تماشاخانههای خصوصی به تجارت فکر میکنند نه هنر/نسل جوان همواره باید پشت درب سالنها بماند
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ، این روزها تئاتر بیش از گذشته شاهد حضور چهره های سینمایی، ورزشی و موسیقی در قامت بازیگر هنرهای نمایشی است. افرادی که شاید گیشه را برای خود و تهیه کننده اثر تضمین کنند اما به همین نسبت فضا و فرصت کافی برای ظهور و بروز جوانان را از آنها می گیرند.
سالانه تعداد زیادی از جوانان در رشته های مختلف هنرهای نمایشی از قبیل ادبیات نمایشی، بازیگری، طراحی صحنه، کارگردانی و سایر شاخه ها فارغ التحصیل می شوند اما نکته مهم آنجاست که زیرساخت های تئاتر به هیچ عنوان نتوانسته در قیاس با تعداد هنرمندان جوان بستر اجرایی فراهم آورد.
به همین مناسبت خبرنگار گروه فرهنگی ، با تنی چند از هنرجویان، فارغ التحصیلان و هنرمندان جوان عرصه تئاتر به گفت و گو نشسته و جویای دغدغه ها و مشکلات آنها برای حضور در عرصه هنرهای نمایشی شده است. نجمه صفایی بازیگر جوان تئاتر از جمله بازیگرانی است که سال نسبتاً پرکاری را پشت سر گذاشته به چندی پیش نمایش "پا برهنه در پارک" را روی صحنه داشته است.
میزان: وضعیت کلی تئاتر را در سالهای گذشته چطور میبینید؟
صفایی: وضعیت تئاتر کشور را دانشجویی که توان مالی دیدن بیشتر کارهای روی صحنه را ندارد نمیتواند جامع ببیند و تحلیل کند اما همین گویای وضعیت تئاتر کشور است. اگر شرایطی فراهم باشد که هنرمندان مشغول به تئاتر امکانی بیش از دیگران برای دیدن آثار روی صحنه را داشته باشند، مسلما به نگاه و ارزیابی و بینش درست و البته سواد آنها کمکی شایان خواهد شد.
میزان: با تاسیس و ظهور تماشاخانههای خصوصی امید بها دادن به نسل جوان به شدت قوت گرفت آیا این تاثیر همچنان ادامه دارد؟
صفایی: تماشاخانه هاى خصوصی، مسلما در ابتدا با هدف حمایت از جوانان مستعد شروع به کار کردند، اما این روزها تماشاخانه های خصوصی به تجارتی تقریبا یک سویه برای متمولان تبدیل شده اند. تجارتخانه ای که مخصوص سرمایه دارهاست و فرصت به گروه هایی که نه سرمایه هنگفت در اختیار دارند و نه بازیگر شناخته شده نمی رسد. متاسفانه گروه هایی که در آنها متون تالیفی درخور توجه و کارگردانانى باسواد وبازیگرانی مستعد دیده میشوند در این تجارت خسارت میبینند.
میزان: حضور چهرهها و سلبریتیها در تئاتر دغدغهای است که سالهاست مورد بحث بوده است. به نظر شما حضور این افراد قابل قبول بوده است یا نه؟
صفایی: تیاتر در نگاهِ من، به دور از هیاهو و دنیایی متفاوت از سینما است. دنیایی است که عواملش برای چند شب اجرا، ماهها تمرینهای سخت را در پلاتوهاى به جان می خرند. در نظر من تئاتر روندی انسان ساز است و باز هم از نظر من تئاتر شخص محور نیست، نقش محور است. تماشاگر واقعی تئاتر براى دیدن شخص خاصی به دیدن نمایش نمیرود، خلاف سینما که ستاره پرور است.
در تئاتر سرعت اولویت نیست و در اکثر نمایشها بازیگران در ابتدای تمرینها به تمرینات بدن، حس، صدا، تمرکز و خیال می پردازند. اگر سلبریتیها و چهره ها احترام تئاتر را حفظ کنند و اصرار بر تبدیل آن به فضای متفاوت سینما نداشته باشند بی شک حضورشان حضوری مثبتتر خواهد بود. حضوری که به دور از عطشِ شدیدِ دیده شدن در قابهای درشت و تبدیلِ تئاتر به کپیِ ناقصِ سینما است.
میزان: متاسفانه در آمد اهالی تئاتر در آمد مناسبی نیست و به هیچ عنوان نمی توان از این هنر ارتزاق کرد. آیا خود شما تئاتر را به عنوان یک شغل برای تامین معاش نگاه کردید؟
صفایی: درسته، اما با این پاروکس که من این هنر را به عنوان شغل رسمیِ خود نگاه میکنم، اما آن من را به چشم شاغل رسمی خود نگاه نمیکند به تبع من به عنوان بازیگر تئاتر ، شغلی دیگر را براى امرار معاش انتخاب میکنم و این به روند تمرکز انرژی من در هنرم، لطمه میزند.
میزان: به نظر شما مهمترین مشکل امروز تئاتر چیست و چه راهی برای حل آن پیشنهاد میکنید؟
کم سوادى بخشی از خانواده تئاتر، بی مهرى به بزرگان و پیشکسوتان و حذفِ تدریجىِ آنها، مشکلات مالی اهالیِ تئاتر از جمله مشکلاتی هستند که سالها اهالی تئاتر با آن روبرو بوده و هنوز راه حلی برای آن پیدا نکرده اند.
میزان: به عنوان یک کارگردان و یا بازیگر همواره با دغدغهای به نام متن روبرو هستیم. چرا همچنان در بخش نمایشنامه و یا فیلمنامه با مشکل مواجه ایم. آیا نسل جوان خوبی در نمایشنامه نویسی وجود دارند؟
نمایشنامه نویسی از سختترین شاخه هاى نوشتن است. مسلما در جامعه هنری مان نویسنده هاى خوش فکر و دغدغهمند داریم، اما در ابتدا اگر مسئولین فرهنگی نویسندگان حمایت کرده و همین طور کارگردانان مطرح به جوانان اعتماد کنند، حتما شاهدِ ورود متونِ تالیفیِ به روزی خواهیم بود که باعث جاری شدن روح تازه به تئاتر و نمایش هاى روی صحنه خواهد شد.
میزان: حضور چهرهها از طرفی باعث فروش بیشتر تئاتر شده است اما به گفته بسیاری از اهالی تئاتر این افزایش تعداد مخاطب کمکی به بالا بردن کیفیت نداشته و مخاطب این نوع تئاترها از نمایش تجربی و دانشجویی حمایتی نمیکند. به نظر شما افزایش فروش نمایش ها نشانی از اقبال عمومی به تئاتر است و یا این موجی گذراست؟
صفایی: به نظر من فروش زیاد نشانهی اقبال عمومی به "تئاتر" نیست بلکه اقبالِ عمومی به سلبریتیها در مدیومِ دیگری ست! در واقع اگر نشانه توجه عمومی به نفس تئاتر بود، سالنهایی بجز تالار وحدت و سالن اصلی تئاتر شهر هم پر از تماشاگران مشتاق بود که نیست.
میزان: هر بازیگر و یا کارگردان و هنرمندی برای آینده خود تصویری را شکل میدهد که به نوعی آرمان، آرزو و یا هدف وی است. دغدغه شما از حضور در تئاتر چیست و چه آیندهای را برای خودتان متصور میشوید؟
صفایی" تئاتر در آغاز و همواره برای من درمان بوده و هست. یک روندِ هیجان انگیز، سخت، دلچسب، گاها پر از دلهره و روبه روشدن هاى بسیار با خودم، لذت عمیق است. این اتفاق و دغدغه درونی من در مورد تئاتر است. اما در مورد آینده جایگاهی باثباتتر و با احترامتر برای خودم در عرصه نمایش میخواهم تا بتوانم دغدغه هاى والاترى را دنبال کنم.