صنعت پتروشیمی روی ریل پیشرفت/ظرفیت‌ نصب شده ۲۲ برابر شده است

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، حوزه پتروشیمی یکی از پراهمیت‌ترین زیر مجموعه‌های انرژی به حساب می‌آید که با توجه به منابع گازی فراوان در کشور به عنوان خوراک اولیه واحد‌های پتروشیمی، در صورت توجه به کلیه زنجیره‌های تولید می‌تواند ارزش افزوده بالایی را برای اقتصاد ایران به همراه داشته باشد.

 

این صنعت طی ۴۰ سال اخیر پیشرفت های خیره کننده ای را از آن خود کرد، به همین خاطر برای اطلاع بیشتر از این پیشرفت‌ها با فرناز علوی مدیر برنامه و توسعه شرکت ملی پتروشیمی به گفتگو پرداختیم.

میزان: در ابتدا در خصوص تاریخچه صنعت پتروشیمی ایران توضیحاتی را بفرمایید.

علوی: ایجاد صنعت پتروشیمی در ایران به دهه ۱۳۳۰ شمسی بر می‏گردد که در سال ۱۳۳۷ طرح احداث کارخانه کود شیمیائی مرودشت فارس به اجرا در آمد.

 

پس از آن ضرورت ایجاد سازمانی برای توسعه و هدایت صنعت پتروشیمی مشهود گردید و به همین سبب در سال ۱۳۴۲ شرکت ملی صنایع پتروشیمی با مالکیت دولت و تحت پوشش شرکت ملی نفت ایران تأسیس گردید و کلیه فعالیت های مرتبط با ایجاد و توسعه صنایع پتروشیمی در این شرکت متمرکز گردید.

میزان: روند توسعه و تحول صنعت پتروشیمی را چگونه تقسیم بندی می‌کنید؟

علوی: روند توسعه و تحول صنعت پتروشیمی در ایران پنج مرحله مشخص شامل مرحله پیدایش، مرحله گسترش اولیه، مرحله رکود، مرحله تجدید حیات و بازسازی و مرحله جهش و تثبیت می‌توان تقسیم بندی کرد.

میزان: در خصوص هر یک از این مراحل توضیحاتی را ارائه کنید؟

علوی: مرحله پیدایش که اشاره به تأسیس شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران در سال ۱۳۴۲ و با احداث واحد تولید کود شیمیایی شیراز در سال ۱۳۴۳ دارد، ایجاد مجتمع های پتروشیمی رازی، آبادان، پازارگاد، کربن اهواز (ایران)، خارک، فارابی، بندرامام و طرح‌های توسعه پتروشیمی شیراز از جمله موارد موجود در مرحله گسترش اولیه طی سال‌های ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۶ بوده است.

 

پس از آن به علت شرایط کشور، تولید کاهش یافت، ولی تکمیل طرح‌های نیمه تمام از جمله طرح گسترش شیراز ادامه داشت.

 

دوران تجدید حیات و بازسازی با اجرای طرح‌های برنامه پنج ساله اول و دوم توسعه (پتروشیمی اصفهان، اراک و تکمیل مجتمع‌های بندرامام و ...) همراه شد که تولید در سال پایانی برنامه دوم به ۱۲ میلیون تن رسید.

 

در مرحله جهش و تثبیت در دوره‌های (برنامه‌های سوم، چهارم و پنجم توسعه) پتروشیمی به سمت استقرار در کلاس جهانی حرکت کرد. ویژگی‌های متمایز این دوره صرف نظر از جهش و فزونی تولید و ارزش تولیدات، ارتقاء جایگاه صنعت پتروشیمی در صادرات کالا‌های غیر نفتی و در سهم اقتصاد ملی، ارتقاء نسبی جایگاه پتروشیمی ایران در منطقه و جهان و ... است.

میزان: شاخص‌های مهم صنعت پتروشیمی در طول سال‌های اخیر چه تغییراتی داشته است؟

علوی: بنا بر آخرین آمار موجود شاخص‌های ظرفیت نصب شده، تنوع محصول، تعداد مجتمع، تولید، مقدار فروش کل، مقدار صادرات، ارزش صادرات، مقدار فروش داخلی و ارزش فروش داخلی مورد بررسی و پایش قرار گرفته که طبق این آمار در بخش ظرفیت نصب شده آمار ثبت شده تا سال ۱۳۵۷ از حجم ۳ میلیون تنی خبر می‌دهد که برآورد عملکرد تا پایان سال ۱۳۹۷ از حجم ۶۵.۸ میلیون تنی حکایت دارد.

 

تنوع محصول تولیدی در سال ۱۳۵۷ به میزان ۱۷ نوع بوده که هم اکنون با تلاش صنعتگران این عدد به ۱۲۱ نوع رسیده است.

 

تعداد مجتمع‌های پتروشیمی تا سال ۱۳۵۷ به میزان ۶ عدد و همینک با رشد چشمگیر به ۵۴ مجتمع افزایش یافته است.

 

میزان تولید از حجم ۱.۶ میلیون تنی در سال ۱۳۵۷ با جهشی غرور آفرین به سطح ۵۵ میلیون تن رسیده است.

 

مقدار فروش کل از سطح ۱.۵۲ میلیون تن با افزایش ۳۶.۵۵ میلیون تنی به رقم ۳۸.۰۷ میلیون تنی جهش داشته است.

 

مقدار صادرات از سطح ۰.۰۶ میلیون تنی در سال ۱۳۵۷ به رقم ۲۱.۶۷ میلیون تنی افزایش داشته که این حجم از صادرات ارزشی معادل ۰.۰۵ میلیارد دلار در سال ۱۳۵۷ و ۱۲.۷۶ میلیارد دلار در سال جاری را برای اقتصاد کشور به دنبال داشته است.

در بخش فروش داخلی نیز طبق آمار موجود ۰.۵۷ میلیون تن محصول به ارزش ۱۱ میلیارد ریال در سال ۱۳۵۷ گزارش شده که این آمار در سال جاری از لحاظ حجم معاملاتی به رقم ۱۶.۴۰ میلیون تن و به ارزش ۶۶۱۲۸۸ میلیارد ریال برآورد شده است.

 

 

علوی: اهداف متعددی برای این شرکت تدوین و برنامه ریزی شده که از نمونه‌های آن می‌توان به توسعه پایدار و متوازن صنعت پتروشیمی در راستای تحقق اهداف چشم انداز ۱۴۰۴ صنعت پتروشیمی کشور با رویکرد تکمیل زنجیره ارزش بر اساس مطالعات آمایش سرزمین، توسعه سرمایه گذاری و ایجاد ظرفیت‌های جدید محصولات پتروشیمیایی و افزایش ارزش افزوده منابع هیدروکربوری با لحاظ نمودن تکمیل زنجیره ارزش با اولویت تکمیل طرح‌های نیمه تمام، ارتقاء سهم صنعت پتروشیمی در اقتصاد ملی و حضور مؤثر در بازار‌های جهانی، توسعه فناوری و فعالیت شرکت‌های دانش بنیان داخلی در راستای بومی سازی فناوری‌های نوین، توسعه بازار، تولید محصولات متنوع و حضور در بازار‌های داخلی (صنایع پایین دستی) و بین المللی جدید و فراهم نمودن شرایط قانونی تخصیص منابع مالی مورد نیاز طرح‌های پتروشیمی بخشی از اهداف مهم این شرکت اشاره کرد.