تحقیق و تفحص از «قراردادهای خرید هواپیما» کلید خورد/ اجاره بها‌های فعلی کاملاً غیرطبیعی است/ بهره‌بردای از ۴۰ پروژه بزرگ آبرسانی در چهلمین سال پیروزی انقلاب/۲ میلیون خانه خالی داریم و ۱۰ میلیون نفر مسکن ندارند/ دولت مجری خوبی در حوزه مسکن نیست/ فرجام مسکن مهر/ نظارت مجلس کافی نیست
صراحتاً می‌گوید دولت‌های اخیر در توزیع ثروت در جامعه بد عمل کردند. از رفتار برخی از سیاسیون انتقاد می‌کند و یک پهلو می‌گوید نمی‌شود هم مدیر باشیم و هم اپوزیسیون! برخی بزدل‌اند. این نواری است از اظهارات محمدرضا رضایی‌کوچی رئیس کمیسیون عمران مجلس دهم.
خبرگزاری میزان -
متن گفت‌وگوی حدود یک ساعته خبرنگاران تحریریه سیاسی با محمدرضا رضایی‌کوچی به قرار زیر است:
بانک‌ها؛ عامل به هم ریختگی مسکن
میزان: بگذارید ابتدا از حوزه مسکن سوالمان را آغاز کنیم، علت به هم ریختگی‌های حوزه مسکن در چند سال اخیر چیست؟
رضایی‌کوچی: چند عامل در شرایط نامطلوب حوزه مسکن ایفای نقش می‌کنند، یک عامل بانک‌ها هستند که نقش پررنگی دارند. چندین سال است که بانک‌ها در حوزه مسکن تسهیلات مناسب و ارزان قیمت در اختیار مردم نمی‌گذارند که این امر باعث شده است تا بسیاری از افرادی که امروز نیازمند مسکن هستند و جزو دهک‌های متوسط به پایین جامعه می‌باشند، از تسهیلات مسکن برخوردار نشوند.
میزان: اتفاقا موضوع تامین منابع مالی و ارائه تسهیلات ارزان قیمت برای کمک به ساخت و یا خرید مسکن در برنامه ششم توسعه هم ذکر شده است؟ به نظر شما جامعه هدف در این قوانین، می‌توانند صاحب خانه شوند؟
رضایی‌کوچی: بله. این هم موضوعی است که در برنامه ششم توسعه تاکید شده است، اما در پاسخ به سوال دوم شما باید بگویم افراد هدف در این قوانین افرادی هستند که به دنبال واحد‌های مسکونی زیر ۱۰۰ متر می‌گردند و از قشر متوسط به پایین جامعه هستند لذا برای اینکه این افراد صاحب خانه شوند یکی از ارکانی که می‌تواند در این مسئله نقش ایفا کند، بانک‌ها هستند.
میزان: چرا بانک‌ها آنقدر در مقوله بخش مسکن نقش ایفا می‌کنند؟ پس دولت و وزارتخانه راه و شهرسازی چه کار می‌کنند؟
رضایی‌کوچی: البته عملکرد بانک‌ها پیرو ماموریت محول شده هم ضعیف است. بانک‌ها تسهیلات با نرخ بالا می‌دهند و این نرخ به گونه‌ای نیست تا افرادی از قشر متوسط به پایین جامعه از آن استفاده کند و حتی افراد به دلیل تسهیلات بالا به سراغ این وام هم نمی‌روند.
میزان: با این شرایط کسی دیگر نمی‌تواند صاحب خانه شود. دولت و مجلس راهکار دیگری ندارند؟
رضایی‌کوچی: البته وزارت راه و شهرسازی صندوقی را در جهت تسهیل امور به عنوان صندوق یکم تعریف کرد، قرار بر این بود پولی در این صندوق گنجانده شود و بعد از مدتی از منابع این صندوق به مردم وام داده شود، اما بسیاری از مردم آورده اولیه را نداشتند و حتی برخی هم آورده داشتند و مابقی را نمی‌توانستند بیاورند، برخی هم در بازپرداخت این وام دچار مشکل می‌شدند.
شهرفروشی پروانه‌دار
میزان: سایر عوامل در به هم ریختگی حوزه مسکن چیست؟
رضایی‌کوچی: شهرداری‌ها هم در این بین فعالیتشان ایراداتی دارد. متاسفانه به دلیل اینکه ما منابع مالی و درآمدی مناسبی برای شهرداری‌ها تعریف نکرده‌ایم، شهرداری‌ها عمدتا در آمد خود را از محل صدور پروانه ساخت‌ها تامین می‌کنند. شهرداری‌ها مجبورند برای تامین هزینه‌هایشان فقط به دنبال پروانه ساخت بگردند که این مسئله البته منجر به شهرفروشی هم شده است.
میزان: البته در حال حاضر مجوز برای صدور پروانه ساخت‌ها هم رقم کمی ندارد. به نظر شما این مسئله هم می‌تواند در گرانی مسکن دخیل باشد؟
رضایی‌کوچی: بله. مجوز برای صدور پروانه ساخت هم رقم بالایی دارد. نه به نسبت درآمد شهرداری‌ها، به نسبت درآمد مردم.
میزان: چرا؟
رضایی‌کوچی:، چون درآمد دیگری برای شهرداری‌ها تعریف نکرده‌ایم.
چرخه معیوب ساخت و ساز
میزان: طبق این گفته‌ها باید چرخه ساخت و ساز مسکن خیلی در کشور معیوب باشد و از هر طرفی که می‌روی مشکلاتی وجود دارد؟
رضایی‌کوچی: بله، به عنوان مثال فردی که می‌خواهد اقدام به ساخت و ساز کند ابتدا با مشکل وام و در ادامه با پروانه ساخت گران قیمت مواجه می‌شود و نهایتا هم باید گفت که قیمت زمین در ایران بسیار بالاست.
میزان: چرا؟
رضایی‌کوچی: ما به نسبت خیلی از کشور‌های دنیا، قیمت زمین بالایی داریم و این باعث می‌شود تا قیمت تمام شده یک ساختمان، گران باشد. در حالی یک قسمت عمده از سبد خانوار ایرانی، به سمت خرید مسکن می‌رود که در هیچ جای دنیا قرار نیست به نسبت حقوقی که دریافت می‌کنی در صد بالایی از آن را به اجاره و یا خرید مسکن بدهی، این بدین معنی است که در ایران کلا قیمت مسکن نرخ بالایی نسبت به درآمد‌های مردم دارد.
دولت پای کار نمی‌آید!
میزان: پس قانون گذاری‌ها در این بخش چه می‌شود؟ ما مگر قانون کم داریم!
رضایی‌کوچی: در واقع باید گفت ما در این زمینه درست هدف‌گذاری نکرده‌ایم. مثلا سالیان سال است که می‌گوییم و می‌نویسیم که باید بافت‌های فرسوده را احیا و مقاوم کنیم. در حوزه مسکن زمانی ما گفتیم شهرداری‌ها بیایند و پروانه واحد‌های مسکونی را در بافت فرسوده صادر کنند و ۵۰ درصد هزینه پروانه ساخت را دولت متقبل شود، در ادامه شهرداری‌ها آمدند و پروانه صادر کردند، اما دولت ۵۰ درصد هزینه این پروانه ساخت‌ها را متقبل نشد و پای کار نیامد و همه کار بر دوش شهرداری‌ها گذاشته شد. این رفتار باعث شد تا شهرداری‌ها به دولت بی‌اعتماد شوند؛ بنابراین همه این اجزا باعث شد که ما هر جا آمدیم و سیاست گذاری کردیم به بن بست خوردیم. در حوزه مسکن سیاست‌ها به میزان لازم شفاف نیست و هرچه تلاش کردیم نتوانستیم مسکن را از رکود خارج کنیم.
بحران معیشتی ۵۰۰ هزار مهندس ساختمان
میزان: ما همچنان در رکود مسکن هستیم؟
رضایی‌کوچی: بله. در حال حاضر ۵۰۰ هزار مهندس ناظر ساختمان که از طریق صدور پروانه ساخت امرار معاش می‌کنند، فعلا دچار بحران شده‌اند و حتی شهرداری‌ها هم که درآمدشان در صدور پروانه ساخت بود با مشکلاتی مواجه هستند، کارگران ساختمانی هم به همین نحو.
۴میلیون خانه کم داریم
میزان: سایر کشور‌ها اینگونه مسائل را چگونه مدیریت می‌کنند؟ چرا ما نباید بتوانیم این مشکلات را مدیریت کنیم؟
رضایی‌کوچی: به واقع کشور‌های دنیا در حوزه مسکن خیلی از ما جلوتر هستند و متناسب با نیازشان مسکن دارند، اما ما در حال حاضر ۴ میلیون واحد مسکونی در کشور کم داریم. در حالت عادی اگر از سال گذشته کمبودی نداشته باشیم، باید بین ۷۰۰ الی ۸۰۰ هزار واحد مسکن بسازیم، اما در بهترین شرایط ما امروز نمی‌توانیم بیش از ۴۰۰ هزار واحد مسکن بسازیم. تا زمانی که نتوانیم به سمت تولید مسکن برویم، مسکن گران خواهد ماند.
عرضه و تقاضای تولید مسکن تناسبی با هم ندارند
میزان: شرایط مسکن در سال آینده را چطور ارزیابی می‌کنید؟
رضایی‌کوچی: درست است که امسال ۷۰ الی ۸۰ درصد افزایش قیمت در حوزه مسکن داشتیم، اما اگر همین سیاست تا پایان سال ادامه پیدا کند، سال آینده هم افزایش قیمت در بخش مسکن را خواهیم داشت. در حال حاضر عرضه و تقاضای تولید مسکن در کشور تناسبی با هم ندارند.
میزان: البته همین‌ها هم که ساخته می‌شوند کیفیت لازم را ندارند. موافقید؟
رضایی‌کوچی: درست است، به دلیل اینکه کیفیت مصالح و کیفیت کار کارگرانمان پایین است، این مسئله باعث شده تا ساختمان‌ها پس از چندین سال به بافت فرسوده تبدیل شوند.
میزان: با این شرایط ما به سمت تولید مسکن نمی‌رویم و اگر هم می‌رویم مسکنی می‌سازیم که پس از چندین سال به بافت فرسوده تبدیل می‌شود؟
رضایی‌کوچی: درست است. به دلیل اینکه واحد‌های بی کیفیت می‌سازیم عمر این واحد‌های مسکونی هم کوتاه می‌شود و دوباره مجددا باید به سراغ نوسازی همین مساکن برویم.
دولت می‌خواهد ظرف ۲ سال ۴۰۰ هزار واحد مسکونی بسازد
میزان: اشاره به سال آینده کردید، دولت در بودجه ۹۸ برای رفع مشکلات ساخت و ساز مسکن چه تدابیری اندیشیده است؟
رضایی‌کوچی: دولت در لایحه بودجه ۹۸ آمده و عنوان کرده که می‌خواهد ۵ هزار میلیارد به سرمایه بانک مسکن اضافه کند که از این طریق مقدمات ساخت ۴۰۰ هزار واحد مسکونی در سال جدید را مهیا کند. آقای اسلامی وزیر راه و شهرسازی در این رابطه به ما گفتند که قصد دارند طی دو سال ۴۰۰ هزار واحد مسکونی بسازند. دولت پیرو این فرایند قرار است ۵ هزار میلیارد تومان از بدهی بانک مسکن را به بانک مرکزی متقبل شود تا این منابع به نوعی جز سرمایه بانک مسکن محسوب شود و از این طریق بانک مسکن هم اقدام به ارائه تسهیلات به افراد نیازمند با بهره ۱۸ درصد کند.
میزان: بهره ۱۸ درصد بالا نیست؟
رضایی‌کوچی: تازه با همین شرایط، یعنی بهره ۱۸ درصد هم بانک مسکن این مسئله را نمی‌پذیرد و عنوان می‌کند با این ۵ هزار میلیارد سر جمع می‌تواند به ساخت ۱۰۰ هزار واحد مسکونی تسهیلات بدهد؛ بنابراین وزیر مربوطه، رئیس جمهور و سایر دستگاه‌ها می‌آیند و شعار این مسئله را می‌دهند و نهایتا بانک می‌گوید که منابع لازم را ندارد و عملا این مسئله رها می‌شود.
پیشنهاد برداشت از صندوق توسعه ملی
میزان: مجلس قرار است در این شرایط چه کار کند؟ یعنی پیشنهادی برای بهبود شرایط در حوزه مسکن در لایحه بودجه سال ۹۸ خواهد داشت؟
رضایی‌کوچی: ما پیشنهاد دادیم تا منابع احیای ۱۰۰ هزار واحد در بافت‌های فرسوده که طی دو سال گذشه هدف گذاری شده است از محل صندوق توسعه ملی اخذ شود و قسمت دیگر این منابع را بانک‌ها متقبل شود. بدین نحو که احیای بافت‌های فرسوده، با بهره ۹ درصد در اختیار مردم قرار می‌گیرد و مابه‌التفاوت آن، از صندوق توسعه ملی هزینه می‌شود. همچنین تاکید کرده‌ایم براساس این برداشت ۲۰۰ هزار واحد جدید هم در شهر‌های جدید- شهر‌هایی که مسکن مهر در آن ساخته شده- به کمک بخش خصوصی ساخته شود، منتها با وجود اینکه این عدد، عدد کمی است ما نگرانیم که این عدد هم محقق نشود، چراکه بانک‌ها مهم‌ترین نقش را در زمینه کمک به مردم برای خرید مسکن ایفا می‌کنند و خیلی تمایلی برای انجام این کار ندارند و سفت و محکم پای کار نمی‌ایستند.
بانک‌ها به منافع خودشان می‌اندیشند
میزان: چرا؟
رضایی‌کوچی: بانک‌ها نگاه بخشی به این مسئله دارند و درصدداند تا سرمایه شان را نگه دارند. بانک‌ها نگاه ملی برای حل مشکلات کشور ندارند و بیشتر به منافع خودشان فکر می‌کنند.
میزان: بالاخره باید برای برون رفت از این شرایط راهی پیدا کرد؟
رضایی‌کوچی: بنده معتقدم اگر می‌خواهیم مسکن رونق پیدا کند راهی نداریم به جز اینکه به سمت تسهیلات ارزان قیمت حرکت کنیم و به بافت‌های فرسوده و حاشیه شهر‌ها توجه داشته باشیم.
مسکن مهر تا پنج سال آینده هم به نتیجه نخواهد رسید
میزان: بگذارید مقداری به موضوع مساکن ساخته شده و نیمه کاره بپردازیم، سرنوشت مسکن مهر طبق این شرایط چه می‌شود؟
رضایی‌کوچی: به نظر بنده در شرایط فعلی مسکن مهر تا پنج سال آینده هم به نتیجه نخواهد رسید چرا که ما رقمی بالغ بر ۱۰ هزار میلیارد تومان برای تکمیل زیر ساخت‌های مسکن مهر نیاز داریم.
میزان: چرا بخش خصوصی را وارد این به هم ریختگی‌ها نمی‌کنیم. شاید مشکلات از طریق بخش خصوصی حل شود.
رضایی‌کوچی: بخش خصوصی هم اگر بخواهد وارد حوزه مسکن شود حتما باید بانک‌ها همراهی‌اش کنند چرا که در غیر این صورت هیچ انگیزه‌ای برای بخش خصوصی نمی‌ماند.
پیشنهاد بودجه‌ای برای افزایش وام مسکن
میزان: شنیده شده که سقف وام مسکن هم هیچ افزایشی نخواهد داشت؟
رضایی‌کوچی: بله بنده هم این موضوع را شنیده‌ام. اما اگر قرار باشد با سقف پارسال تسهیلات در اختیار مردم گذاشته شود -البته پارسال هم این وام جوابگو نبود- دیگر به چه نحوی می‌توان به ساخت و ساز و خرید مسکن امیدوار بود، طبیعی است که رقم فعلی تسهیلات مسکن دیگر جواب نمی‌دهد.
میزان: کمیسیون عمران پیشنهادی برای بالا بردن رقم وام مسکن خواهد داشت؟
رضایی‌کوچی: بله، پیشنهاد تغییر و بالا بردن رقم وام مسکن را در بودجه ۹۸ مطرح می‌کنیم.
میزان: این رقم چند درصد بیشتر خواهد شد؟
رضایی‌کوچی: ببینید حداقل باید ۶۰ الی ۷۰ درصد خرید خانه به قشر جویای مسکن، تسهیلات داده شود. این در حالی است که تسهیلات در نظر گرفته شده فعلی زیر ۵۰ درصد است و این بدین معناست که بالای ۵۰ درصد از منابع را مردم باید خود جور کنند.
میزان: کمیسیون عمران دیگر چه پیشنهاداتی برای بخش مسکن در بودجه سال ۹۸ خواهد داشت؟
رضایی‌کوچی: می‌کوشیم پیشنهاد رقم بدهی بانک مسکن به بانک مرکزی را به ۱۰ الی ۱۲ هزار میلیارد برسانیم که فعلا ۱۰ هزار میلیارد تومان این مسئله در کمیسیون مصوب شده است. ضمن اینکه رقم تسهیلات با نرخ ۱۸ درصد هم بالاست و باید بهره تسهیلات بانکی را هم کاهش دهیم و بازپرداخت آن را متناسب با درآمد مردم ببینیم. همچنین قیمت زمین هم گران است که باید برای آن هم چاره‌اندیشی کنیم و باید از زمین‌های دولتی کمک گرفته شود.
میزان: چرا از زمین‌های دولتی کمک گرفته نمی‌شود؟
رضایی‌کوچی: به دلیل اینکه دستگاه‌های دولتی از زمین‌های خود دل نمی‌کنند. البته رئیس جمهور هم اصرار می‌کند که هر جایی که زمین دولتی وجود دارد به کمک تولید مسکن بیاید، اما در عمل همه چیز صفر است.
میزان: قرار نیست برای این مسئله در بودجه چاره اندیشی شود؟
رضایی‌کوچی: چرا. ما در لایحه بودجه اجازه دادیم تا سازمان زمین‌شناسی، تا سقف ۱۵۰۰ میلیارد تومان از زمین‌هایی دولتی که مورد استفاده نیست را بفروشد و برای اتمام پروژه‌های حوزه مسکن هزینه کند. امیدواریم این مسئله در کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال ۹۸ هم مصوب شود.
میزان: آیا آسیب‌های به هم ریختگی در حوزه مسکن می‌تواند منجر به مهاجرت افراد در کلانشهر‌ها هم شود؟
رضایی‌کوچی: متاسفانه اگر مردم نتوانند خانه بخرند، به سمت اجاره کردن خانه پیش خواهند رفت و اجاره خانه هم سالیانه رو به افزایش است.
اجاره بها‌های فعلی کاملا غیرطبیعی است
میزان: به نکته مهمی اشاره کردید آیا میزان افزایش اجاره بهای خانه‌ها براساس الگوی درستی تعیین می‌شود؟
رضایی‌کوچی: خیر. اجاره بها‌های فعلی کاملا غیرطبیعی است. غیر طبیعی است که در یک سال اخیر شاهد افزایش ۸۰ درصدی اجاره‌بهای خانه‌ها باشیم البته تا زمانی که تولید مسکن نداشته باشیم اوضاع همین است. تا زمانی که جوانی بداند نه می‌تواند خانه بخرد و نه می‌تواند اجاره کند، دیگر به سراغ ازدواج نخواهد رفت.
فردی در همین تهران ۲۰۰ واحد مسکونی دارد
میزان: در این میان ما ظرفیتی به اسم خانه خالی هم داریم، این مسئله چقدر می‌تواند مثلا در جلوگیری از رکود مسکن نقش ایفا کند؟
رضایی‌کوچی: این قبیل خانه‌ها از سوی برخی افراد جهت سرمایه‌گذاری شخصی تهیه می‌شود و برای نیاز کشور پیش‌بینی نشده است. فردی هست که در همین تهران ۲۰۰ واحد مسکونی دارد؛ بنابراین نباید گول بخوریم، چون در کشور خانه خالی وجود دارد، دیگر کشور نیاز به ساخت و ساز مسکن ندارد.
۲ میلیون خانه خالی داریم
میزان: در حال حاضر چه تعداد خانه خالی داریم؟
رضایی‌کوچی: در حال حاضر ۲ میلیون خانه خالی داریم، ولی ۴ ملیون مسکن کم داریم.
دولت مجری خوبی در حوزه مسکن نیست
میزان: با این حال باید گفت قوانین مجلس و قوانین بالادستی همچون برنامه ششم توسعه درست نوشته شده‌اند، اما دولت به خوبی قوانین را اجرا نمی‌کند؟
رضایی‌کوچی: بله، دولت مجری خوبی در حوزه مسکن نیست.
۱۰ میلیون نفر مسکن ندارند
میزان: آیا اصل ۳۱ قانون اساسی که به داشتن مسکن مناسب برای هر ایرانی اشاره دارد، به خوبی اجرا شده است؟
رضایی‌کوچی: در حال حاضر ۴ میلیون واحد مسکونی کم داریم؛ ۴ میلیون واحد مسکونی یعنی جمعیتی بالغ بر ۱۰ میلیون نفر.
به اندازه کافی مسکن تولید کردیم اما درست توزیع نکردیم
میزان: پس ۱۰ میلیون نفر در کشور نیاز به مسکن دارند
رضایی‌کوچی: بله. در کنار این موضوع باید گفت ما بیشتر از تعداد خانوار‌ها، خانه داریم، یعنی تعداد واحد‌های مسکونی‌مان از تعداد خانوارهایمان بیشتر است و با این حال ۴ میلیون هم کم داریم. این بدین معنی است که ما به اندازه کافی مسکن در کشور تولید کرده‌ایم، اما در اجرا نتوانسته‌ایم درست آن را توزیع کنیم.
میزان: شما به بحث عدالت اجتماعی اشاره کردید...
رضایی‌کوچی: بله، انقلاب و نظام خدمات زیادی به کشور داشته است، ولی یک جا‌هایی ما برخی مسائل را نامناسب مدیریت کردیم. مجددا می‌گویم تعداد واحد‌های مسکونی ما بیشتر از خانوارهایمان است و این بدین معناست که یک عده ۲ الی ۴ خانه دارند، ولی یک عده اصلا خانه ندارند، یعنی در بحث توزیع بد عمل کردیم و بد مدیریت کردیم که به نظر بنده در چند سال اخیر این موضوع شکل گرفته است و این هم به این دلیل است که در حوزه مسکن به درستی سیاست گذاری نکردیم.
مشکلات در اجراست
میزان: خیلی‌ها این اشکالات و ضعف را به نظام نسبت می‌دهند، اما غافل از این هستند که بحث نظام و قوه مجریه دو بحث مجزاست و برخی امور در اجرا ضعف دارد. نظر شما چیست؟
رضایی‌کوچی: بنده هم با شما موافقم. مشکلات در اجراست و مدیریت آنها.
نظارت مجلس کافی نیست
میزان: مجلس در زمینه نظارت بر امور اجرایی در بخش مسکن، تاکنون چه کرده است؟
رضایی‌کوچی: نقش نظارتی بر امور اجرایی بر عهده مجلس است و بنده اعتقاد دارم که سرجمع نظارت‌ها کم است، یعنی نظارت مجلس کافی نیست و باید نظارت را بیشتر کنیم چرا که ما ساعت‌های زیادی را برای تهیه قوانین صرف می‌کنیم، اما در بحث نظارت ضعیف هستیم.
میزان: در حال حاضر دو سال از برنامه ششم توسعه می‌گذرد آیا آماری درباره اجرای برنامه‌های مربوط به حوزه مسکن دارید؟
رضایی‌کوچی: بسیاری از احکامی که ما در برنامه‌های توسعه‌ای نوشته و در قانون بودجه می‌آوریم اجرا نمی‌شود و ضعیف اجرا می‌شود و این بدین معناست که نظارت مجلس کم است و ما هم این انتقاد را به خود داریم.
میزان: راهکار چیست؟
رضایی‌کوچی: ما اهرم‌هایی برای اینکه دستگاه اجرایی را پای کار بیاوریم داریم البته کمیسیون عمران بیشترین استفاده را مثلا از اعمال ماده ۲۳۴ آیین نامه داخلی که مربوط به نظارت بر امور اجرایی است داشته است.
آخوندی می‌گفت کشور نیاز به مسکن ندارد
میزان: در بحث عملکرد وزیر مستعفی راه و شهرسازی که نقل شد گفته است خوشحالم یک واحد مسکن مهر را راه‌اندازی نکردم، خیلی‌ها معتقد بودند که عدم نظارت مجلس باعث شد تا این قبیل رفتار‌ها شکل بگیرد. نظر شما چیست؟
رضایی‌کوچی: بحث نظارت قطعا مهم است، اما اینکه مدیران اجرایی ما خودشان به موضوعات و ماموریت‌هایشان اعتقاد داشته باشند هم مهم است؛ بنابراین اگر مجلس بخواهد بر روی هر موضوعی به وزیر تذکر دهد، سنگ روی سنگ بند نمی‌شود لذا انتخاب مدیران هم باید به گونه‌ای باشد که آن مدیر هم خودش را موظف به اجرای قانون کند و نخواهد با چماق مجلس جلو برود. به عنوان مثال آقای آخوندی در موضوع مسکن می‌گفتند که ما این موضوع را اصلا قبول نداریم و اصلا کشور نیاز به مسکن ندارد که بنده و اعضای کمیسیون عمران این مسئله را قبول نداشتیم. اصلا فهم ما با فهم وزارت راه و شهرسازی در زمینه تولید مسکن در کشور متفاوت بود.
میزان: چند درصد مشکلات مسکن در ۵ سال گذشته به نوع فعالیت آقای آخوندی باز می‌گردد؟
رضایی‌کوچی: حتما یک قسمت عمده آن به نگاه وزارت راه و شهرسازی بازمی‌گردد البته وزارت راه و شهرسازی آقای آخوندی در بسیاری از حوزه‌ها خوب عمل کرد مثلا در حوزه احداث راه‌های کشور، اما در حوزه مسکن این وزارتخانه بسیار ضعیف و ناکارآمد بود.
تحقیق و تفحص از «قراردادهای خرید هواپیما» کلید خورد
میزان: شما طی مصاحبه‌ای با میزان عنوان کردید که سالانه ۱۶ هزار نفر براثر تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند یعنی تقریبا روزی ۴۵ نفر. به نظر شما در چنین وضعیتی نباید تمام حواسمان را به ساماندهی جاده‌های کشور معطوف می‌کردیم تا اینکه بخواهیم از سایر کشور‌ها هواپیما بخریم و الویت این موضوع را مدنظر قرار دهیم؟
رضایی‌کوچی: اینکه این موضوع اولویت دارد بحثش جداست. در این موضوع مسئولین وقت به ما گفتند که منابعی نداریم و از صندوق توسعه ملی برای خرید هواپیما هزینه کردیم، ما هم البته بیکار ننشستیم و این موضوع را، یعنی قراردادهای خرید هواپیماها را در قالب تحقیق و تفحصی پیگیری می‌کنیم.
میزان: اهمیت و محور‌های این تحقیق و تفحص چیست؟
رضایی‌کوچی: در حال حاضر بحث تحقیق و تفحص از قراردادهای خرید هواپیمای «ای. تی. آر»، «بوئینگ» و «ایرباس» در کمیسیون عمران مجلس مطرح است.
میزان: چه مواردی مورد تفحص قرار می‌گیرد؟
رضایی‌کوچی: موضاعاتی از قبیل قیمت هواپیما و خدمات پس از فروش در تامین قطعه، از جمله سوالات مطرح شده است. همچنین در این تحقیق و تفحص سوالاتی از قبیل اینکه آیا قیمت خرید هواپیماها، قیمت مناسبی داشته؟ آیا اصلا ما در این شرایط باید هواپیمای نو می‌خریدیم و یا دست دوم؟ اصلا نوع انتخاب هواپیما انتخاب مناسبی بوده و یا نه؟ و یا اینکه اصلا ما باید به جای هواپیمای (ای تی آر) هواپیمای دیگری می‌خریدیم؟ مطرح است.
میزان: این قرارداد‌ها در حال حاضر در اختیار مجلس است؟
رضایی‌کوچی: بله. قراردادهای خرید هواپیما در حال حاضر در اختیار کمیسیون عمران مجلس است.
میزان: این قرارداد‌ها چه زمانی در اختیار شما قرار گرفت؟
رضایی‌کوچی: اخیرا این قرارداد‌ها پیرو درخواست تحقیق و تفحص به کمیسیون عمران مجلس ارائه شده است.
میزان: البته پیش‌تر مسئولین عنوان می‌کردند که این قرارداد‌ها محرمانه است؟
رضایی‌کوچی: بله، اما در حال حاضر این قرارداد‌ها در اختیار کمیسیون است.
میزان: قیمت این هواپیماها مشخص است؟
رضایی‌کوچی: مشغول بررسی این موضوع هستیم که ببینیم اصلا قیمت‌ها، قیمت‌های واقعی بوده است.
میزان: اخیرا در نوشتاری عنوان کرده بودید که موضوع خرید هواپیما‌های روسی و اوکراینی را هم رصد می‌کنید؟ موضوع از چه قرار است؟
رضایی‌کوچی: زمانی ما هواپیمای توپولف خریداری کردیم و از این طریق منابعی را بر دوش شرکت‌های هواپیمایی گذاشتیم. اما بعد از یک سال هواپیماها زمین گیر شدند. در حال حاضر برخی از ایرلاین‌ها آمده اند و می‌گویند دولت باید خسارت ما را بدهد چراکه دولت گفته بود ما این هواپیماها را می‌توانیم بخریم و حالا می‌گوید باید این هواپیماها زمین گیر شود. بحث بر سر هواپیما‌های روسی و اوکراینی درباره این بود که نکند مجددا برخی از شرکت‌ها بروند و هواپیمای روسی و اوکراینی بخرند و مجددا دولت بگوید که این هواپیماها هم باید به دلیل عدم تناسب با جغرافیای ما متوقف شوند. در این رابطه به شرکت‌ها تاکید کرده ایم که پیش از خرید هواپیما، این موضوع باید کارشناسی شود و پس از آن خریداری انجام شود.
میزان: در زمینه خرید هواپیما به غیر از روسیه کشوری دیگری هم مدنظر هست؟
رضایی‌کوچی: مسئولان با روسیه شروع کرده اند و با کشور چین هم مذاکراتی شروع شده است.
خرید هواپیماها اولویت کشور نبود
میزان: هنوز به سوال اول بنده در این بخش به طور کلی پاسخ ندادید و نگفتید که آیا خرید این هواپیماها در الویت نیاز‌های کشور بود و یا خیر؟
رضایی‌کوچی: خیر. وقتی شما منابع محدودی دارید طبیعتا رسیدگی به وضعیت راه‌های کشور الویت بیشتری دارد تا خرید هواپیما. چراکه وضعیت جاده‌ها خیلی بدتر از این است و روزانه ۴۵ نفر در جاده‌های کشور جان خود را از دست می‌دهند. همچنین ما بیش از ۳ هزار نقطه حادثه خیز داریم و سالانه براثر تصادفات جاده‌ای افراد زیادی معلول می‌شوند که این مسئله هم هزینه‌های سنگینی در بر دارد. البته باید گفت که صنعت هواپیمایی ما هم فرسوده است و کشور نمی‌تواند بدون هواپیما بماند، باز در این شرایط هم بایدمنابع خود را الویت‌بندی کنیم.
میزان: در حال حاضر کمیسیون عمران و وزرات راه و شهرسازی برنامه‌ای برای رفع مشکلات جاده‌ای و همچنین مشکلات ۳ هزار نقطه حادثه خیز کشور دارند؟
رضایی‌کوچی: ببینید منابعی که ما در اختیار داریم منابع محدودی هستند.۶۲ هزار میلیارد تومان مجموع اعتبارات عمرانی کشور است و ۶۰۰ هزار میلیارد تومان پروژه نیمه تمام عمرانی وجود دارد؛ این پول‌ها تناسبی با هم ندارند. البته ما تلاش کردیم شرایط مناسبی را برای بخش خصوصی – برای واگذاری پروژه‌ها - در سال آینده پیرو تبصره ۱۹ لایحه بودجه ایجاد کنیم. در این تبصره دولت موکلف به واگذاری پروژه‌ها به بخش خصوصی شده است و باید سامانه‌ای تعریف کرده و اطلاعات پروژه‌ها را در آن ذکر کند.
ارسال گزارش سانحه قطار تبریز - مشهد و حادثه دنا به هیئت رئیسه
گروه سیاسی - وحید عظیم‌نیا و سعید ابراهیمی؛ معتقد است آخوندی نیاز کشور به مسکن را احساس نمی‌کرد. از ناکارآمدی وزیرمستعفی در بخش مسکن می‌گوید و بی‌مهری به مسکن مهر. صراحتا می‌گوید دولت‌های اخیر در توزیع ثروت در جامعه بد عمل کردند. از رفتار برخی از سیاسیون انتقاد می‌کند و یک پهلو می‌گوید نمی‌شود هم مدیر باشیم و هم اپوزیسیون! برخی بزدل‌اند. این نواری است از اظهارات محمدرضا رضایی‌کوچی رئیس کمیسیون عمران مجلس دهم.
پزشک است و نسخه پیچ، اما مهندس هم خطابش می‌کنند. می‌گوید پزشکی را به سفارش برادرش دنبال کرده است. وقتی از دوران تحصیلاتش سخن به میان می‌آید از خاطره سر تراشیده و خانه نشینی‌اش یاد می‌کند. در ادامه دل به شورای شهر جهرم می‌بندد، البته به یک عضو آن که سرانجام به ازدواج ختم می‌شود.
پزشک است و نسخه پیچ، اما مهندس هم خطابش می‌کنند. می‌گوید پزشکی را به سفارش برادرش دنبال کرده است. وقتی از دوران تحصیلاتش سخن به میان می‌آید از خاطره سر تراشیده و خانه نشینی‌اش یاد می‌کند. در ادامه دل به شورای شهر جهرم می‌بندد، البته به یک عضو آن که سرانجام به ازدواج ختم می‌شود.
ارتباطاتش با وزیر جوان کابینه خوب است و در پایان از رقبای سرسختش برای نمایندگی در مجلس و پیشنهادات برای ریاست کمیسیون عمران می‌گوید؛ کمیسیونی که مردم منتظرند کلیدی برای قفل خانه دارنشدنشان بسازد، البته کلیدی که درون قفل نشکند!
متن گفت‌وگوی حدود یک ساعته خبرنگاران تحریریه سیاسی با محمدرضا رضایی‌کوچی به قرار زیر است:
بانک‌ها؛ عامل به هم ریختگی مسکن
میزان: بگذارید ابتدا از حوزه مسکن سوالمان را آغاز کنیم، علت به هم ریختگی‌های حوزه مسکن در چند سال اخیر چیست؟
رضایی‌کوچی: چند عامل در شرایط نامطلوب حوزه مسکن ایفای نقش می‌کنند، یک عامل بانک‌ها هستند که نقش پررنگی دارند. چندین سال است که بانک‌ها در حوزه مسکن تسهیلات مناسب و ارزان قیمت در اختیار مردم نمی‌گذارند که این امر باعث شده است تا بسیاری از افرادی که امروز نیازمند مسکن هستند و جزو دهک‌های متوسط به پایین جامعه می‌باشند، از تسهیلات مسکن برخوردار نشوند.
میزان: اتفاقا موضوع تامین منابع مالی و ارائه تسهیلات ارزان قیمت برای کمک به ساخت و یا خرید مسکن در برنامه ششم توسعه هم ذکر شده است؟ به نظر شما جامعه هدف در این قوانین، می‌توانند صاحب خانه شوند؟
رضایی‌کوچی: بله. این هم موضوعی است که در برنامه ششم توسعه تاکید شده است، اما در پاسخ به سوال دوم شما باید بگویم افراد هدف در این قوانین افرادی هستند که به دنبال واحد‌های مسکونی زیر ۱۰۰ متر می‌گردند و از قشر متوسط به پایین جامعه هستند لذا برای اینکه این افراد صاحب خانه شوند یکی از ارکانی که می‌تواند در این مسئله نقش ایفا کند، بانک‌ها هستند.
میزان: چرا بانک‌ها آنقدر در مقوله بخش مسکن نقش ایفا می‌کنند؟ پس دولت و وزارتخانه راه و شهرسازی چه کار می‌کنند؟
رضایی‌کوچی: البته عملکرد بانک‌ها پیرو ماموریت محول شده هم ضعیف است. بانک‌ها تسهیلات با نرخ بالا می‌دهند و این نرخ به گونه‌ای نیست تا افرادی از قشر متوسط به پایین جامعه از آن استفاده کند و حتی افراد به دلیل تسهیلات بالا به سراغ این وام هم نمی‌روند.
میزان: با این شرایط کسی دیگر نمی‌تواند صاحب خانه شود. دولت و مجلس راهکار دیگری ندارند؟
رضایی‌کوچی: البته وزارت راه و شهرسازی صندوقی را در جهت تسهیل امور به عنوان صندوق یکم تعریف کرد، قرار بر این بود پولی در این صندوق گنجانده شود و بعد از مدتی از منابع این صندوق به مردم وام داده شود، اما بسیاری از مردم آورده اولیه را نداشتند و حتی برخی هم آورده داشتند و مابقی را نمی‌توانستند بیاورند، برخی هم در بازپرداخت این وام دچار مشکل می‌شدند.
شهرفروشی پروانه‌دار
میزان: سایر عوامل در به هم ریختگی حوزه مسکن چیست؟
رضایی‌کوچی: شهرداری‌ها هم در این بین فعالیتشان ایراداتی دارد. متاسفانه به دلیل اینکه ما منابع مالی و درآمدی مناسبی برای شهرداری‌ها تعریف نکرده‌ایم، شهرداری‌ها عمدتا در آمد خود را از محل صدور پروانه ساخت‌ها تامین می‌کنند. شهرداری‌ها مجبورند برای تامین هزینه‌هایشان فقط به دنبال پروانه ساخت بگردند که این مسئله البته منجر به شهرفروشی هم شده است.
میزان: البته در حال حاضر مجوز برای صدور پروانه ساخت‌ها هم رقم کمی ندارد. به نظر شما این مسئله هم می‌تواند در گرانی مسکن دخیل باشد؟
رضایی‌کوچی: بله. مجوز برای صدور پروانه ساخت هم رقم بالایی دارد. نه به نسبت درآمد شهرداری‌ها، به نسبت درآمد مردم.
میزان: چرا؟
رضایی‌کوچی:، چون درآمد دیگری برای شهرداری‌ها تعریف نکرده‌ایم.
چرخه معیوب ساخت و ساز
میزان: طبق این گفته‌ها باید چرخه ساخت و ساز مسکن خیلی در کشور معیوب باشد و از هر طرفی که می‌روی مشکلاتی وجود دارد؟
رضایی‌کوچی: بله، به عنوان مثال فردی که می‌خواهد اقدام به ساخت و ساز کند ابتدا با مشکل وام و در ادامه با پروانه ساخت گران قیمت مواجه می‌شود و نهایتا هم باید گفت که قیمت زمین در ایران بسیار بالاست.
میزان: چرا؟
رضایی‌کوچی: ما به نسبت خیلی از کشور‌های دنیا، قیمت زمین بالایی داریم و این باعث می‌شود تا قیمت تمام شده یک ساختمان، گران باشد. در حالی یک قسمت عمده از سبد خانوار ایرانی، به سمت خرید مسکن می‌رود که در هیچ جای دنیا قرار نیست به نسبت حقوقی که دریافت می‌کنی در صد بالایی از آن را به اجاره و یا خرید مسکن بدهی، این بدین معنی است که در ایران کلا قیمت مسکن نرخ بالایی نسبت به درآمد‌های مردم دارد.
دولت پای کار نمی‌آید!
میزان: پس قانون گذاری‌ها در این بخش چه می‌شود؟ ما مگر قانون کم داریم!
رضایی‌کوچی: در واقع باید گفت ما در این زمینه درست هدف‌گذاری نکرده‌ایم. مثلا سالیان سال است که می‌گوییم و می‌نویسیم که باید بافت‌های فرسوده را احیا و مقاوم کنیم. در حوزه مسکن زمانی ما گفتیم شهرداری‌ها بیایند و پروانه واحد‌های مسکونی را در بافت فرسوده صادر کنند و ۵۰ درصد هزینه پروانه ساخت را دولت متقبل شود، در ادامه شهرداری‌ها آمدند و پروانه صادر کردند، اما دولت ۵۰ درصد هزینه این پروانه ساخت‌ها را متقبل نشد و پای کار نیامد و همه کار بر دوش شهرداری‌ها گذاشته شد. این رفتار باعث شد تا شهرداری‌ها به دولت بی‌اعتماد شوند؛ بنابراین همه این اجزا باعث شد که ما هر جا آمدیم و سیاست گذاری کردیم به بن بست خوردیم. در حوزه مسکن سیاست‌ها به میزان لازم شفاف نیست و هرچه تلاش کردیم نتوانستیم مسکن را از رکود خارج کنیم.
بحران معیشتی ۵۰۰ هزار مهندس ساختمان
میزان: ما همچنان در رکود مسکن هستیم؟
رضایی‌کوچی: بله. در حال حاضر ۵۰۰ هزار مهندس ناظر ساختمان که از طریق صدور پروانه ساخت امرار معاش می‌کنند، فعلا دچار بحران شده‌اند و حتی شهرداری‌ها هم که درآمدشان در صدور پروانه ساخت بود با مشکلاتی مواجه هستند، کارگران ساختمانی هم به همین نحو.
۴میلیون خانه کم داریم
میزان: سایر کشور‌ها اینگونه مسائل را چگونه مدیریت می‌کنند؟ چرا ما نباید بتوانیم این مشکلات را مدیریت کنیم؟
رضایی‌کوچی: به واقع کشور‌های دنیا در حوزه مسکن خیلی از ما جلوتر هستند و متناسب با نیازشان مسکن دارند، اما ما در حال حاضر ۴ میلیون واحد مسکونی در کشور کم داریم. در حالت عادی اگر از سال گذشته کمبودی نداشته باشیم، باید بین ۷۰۰ الی ۸۰۰ هزار واحد مسکن بسازیم، اما در بهترین شرایط ما امروز نمی‌توانیم بیش از ۴۰۰ هزار واحد مسکن بسازیم. تا زمانی که نتوانیم به سمت تولید مسکن برویم، مسکن گران خواهد ماند.
عرضه و تقاضای تولید مسکن تناسبی با هم ندارند
میزان: شرایط مسکن در سال آینده را چطور ارزیابی می‌کنید؟
رضایی‌کوچی: درست است که امسال ۷۰ الی ۸۰ درصد افزایش قیمت در حوزه مسکن داشتیم، اما اگر همین سیاست تا پایان سال ادامه پیدا کند، سال آینده هم افزایش قیمت در بخش مسکن را خواهیم داشت. در حال حاضر عرضه و تقاضای تولید مسکن در کشور تناسبی با هم ندارند.
میزان: البته همین‌ها هم که ساخته می‌شوند کیفیت لازم را ندارند. موافقید؟
رضایی‌کوچی: درست است، به دلیل اینکه کیفیت مصالح و کیفیت کار کارگرانمان پایین است، این مسئله باعث شده تا ساختمان‌ها پس از چندین سال به بافت فرسوده تبدیل شوند.
میزان: با این شرایط ما به سمت تولید مسکن نمی‌رویم و اگر هم می‌رویم مسکنی می‌سازیم که پس از چندین سال به بافت فرسوده تبدیل می‌شود؟
رضایی‌کوچی: درست است. به دلیل اینکه واحد‌های بی کیفیت می‌سازیم عمر این واحد‌های مسکونی هم کوتاه می‌شود و دوباره مجددا باید به سراغ نوسازی همین مساکن برویم.
دولت می‌خواهد ظرف ۲ سال ۴۰۰ هزار واحد مسکونی بسازد
میزان: اشاره به سال آینده کردید، دولت در بودجه ۹۸ برای رفع مشکلات ساخت و ساز مسکن چه تدابیری اندیشیده است؟
رضایی‌کوچی: دولت در لایحه بودجه ۹۸ آمده و عنوان کرده که می‌خواهد ۵ هزار میلیارد به سرمایه بانک مسکن اضافه کند که از این طریق مقدمات ساخت ۴۰۰ هزار واحد مسکونی در سال جدید را مهیا کند. آقای اسلامی وزیر راه و شهرسازی در این رابطه به ما گفتند که قصد دارند طی دو سال ۴۰۰ هزار واحد مسکونی بسازند. دولت پیرو این فرایند قرار است ۵ هزار میلیارد تومان از بدهی بانک مسکن را به بانک مرکزی متقبل شود تا این منابع به نوعی جز سرمایه بانک مسکن محسوب شود و از این طریق بانک مسکن هم اقدام به ارائه تسهیلات به افراد نیازمند با بهره ۱۸ درصد کند.
میزان: بهره ۱۸ درصد بالا نیست؟
رضایی‌کوچی: تازه با همین شرایط، یعنی بهره ۱۸ درصد هم بانک مسکن این مسئله را نمی‌پذیرد و عنوان می‌کند با این ۵ هزار میلیارد سر جمع می‌تواند به ساخت ۱۰۰ هزار واحد مسکونی تسهیلات بدهد؛ بنابراین وزیر مربوطه، رئیس جمهور و سایر دستگاه‌ها می‌آیند و شعار این مسئله را می‌دهند و نهایتا بانک می‌گوید که منابع لازم را ندارد و عملا این مسئله رها می‌شود.
پیشنهاد برداشت از صندوق توسعه ملی
میزان: مجلس قرار است در این شرایط چه کار کند؟ یعنی پیشنهادی برای بهبود شرایط در حوزه مسکن در لایحه بودجه سال ۹۸ خواهد داشت؟
رضایی‌کوچی: ما پیشنهاد دادیم تا منابع احیای ۱۰۰ هزار واحد در بافت‌های فرسوده که طی دو سال گذشه هدف گذاری شده است از محل صندوق توسعه ملی اخذ شود و قسمت دیگر این منابع را بانک‌ها متقبل شود. بدین نحو که احیای بافت‌های فرسوده، با بهره ۹ درصد در اختیار مردم قرار می‌گیرد و مابه‌التفاوت آن، از صندوق توسعه ملی هزینه می‌شود. همچنین تاکید کرده‌ایم براساس این برداشت ۲۰۰ هزار واحد جدید هم در شهر‌های جدید- شهر‌هایی که مسکن مهر در آن ساخته شده- به کمک بخش خصوصی ساخته شود، منتها با وجود اینکه این عدد، عدد کمی است ما نگرانیم که این عدد هم محقق نشود، چراکه بانک‌ها مهم‌ترین نقش را در زمینه کمک به مردم برای خرید مسکن ایفا می‌کنند و خیلی تمایلی برای انجام این کار ندارند و سفت و محکم پای کار نمی‌ایستند.
بانک‌ها به منافع خودشان می‌اندیشند
میزان: چرا؟
رضایی‌کوچی: بانک‌ها نگاه بخشی به این مسئله دارند و درصدداند تا سرمایه شان را نگه دارند. بانک‌ها نگاه ملی برای حل مشکلات کشور ندارند و بیشتر به منافع خودشان فکر می‌کنند.
میزان: بالاخره باید برای برون رفت از این شرایط راهی پیدا کرد؟
رضایی‌کوچی: بنده معتقدم اگر می‌خواهیم مسکن رونق پیدا کند راهی نداریم به جز اینکه به سمت تسهیلات ارزان قیمت حرکت کنیم و به بافت‌های فرسوده و حاشیه شهر‌ها توجه داشته باشیم.
مسکن مهر تا پنج سال آینده هم به نتیجه نخواهد رسید
میزان: بگذارید مقداری به موضوع مساکن ساخته شده و نیمه کاره بپردازیم، سرنوشت مسکن مهر طبق این شرایط چه می‌شود؟
رضایی‌کوچی: به نظر بنده در شرایط فعلی مسکن مهر تا پنج سال آینده هم به نتیجه نخواهد رسید چرا که ما رقمی بالغ بر ۱۰ هزار میلیارد تومان برای تکمیل زیر ساخت‌های مسکن مهر نیاز داریم.
میزان: چرا بخش خصوصی را وارد این به هم ریختگی‌ها نمی‌کنیم. شاید مشکلات از طریق بخش خصوصی حل شود.
رضایی‌کوچی: بخش خصوصی هم اگر بخواهد وارد حوزه مسکن شود حتما باید بانک‌ها همراهی‌اش کنند چرا که در غیر این صورت هیچ انگیزه‌ای برای بخش خصوصی نمی‌ماند.
پیشنهاد بودجه‌ای برای افزایش وام مسکن
میزان: شنیده شده که سقف وام مسکن هم هیچ افزایشی نخواهد داشت؟
رضایی‌کوچی: بله بنده هم این موضوع را شنیده‌ام. اما اگر قرار باشد با سقف پارسال تسهیلات در اختیار مردم گذاشته شود -البته پارسال هم این وام جوابگو نبود- دیگر به چه نحوی می‌توان به ساخت و ساز و خرید مسکن امیدوار بود، طبیعی است که رقم فعلی تسهیلات مسکن دیگر جواب نمی‌دهد.
میزان: کمیسیون عمران پیشنهادی برای بالا بردن رقم وام مسکن خواهد داشت؟
رضایی‌کوچی: بله، پیشنهاد تغییر و بالا بردن رقم وام مسکن را در بودجه ۹۸ مطرح می‌کنیم.
میزان: این رقم چند درصد بیشتر خواهد شد؟
رضایی‌کوچی: ببینید حداقل باید ۶۰ الی ۷۰ درصد خرید خانه به قشر جویای مسکن، تسهیلات داده شود. این در حالی است که تسهیلات در نظر گرفته شده فعلی زیر ۵۰ درصد است و این بدین معناست که بالای ۵۰ درصد از منابع را مردم باید خود جور کنند.
میزان: کمیسیون عمران دیگر چه پیشنهاداتی برای بخش مسکن در بودجه سال ۹۸ خواهد داشت؟
رضایی‌کوچی: می‌کوشیم پیشنهاد رقم بدهی بانک مسکن به بانک مرکزی را به ۱۰ الی ۱۲ هزار میلیارد برسانیم که فعلا ۱۰ هزار میلیارد تومان این مسئله در کمیسیون مصوب شده است. ضمن اینکه رقم تسهیلات با نرخ ۱۸ درصد هم بالاست و باید بهره تسهیلات بانکی را هم کاهش دهیم و بازپرداخت آن را متناسب با درآمد مردم ببینیم. همچنین قیمت زمین هم گران است که باید برای آن هم چاره‌اندیشی کنیم و باید از زمین‌های دولتی کمک گرفته شود.
میزان: چرا از زمین‌های دولتی کمک گرفته نمی‌شود؟
رضایی‌کوچی: به دلیل اینکه دستگاه‌های دولتی از زمین‌های خود دل نمی‌کنند. البته رئیس جمهور هم اصرار می‌کند که هر جایی که زمین دولتی وجود دارد به کمک تولید مسکن بیاید، اما در عمل همه چیز صفر است.
میزان: قرار نیست برای این مسئله در بودجه چاره اندیشی شود؟
رضایی‌کوچی: چرا. ما در لایحه بودجه اجازه دادیم تا سازمان زمین‌شناسی، تا سقف ۱۵۰۰ میلیارد تومان از زمین‌هایی دولتی که مورد استفاده نیست را بفروشد و برای اتمام پروژه‌های حوزه مسکن هزینه کند. امیدواریم این مسئله در کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال ۹۸ هم مصوب شود.
میزان: آیا آسیب‌های به هم ریختگی در حوزه مسکن می‌تواند منجر به مهاجرت افراد در کلانشهر‌ها هم شود؟
رضایی‌کوچی: متاسفانه اگر مردم نتوانند خانه بخرند، به سمت اجاره کردن خانه پیش خواهند رفت و اجاره خانه هم سالیانه رو به افزایش است.
اجاره بها‌های فعلی کاملا غیرطبیعی است
میزان: به نکته مهمی اشاره کردید آیا میزان افزایش اجاره بهای خانه‌ها براساس الگوی درستی تعیین می‌شود؟
رضایی‌کوچی: خیر. اجاره بها‌های فعلی کاملا غیرطبیعی است. غیر طبیعی است که در یک سال اخیر شاهد افزایش ۸۰ درصدی اجاره‌بهای خانه‌ها باشیم البته تا زمانی که تولید مسکن نداشته باشیم اوضاع همین است. تا زمانی که جوانی بداند نه می‌تواند خانه بخرد و نه می‌تواند اجاره کند، دیگر به سراغ ازدواج نخواهد رفت.
فردی در همین تهران ۲۰۰ واحد مسکونی دارد
میزان: در این میان ما ظرفیتی به اسم خانه خالی هم داریم، این مسئله چقدر می‌تواند مثلا در جلوگیری از رکود مسکن نقش ایفا کند؟
رضایی‌کوچی: این قبیل خانه‌ها از سوی برخی افراد جهت سرمایه‌گذاری شخصی تهیه می‌شود و برای نیاز کشور پیش‌بینی نشده است. فردی هست که در همین تهران ۲۰۰ واحد مسکونی دارد؛ بنابراین نباید گول بخوریم، چون در کشور خانه خالی وجود دارد، دیگر کشور نیاز به ساخت و ساز مسکن ندارد.
۲ میلیون خانه خالی داریم
میزان: در حال حاضر چه تعداد خانه خالی داریم؟
رضایی‌کوچی: در حال حاضر ۲ میلیون خانه خالی داریم، ولی ۴ ملیون مسکن کم داریم.
دولت مجری خوبی در حوزه مسکن نیست
میزان: با این حال باید گفت قوانین مجلس و قوانین بالادستی همچون برنامه ششم توسعه درست نوشته شده‌اند، اما دولت به خوبی قوانین را اجرا نمی‌کند؟
رضایی‌کوچی: بله، دولت مجری خوبی در حوزه مسکن نیست.
۱۰ میلیون نفر مسکن ندارند
میزان: آیا اصل ۳۱ قانون اساسی که به داشتن مسکن مناسب برای هر ایرانی اشاره دارد، به خوبی اجرا شده است؟
رضایی‌کوچی: در حال حاضر ۴ میلیون واحد مسکونی کم داریم؛ ۴ میلیون واحد مسکونی یعنی جمعیتی بالغ بر ۱۰ میلیون نفر.
به اندازه کافی مسکن تولید کردیم اما درست توزیع نکردیم
میزان: پس ۱۰ میلیون نفر در کشور نیاز به مسکن دارند
رضایی‌کوچی: بله. در کنار این موضوع باید گفت ما بیشتر از تعداد خانوار‌ها، خانه داریم، یعنی تعداد واحد‌های مسکونی‌مان از تعداد خانوارهایمان بیشتر است و با این حال ۴ میلیون هم کم داریم. این بدین معنی است که ما به اندازه کافی مسکن در کشور تولید کرده‌ایم، اما در اجرا نتوانسته‌ایم درست آن را توزیع کنیم.
میزان: شما به بحث عدالت اجتماعی اشاره کردید...
رضایی‌کوچی: بله، انقلاب و نظام خدمات زیادی به کشور داشته است، ولی یک جا‌هایی ما برخی مسائل را نامناسب مدیریت کردیم. مجددا می‌گویم تعداد واحد‌های مسکونی ما بیشتر از خانوارهایمان است و این بدین معناست که یک عده ۲ الی ۴ خانه دارند، ولی یک عده اصلا خانه ندارند، یعنی در بحث توزیع بد عمل کردیم و بد مدیریت کردیم که به نظر بنده در چند سال اخیر این موضوع شکل گرفته است و این هم به این دلیل است که در حوزه مسکن به درستی سیاست گذاری نکردیم.
مشکلات در اجراست
میزان: خیلی‌ها این اشکالات و ضعف را به نظام نسبت می‌دهند، اما غافل از این هستند که بحث نظام و قوه مجریه دو بحث مجزاست و برخی امور در اجرا ضعف دارد. نظر شما چیست؟
رضایی‌کوچی: بنده هم با شما موافقم. مشکلات در اجراست و مدیریت آنها.
نظارت مجلس کافی نیست
میزان: مجلس در زمینه نظارت بر امور اجرایی در بخش مسکن، تاکنون چه کرده است؟
رضایی‌کوچی: نقش نظارتی بر امور اجرایی بر عهده مجلس است و بنده اعتقاد دارم که سرجمع نظارت‌ها کم است، یعنی نظارت مجلس کافی نیست و باید نظارت را بیشتر کنیم چرا که ما ساعت‌های زیادی را برای تهیه قوانین صرف می‌کنیم، اما در بحث نظارت ضعیف هستیم.
میزان: در حال حاضر دو سال از برنامه ششم توسعه می‌گذرد آیا آماری درباره اجرای برنامه‌های مربوط به حوزه مسکن دارید؟
رضایی‌کوچی: بسیاری از احکامی که ما در برنامه‌های توسعه‌ای نوشته و در قانون بودجه می‌آوریم اجرا نمی‌شود و ضعیف اجرا می‌شود و این بدین معناست که نظارت مجلس کم است و ما هم این انتقاد را به خود داریم.
میزان: راهکار چیست؟
رضایی‌کوچی: ما اهرم‌هایی برای اینکه دستگاه اجرایی را پای کار بیاوریم داریم البته کمیسیون عمران بیشترین استفاده را مثلا از اعمال ماده ۲۳۴ آیین نامه داخلی که مربوط به نظارت بر امور اجرایی است داشته است.
آخوندی می‌گفت کشور نیاز به مسکن ندارد
میزان: در بحث عملکرد وزیر مستعفی راه و شهرسازی که نقل شد گفته است خوشحالم یک واحد مسکن مهر را راه‌اندازی نکردم، خیلی‌ها معتقد بودند که عدم نظارت مجلس باعث شد تا این قبیل رفتار‌ها شکل بگیرد. نظر شما چیست؟
رضایی‌کوچی: بحث نظارت قطعا مهم است، اما اینکه مدیران اجرایی ما خودشان به موضوعات و ماموریت‌هایشان اعتقاد داشته باشند هم مهم است؛ بنابراین اگر مجلس بخواهد بر روی هر موضوعی به وزیر تذکر دهد، سنگ روی سنگ بند نمی‌شود لذا انتخاب مدیران هم باید به گونه‌ای باشد که آن مدیر هم خودش را موظف به اجرای قانون کند و نخواهد با چماق مجلس جلو برود. به عنوان مثال آقای آخوندی در موضوع مسکن می‌گفتند که ما این موضوع را اصلا قبول نداریم و اصلا کشور نیاز به مسکن ندارد که بنده و اعضای کمیسیون عمران این مسئله را قبول نداشتیم. اصلا فهم ما با فهم وزارت راه و شهرسازی در زمینه تولید مسکن در کشور متفاوت بود.
میزان: چند درصد مشکلات مسکن در ۵ سال گذشته به نوع فعالیت آقای آخوندی باز می‌گردد؟
رضایی‌کوچی: حتما یک قسمت عمده آن به نگاه وزارت راه و شهرسازی بازمی‌گردد البته وزارت راه و شهرسازی آقای آخوندی در بسیاری از حوزه‌ها خوب عمل کرد مثلا در حوزه احداث راه‌های کشور، اما در حوزه مسکن این وزارتخانه بسیار ضعیف و ناکارآمد بود.
تحقیق و تفحص از «قراردادهای خرید هواپیما» کلید خورد
میزان: شما طی مصاحبه‌ای با میزان عنوان کردید که سالانه ۱۶ هزار نفر براثر تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند یعنی تقریبا روزی ۴۵ نفر. به نظر شما در چنین وضعیتی نباید تمام حواسمان را به ساماندهی جاده‌های کشور معطوف می‌کردیم تا اینکه بخواهیم از سایر کشور‌ها هواپیما بخریم و الویت این موضوع را مدنظر قرار دهیم؟
رضایی‌کوچی: اینکه این موضوع اولویت دارد بحثش جداست. در این موضوع مسئولین وقت به ما گفتند که منابعی نداریم و از صندوق توسعه ملی برای خرید هواپیما هزینه کردیم، ما هم البته بیکار ننشستیم و این موضوع را، یعنی قراردادهای خرید هواپیماها را در قالب تحقیق و تفحصی پیگیری می‌کنیم.
میزان: اهمیت و محور‌های این تحقیق و تفحص چیست؟
رضایی‌کوچی: در حال حاضر بحث تحقیق و تفحص از قراردادهای خرید هواپیمای «ای. تی. آر»، «بوئینگ» و «ایرباس» در کمیسیون عمران مجلس مطرح است.
میزان: چه مواردی مورد تفحص قرار می‌گیرد؟
رضایی‌کوچی: موضاعاتی از قبیل قیمت هواپیما و خدمات پس از فروش در تامین قطعه، از جمله سوالات مطرح شده است. همچنین در این تحقیق و تفحص سوالاتی از قبیل اینکه آیا قیمت خرید هواپیماها، قیمت مناسبی داشته؟ آیا اصلا ما در این شرایط باید هواپیمای نو می‌خریدیم و یا دست دوم؟ اصلا نوع انتخاب هواپیما انتخاب مناسبی بوده و یا نه؟ و یا اینکه اصلا ما باید به جای هواپیمای (ای تی آر) هواپیمای دیگری می‌خریدیم؟ مطرح است.
میزان: این قرارداد‌ها در حال حاضر در اختیار مجلس است؟
رضایی‌کوچی: بله. قراردادهای خرید هواپیما در حال حاضر در اختیار کمیسیون عمران مجلس است.
میزان: این قرارداد‌ها چه زمانی در اختیار شما قرار گرفت؟
رضایی‌کوچی: اخیرا این قرارداد‌ها پیرو درخواست تحقیق و تفحص به کمیسیون عمران مجلس ارائه شده است.
میزان: البته پیش‌تر مسئولین عنوان می‌کردند که این قرارداد‌ها محرمانه است؟
رضایی‌کوچی: بله، اما در حال حاضر این قرارداد‌ها در اختیار کمیسیون است.
میزان: قیمت این هواپیماها مشخص است؟
رضایی‌کوچی: مشغول بررسی این موضوع هستیم که ببینیم اصلا قیمت‌ها، قیمت‌های واقعی بوده است.
مذاکرات با چین و روسیه برای خرید هواپیما
میزان: اخیرا در نوشتاری عنوان کرده بودید که موضوع خرید هواپیما‌های روسی و اوکراینی را هم رصد می‌کنید؟ موضوع از چه قرار است؟
رضایی‌کوچی: زمانی ما هواپیمای توپولف خریداری کردیم و از این طریق منابعی را بر دوش شرکت‌های هواپیمایی گذاشتیم. اما بعد از یک سال هواپیماها زمین گیر شدند. در حال حاضر برخی از ایرلاین‌ها آمده اند و می‌گویند دولت باید خسارت ما را بدهد چراکه دولت گفته بود ما این هواپیماها را می‌توانیم بخریم و حالا می‌گوید باید این هواپیماها زمین گیر شود. بحث بر سر هواپیما‌های روسی و اوکراینی درباره این بود که نکند مجددا برخی از شرکت‌ها بروند و هواپیمای روسی و اوکراینی بخرند و مجددا دولت بگوید که این هواپیماها هم باید به دلیل عدم تناسب با جغرافیای ما متوقف شوند. در این رابطه به شرکت‌ها تاکید کرده ایم که پیش از خرید هواپیما، این موضوع باید کارشناسی شود و پس از آن خریداری انجام شود.
میزان: در زمینه خرید هواپیما به غیر از روسیه کشوری دیگری هم مدنظر هست؟
رضایی‌کوچی: مسئولان با روسیه شروع کرده اند و با کشور چین هم مذاکراتی شروع شده است.
خرید هواپیماها اولویت کشور نبود
میزان: هنوز به سوال اول بنده در این بخش به طور کلی پاسخ ندادید و نگفتید که آیا خرید این هواپیماها در الویت نیاز‌های کشور بود و یا خیر؟
رضایی‌کوچی: خیر. وقتی شما منابع محدودی دارید طبیعتا رسیدگی به وضعیت راه‌های کشور الویت بیشتری دارد تا خرید هواپیما. چراکه وضعیت جاده‌ها خیلی بدتر از این است و روزانه ۴۵ نفر در جاده‌های کشور جان خود را از دست می‌دهند. همچنین ما بیش از ۳ هزار نقطه حادثه خیز داریم و سالانه براثر تصادفات جاده‌ای افراد زیادی معلول می‌شوند که این مسئله هم هزینه‌های سنگینی در بر دارد. البته باید گفت که صنعت هواپیمایی ما هم فرسوده است و کشور نمی‌تواند بدون هواپیما بماند، باز در این شرایط هم بایدمنابع خود را الویت‌بندی کنیم.
میزان: در حال حاضر کمیسیون عمران و وزرات راه و شهرسازی برنامه‌ای برای رفع مشکلات جاده‌ای و همچنین مشکلات ۳ هزار نقطه حادثه خیز کشور دارند؟
رضایی‌کوچی: ببینید منابعی که ما در اختیار داریم منابع محدودی هستند.۶۲ هزار میلیارد تومان مجموع اعتبارات عمرانی کشور است و ۶۰۰ هزار میلیارد تومان پروژه نیمه تمام عمرانی وجود دارد؛ این پول‌ها تناسبی با هم ندارند. البته ما تلاش کردیم شرایط مناسبی را برای بخش خصوصی – برای واگذاری پروژه‌ها - در سال آینده پیرو تبصره ۱۹ لایحه بودجه ایجاد کنیم. در این تبصره دولت موکلف به واگذاری پروژه‌ها به بخش خصوصی شده است و باید سامانه‌ای تعریف کرده و اطلاعات پروژه‌ها را در آن ذکر کند.
ارسال گزارش سانحه قطار تبریز - مشهد و حادثه دنا به هیئت رئیسه
میزان: برگردیم به فعالیت کمیسیون عمران، از گزارش برخورد دو قطار تبریز-مشهد چه خبر؟ آیا این گزارش به صحن علنی مجلس ارسال شد؟ دلایل تاخیر این گزارش چه بود؟
رضایی‌کوچی: این گزارش از کمیسیون به هئیت رئیسه مجلس ارسال شده است. ما وظیفه تهیه این گزارش را انجام دادیم و مابقی کار با هئیت رئیسه و قرائت آن در صحن است.
میزان: از گزارش برخورد هواپیما (آی تی آر) - مسیر تهران یاسوج - چه اخبار جدیدی وجود دارد؟
رضایی کوچی: هم گزارش برخورد قطار تبریز-مشهد و هم گزارش برخورد هواپیما به کوه دنا به هئیت رئیسه مجلس ارسال شده است.
بهره‌بردای از ۴۰ پروژه بزرگ آبرسانی در چهلمین سال پیروزی انقلاب
میزان: برنامه خاصی برای رفع مشکلات عمرانی دارید؟
رضایی‌کوچی: ببینید ما کشور قدرتمندی به لحاظ نیروی انسانی، منابع و سرمایه هستیم و به این مسئله اعتقاد داریم، این در حالی است که درگیر جنگ و تحریم هم هستیم. بنده معتقدم هم اکنون هم با حجم زیاد تحریم‌ها و فشار‌ها فعالیت درحوزه عمرانی کشورخوب است. به امید خدا در چهل سالگی انقلاب قرار است ۴۰ پروژه بزرگ آبرسانی در حوزه وزارت نیرو به بهره‌برداری برسد. با این حال فکر می‌کنم که در چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی با وجود همه فشار‌ها و تحریم‌ها بیشترین افتتاح پروژه‌ها و کلنگ زنی پروژه‌ها را، نسبت به سال قبل داشته باشیم.
روز به روز توجه به نقاط محروم از سوی نظام بیشتر می‌شود
رضایی‌کوچی: این گزارش از کمیسیون به هئیت رئیسه مجلس ارسال شده است. ما وظیفه تهیه این گزارش را انجام دادیم و مابقی کار با هئیت رئیسه و قرائت آن در صحن است.
میزان: از گزارش برخورد هواپیما (آی تی آر) - مسیر تهران یاسوج - چه اخبار جدیدی وجود دارد؟
رضایی کوچی: هم گزارش برخورد قطار تبریز-مشهد و هم گزارش برخورد هواپیما به کوه دنا به هئیت رئیسه مجلس ارسال شده است.
بهره‌بردای از ۴۰ پروژه بزرگ آبرسانی در چهلمین سال پیروزی انقلاب
میزان: برنامه خاصی برای رفع مشکلات عمرانی دارید؟
رضایی‌کوچی: ببینید ما کشور قدرتمندی به لحاظ نیروی انسانی، منابع و سرمایه هستیم و به این مسئله اعتقاد داریم، این در حالی است که درگیر جنگ و تحریم هم هستیم. بنده معتقدم هم اکنون هم با حجم زیاد تحریم‌ها و فشار‌ها فعالیت درحوزه عمرانی کشورخوب است. به امید خدا در چهل سالگی انقلاب قرار است ۴۰ پروژه بزرگ آبرسانی در حوزه وزارت نیرو به بهره‌برداری برسد. با این حال فکر می‌کنم که در چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی با وجود همه فشار‌ها و تحریم‌ها بیشترین افتتاح پروژه‌ها و کلنگ زنی پروژه‌ها را، نسبت به سال قبل داشته باشیم.
روز به روز توجه به نقاط محروم از سوی نظام بیشتر می‌شود
میزان: مایلم درباره خدمات جمهوری اسلامی ایران به ویژه در مناطق روستایی و کمتربرخوردار هم بفرمایید
رضایی‌کوچی: یکی از شعار‌های انقلاب اسلامی توجه به نقاط محروم کشور بود. ما وقتی به دورترین نقاط کشور می‌رویم و بازدیدی از آنجا می‌کنیم، می‌بینیم که بنیادمسکن مشغول آسفالت کوچه‌های آنجاست، این در حالی است که پیش از انقلاب یک کیلومتر آسفالت نبود که با آن روستا‌ها را آسفالت کرد. در حال حاضر معابر اکثر روستا‌ها بهسازی و گازرسانی شده و راه‌های روستایی بهبود یافته است. توجه این انقلاب و این نظام به مناطق محروم و دور افتاده قابل مقایسه با قبل از انقلاب نیست چراکه قبل از انقلاب پروژه‌ها محدود و جزیی بوده و به طور کل توجهات فقط به برخی نقاط خاص کشور بوده است. قبل از انقلاب به مناطق روستایی و دور اصلا توجه‌ای نبوده و امروز انقلاب اسلامی می‌تواند این ادعا را بکند که به مناطق محروم و دوردست از طریق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بنیاد برکت، بنیاد مستغصفان، ارتش، خدمات می‌دهد و جالب است بدانید که روز به روز توجه به نقاط محروم از سوی نظام بیشتر می‌شود. در حال حاضر بسیج سازندگی با یک سوم قیمت پروژه‌های خود را عملیاتی می‌کند آنهم به این دلیل که خیلی از این بچه بسیجی‌ها دارند خودشان کار‌ها را انجام می‌دهند.
میزان: با همان کیفیت؟
رضایی‌کوچی: با همان کیفیت و حتی بهتر از برخی از اقدامات. البته همه این فعالیت‌ها پای نظام نوشته می‌شود. به نظر بنده نظام علی رغم همه فشار‌ها وتحریم‌ها انصافا در حوزه امور عمرانی الخصوص در مناطق محروم خیلی خوب عمل کرده است.
رضایی‌کوچی: یکی از شعار‌های انقلاب اسلامی توجه به نقاط محروم کشور بود. ما وقتی به دورترین نقاط کشور می‌رویم و بازدیدی از آنجا می‌کنیم، می‌بینیم که بنیادمسکن مشغول آسفالت کوچه‌های آنجاست، این در حالی است که پیش از انقلاب یک کیلومتر آسفالت نبود که با آن روستا‌ها را آسفالت کرد. در حال حاضر معابر اکثر روستا‌ها بهسازی و گازرسانی شده و راه‌های روستایی بهبود یافته است. توجه این انقلاب و این نظام به مناطق محروم و دور افتاده قابل مقایسه با قبل از انقلاب نیست چراکه قبل از انقلاب پروژه‌ها محدود و جزیی بوده و به طور کل توجهات فقط به برخی نقاط خاص کشور بوده است. قبل از انقلاب به مناطق روستایی و دور اصلا توجه‌ای نبوده و امروز انقلاب اسلامی می‌تواند این ادعا را بکند که به مناطق محروم و دوردست از طریق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بنیاد برکت، بنیاد مستغصفان، ارتش، خدمات می‌دهد و جالب است بدانید که روز به روز توجه به نقاط محروم از سوی نظام بیشتر می‌شود. در حال حاضر بسیج سازندگی با یک سوم قیمت پروژه‌های خود را عملیاتی می‌کند آنهم به این دلیل که خیلی از این بچه بسیجی‌ها دارند خودشان کار‌ها را انجام می‌دهند.
میزان: با همان کیفیت؟
رضایی‌کوچی: با همان کیفیت و حتی بهتر از برخی از اقدامات. البته همه این فعالیت‌ها پای نظام نوشته می‌شود. به نظر بنده نظام علی رغم همه فشار‌ها وتحریم‌ها انصافا در حوزه امور عمرانی الخصوص در مناطق محروم خیلی خوب عمل کرده است.
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *