ظریف: آمریکا تلاش دارد نان مردم را به سیاست گره بزند/ پیشنهاد دیدار با ترامپ را نپذیرفتم
ظریف پیش از پاسخ به سوالات خبرنگاران گفت: ما شاهد دو گفتمان در دنیا هستیم که بیش از هر زمان دیگری در مقابل هم قرار گرفتند. یکی گفتمان صلح و تلاش برای چندجانبه گرایی و دیگری گفتمان تروریسم و زورگویی است.
وی ادامه داد: این تفاوت دو گفتمان است. امروز ایالات متحده در دنیا تنهاست. حتی در حوزههایی که برای دیگران نقش ابرقدرتی دارد نمی تواند ائتلاف سازی کند و کشورهایی خحالت میکشند اسمشان با نام آمریکا در یک فهرست باشد. این نتیجه قانون شکنی و ایجاد فتنه و بحران رخ داده است. هرجا پا گذاشتند از افغانستان، عراق و سوریه و خلیج فارس وارد شدند فقط جنایت مرتکب شدند.
وی تاکید کرد: آمریکایی ها هرجا رفتند جز خفت ندیدند. ایالات متحده از زمان جنگ ویتنام تاکنون جز در گرانادا کدام جنگ را پیروز شده است؟ این گفتمان محکوم به شکست اشت. گفتمان ابرقدرتی و زورگویی دوره اش تمام شده است. ما با مردم آمریکا درگیری نداریم و دیروز بسیار نارحت شدیم که گرفتار فرهنگ تقدیس خشونت و هفت تیر کشی شدند. فرهنگی که از جنگ به عنوان گزینه روی میز صحبت می کند, نمیتواند تاب بیاورد. برای همین مقامات آمریکا مجبورند تحریم کنند. تحریم وزیرخارجه یعنی شکست در دیپلماسی و مخالفت با گفتگو است. دنیای کنونی دنیای سلطه نیست. کنشگران متنوع شده اند. امروز قدرت جا به جا شده است. قدرت رسانه به دلیل قدرت فرد انسانی است.
ظریف خاطر نشان کرد: یک خبرنگار با فضای مجازی میتواند جهان را تسخیر کند. کاری که رسانه میتواند بکند این است که می تواند آینده جهان را شکل دهد. دوران ابرقدرت ها تمام شده و دوران مردم شروع شده است. ما خوشحالیم در 40 سال گذشته جمهوری اسلامی در کنار مردم بوده است. مبنای کار ما پیروی از دیگران نیست. امنیت ما قابل خرید و فروش نیست چرا که پیشرفت و امنیت ما از مردم نشات می گیرد.
پهپاد آمریکا را با موشک تمام ساخت ایرانی سرنگون کردیم
وزیرخارجه کشورمان با اشاره به تحریم های آمریکا گفت: هرقدر ما را تحریم کردند ما به اتکای مردم پیشرفت کردیم. در زمان جنگ تحمیلی ما را از ابتدایی ترین ابزار دفاع از مردم خود محروم کردند. در مقابل شوروی, فرانسه, آمریکا, انگلیس و آلمان سلاح و تجهیزات نظامی به عراق دادند. اما ما آن جنگ را با اتکا به مردم از سر گذراندیم. امروز صدام کجاست؟ ما توانمندی دفاعی خود را ساختیم و امروز پهپاد امریکا را با موشک تمام ساخت ایرانی سرنگون کردیم.
ظریف در ادامه کارشکنی های آمریکا علیه ایران بیان کرد: در دهه 50 راکتور تحقیقاتی هسته ای برای ایران ساختند اما سوخت به ما نمیدادند. ما سوخت راکتور را ساختیم بعد گفتند چرا سوخت 20 درصد ساختید؟ چون شما ایران را با نوکران خود اشتباه گرفتید که امنیتشان را می خرند. ما می دانیم هیچ قدرتی ابدی نیست و تنها ابرقدرت خداست. ممکن است برای برخی خدا باشید اما برای ایران هیچ وقت خدا نیستید. ما فشارهای شما را با اقتصاد مقاومتی و روابط با کشورهای دوست و اتکا به مردم خود جبران می کنیم. اما پشت مردم قایم نمی شویم. این وظیفه ملی ماست که از آنها دفاع کنیم. لذا شرمنده مردم خود هستیم. ما صاحب اختیار مردم نیستیم, مردم ولی نعمت ما هستند.
وی در ادامه در پاسخ به سوالی درباره دیدار با رند پال, سناتور آمریکایی گفت: بارها گفته ام حضورم در نیویورک برای شرکت جلسات سازمان ملل است و در واقع من به آمریکا سفر نمیکنم. وقتی در نیویورک حضور دارم ملاقات و جلساتی دارم که این ملاقات شفاف هستند. افرادی که خارج از قوه مجریه آمریکا هستند در این ملاقات ها حضور پیدا می کنند اما به دلیل خلاف اعتقادشان به آزادی بیان, من هیچ وقت اعلام نکردم با چه افراد و گروه های آمریکایی گفتگو می کنم,مگر اینکه خودشان اعلام کنند.
پیشنهاد دیدار با ترامپ را نپذیرفتم
وی افزود: با توجه به اینکه دیپلماسی رسمی با رسانه ای متفاوت است، قرار نیست این گفتگوها شکل مصاحبه ای داشته باشد اما همه چیز ما شفاف است. در سفرم به نیویورک گفته شد ظرف دو هفته تحریم خواهم شد مگر اینکه آن پیشنهاد (دیدار با ترامپ) را بپذیرم که نپذیرفتم.
تعهد محضری میدم که 1400 در منزل و دانشگاه باشم نه رقابت های انتخاباتی
ظریف در مورد حواشی تحریم خود توسط آمریکا گفت: در ایران سیاست خارجی یک پروسه جمعی است و به تنهایی کسی تصمیم نمیگیرد. من هم جزئی از این پروسه هستم. یکبار هم قبلا گفتم من همین کاری که دارم فقط به دلیل احساس وظیفه انجام می دهم و کار ریاست جمهوری را بلد نیستم و لذا نگران 1400 نباشید و به خاطر این نگرانی, مانع کار من نباشید. من لازم باشد تعهد محضری می دهم که 1400 در منزل و دانشگاه هستم.
انگلیس شریک تروریسم اقتصادی آمریکاست
ظریف در مورد شرایط آزاد کردن نفتکش انگلیسی اظهار کرد: هر وقت آمریکا به خلیج فارس آمده جز مرگ و آدمکشی نتیجه ای نداشته است. خود ترامپ می گوید 7 تریلیون دلار در این منطقه هزینه کردیم و جز بدبختی برای خودمان و منطقه نتیجه نداشته است. جمهوری اسلامی معتقد است که اقدام انگلیس در جبل الطارق راهزنی دریایی بود. هیچ توجیه دیگری هم ندارد. اگر تحریمی هم علیه سوریه وجود دارد مربوط به اتحادیه اروپا است, هرچند که مقصد این نفتکش سوریه نبود. این کار انگلیس فقط همراهی با تروریسم اقتصادی آمریکا است. این منابع نفتی برای تامین دارو و غذا برای مردم ایران است. لذا انگلیس شریک تروریسم اقتصادی است.
کشتی انکلیسی به دلیل جرایم توقیف شد
وی تصریح کرد: ما در خلیج فارس بیشترین ساحل را داریم. دلیل دارد که اسم این منطقه را خلیج فارس گذاشتند. ما مسئول امنیت این منطقه هستیم, امنیتی که باید برای همه باشد. در اجرای وظیفه خود بعضی اوقات از بعضی جرایم چشم پوشی می کردیم. اما الان دلیلی نمی دیدیم چشم پوشی بکنیم. در حال حاضر هم کشتی انگلیسی به خاطر این جرایم توقیف شد.
وزیرخارجه کشورمان درباره پیشنهاد مکرون که گفته میشود در روزهای آینده در قالب بسته پیشنهادی به ریس جمهوری ارایه شود گفت: دولت موفق شده با همکاری بخش های جامعه اقتصاد را به سمت آرامش پیش ببرد. اما به معنای این نیست که اوضاع خوب است. کار دیپلمات این است که راهکار پیدا کند. لذا گفتگوهای ریس جمهور کشور با افراد مختلف در ادامه دیپلماسی ما است. اما در حال حاضر آنچه لازم است این است آمریکا دست از قانون شکنی بردارد. اما اگر این کار را نکند راه هایی هست.
تعهدات اتحادیه اروپا در برجام مستقل لز تعهدات آمریکاست
وی ادامه داد: تعهدات اتحادیه اروپا در برجام مستقل از تعهدات آمریکا است. اگر این تعهدات هم اجرایی نشود جمهوری اسلامی راه خود را در کاهش تعهدات هسته ای و در چارچوب برجام ادامه می دهد.
امکان ایجاد اجماع جهانی علیه ایران وجود ندارد
ظریف درباره برنامه ایران پس ازادانه روند کاهش تعهدات هسته ای و فروپاشی برجام اظهار داشت: برجام ظرفیت اقدام دارد. لذا در این مرحله و مراحل بعدی بحث فروپاشی برجام نیست. من احساس میکنم امکان بازگشت به شرایط قبل برجام وجود ندارد. اما ما می توانیم برنامه ای هسته ای خود را گسترده تر از قبل کنیم اما طرف مقابل نمی تواند مجدد آن اجماع جهانی را علیه ایران ایجاد کند.
وی افزود: الان اگر مشکلی هست از آمریکا است و لذا امروز اجماع جهانی علیه این کشور صورت می گیرد. اروپا اگر تعهدات برجامی و تعهداتی که در جلسات کمیسیون مشترک داد, اجرا کند تمام تعهدات ایران برخواهد گذاشت.
وزیر خارجه کشورمان تاکید کرد: تحریم من نشان دهنده خصومت آمریکا با دیپلماسی بود. تنها بهانه تحریم هم این است که از طرف مردم صحبت می کنم. این مساله نشان می دهد برخی در آمریکا با دیپلماسی دشمن هستند. نقل قولی از بولتون دارم که می گوید حقوق بین الملل تنها یکی از ابزارهای ما در جهان است.
در صورت لزوم از برجام خارج میشویم
ظریف ادامه داد: گام سوم کاهش تعهدات هسته ای، گام نهایی نیست. اما برجام هم مقدس نیست و اگر لازم باشد از آن خارج میشویم. ما در برجام پیشبینی کرده بودیم که اگر آمریکا خارج شود چه کنیم. لذا فعلا درباره برنامه ایران برای بعد برجام صحبت نمیکنم.
ظریف در مورد اینکه تحریم وی به معنای کم آوردن آمریکا در دیپلماسی است گفت: مذاکره هیچ گاه پایان نمیپذیرد. دیپلماسی از ارکان ارتباطات بشری بوده و خواهد بود. کسانی که دنبال فاتحه دیپلماسی هستند باید برای تحقق چنین چیزی خیلی صبر کنند. یعنی همه ما خواهیم رفت، اما دیپلماسی خواهد ماند. اینکه آمریکا کم آورده یا نه به من ربطی ندارد، اما تحریم من نشان دهنده دو گفتمان صلح و یکجانبه گرایی است. شما یک نفر را پیدا کنید ک از یکجانبه گرایی حمایت کند، جز شخص ترامپ. این نشان دهنده انزوای گفتمان یکجانبه گرایی است؛ لذا آمریکاییها باید بازسازی ذهنی و ادراکی کنند تا بفهمند در دنیا چه میگذرد.
اجرای تعهدات اروپا منوط به تعهدات آمریکا نیست
وزیرخارجه ایران درباره عدم اجرایی شدن ۱۱ تعهدی که اروپا به آن متعهد شده است خاطر نشان کرد: اروپاییها در برجام تعهداتی دارند که معطوف به نتیجه است نه اقدام. اروپاییها باید شرایطی فراهم کنند که شرکتهای آنها در ایران کار کنند. اجرای تعهدات اروپا موکول به تعهدات آمریکا نیست، این مساله طبق برجام است. بعد خروج آمریکا از برجام، اروپا ۱۱ تعهد مطرح کرد. اما هنوز شروع به اجرای آنها هم نکردند.
وی اظهار داشت: اروپاییها نمیتواند بگویند به دلیل خروج آمریکا از برجام قادر به اجرا نیستند، چون با علم به خروج آمریکا اینها را پذیرفتند. در این راستا اینستکس گام مقدماتی برای اجرای تعهدات است.
طولانیترین مذاکرات تاریخ آمریکا با ایران بوده است
ظریف در مورد علت عدم مذاکره ایران با آمریکا بیان کرد:ما طولانیترین مذاکرات تاریخ را با آمریکا داشتیم. هیچ وقت وزیرخارجه آمریکا ۱۷ روز متوالی برای گفتگو با وزیرخارجه کشور دیگری خارج از کشورش نبوده است. هیچ گاه یک وزیرخارجه آمریکا ۹ ساعت متوالی با وزیرخارجه کشور دیگری گفتگو نکرده است. ما مخالف گفتگو نیستیم. اما بعد از تغییر دولت دلیلی ندارد که مجدد گفتگو کنیم.
برجام تعهدی است که حتی با انقلاب در آمریکا هم توسط دولت بعدی لازم الاجرا است
وی تاکید کرد: در آمریکا انقلاب هم که شود تعهدات اجرایی دولت قبلی را دولت جدید به ارث میبرد؛ لذا دولتی که نه تعهد خودش و نه تعهد بین المللی و نه تعهد شورای امنیت را ارزش قائل نیست، نمیتواند ادعای نذاکره کند. آمریکا از میز مذاکره خارج شده است و وزیر خارجه و بالاترین مقام جمهوری اسلامی را تحریم کرده است در این شرایط میخواهد با چه کسی مذاکره کند.
ظریف تصریح کرد: اینها واقعیات روی صحنه است. شفاف هم میگویم ما سر میز مذاکره هستیم. تا آوریل ۲۰۱۸ (اسفند ۹۶) نماینده آمریکا در جلسات کمیسیون مشترک برجام حضور داشت. اگر آمریکا میخواهد تغییر رژیم کند یا هر کار دیگری، دقیقا بگوید، اما نگوید میخواهد مذاکره کند. پس علم مذاکره دست ما است.
وی درباره علت بیان تفاوت دیدگاه گروه بی با ترامپ گفت:من نه ترامپ را از نزدیک دیدم و نه گفگتویی با او انجام دادم که بگویم دنبال چه هست، اما از صحبتهای قبل و بعد انتخابات او شنیدم که تاکید داشت جنگ همیشه خسارت داشته است. براساس آنچه شنیدم برداشتم این است که ترامپ دنبال جنگ نیست، اما بولتون و نتانیاهو همواره دنبال جنگ هستند. اینها بودند که ۷ تریلیون دلار هزینه جنگ را به آمریکا تحمیل کردند. اینها ظاهرا دو سیاست متفاوت را دنبال میکنند.
گروه «بی» در حال کوچک شدن است
وزیر خارجه کشورمان افزود: از قرائن چنین بر میآید بولتون و نتانیاهو با بهانههای دیگر دنبال جنگ هستند که با صحبتهای ترامپ مغایر است. تصمیم بر تحریم من را هم زمانی گرفتند که گروه بی را مطرح کردم. زیرا برای آنها دردناک است که بگویم سیاست آمریکا در واشنگتن تعیین نمیشود. ما استقبال میکنیم که کشورهای همسایه ما از این گروه خارج شوند. دوست داریم همسایگان با ما رابطه خوب داشته باشند.
وی ادامه داد: سعودیها ۷۵ میلیارد دلار به صدام پول داد، اما همان پول و تانکها علیه کویت به کار گرفته شد. امنیت جدایی ناپذیر نیست. یا با هم امنیت داریم یا با هم امنیت نداریم. اکنون ایام حج ایام وحدت مسلمین است. جنگ یمن و کشتار مردم منطقه را پایان دهید. بیاید سر یک سفره امنیت جمعی بشینیم.
شورای همکاری خلیج فارس باید گسترش یابد
ظریف درباره گفتگوهای منطقهای که پیشتر مطرح کرده بود، گفت: زمان تنش زدایی خیلی قبل بود. من در ابتدای شروع کارم در وزارت امور خارجه در سال ۹۲ این طرح را مطرح کردم و در ملاقات هایم هم پیشنهاد گفتگو با سعودیها را مطرح کردم. سیاستهای علیه یکدیگر راه به جایی نمیبرد. باید شورای همکاری خلیج فارس را گسترش داد و نباید یکی از اعضای آن را تحریم کرد. اولین بار هم در سال ۱۹۸۵ در نامه ولایتی به سازمان ملل این مساله بیان شد؛ لذا هنوز هم باب گفتگو باز است.
وی درباره تماس بن سلمان برای گفتگو با ایران اظهار داشت: من از تماس بن سلمان و همچنین از درون ولیعهدی عربستان هم خبر ندارم. ولی باید بمباران یمن خاتمه یابد.
هیچ راه قانونی برای اجرای مکانیسم ماشه نیست
ظریف درباره اینکه چرا در حالی که زمانی گفته بود برجام توافقی است که ارزش جوهر ندارد، اما اخیرا اعلام کرده بود اگر به چهارسال قبل بازگردد بازهم آنرا امضا میکند، گفت: برجام توافق با آمریکا نبود. قطعنامه دولت قبل در ایران را نمیشد برداشت. الان هم دولت آمریکا میخواهد ان قطع نامهها را برگرداند. علت اینکه برجام ۱۵۰ صفحه شد و ماده ۳۶ را گذاشتیم، چون به امریکا اعتماد نداشتیم و حالا هم هیچ راه قانونی برای بازگردادن قطعنامهها وجود ندارد و نمیتوان از راه قانونی مکانیسم ماشه را اجرایی کرد. برجام هیجگاه به نفع یک طرف نبود.
برجام را با پشتوانه رهبری و مقاومت امضا کردم
ظریف ادامه داد: امروز اجماع امنیت جهانی علیه آمریکا است. برجام سند افتخار مردم ایران بود و اگر به چهار سال قبل برگردن من باز هم آن را امصا میکنم. من برجام را با پشتوانه رهبری و مقاومت امضا کردم. اما بعضی از دوستان نخواستند ببینند امیدوارم یک روز ببیند.
ایران گفتگو با طالبان بدون حضور دولت افغانستان را مشروع نمیداند
وزیر امور خارجه کشورمان درباره گفتگوهای طالبان با آمریکا و نقش حاشیه ایران در این مذاکرات گفت: همه کشورها غیر از دولت افعانستان باید نقش حلشیهای داشته باشند. ما مخالف هر راهکاری بودیم که از خارج تحمیل شود. سایر دولتها میتوانند تسهیل کننده باشند نه دستور دهنده. ما جلسهای که دولت افغانستان در حاشیه باشد را مشروع نمیدانیم.
بعد از ۱۵ ماه هنوز اروپا برای اجرای تعهداتش هیچ کاری نکرده است
ظریف در مورد تعهدات اروپا بعد خروج آمریکا از برجام اظهار داشت: توجیه نیاز به زمان اروپا برای اجرای تعهدتتش باید مشخص باشد. بعد ۱۵ ماه هنوز هیچ کاری نکردند.
وی در خصوص کف مطالبات ایران از اروپا خاطر نشان کرد: رئیس جمهوری در نامه به سران اروپا کف مطالبات ایران را مطرح کرد. برای ادامه کار دو اقدام باید انجام شود: فروش نفت ما به اندازه می ۲۰۱۸ برسد که حدود ۲ میلیون ۸۰۰ بشکه بود و منابع مالی آن هم برگردد. البته تعهدات دیگری هم هست که برای پیشرفت کار باید اجرا شود.
وی در مورد اینکه چرا شرکتهای دولتی اروپایی وارد کار با ایران نمیشوند گفت: در بحثهایی که با اروپا داشتیم، این مساله مطرح شد. اروپا هم گفت فرقی بین شرکت دولتی و خصوصی نیست. این بهانهها برای ما کارآمدی ندارد. اقتصاد آمریکا مهم است، اما همه اقتصاد دنیا نیست. اگر شرکتهای بزرگ روسی، ژاپنی و اروپایی تصمیم بگیرند قلدری آمریکا را نپذیرند، آمریکا امکان تحریم همه آنها را ندارد.
ظریف تاکید کرد: الان چین و روسیه تصمیم گرفتن مبادلات خود را به دلار انجام ندهند. در سال گذشته ۳۵ درصد مبادلات ایران و ترکیه هم با دلار نبود. اگر اروپا برای آینده خودنگران است باید به این مسائل توجه کنند. این توجیه هست که شرکتهای اروپا از آمریکا میترسند. آیا اروپا انقدر توان ندارد در برابر آمریکا بایستد. چرا اروپاییها چشمشان را باز نمیکنند که آمریکا دارد برای منافع خود چه بلایی سر اقتصاد جهان میاورد.
وی درباره چرخش ناگهانی سیاستهای امارات در خصوص ایران عنوان کرد: من از لفظ چرخش ناگهانی استفاده نمیکنم. درهای گفتگو ما باز است هر زمان کشورهای منطقه و عربستان تمایل به اصلاح سیاست دارند ما هم آمادگی داریم.
وزیر امور خارجه کشورمان در مورد پیشنهاد موافقت نامه عدم تعرض میان کشورهای منطقه گفت: ما پیشنهادمان را در پایان سال ۹۳ برای مجمع گفتگوهای منطقهای ارائه دادیم. طرح عدم تعرض مشخص است و از حضور و اقدامات خصمانه جلوگیری میکند. اینها پیشنهادهای عجیبی نیست و کلاسیک است.
ظریف درباره اینکه آیا لغو تحریم جز خطوط قرمز ایران در گفتگو با اروپا است اظهار داشت: بله این تعهد اروپا است. روی کاغذ اینکار را کردند، اما اروپا متعهد است آثارش را هم به ایران بدهد. اقدام کافی نیست نتیجه مهم است. همه اینها خط قرمز ما و برجام است.
ظریف در مورد اینکه آیا در شرایط کنونی مذاکره با آمریکا خوب است یا خیر بیان داشت: ما زمانی ساعتها مذاکره کردیم که طبق نظر رهبری اگر نتیجه میداد میتوانست زمینهای برای حوزههای دیگر باشد.
وزیر امور خارجه درباره نوع رابطه اش با مقام معظم رهبری گفت: اینکه در جلسات اجازه داده میشود نظرات من هم مطرح شود نشانه سعه صدر رهبری است. تصمیمها در بحث سیاست خارجی در جمع گرفته میشود. در آنجا نظرات مختلف است و رهبری هم در نهایت جمع بندی میکند. در آنجا الزاما ممکن است نظراتی هم با نظرات ایشان یکی نباشد. در نهایت اینکه من از لطف رهبری برخوردار شده ام و آخرینش را هم شاهد بودید.