از مشکل بلع نوزادان تا اختلالات گفتاری بعد از سکته

به گزارش گروه فضای مجازی ، آیا تا به حال برای شما پیش آمده است که به صدای ضبط شده‌تان گوش دهید و متوجه شوید بعضی کلمات را خوب ادا نمی‌کنید؟ آیا کودکانی را می‌شناسید که نتوانند کلمات را خوب ادا کنند؟ در چنین مواقعی باید به کجا مراجعه کرد و از چه متخصصی کمک گرفت؟ گفتار درمانگر‌ها متخصصانی هستند که در این زمینه‌ها و بسیاری از اختلالات از جمله مشکل بلع و حتی مشکلات گفتاری بعد از بروز سکته به کمک شما می‌آیند. جالب است بدانید فعالیت این گروه از متخصصان با اینکه تعداد جلسات درمانی زیاد هزینه بردار است، در زیرمجموعه بیمه درمان قرار نمی‌گیرد. برای اطلاع شما از انواع اختلالات گفتاری و با توجه به مشکلات شایعی که از کودکی تا بزرگسالی وجود دارد، نیاز است با شیوه‌های درمان بیشتر آشنا شویم و از یکی از متخصصان این حوزه راهنمایی بگیریم. در ادامه مطلب، توضیحات وی را درباره تقسیم بندی مشکلات گفتار که بسیار کاربردی و آموزنده است، آورده‌ایم.

گفتاردرمانی به بررسی چگونگی رشد و تکامل زبان و گفتار، بررسی بیماری‌ها یا اختلالی که روی گفتار، بلع و صدا تاثیر منفی می‌گذارد و نحوه کنترل، بهبود یا درمان آن‌ها می‌پردازد.
چه اختلالاتی نیازمند خدمات گفتار درمانی است؟
به طورکلی این اختلالات در دو گروه سنی کودکان و بزرگسالان بررسی می‌شود. انواع اختلالات گفتار و زبان از نوزادی و کودکی تا کهنسالی دیده می‌شود. در ابتدا به بررسی این گونه اختلالات درکودکان می‌پردازیم:
اختلال بلع
در بعضی کودکان از بدو تولد، عمل بلع، مکیدن شیر و قورت دادن و به تدریج توانایی جویدن مشکل دار است و نیاز به مداخله گفتار درمانگر وجود دارد. در واقع خوردن، یکی از نیاز‌های اصلی است که از آن لذت می‌بریم، اما بعضی در خوردن و قورت دادن مشکل دارند و نیاز است به آن‌ها کمک شود.
تاخیر در سن شروع گفتار
کودک بین ۱۸ تا ۲۰ ماهگی باید ۵۰ کلمه بگوید. اگر کودک این توانایی را نداشته باشد، باید توسط گفتاردرمانگر بررسی شود. این تاخیر می‌تواند به دلیل آسیب شناختی فلج مغزی، کم توانی ذهنی، کم شنوایی، اختلالات نورولوژیک و اختلالات رشدی مانند اوتیسم یا تاخیر گفتاری باشد. همچنین انتظارمی‌رود کودک بعد از دو سالگی، جمله‌های ۲ تا ۳ کلمه‌ای بسازد و به تدریج تا ۵/۲-۳ سالگی طول جمله‌ها افزایش یابد و بتواند عبارت‌های طولانی و به هم پیوسته دو تا سه جمله‌ای بگوید. علاوه بر آن، موارد دستوری زبان، از قبیل: جملات حال، گذشته و آینده به کارگیری فعل مثبت و منفی، امر و نهی، تطابق زمان و صرف صحیح فعل و بکارگیری سایر صفات را به تدریج یاد بگیرد و رعایت کند. جالب است بدانید، کودک ناخودآگاه این مهارت را کسب می‌کند، گفتار درمانگر در ارزیابی گفتار بررسی می‌کند که کودک جمله را کامل می‌گوید یا تلگرافی صحبت می‌کند، به عبارتی تنها گفتن کلمات مهم نیست، بلکه باید جمله بندی دستوری نیز درست باشد. اگرکودکی این توانایی را نداشته باشد باید از گفتار درمانگر کمک گرفت.
اختلال تلفظ
کودک تا ۵/۳- ۴ سالگی نباید مشکل تلفظ داشته باشد، اما اگر کودک چنین مشکلی داشت (بعد ازآن بازه زمانی)، باید بررسی شود تا اختلال تلفظ برطرف شود. معمولا در این شرایط گفتار کودک برای دیگران قابل فهم نیست به عنوان مثال «کتاب»، «تتاب» و «ماشین»، «ماتین» و...
اختلال ناروانی گفتار و لکنت
۵ تا ۸ درصد بچه‌ها لکنت از سطوح ساده تا پیچیده دارند و در ۷۰ درصد مواقع، به مرور زمان لکنت بهبود می‌یابد، اما این قاعده کلی نیست، چون یک درصد جامعه بزرگسال هم دچار لکنت هستند و نمی‌توان نسخه واحدی را برای همه در نظر گرفت، تحقیقات نشان داده گفتاردرمانی احتمال بهبود لکنت را ۷.۵ برابرمی کند. (از هر ۱۰۰ نفر بزرگ سال، یک نفر دچار لکنت است.)
اختلال یادگیری (خواندن و املا نویسی)
اختلال در خواندن و املانویسی برای این افراد مشکل است و گفتار درمانی به رفع آن کمک می‌کند.
اختلالات رشدی
در اختلالات رشدی که یکی از شایع‌ترین آن‌ها اوتیسم است، فرد هم در برقراری ارتباط کلامی و هم غیر کلامی مشکل دارد.
گفتار درمانی در بزرگسالان
به تدریج که سن بیشتر می‌شود، ممکن است، اختلالات دیگری هم مشاهده شود از جمله اختلالات صوتی و تغییر صدای افراد در سن بلوغ. آقایانی که صدای نازکی دارند و پسرانی که درسن رشد تن صدایشان تغییر نمی‌کند، با کمک گفتار درمانگر، این مشکل قابل بررسی و درمان است. هر نوع اختلال درکیفیت صوت از جمله گرفتگی صدا، کاهش کیفیت صدا ناشی از بد عملکردی تار‌های صوتی یا پولیپ، زگیل و... درکنار همکاری با متخصص گوش، حلق و بینی قابل درمان است. اختلالات تشدید درصدا که می‌تواند به علت شکاف کام، لب یا بد عملکردی اسفنگتر کامی حلقی به وجود آید هم در کنار جراحی با گفتار درمانی قابل درمان و بهبود است. اختلال عملکردی تار‌های صوتی یا فشار زیاد به حنجره در خوانندگان و کسانی که به دلیل شغل خود، از حنجره زیاد یا نادرست استفاده می‌کنند، خانم‌هایی که صدای مردانه دارند وکسانی که خش صدا، گرفتگی صدا و... دارند. همگی با همکاری تیمی گفتاردرمانگر و متخصص گوش، حلق و بینی کامل‌تر و سریع‌تر بهبود می‌یابد و در بسیاری از مواقع اختلال بدون نیاز به جراحی برطرف می‌شود.
اختلال بلع (جویدن و قورت دادن) در بزرگ سالی
اختلال بلع وجویدن و قورت دادن، اختلالات ناشی از سکته مغزی، تروما، بیماری‌های مغزواعصاب و... دارند. با گفتاردرمانی قابل رفع است. اختلالات گفتاری به نام آفازی در سنین بالا به دلیل سکته مغزی، خون ریزی یا آمبولی و ترومای مغزی می‌تواند ایجاد شود که به گفتار آسیب می‌زند. پارکینسون، ام اس و دیگر اختلالات نورولوژیک نیز از جمله اختلالات عصبی در بزرگ سالی است که باعث بروز مشکلات گفتاری می‌شود.
اختلالات گفتاری درکودکان و بزرگ سالان می‌تواند به دلیل عوامل مادرزادی، ژنتیک، شرایط رشدی، محیطی یا اکتسابی از جمله موارد زیربه وجود آید:
مشکلات شنوایی
کم توانی ذهنی
آسیب‌های مغزی
بیماری‌های عصر شناختی
تروما
سکته
اختلال ژنتیک
اختلالات رشدی
اوتیسم و...