پهپاد‌های بومی نیرو‌های یمنی امنیت بزرگ‌ ترین تولید کننده نفت جهان را متزلزل کرد

به گزارش گروه بین الملل ؛ توقف ۵۰ درصدی تولید نفت عربستان در پی عملیات پهپادی نیرو‌های یمنی علیه ۲ پالایشگاه غول نفتی عربستان که بیش از ۶۵ هزار نفر از سراسر جهان را در استخدام خود دارد، با واکنش‌های گسترده‌ای روبرو شده و زنگ‌های هشدار را برای عربستان به صدا درآورده است.

عملیات پهپادی روز شنبه نیرو‌های یمنی به ۲ پالایشگاه «آرامکو» در شرق عربستان و توقف عملیات تولید در پالایشگاه‌های «بقیق» به عنوان بزرگترین پالایشگاه نفت خام جهان با ظرفیت پالایش ۷ میلیون بشکه در روز و «خریص» در ۱۶۰ کیلومتری پایتخت با ذخایر تخمینی حدود ۲۰ میلیارد بشکه نفت در حالی انجام شد که عربستان به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت خام جهان خود را برای فروش سهام این شرکت نفتی آماده می‌کند.

 

 

فروش سهام آرامکو سودآورترین شرکت جهان، با ارزش تخمینی ۱.۵ تریلیون دلار که بزرگ‌ترین مزایده عمومی جهان محسوب می‌شود، از مهم‌ترین برنامه‌های «محمد بن سلمان» برای رفع وابستگی ریاض به منابع هیدروکربنی و راهی برای جمع آوری سرمایه در صندوق ثروت مستقل محسوب می‌شود. سود خالص این شرکت ۱۱۱ میلیارد دلار و درآمد آن در سال ۲۰۱۸ حدود ۳۵۶ میلیارد دلار بوده است. این در حالی است که درآمد شرکت «اپل» در مدت مشابه ۶۰ میلیارد دلار بوده و «رویال داچ شل» هلند و «اکسون موبیل» به ترتیب با ۲۳ و ۲۱ میلیارد دلار درآمد سالانه در رده‌های بعدی قرار دارند.

 

 

 

آرامکو در سال ۲۰۱۸ روزانه حدود ۱۰.۳ میلیون بشکه نفت تولید کرده است. ضمن این که باید توجه داشت براساس بررسی‌ها تا پایان سال ۲۰۱۷، عربستان دارای ۲۶۸.۵ میلیارد بشکه ذخیره نفت خام بوده است.

اهمیت استراتژیک این غول نفتی بدان حد است که تحلیلگران بر این باورند که این نه یک شرکت معمولی بلکه شرکتی است که یک کشور را اداره می‌کند؛ کشوری که محور اتفاقات غرب آسیا است. از این منظر آرامکو نه تنها قلب سیاست بلکه قلب اقتصاد و حیات عربستان است؛ قلبی که اکنون توسط پهپاد‌های دست ساز یمنی هدف قرار گرفته و تولیدش به نصف رسیده است. به گزارش آژانس رتبه بندی فیچ در ماه آوریل، آرامکو بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان است.

 

 

با در نظر داشتن اهمیت این شرکت نفتی برای عربستان، به بررسی تاثیرات عملیات پهپادی روز شنبه نیرو‌های یمنی می‌پردازیم؛ عملیاتی که با هشدار «یحیی سریع» سخنگوی رسمی نیرو‌های مسلح یمن زنگ‌های هشدار را برای ریاض به صدا درآورد.

در نگاه نخست باید به این نکته توجه داشت که امکان تکرار عملیات پهپادی یمن علیه تاسیسات مهم آرامکو می‌تواند پیامد‌های گسترده تری برای عربستان داشته باشد و نگاه افرادی که به عربستان به عنوان فرصتی برای سرمایه گذاری نگاه می‌کنند، را تغییر دهد. حادثه اخیر دست‌کم سبب بروز وقفه در سرمایه گذاری‌ها خواهد شد. منطقی به نظر می‌رسد که سرمایه گذاران نگران روند تحولات و پیامد‌های آن باشند؛ موضوعی که خوشایند ریاض نخواهد بود.

 

 

 

نیرو‌های مسلح یمنی از مدت‌ها پیش به عربستان در مورد تداوم تجاوز، جنایت و محاصره یمن هشدار داده و اعلام کردند واکنش‌ها و پاسخ‌های متقابل مادامی که ائتلاف تحت کنترل عربستان به جنایات خود ادامه دهد، براساس فهرستی از اهداف استراتژیک عربستان انجام خواهد شد.

 

عملیات پهپادی نیرو‌های یمنی علیه تاسیسات آرامکو سبب بروز سه دسته واکنش شده است:

نخست، واکنش‌ها در بازار نفت. این عملیات منجر به بروز نگرانی‌های گسترده در بازار‌های نفتی ناشی از بروز اختلال در تامین نفت جهان شده است. «ایمی مایرز جف» تحلیلگر انرژی و عضو شورای روابط خارجی نیویورک بر این باور است که طراح این عملیات فرد هوشمندی بوده که توانسته با کمترین امکانات حداکثر خسارات و تاثیرگذاری را اجرا کند. «رابرت مک نالی» رئیس شرکت انرژی «راپیدان» و مشاور انرژی کاخ سفید در دولت «جورج بوش» می‌گوید: "حمله موفقیت آمیز به بقیق بدترین کابوسی است که برنامه ریزان بازار انرژی می‌توانند به آن فکر کنند؛ زیرا جایگزینی سریع تجیهزات تخصصی این پالایشگاه بسیار دشوار است. "

دو، اظهارنظر‌های مربوط به مخاطرات این عملیات برای غیرنظامیان. «جان ابی زید» سفیر آمریکا در عربستان با انتشار توییتی ضمن محکوم کردن عملیات پهپادی نیرو‌های یمنی، از به خطر افتادن جان غیرنظامیان سخن گفت. این سخنان در حالی مطرح می‌شوند که عربستان با تجاوز به یمن به عنوان فقیرترین کشور غرب آسیا از سال ۲۰۱۵ با ادعای برگرداندن «منصور هادی عبد ربه» رئیس جمهور فراری این کشور به قدرت تاکنون سبب مرگ بیش از ۹۰ هزار غیرنظامی شده و ۱۴ میلیون نفر را در معرض گرسنگی قرار داده است. با این وجود و با وجود وجود مدارک مستدل و آشکار در مورد جنایت جنگی عربستان در یمن، آمریکا همچنان بر ادامه روابط با ریاض و عدم لغو قرارداد تسلیحاتی با عربستان اصرار می‌ورزد.

 

 

 

سه، اصرار واشنگتن بر طرح ادعا‌های موهوم علیه ایران در ادامه سیاست‌های خصمانه علیه تهران و تلاش برای توجیه حضور خود در منطقه. «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا مدعی شد ایران در پشت پرده عملیات قرار داشته است. این در حالی است که حتی رسانه‌های عربی نیز این ادعا را به دلیل فقدان مدارک مستند و مستدل، لفاظی بی مورد توصیف می‌کنند.

 

احتمال ادامه عملیات پهپادی علیه زیرساخت‌های حیاتی عربستان و یا تشدید این دست عملیات با توجه به توانایی روزافزون نیرو‌های یمنی نیز بر نگرانی عربستان در مورد قطع تولید و هزینه و زمان لازم برای تعمیرات خرابی‌ها دامن زده است.

براساس تحقیقات سازمان ملل، نیرو‌های یمنی موفق به تولید پهپاد‌هایی شده‎اند که تا ۹۳۰ مایل (۱۵۰۰ کیلومتر) بُرد دارند. این عملیات نه تنها آسیب پذیری عربستان سعودی در برابر نیرو‌های یمنی را آشکار کرد، بلکه نشان داد امنیت این کشور چقدر ارزان به خطر می‌افتد. محقق ارشد هواپیما‌های بدون سرنشین در سازمان هلندی PAX می‌گوید هزینه پهپاد‌های مورد استفاده در این عملیات ۱۵ هزار دلار یا کمتر بوده است. این در حالی است که عربستان با بودجه نظامی ۶۷.۶ میلیارد دلاری در سال ۲۰۱۸ در جایگاه سوم به لحاظ دارا بودن بهترین تجهیزات نظامی قرار داشته است.

بنیانگذار مرکز مطالعات استراتژیک صنعا این عملیات را چالش بزرگی برای عربستان توصیف کرده که ریاض نتوانسته با وجود توانایی‌های مالی، نظامی و اطلاعاتی با آن مقابله کند.

اگرچه جنگ یمن برای عربستان به بن بست رسیده، اما سبب شده تا نیرو‌های یمنی شیوه‌های پیچیده عملیات تلافی جویانه و تهاجی خود را توسعه دهند که از مهم‌ترین نمود‌های آن می‌توان به توسعه پهپاد‌ها اشاره کرد.

به نظر می‌رسد عملیات پهپادی نیرو‌های یمنی علیه تاسیسات نفتی آرامکو برگ جدیدی در تحولات جنگ یمن را رقم خورده باشد. روند جدیدی که با خروج امارات از این جنگ آغاز شد.