۱۰ فرمان برای کنترل بیماری کبد چرب

آزیتا حکمت دوست در گفت وگو با فارس در مورد علل به وجود آمدن کبد چرب و نقش تغذیه در ابتلا و پیشگیری از آن توضیحاتی داد.

وی در مورد کبد چرب گفت: کبدچرب غیر الکلی یر اثر تجمع چربی در سلول های کبد به وجود می آید و در افرادی که دچار اختلال در متابولیسم بدن هستند و چربی و قند خونشان بالاست، بیشتر دیده می شود. این متخصص تغذیه ادامه داد: البته فردی که به آن مبتلا می شود، زمینه ژنتیکی هم دارد. در این بیماری تری گلیسیریدی که در سلول ها تجمع یافته از سلول های کبدی خارج نمی شود و وقتی به تدریج چربی در سلول های کبدی جمع می شود، اصطلاحاً می گویند فرد دچار کبدچرب غیرالکلی شده است.

وی با بیان اینکه کبد چرب به هپاتیت می انجامد، گفت: با بروز استرس یا بیماری های جزئی که بر سیستم ایمنی بدن تاثیر می گذارد، سلول هایی که دچار تجمع چربی شده اند، ملتهب می شوند و فاز دوم بیماری به شکل هپاتیت چرب غیرالکلی بروز می کند.

حکمت دوست افزود: تا این مرحله کبدچرب قابل درمان است اما در صورتی که فرد متوجه نشود یا پیگیر درمان نباشد، وارد مرحله «سیروز» و بدخیمی های کبدی می شود که درمان ندارد زیرا سلول های کبدی تخریب شده و راهی جز پیوند کبد باقی نمی ماند.

کبد چرب نشانه ای ندارد
وی با تأکید بر این نکته که کبد چرب هیچ نشانه ای ندارد گفت: متأسفانه یکی از مشکلات کبدچرب این است که نشانه خاصی ندارد و فقط با انجام آزمایش یا سونوگرافی و فایبرواسکن می توان این بیماری را تشخیص داد. این متخصص تغذیه یادآور شد: البته برخی علائم در بیماران مبتلا ممکن است وجود داشته باشد است که از جمله آن خستگی و درد در ناحیه بالا و سمت راست شکم است.

کبد چرب یک بیماری شایع
وی کبد چرب را یک بیماری شایع دانست و گفت: طبق آمار، مشخص شده مرحله اول این بیماری در ۳۰ درصد و مرحله دوم آن در حدود ۱۰ درصد جمعیت ایران شیوع دارد. حکمت دوست ادامه داد: متأسفانه کبدچرب مختص سن یا جنس خاصی نیست و حتی در کودکان، به خصوص آنهایی که مشکلات متابولیکی دارند، دیده می شود.

وی تاکید کرد: البته هرچه سن بالاتر رود، چون مشکلات متابولیک افزایش پیدا می کند، احتمال بروز این بیماری بیشتر می شود.

این متخصص تغذیه تاکید کرد: ۷۰ درصد افراد دچار کبدچرب به اضافه وزن و چاقی مبتلا هستند و سابقه قند و چربی خون بالا دارند. در واقع کسانی که رژیم غذایی ناسالمی دارند (به خصوص مصرف بالای چربی های اشباع و قندهای ساده) و فعالیت بدنی شان کم است، بیشتر به کبدچرب مبتلا می شوند.

درمان کبد چرب چگونه است؟
وی در مورد نحوه درمان کبد چرب گفت: کبدچرب درمان دارویی قطعی ندارد. تغییر در شیوه زندگی، درمان اصلی و پیشگیرانه این بیماری است. حکمت دوست ادامه داد: فردی که به چاقی مبتلاست، با کمی کاهش وزن بهبود می یابد. مطالعه های مختلف نشان داده اند اگر این افراد ۵ تا ۱۰ درصد وزنشان را کاهش دهند، آنزیم های کبدی به حد طبیعی باز می گردد.

وی با بیان اینکه لازم است فرد مبتلا به متخصص تغذیه مراجعه کند افزود: این فرد باید رژیم غذایی خاصی داشته باشد تا هرچه سریع تر بهبود یابد و بیماری اش وارد مرحله ۲ و ۳ نشود.

رژیم غذایی مناسب برای کبد چرب
این متخصص تغذیه ادامه داد: میزان کربوهیدرات (قند) و به خصوص کربوهیدرات های ساده و همین طور چربی، به خصوص چربی های اشباع، باید در رژیم این افراد کم شود. وی افزود: مبتلایان به این بیماری بهتر است برای پخت و پز از چربی های غیراشباع مانند روغن های مایع و گیاهی مثل روغن کانولا و زیتون استفاده کنند؛ حتما چربی های قابل رویت گوشت را (چه قرمز چه سفید) بگیرند و ترجیحا در هفته بیش از ۲ بار گوشت قرمز نخورند و مصرف فیبر را افزایش دهند.

حکمت دوست توضیح داد: فیبر در انواع سبزی و سبوس غلات به وفور یافت می شود. میوه ها هم فیبر خوبی دارند اما چون حاوی قند فراوانی هستند، باید به میزان متعادل (یعنی حداکثر ۳ واحد در روز و به دفعات) میوه مصرف کنند یعنی بیمار مبتلا به کبدچرب نمی تواند ۳ میوه را با هم بخورد اما مصرف سبزی ها برایش آزاد است. مصرف غلات سبوس دار یا سبوس به صورت جدا در سوپ، کوکو، کتلت و... نیز برای این بیماران مفید است.

وی یادآور شد: موادغذایی با خواص ضدالتهابی مثل روغن ماهی نیز بهتر است در برنامه غذایی این افراد گنجانده شود. ورزش و تحرک بدنی برای مبتلایان به کبدچرب ضروری است و حتماً باید ۳۰ دقیقه تا یک ساعت ورزش کنند. با این سبک زندگی چربی کمتری در سلول های کبد ذخیره می شود و به مرور بهبود می یابند.

حذف وعده شام ممنوع
این متخصص تغذیه با تأکید بر این نکته که نباید وعده شام یا هر وعده غذایی را از برنامه تغذیه حذف کرد گفت: تعداد وعده های غذایی باید زیاد و حجمشان کم باشد. اگر حجم بالایی از خوراکی را در یک وعده مصرف کنند، تمام مواد غذایی در کبد به تری گلیسیرید تبدیل می شود.

وی افزود: کبد این بیماران در آزاد کردن تری گلیسیرید از بافت کبدی و انتقال آن به سایر بافت ها مشکل دارد بنابراین با این روش دچار مشکلات حادتری خواهند شد. مبتلایان به کبدچرب باید ۶ وعده غذایی داشته باشند و در هر وعده میزان کالری دریافتی شان محدود باشد.

مواد غذایی ممنوعه
حکمت دوست در پاسخ به این سوال که «موادغذایی خاصی وجود دارد که باید از برنامه غذایی مبتلایان به کبد چرب حذف شود؟» گفت: میزان کربوهیدرات های ساده و چربی اشباع باید کاملا محدود شوند. وی افزود: این افراد باید میزان مصرف چربی اشباع را به کمتر از ۱۰ درصد کل چربی های مصرفی برسانند. رعایت این مساله یعنی عدم دریافت چربی اشباع از لبنیات یا گوشت و به عبارتی جایی برای مصرف موادغذایی چرب مثل کره و خامه باقی نمی ماند.

این متخصص تغذیه در مورد وعده صبحانه برای مبتلایان به کبد چرب گفت: این بیماران به عنوان صبحانه می توانند یک واحد نان سبوس دار با پنیر کم چرب و سبزی بخورند. وی ادامه داد: مصرف یک لیوان شیر کم چرب یا چای بدون قند یا هر نوع نوشیدنی بدون قند دیگر هم در طول روز برایشان مجاز است. غذاهای سرخ کرده برای این افراد مناسب نیست و بهتر است مواد غذایی آب پز یا بخارپز بخورند.

حکمت دوست خاطرنشان کرد: هنوز دارویی برای درمان این بیماری یافت نشده اما مبتلایان برای پایین آوردن چربی و قندخون باید دارو مصرف کنند. مصرف مکمل هایی مثل روغن ماهی، پروبیوتیک ها، بزرک و... که خواص ضدالتهابی دارد نیز برای پیشگیری از پیشرفت بیماری کمک کننده است.

وی هشدار داد: تاخیر در درمان بیماری کبد چرب، نخست سبب اختلال در عملکرد کبد و بالا رفتن آنزیم های کبدی شده، سپس رفته رفته سیروز و بدخیمی های کبدی را به همراه دارد و خطر بیماری های قلبی، عروقی از قبیل تصلب شرایین و نارسایی قلب و عروق را افزایش می دهد.

خبرگزاری میزان: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.