«انقلاب بودجه‌ای» در گروی همت دولت و مجلس/ توقف اصلاح در ایستگاه بهارستان؟
گروه سیاسی ؛ روز چهارشنبه ۱۷ بهمن سال ۹۷، برخی رسانه‌ها به نقل از علی لاریجانی رئیس مجلس در جلسه شورای اداری استان قم نوشتند که «رهبر انقلاب با تدبیر دستور اصلاح ساختار کشور در مدت چهار ماه آینده را داده‌اند». پس از آن، این گمانه در محافل سیاسی و رسانه‌ای ایجاد شد که گویی قرار است ساختار سیاسی کشور دستخوش تغییر شود!
روشنگری روابط عمومی مجلس پیرامون سخنان لاریجانی
به فاصله کوتاهی پس از شیوع این سوء تفاهم کلامی و رسانه‌ای، مسئولان اداره کل روابط عمومی مجلس شورای اسلامی که بر خلاف همتایان خود در دولت، نسبت به رسالت حرفهای خود آگاهند و همچون دولتی‌ها در تنویر افکار عمومی گزینشی عمل نمی‌کنند، طی اطلاعیه‌ای اعلام کردند «سخنان لاریجانی در قم مربوط به اصلاح ساختار بودجه‌ریزی در کشور است و تصور رسانه‌ها مبنی بر لزوم اصلاح ساختاری در کشور برداشت دقیقی نیست».
انقلاب اقتصادی
اما پس از روشنگری پیرامون سخنان لاریجانی و مشخص شدن منظور او از اصلاح ساختاری در کشور -ناظر بر اصلاح ساختار بودجه- و دستور صادره از جانب مقام معظم رهبری در این رابطه، این بحث در محافل تخصصی مطرح شد که ضرورت اصلاح ساختار بودجه‌ریزی در کشور که از آن تعبیر به «انقلاب اقتصادی» نیز می‌شود چه میزان است؟
نظام بودجه‌ریزی با شرایط فعلی کشور سنخیتی ندارد
ترجیع‌بند سخن کارشناسان و متخصصان امر در رابطه با ضرورت اصلاح ساختار بودجه‌ریزی، طی چند ماه اخیر آن بوده است که این نظام بودجه ریزی با شرایط فعلی کشور سنخیتی ندارد؛ به این معنا که در شرایط جنگ اقتصادی همه جانبه دشمنان و انباشت مشکلات اقتصادی سال‌های گذشته که در لسان مسئولان دولتی از آن‌ها با عنوان ابرچالش‌ها یاد می‌شود، این شیوه بودجه‌ریزی، کشور را به سرمنزل مقصود نمی‌رساند.
قرار است اصلاح ساختار بودجه چه زمانی رخ دهد؟
در روز ۶ اسفند ۹۷، در جریان بررسی بخش هزینه‌ای بودجه ۹۸ در مجلس، محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در اخطاری با استناد به اصل۱۱۰ قانون اساسی گفت: بعد از آنکه دولت لایحه بودجه را به مجلس ارائه کرد، مقام معظم رهبری نظراتی را درباره بودجه مطرح کردند که مهم‌ترین آن عدم تطابق بین لایحه بودجه با وضعیت فعلی کشور است. پس از آن، رئیس‌جمهور در نامه‌ای به مقام معظم رهبری فرصت چهارماهه‌ای را برای اصلاح ساختار بودجه درخواست کردند، اما اکنون در روز‌های پایانی بررسی بودجه نه تنها این اتفاق رخ نداده که بودجه فعلی با بودجه سنوات گذشته تفاوت ندارد؛ سؤال این است که قرار است اصلاح ساختار بودجه چه زمانی رخ دهد؟
استناد پورابراهیمی، همان سخنان لاریجانی در شورای اداری استان قم به تاریخ ۱۷ بهمن ۹۷ بود که در آن، رئیس مجلس از دستور مقام معظم رهبری برای اصلاح ساختار بودجه‌ریزی کشور طی چهار ماه آینده خبر داده بود.
کاهش هزینه‌ها و قطع وابستگی بودجه به نفت
بنا به گفته لاریجانی، تدوین بودجه بر اساس کاهش هزینه‌ها و قطع وابستگی بودجه به نفت از موارد تأکیدی رهبر انقلاب است و رهبری فرمودند: بودجه کشور در شرایط تحریم‌ها باید با ملاحظاتی تدوین شود و ضروریات مورد توجه قرار گیرد؛ ضروریاتی از قبیل: حقوق و مزایای کارکنان، افزایش اشتغال، ارتقای رشد اقتصادی بدون نفت و رشد سرمایه‌گذاری.
آیا بودجه ۹۹ با ساختار جدید ارائه می‌شود؟
لاریجانی سپس از مرکز پژوهش‌های مجلس خواست در راستای تحقق فرمایش مقام معظم رهبری برای اصلاح ساختار بودجه، اقدام کنند. رئیس مجلس در ۱۷ بهمن ۹۷ گفته بود اگر ظرف چهار ماه آینده این اصلاحات تدوین شود، می‌توان بر قانون بودجه سال۹۸ اصلاحیه زد و بودجه سال ۹۹ را بر این مبنا تدوین کرد.
استجازه بودجه‌ای
کاظم جلالی رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس نیز اسفندماه سال ۹۷ طی مصاحبه‌ای با سالنامه یکی از روزنامه‌ها گفت: اگر لایحه بودجه سال ۹۸ که باید تا پیش از پایان سال ۹۷ به تصویب مجلس و تایید شورای نگهبان برسد را نگه داریم تا اصلاحات ساختاری مدنظر انجام شود، فرصت کافی در اختیار نخواهد بود و ممکن است کشور در ماههای ابتدایی سال ۹۸ دچار خلاء‌هایی شود؛ بنابراین از مقام معظم رهبری اجازه گرفته شد تا در زمانی چهار ماهه درخصوص اصلاحات ساختاری بودجه اقداماتی انجام گیرد و پس از آن، نتیجه حاصله خدمت رهبری ارائه شود که ایشان هم موافقت فرمودند.
روایت مشابه دولتی‌ها
از سویی دیگر، دولتی‌ها نیز روایتی مشابه مجلسی‌ها در قضیه اصلاح ساختار بودجه داشتند؛ وجه مشترک همه آن‌ها این بود که مقام معظم رهبری، مهلت ۴ ماهه به قوای مجریه و مقننه داده‌اند تا نظام بودجه ریزی کشور را متحول کنند؛ مهلت ۴ ماههای که از فروردین ۹۸ آغاز شده و تنها دو ماه از آن باقی مانده است.
اقدامات دو ماه اخیر دولت و مجلس برای اصلاح ساختار بودجه؟!
حال سوالی که مطرح است آن است که دولت و مجلس در این دو ماه گذشته برای اصلاح ساختار بودجه کشور چه اقدام مشهود و ملموسی انجام داده‌اند؟ ۲۰ فروردین سال جاری مراسم رونمایی از برنامه‌های «اصلاح ساختار بودجه» در سازمان برنامه و بودجه با حضور «سیدحمید پورمحمدی» معاون امور اقتصادی این سازمان برگزار شد؛ این تنها تحرک دولت در این زمینه بوده که رسانه‌ای شده است؛ از مرکز پژوهش‌های مجلس نیز تاکنون خبری ناظر بر اقدام برای «اصلاح ساختار بودجه» رسانه‌ای نشده است.
طی دو ماه گذشته مجلس و دولت اقدام مشهودی برای اصلاح ساختار بودجه نداشته‌اند
در همین رابطه، اکبر رنجبرزاده به خبرنگار میزان گفت: با وجود گذشت دو ماه، هنوز به صورت منسجم جلساتی در رابطه با «اصلاح ساختار بودجه» از سوی دولت و مجلس برگزار نشده است.
بنا به گفته این عضو هیئت رئیسه مجلس، طی دو ماه گذشته مجلس و دولت اقدام مشهودی را درباره اصلاح ساختار بودجه نداشته‌اند؛ رنجبرزاده البته به این نکته نیز اشاره کرد که ممکن است کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس به صورت انفرادی این مسئله را مورد ارزیابی قرار داده باشد و طرح‌هایی در این زمینه مطرح کند.
تاکید مجدد مقام معظم رهبری
مقام معظم رهبری سه‌شنبه هفته گذشته -۲۴ اردیبهشت ۹۸- در دیدار مسئولان نظام، به موضوع ضرورت اصلاح ساختار بوجه‌ای کشور اشاره کردند و فرمودند: قرار بر این شد که در چهار ماه اوّل سال ۹۸، مجلس و دولت با همکاری همدیگر، این مشکل ساختاری بودجه را برطرف کنند؛ دو ماهش گذشته، الان دو ماه بیشتر باقی نیست؛ این یکی از کار‌های اساسی و مهمّی است که بایستی انجام بگیرد. در زمینه‌ی اصلاح ساختار نظام بانکی هم حرفهای زیادی هست و جایش هم در این مجلس نیست و ما با مسئولین مکرّر در این زمینه‌ها صحبت کردیم.