در «فصل کبوتر» نماد کلی از مبارزان انقلابی ارائه کردم/ نویسنده باید آیینه زمان خود باشد/ ضعف در سیستم توزیع علت تیراژ پایین کتاب
حسین فتاحی از نویسندگانی است که سعی داشته با نگارش رمان «فصل کبوتر» بخشی از تاریخ کشور را ثبت کند. وی در گتگو با خبرنگار گروه فرهنگی به تشریح نوع نگاهش در این رمان پرداخته است.
میزان_«فصل کبوتر» درباره چیست؟
داستان و شخصیت‌های این کتاب تقریبا مبارزه کلاسیک در ایران است و «فصل کبوتر» الگوی بسیاری از مبارزان ایران است. شخصیت این رمان یک کارگری است که در بی خبری به سر می‌برده و با مواجهه به آدمی آگاه، این فرد را که چیزی از حکومت و سیاست نمی‌داند با کتاب به اتفاقات پیرامونش و اینکه در آمریکا چه می‌گذرد و شرکت‌های بزرگ خارجی چه اهدافی دارند، آشنا می‌کنند.
شخصیت مقابل این آدم دانشجویان مبارز هستند و علاقه‌اش به دانستن باعث افزایش دانسته‌هایش می‌شود. حضور وی در جلسات هفتگی و عضویت در گروه‌های مخفی این فرد را از شخصیتی ناآگاه به فردی مبارز تبدیل می‌کند.
در این کتاب سعی کردم به سوال خواننده‌ای که بعد از وقوع انقلاب اسلامی به مطالعه این کتاب روی می‌آورد، پاسخ دهم که مبارزان پیش از انقلاب چطور آگاه شدند و چطور این راه را انتخاب کردند. در این کتاب به این سوال پاسخ می‌دهم که شکل مبارزه‌شان افراد چطور بود و پیش از مبارزه و در زمان مبارزه چه می‌کردند.
در «فصل کبوتر» تعارض میان خانواده فقیر و یک کارگاه مبل‌سازی با کارخانه‌های بزرگ خارجی که قدرت زیادی دارند و هر کار دلشان بخواهد در ایران انجام می‌دهند را نشان داده‌ام.
اکثر ایرانی‌ها زخم‌خورده این آدم‌ها بودند و ستمی به آن‌ها شده بود بنابراین هم باعث انگیزه ملی و هم شخصی شد تا به پا خیزند و نسبت به ظلمی که از سوی نیروی نظامی حکومت یا توسط خارجی‌ها روا می‌شد اعتراض کنند.
میزان_این ستم در داستان این کتاب چطور مطرح شده است؟
پدر شخص مبارز از سوی دیپلمات آمریکایی کشته می‌شود و خانواده شخصیت اصلی داستان هیچ کاری نمی‌تواند انجام دهد یعنی نه خودشان می‌توانند کاری کنند و نه دولت از آن‌ها حمایتی می‌کند.
میزان_این کتاب بر اساس واقعیت نوشته شده؟
«فصل کبوتر» بر اساس واقعیت عینی نیست و من نمی‌توانم بگویم که این قصه داستان زندگی کیست، اما از سوی دیگر زندگی خیلی از افراد است.
این کتاب زندگینامه هیچ کس نیست، ولی وقتی با زندگی خیلی از افراد آشنا شدم دیدم که بسیاری از مبارزان در همین شرایط فعالیتشان را آغاز کرده‌اند. من سعی کردم یک نماد کلی از مبارزان قبل از انقلاب ارائه دهم.
میزان_چطور داستان را از کلیشهای و تکراری شدن دور کردید؟
در زمانی که کتاب را نوشتم این موضوع، کلیشهای نبود و کار تازه‌ای محسوب می‌شد. البته اکثر مطالبی که منتشر شده زندگینامه است در حالی که «فصل کبوتر» رمان و خیال محسوب می‌شود.
این کتاب ممکن است نشاندهنده زندگی چندین مبارز باشد در حالی که کتاب‌های خاطرات به زندگی یک فرد اشاره دارد.
رمان نشان می‌دهد که خیلی تنوع مبارزه در ایران وجود نداشت یعنی رهبری یکی بود و تضاد‌ها میان مبارزان و حکومت بود بر همین اساس وقتی عناصر داستان شبیه به هم باشد خود به خود داستان‌ها شباهتی به هم پیدا می‌کنند.
میزان_بازخورد مخاطب چطور بود؟
بازخورد‌ها خوب بود و اکثر مخاطبان از جذابیت کتاب خوششان آمد. این کتاب برنده جشنواره داستان انقلاب بوده است.
البته ما در ایران یک مشکل داریم و آن هم این است که ما نمی‌توانیم کتاب را به دست مخاطب برسانیم یعنی سیستمی نداریم که کتاب‌هایمان به خوبی توزیع شوند.
ما ۵۰ میلیون خواننده بالقوه داریم که می‌توانند داستان بخوانند، ولی شمارگان کتاب‌های ما در نهایت هزار نسخه است، چون کتاب مخصوصا در استان‌ها به خواننده نمی‌رسد.
سیستم پخش کتاب در ایران در مکان‌های محدودی در تهران است و به همین دلیل هم تیراژ کتاب پایین است.
میزان_رمان چقدر در پرداختن به رویدادهایی، چون انقلاب اسلامی موثر است؟
یکی از وظایف نویسنده این است که آیینه زمان خود باشد تا بعد‌ها اگر کسی خواست اطلاعاتی به دست آورد مخاطب بتواند با شخصیت‌پردازی، تصویرسازی و فضاسازی به عمق آن واقعیت برسد.
چیزی حدود ۷۰ تا ۸۰ اطلاعات مردم از سایر فرهنگ‌ها و ملت‌ها از طریق رمان و سینماست. زبان هنر و ادبیات زبان برتری اس که بشر به آن رسیده است و لازم است صد‌ها رمان درباره انقلاب اسلامی نوشته شود تا ابعاد مختلف روشن شود.
به نظرم خواننده حق دارد که چند سال بعد از نویسندگان یک کشور گذشته را طلب کند بنابراین با این احساس وظیفه «فصل کبوتر» را نوشتم.