هر آنچه باید در مورد سگ‌های زنده یاب بدانید/ از تعذیه و آموزش تا تفاوت با سگ‌های موادیاب
به گزارش خبرنگار گروه جامعه ، «کتی»، «لیلی» و «جیبسی»، این ۳ اسم شاید برای شما آشنا نباشد، اما مردم غرب کرمانشاه خوب با این اسامی آشنا هستند؛ «کتی»، «لیلی» و «جیبسی» از مشهورترین سگ‌های جستجو و نجات در ایران هستند، این ۳ قلاده سگ توانستند در زمین لرزه ۷.۳ ریشتری ۲۱ آبان در ۱۱ کیلومتری بخش ازگله و ۳۲ کیلومتری شهرستان سرپل ذهاب در غرب کرمانشاه، ۶ نفر را زنده نجات دهند و ۱۸ جسد را در زیر آوار شناسایی کنند.
«کتی»، «لیلی» و «جیبسی» در زمین لرزه آن سال، ابتدا مادر و دختر بچه اش که زیر آوار گرفتار شده بودند و سپس سه مرد و دو زن دیگر را شناسایی کردند.
اسماعیل اسکندری رئیس مرکز آموزش و نگهداری سگ‌های تجسس و زنده‌یاب (آنسَت) با بیان اینکه «حس بویایی سگ‌ها ۱۰ هزار برابر انسان است»، در گفتگو با خبرنگار گروه جامعه می‌گوید: «اگر یک ظرف قرمه سبزی داشته باشیم و آن را در ۱۰ ظرف مجزا بریزیم برای سگ هر ظرف، بویی متفاوت دارد و سگ بو‌ها را از هم تفکیک می‌کند.»
نکته جالب دیگری که شاید ندانید این است که «اگر کیفیت غذای این سگ‌ها خوب نباشد کارایی آن هم کاهش می‌یابد.» اسکندری با تایید این نکته در خصوص تعداد وعده‌های غذایی این سگ‌های زنده یاب می‌افزاید: «سگ‌ها در موقعیت‌های سنی مختلف تعداد وعده‌های غذایی متفاوتی مصرف می‌کنند، تعداد وعده‌های غذایی سگ تازه متولد شده، از یک سگ بالغ بیشتر است، یک سگ بالغ در روز شاید یک وعده غذایی دریافت کند. علاوه بر این وزن این سگ‌ها و کیفیت غذا در تعداد وعده‌های غذایی آن‌ها تاثیرگذار است.»
رئیس مرکز آموزش و نگهداری سگ‌های تجسس و زنده‌یاب در مورد نژاد این سگ‌ها می‌گوید: هرچند نژاد این سگ‌ها آلمانی است، اما این سگ‌ها را وارد نمی‌کنیم و در ایران زاد و ولد می‌کنند.
اسکندری در مورد آموزش این سگ‌ها نیز می‌افزاید: «توله‌ها از سه ماهگی توسط گروه آموزش که در آلمان دوره دیده اند مورد تعلیم قرار می‌گیرند. سگ‌ها به مدت دوسال آموزش می‌بینند و بعد از دوسال سگ‌های زنده یاب می‌شوند.»
رئیس مرکز آموزش و نگهداری سگ‌های تجسس و زنده‌یاب با بیان اینکه ۱۱ سرمربی این مرکز در آلمان آموزش دیده اند و تمامی تخصص‌های لازم را در رشته‌های مختلف کسب کردند، می‌گوید: کشور به ۹ منطقه تقسیم شده است و در هر منطقه یک سرگروه وجود دارد که این سرگروه‌ها نیرو‌های منطقه خود را آموزش می‌دهند و اطلاعات به روز در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند.
اسکندری تاکید می‌کند که برنامه آموزشی این سگ‌های زنده یاب ساعت مشخصی ندارد، می‌افزاید: آموزش فقط منحصر به یک روز یا ساعت مشخص نیست. در هوای بارانی، هوای گرم، هنگام برف، نیمه شب، صبح زود آموزش انجام می‌شود، چون حادثه هیچ گاه خبر نمی‌کند.
به گفته رئیس مرکز آموزش و نگهداری سگ‌های تجسس و زنده‌یاب (آنسَت)، سگ‌ها در سه مرحله مقدماتی، نمایشی و تخصصی آموزش می‌ببینند و در مراحل اول (مقدماتی) و دوم (نمایشی) آموزش سگ‌های زنده یاب و موادیاب یکسان است، اما در مرحله تخصصی آموزش‌ها کاملا متفاوت می‌شود.
اسکندری در مورد زبان آموزش این سگ‌ها هم می‌افزاید: «زبان آموزش برای سگ‌های زنده یاب شرطی سازی است، اصلا ربطی به این موضوع ندارد که شما به چه زبانی صحبت می‌کنید، مثلا نیرو‌هایی که به زبان کردی صحبت می‌کنند، سگ آموزشی طبق شرطی شدن کردی را درک می‌کند. یا مناطق ترک زبان، ترکی صحبت می‌کنند. این در اصل شرطی سازی است هنگامی که سگ فرکانس‌ها را برای آموزش دریافت می‌کند، مهم نیست که از چه زبانی استفاده می‌شود.»
آیا پیداکردن مواد مخدر صنعتی از مواد مخدر سنتی برای سگ‌های موادیاب سخت‌تر است؟ پاسخ اسکندری به این سوال این بود: «این سگ‌ها به هر چیزی که شرطی شده باشند واکنش نشان می‌دهند فرقی نمی‌کند که مواد مخدر سنتی باشد یا صنعتی و هیچ محدودیتی برای سگ‌ها وجود ندارد.»
مصاحبه از احسان گل محمدی