افزایش نفوذ منطقه‎ای ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی؛ نقش مهم ایران در تامین انرژی جهان

به گزارش گروه بین الملل ، گسترش و عمق نفوذ ایران در غرب آسیا همواره در عرصه‌های منطقه‌ای و بین‎المللی مورد توجه طیف وسیعی از بازیگران بوده است.

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تغییر سیاست خارجی کشور که با تحولات عمده بین المللی نیز همراه شد، گستره نفوذ ایران در غرب آسیا، سبب فراهم شدن فضای مانور وسیعی برای تهران و تاثیرگذاری بر معادلات منطقه‌ای گشت؛ موضوعی که مورد اعتراض و نگرانی رقبای منطقه‌ای و قدرت‌های بین المللی بوده و هست.

باید توجه داشت که دامنه این نفوذ به جغرافیای غرب آسیا محدود نمانده و از طرق مختلف اقتصادی، سیاسی، تجاری، فرهنگی و تاریخی مرز‌های بسیاری را در نوردیده است.

 

 

بهبود روابط ایران با کشور‌های منطقه قفقاز و آسیای مرکزی با ریشه‌های مشترک تاریخی و فرهنگی از جمله این بسط مرز‌های ارتباطی ایران است. وجود قوم مشترک، داشتن مرز مشترک و سابقه میانجیگیری ایران در بسیاری از منازعات منطقه ای، ابزار مناسبی برای بسط حوزه نفوذ ایران در این مناطق بوده‎اند.

از سوی دیگر، ژئوپلتیک ایران برگ برنده‌ای است که در کنار سایر عوامل مانند واقعیات میدانی، منازعات منطقه‌ای و پیامد‌های سیاست‌های قدرت‌های جهانی و آرایش قوای جهانی در منطقه، دامنه نفوذ و تاثیرگذاری ایران بر معادلات منطقه‌ای را افزایش می‌دهد.

 

در این رابطه: ایران قدرت نخست نظامی در غرب آسیا

ایران به عنوان پل ارتباطی کشور‌های حوزه آسیای مرکزی به آب‌های آزاد، پل ارتباطی جنوب و جنوب شرق آسیا با اروپا و پل ارتباطی روسیه و قفقاز با غرب آسیا نقش مهمی در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و انرژی ایفا می‌کند.

نقش مهم ایران در تامین انرژی و نیز امنیت تامین آن، خطوط لوله انرژی، سیاست‌های امنیتی و توافقنامه‌های تجاری سبب شده تا نقش تهران در منطقه غیرقابل چشم‎پوشی باشد.

 

 

سیاست‌های قدرت‌های بین المللی در منطقه مانند حمله آمریکا به عراق و افغانستان سبب شد تهران دست بالاتر در مسائل منطقه را داشته باشد.

موسسه بروکینگز در تحلیلی که به بررسی موضوع افزایش حوزه نفوذ ایران اختصاص داده بود، پنج عامل عمده گسترش نفوذ ایران را امنیت حکومت، مبارزه با امپریالیسم، سیاست خارجی، اسلام و میراث امپراطوری دانست.

با در نظر داشتن کلیه عوامل مذکور باید اشاره داشت که واکنش مناسب ایران به تحولات منطقه‌ای اعم از غرب آسیا، آسیای مرکزی و قفقاز مهم‌ترین عامل گسترش نفوذ ایران و اصلی‌ترین چالش قدرت‌های جهانی به ویژه کاخ سفید بوده است. ایران توانسته است در پی اشتباهات مداوم آمریکا در منطقه از طریق سیاست‌های نرم در ساختار قدرت منطقه‌ای تغییرات چشمگیری ایجاد کند.