در «حکایت‌های شیرین لیلی و مجنون» تلاشم به حفظ جذابیت داستانی و لطافت‌های شاعرانه بود/ سعی کردم نگاه تازه‌ای به لیلی مجنون داشته باشم
محمد کاظم مزینانی با استفاده از منظومه «لیلی و مجنون» نظامی کتابی با عنوان «حکایت‌های شیرین لیلی و مجنون» نوشته است. وی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی این کتاب پرمخاطب را معرفی کرده است.
میزان-«حکایت‌های شیرین لیلی و مجنون» چطور نوشته شد؟
انتشارات پیدایش در دهه ۷۰ پروژه‌ای را آغاز کرد که به نگارش «حکایت‌های شیرین لیلی و مجنون» انجامید.
میزان-«لیلی و مجنون» در «حکایت‌های شیرین لیلی و مجنون» چقدر تغییر کرد؟
در این کتاب سعی کردم نگاه تازه‌ای به داستان لیلی و مجنون داشته باشم و بر همین اساس هم این کتاب را با توجه به مخاطب سلایق و دیدگاه مخاطب آن روزگار نوشتم. این اثر با توجه به دوره خود متنی کلاسیک و ساده نویسی شده، بوده است.
میزان-اگر این کتاب قرار بود در دهه ۹۰ نوشته شود با آنچه در دهه ۷۰ به بازار آمده، متفاوت می‌بود؟
بله، از آنجا که مخاطب امروز تغییر کرده است، حتما داستان را به شکل دیگری می‌نوشتم.
میزان-مخاطب امروز چه تفاوتی با گذشته دارد؟
امروزه نگاه‌ها به محبت، عشق، روابط عاشقانه تغییر کرده است.
میزان-این اثر چه ویژگی‌هایی دارد؟
تلاش من در نگارش «حکایت‌های شیرین لیلی و مجنون» بر این بود که داستان تا حد ممکن ساده شود و با حفظ جذابیت داستانی، ظرافت‌ها و لطافت‌های شاعرانه‌اش از بین نرود تا نوجوانان بتواند هم با متن راحت ارتباط برقرار کنند و هم روح اثر کلاسیک نظامی را درک کنند.
میزان-در نگارش داستانی که برگرفته از قصه‌ای قدیمی بود، با چه محدودیت‌هایی مواجه شدید؟
چارچوب کار‌های بازنویسی با تالیفی متفاوت است و آن هم این است که ضرورت دارد تا یکسری اقتضائات، باید‌ها و نباید‌ها رعایت شود.
در بازنویسی متن، باید حفظ شود و نباید در داستان دست برد، با اینکه می‌توان کاری کرد که داستان بعد از سال‌ها نگارش اولیه، جذاب‌تر شود، اما محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی در کار وجود دارد که مانع از تغییر در آن می‌شود.
میزان-آیا فضاسازی‌های داستان لیلی و مجنون هم در کتابتان حفظ شده؟
فضاسازی داستان لیلی و مجنون را نمی‌توان دست برد. وقتی لیلی و مجنون به عنوان دو شخصیت متعلق به زمان خودشان با دیدگاه و افکار آدم‌های دوره معاصر تفاوت دارند، باید در بازنویسی هم شخصیت‌ها را همانگونه که هستند، حفظ کرد.
اگر نحوه عشق ورزیدن را تصور کنیم که از نظر دیدگاه امروزی و روانکاوانه، عشق، بیشتر بیماری بوده، ولی در چارچوب زمان خود مناسبات اجتماعی و جغرافیایی زمانه خود آدم‌ها اینطور عاشق می‌شدند و رنج می‌کشیدند.
من متن قدیمی کلاسیکی در برابرم بود که نمی‌توانستم در آن دست ببرم، فضا‌ها و شخصیت‌هایش را عوض کنم. از سویی دیگر باید به متن وفادار می‌ماندم تا فضای اثر قدیمی از بین نرود.
میزان-از نوشتن این کتاب با گذشت ۲۰ سال راضی هستید؟
با توجه به محدودیت‌ها فکر می‌کنم این کتاب اثر موفقی از آب در آمده است.
میزان-اگر قرار بود «لیلی و مجنون» را در دهه ۹۰ می‌نوشتید باز هم داستان موفقی می‌شد؟
اگر در دهه ۹۰ بهترین بازنویسی را انجام دهیم، هم نمی‌توان اطمینان داشت که خواننده امروز کتاب بتواند به متن کلاسیک نزدیک شود، مگر مخاطبان خاص و انگشت‌شمار. کار با نسل امروز به نظرم خیلی پیچیده شده است و من از این بابت ۱۰ درصد هم اطمینان ندارم.
میزان-قصه‌های قدیمی و کهن چقدر ظرفیت داستان‌پردازی دارد؟
تبدیل متن به متن با توجه به اینکه نسل امروز توجه ویژه‌ای به تصویر دارد، بسیار سخت است.
استفاده از قصه‌های کهن خیلی خوب است و ذخیره و گنجینه عظیم برای ما محسوب می‌شود، اما تبدیل متن به متن بسیار سخت است و شاید تبدیل متن کلاسیک به تصویر برای این نسل جذاب‌تر باشد.