و خیلی سختی کشیدیم که شاید خیلی‌ها باور نمی‌کنند و الان وسیله نقلیه هم نداریم؛ بحث رزاقیت خداوند سرجای خود، اما رزقی که خداوند به ما داده در قالب کلمه ثروت نمی‌گنجد و ثروت بخش کوچکی از رزق است.

صادقی درباره فضای تربیتی خانواده نیز گفت: صحبتی از حضرت آقا شنیدم که فرمودند اشتباه است فکر کنید یک فرزند را میشود تربیت کرد، ولی وقتی ۵ تا شد نمیشود؛ من به شدت اعتقاد دارم هیچ چیز در دنیا به آن معنا که فکر می‌کنیم تعیین کننده ما هستیم نیست بلکه دست خداوند است، اگر من مسئول تربیت آن‌ها بودم ٧ بچه یک شکل بودند در حالی که ٧ فرزند با ٧ ذات و شخصیت کاملا متفاوت دارم.

وی گفت: سعی کردم از همان فرزند اول به موضوع تربیت توجه ویژه کنم به کلاس تربیتی رفتیم اگر نکته‌ای و استادی بحثی مطرح کند پیگیری کرده و سعی می‌کنیم پیاده کنیم؛ همین شب قبل با پسرانمان جلسه داشتیم و من ١ دختر دارم و بقیه پسر هستند؛ حقیقت این است ما در حد توانمان انجام میدهیم، اما باقی را از اول تا آخر دست خداوند می‌سپاریم.

صادقی در پاسخ به اینکه عکس العمل اطرافیان نسبت به تعدد فرزندان تان چیست، گفت: هر دو خانواده دوست دارند، البته مادرم، چون ۶ پسر هستند کمی نگرانی دارند مثلاً میگوید الان حوصله داری بعداً از پا درخواهی آمد برخی فکر می‌کنند همه همراه هستند، اما مادرم مخالف سرسخت بود و بقیه اطرافیان هم می‌گفتند سخت است، ولی ما تصمیم گرفتیم و الان هم راضی هستیم.

وی در پاسخ به اینکه فرزندان تان غر نمی‌زنند مثلا راجع به جا؟ افزود:چرا میگویند جایمان کوچک است، ولی مقطعی است همان بچه‌ای که غر میزند بعد می‌گوید یک خواهر کم است و این لطف خداوند است. راضی هستند و لذت می‌برند بالاخره نمیشود در رفاه کامل باشند باید سختی‌هایی بکشند و قدیم وضعیت بدتر بوده مثلا ٨ بچه در یک اتاق بودند.

وی درباره غذای فرزندانش هم گفت: البته هنوز کوچکند و حجم زیادی نمیخورند؛ آن لوس بودن مال همان کم فرزندی است و ما بچه لوس که بگوید این غذا را نمی‌خوریم نداریم وقتی بچه کم است پد ومادر خیلی به توقعات و خواسته‌ها بها می‌دهند و گاهی خود را هم برای اینکه توقع بچه را برآورده نکردند سرزنش می‌کنند.

این مادر ادامه داد: در غذا درست کردن از بچه‌ها نظر میگیرم، ولی وقتی غذایی هست ممکن است چند تا از بچه‌ها دوست نداشته باشند، ولی در قانون خانه ما باید خورده شود.

وی در پاسخ به اینکه آیا شما مشوقی برای فرزندآوری توسط دولت داشتید، گفت: جز صحبت حضرت آقا مشوق دیگری نمی‌بینم سیاست‌ها مشوق نیستند.

وی با بیان اینکه الان لیسانس دارد درباره سن ازدواجش گفت: سنی که ازدواج کردم همان سنی بود که باید ازدواج می‌کردم.

صادقی در پاسخ به اینکه پشیمان نیستید، گفت: خیر؛ ازدواج زودهنگام لفظی است که متأسفانه جا افتاده؛ و الان فکر می‌کنند ازدواج باید بالای ٢٣ یا ٢۴ سال باشد به نظرم سن ازدواج زمانی است که دختر به بلوغ فکری و جسمی می‌رسد.

الهیان: وضعیت جمعیت در ایران به مرز هشدار رسیده است/ ٧ سال طلایی را از دست داده‌ایم

الهیان در بخش نسل دیروزخطاب به نسل امروزی‌ها درباره فرزندآوری اظهارداشت: موضوع بسیار مهمی است که شاید چه از سوی مسئولان و چه به لحاظ فرهنگ سازی کمتر به آن توجه شود درحالی که باید ابعاد مختلف آن تشریح و تحلیل عمیق فرهنگی و اجتماعی در موضوع جمعیت و فرزند آوری داشته باشیم و به حال بسنده نکنیم.

وی تصریح کرد: خانواده ایرانی با آینده پژوهشی فردی برای ٢٠ سال آینده پیش بینی کند چه وضعیتی دارد؟ پدرو مادر جوان امروز که تمام هم و غمش را صرف یک فرزند می‌کند به جز عده‌ای که اصلا تمایل به فرزند ندارند در آینده چگونه خواهند بود؟ الان ٣٠ درصد بچه‌های کشور تک فرزند هستند.

وی در پاسخ به این سوال که نسل امروز ممکن است بگوید در شرایط امروز مشکلات دارم چرا از ٢٠ سال بعد میگویید، افزود: اگر بخواهیم فرد و خانواده موفقی باشیم نباید در حال بمانیم و با نگاهی در عین اینکه مشکلات فعلی مطرح است عقل به ما می‌گوید دور اندیشی داشته باشیم و سعادت و مصلحتمان را مدنظر قرار دهیم.

نماینده ادوار مجلس ادامه داد: اگر بخواهیم جمعیت ٨٠ میلیونی کشور حفظ شود خانواده‌های ایرانی باید حداقل ٢ تا ٣ فرزند داشته باشند.

وی به یکی از سناریو‌های سازمان جهانی بهداشت اشاره کرد که پیش بینی کرده در ٨٠ سال آینده جامعه ایران ٣٩ میلیون نفر خواهد بود که ۵٠ درصد آنان افراد مسن و در واقع جمعیت پیر هستند که مصرف کننده است نه مولد؛ قصه پرغصه جمعیت در ایران موضوعی است که هر وقت نمودار مربوط به آن را میبینم خیلی ناراحت می‌شوم و اشکم درمی‌آید.

الهیان تصریح کرد: متأسفانه جز رهبر معظم انقلاب که بیش از ٢٠ بار درباره وضعیت جمعیت هشدار دادند، سایر مسئولان توجه نمیکنند؛ وضعیت جمعیت ما در ایران در مرز هشدار است و این را خود مجامع جهانی که نسخه تنظیم خانواده را برای ما پیچیدند می‌گویند در واقع آش اینقدر شور شده صدای آشپز هم درآمده است.

وی در پاسخ به این سوال که یکی از راهکارها، تشویق است در این زمینه چه اقدامی صورت گرفته، اظهارداشت: از سال ٩١ که رهبر معظم انقلاب هشدار دادند نرخ رشد جمعیت روبه کاهش است تا الان که سال ٩٨ است ٧ سال فرصت طلایی را از دست دادیم.

وی در پاسخ به اینکه آیا مسئولان دغدغه نداشتند یا دستی در کار است، گفت: نمیتوانم قضاوت کنم عامدانه است یا به لحاظ علمی و آماری متوجه نیستند خوشبینانه این است بگوییم غفلت میکنند و آمار و ارقام را نمی‌دانند.

الهیان در ادامه به توئیت جنجالی اش در همین زمینه فرزندآوری که یک میلیون بازدید داشت، اشاره و تصریح کرد: در آن توئیت یکی از دانشجویان خانم دانشگاه شریف که دانشجویان این دانشگاه از نخبگان محسوب می‌شوند به بنده گفت من و سایر دانشجویان خانم این دانشگاه برنامه ریزی کردیم ١٠ فرزند داشته باشیم و در این راستا به یکدیگر کمک کنیم تا از درس هم عقب نیفتیم مثلا یک نفر بچه‌های سایرین را نگه دارد و همان جا به فکر فرو رفتم که سطح آگاهی و تحلیل دانشجویان دانشگاه شریف از مسئولانی که به بهانه‌های مختلف ٧ سال هیچ کاری درباره جمعیت نکردند، بیشتر است.

نماینده ادوار مجلس با اشاره به تأیید‌ها و برخی انتقادات پیرامون این موضوع گفت: بنده به عنوان یک پزشک و فردی که نماینده بوده بحث بینش و روش را مطرح کردم و اینکه سطح یک یا دو فرزند باید شکسته شود و خانواده‌های ایرانی برای فرزند بیشتر برنامه ریزی کنند.