دستاورد‌های فضایی ایران؛ از «پیام» و «امید» تا «رصد» و «کاوشگر پیشگام»
گروه سیاسی ؛ امروز - ۱۴ بهمن ۱۳۹۷ - در تقویم مصادف با روز فناوری فضایی است. جمهوری اسلامی ایران در طول سال‌های اخیر در فهرست ۵ کشور نوظهور فضایی دنیا جای گرفته است. این امر از آن جهت مهم و دارای جنبه استراتژیک است که ماهواره‌ها در دنیای امروز کارکرد‌های غیرقابل‌انکار و پیش‌برنده‌ای دارند و مجموعه وسیعی از امکانات را در اختیار بشر قرار می‌دهند. امروزه در دنیا، ماهواره‌ها «چشم سوم بشر» هستند و کشور‌هایی که از این صنعت بی‌بهره‌اند، «کشورهای کور» نامیده می‌شوند.
موفقیت دانشمندان کشورمان در پرتاب موجود زنده به فضا و پرتاب ماهواره‌های مخابراتی و تصویربرداری و ایجاد پایگاه رصد فضایی از جمله دستاورد‌هایی است که ایران در یک دهه اخیر در حوزه فناوری فضایی به آن دست یافته است.
خبر فضایی امیدوارکننده
روز شنبه ۱۴ بهمن ۹۶ آذری‌جهرمی وزیر «ارتباطات و فناوری اطلاعات» در مراسم روز ملی فناوری فضایی اعلام کرد که «سه ماهواره ایرانی مراحل پایانی پرتاب را طی می‌کنند و در نوبت پرتاب به مدار زمین قرار گرفته‌اند».
اعلام این خبر از سوی وزیر ارتباطات، بارقه‌های امید را برای شکوفایی مجدد صنعت فضایی کشور، ایجاد کرد. صنعتی که به معنای واقعی کلمه خار چشم دشمنان ملت ایران شده است.
مردادماه سال ۹۶ (جولای ۲۰۱۷) آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه بیانیه مشترکی را علیه پرتاب «ماهواره‌بر سیمرغ» توسط ایران صادر کردند تا عمق دشمنی و مخالفت خود را با پیشرفت فضایی کشور اعلام کنند.
پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره «پیام» با ماهواره‌بر «سیمرغ»
۲۶ دی سال جاری در آستانه چهلمین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و در راستای تحقق اهداف فضایی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، متخصصان و دانشمندان سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح موفق شدند با طراحی و ساخت ماهواره بر «سیمرغ»، ماهواره «پیام» را با موفقیت به فضا پرتاب کنند.
با همت و تلاش دانشمندان، محققان و متخصصان سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع بعد از طراحی و ساخت و پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره‌برهای خانواده سفیر یک - حدودحدود ۱۰ سال پیش - (سفیر امید، سفیر رصد، سفیر نوید و سفیر فجر) که با پرتاب آنها جمهوری اسلامی ایران به باشگاه کشورهای دارنده توان ارسال ماهواره به فضا پیوست؛ مطابق راهبرد فضایی جمهوری اسلامی ایران و نقشه راه توسعه ماهواره برها، طراحی و ساخت ماهواره برهای بزرگتر در دستور کار سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع قرار گرفت و پروژه سیمرغ به عنوان اولین گام در این مسیر، با هدف پرتاب ماهواره‌های ۲۵۰ کیلوگرمی تا ارتفاع مداری ۵۰۰ کیلومتری توسعه داده شد.
سیستم پیشران ماهواره‌بر سیمرغ در مرحله اول شامل چهار موتور کلاستر شده بوده و سیستم کنترلی آن نیز از چهار موتور جهت کنترل پرواز مرحله اول استفاده می‌کند. سیستم پیشران مرحله دوم این ماهواره‌بر نیز از دو موتور بهره می‌برد.
سیستم هدایت کنترل این پروژه، توسعه یافته سیستم هدایت کنترل خانواده محصولات سفیر است. در حوزه سازه با توجه به افزایش قطر موشک از ۱.۲۵ متر در ماهواره‌بر سفیر به ۲.۴ متر، تکنولوژی مورد استفاده در ماهواره‌بر سیمرغ کاملا جدید بوده و برای اولین بار در کشور توسعه یافته است.
ماهواره امید
«ماهواره امید»، نخستین ماهواره ساخت کشورمان است که کارکردی تحقیقاتی و مخابراتی داشت و تمام تجهیزاتش در سازمان فضایی ایران طراحی و تولید شد.
ساخت «ماهواره امید» از ۱۵ اسفند ۱۳۸۴ آغاز و طی ۲ سال آماده انجام تست‌های مشترک شد.
این ماهواره ۱۵ بهمن ۱۳۸۷ در سی‌امین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، در مدار فضا قرار گرفت و به مدت ۹۰ روز در مدار بود و حدود ۱۲۰۰ مرتبه در مدار زمین چرخش کرد.
«ناسا» موفقیت‌آمیز بودن ماموریت ماهواره ایرانی امید را تایید کرد؛ ماموریتی که ناظر بر ایجاد ارتباط دوسویه ماهواره و ایستگاه زمینی به منظور ذخیره و ارسال داده‌های «تله‌متری» و «تله کامند» بود.
ماهواره رصد
«ماهواره رصد» را باید نخستین ماهواره تصویربرداری ایران محسوب کرد. همچنین این ماهواره دومین ماهواره ایرانی است که توسط موشک‌های حامل ایرانی به فضا فرستاده شده است.
در روز ۲۵ خرداد ۹۰ خبر قرار گرفتن «ماهواره رصد» در «مدار لئو زمین» در ارتفاع ۲۶۰ کیلومتری سطح زمین، به گوش جهانیان رسید.
«ماهواره رصد» نخستین ماهواره تصویربرداری ایران بود که تمامی مراحل طراحی، ساخت، تجمیع، تست و آماده سازی برای پرتاب آن در داخل کشور انجام شد.
ماهواره نوید
«ماهواره نوید» ماهواره‌ای با کارکرد «سنجش از دور» محسوب می‌شود که در تاریخ ۱۴ بهمن ماه ۹۰ توسط ایران به فضا پرتاب شد.
این ماهواره که سومین ماهواره پرتاب شده ایرانی محسوب می‌شد، در مقایسه با ماهواره‌های قبلی پرتاب شده از قابلیت‌های بیشتری برخوردار بود؛ از جمله «سیستم وضوح تصویربرداری قدرتمندتر»، «تکنولوژی کنترل مطلبوتر»، «چرخان بودن پایداری» و «تامین انرژی از طریق سلول‌های خورشیدی».
ماهواره فجر
ساخت «ماهواره فجر» با استاندارد‌های عالی جهانی در سال ۹۱ پیگیری شد. این ماهواره مدل ارتقاء یافته و پیشرفته ماهواره امید است و مجهز به میکروموتور‌های ایرانی با توان ۲۰۰ و ۳۰۰ نیوتن می‌باشد.
«قابلیت تغییرمداری»، «قرارگیری در مدار‌های بالاتر»، «طول عمر بسیار بیشتر»، «همراه داشتن محموله تصویربرداری»، «دارا بودن سامانه جی پی اس»، «توانایی افزایش ارتفاع نسبت به زمین از طریق انتقال مداری» و «بهره مندی از سلول‌های خورشیدی برای شارژ باتری» از جمله ویژگی‌های منحصربه فرد «ماهواره فجر» است که آنرا از «ماهواره امید» متمایز می‌کند.
کاوشگر پیشگام
در نهم بهمن ماه ۱۳۹۱، رکورد جدیدی برای دستاورد‌های فضایی کشور ثبت شد و «کاوشگر پیشگام» توانست به کمک یک پرتابگر سوخت جامد، سرنشین خود را که «میمونی از نژاد رزوس» بود تا ارتفاع ۱۲۰ کیلومتری سطح زمین حمل کند و به سلامت فرود آورد تا بدین ترتیب ایران در ردیف معدود کشور‌هایی قرار گیرد که از توانمندی ارسال موجود زنده به فضا ماورای جو (ارتفاع بالاتر از ۱۰۰ کیلومتر) و بازگشت سالم آن برخوردار هستند.
هدف از انجام این مأموریت، بررسی و مطالعه دقیق‌تر شرایط پروازی و اثر آن بر مجموعههای فنی محموله و زمینه‌سازی مناسب برای تحقیقات زیست فضایی کشور بود.