دستاوردهای نهضت سواد آموزی در چهلمین سالگرد انقلاب/ نرخ با سوادی ایران ۳.۸ درصد بالاتر از میانگین جهانی
به گزارش خبرنگار گروه جامعه ، حدود ۳۹ سال پیش در ۲۲ بهمن سال ۵۷ انقلاب اسلامی ایران بر رژیم طاغوت پیروز شد و در حالی سکاندار اداره کشور شد که در زمینه‌های مختلفی از جمله آموزش، بهداشت، مشارکت زنان، آموزش عالی، گردشگری، حج و زیارت، کمیته امداد و ... دچار مشکلات عدید‌های بود با این وجود انقلاب اسلامی علاوه بر این اینکه این مشکلات را از سر راه رشد و توسعه و رفاه مردم برداشت به دستاورد‌ها و پیشرفت‌های زیادی نیز دست یافت.
خبرنگار میزان در این گزارش به بیان دستاوردهای سازمان نهضت سواد آموزی در چهلمین سالگرد انقلاب می‌پردازد.
نهضت پس از دستور تاریخی بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی در هفتم دی ماه سال ۱۳۵۸، با هدف از بین بردن بی‌سوادی از چهره نظام مقدس اسلامی، مسئولیت ساماندهی و مدیریت ارائه خدمات سوادآموزی و فراهم نمودن فرصت دوم آموزش را برای جاماندگان از فرصت اول آموزش عهده‌دار شد. این سازمان با اتخاذ رویکرد‌ها و انجام طرح‌های متنوع سعی نموده از بازگشت به بی‌سوادی جلوگیری نماید.
علی باقر زاده در گفت و گو با خبرنگار گروه جامعه درباره دستاوردهای نهضت سواد آموزی بیان کرد: در گروه سنی ۱۵ سال و بالاتر سال ۱۳۵۷ که سال پیروزی انقلاب اسلامی است ایران ۳۶ درصد باسواد داشته و میانگین جهانی ۶۹ درصد بوده است در حالیکه طبق آخرین سرشماری که سال ۹۵ صورت گرفت و گزارش جهانی ۲۰۱۶، این نرخ در ایران به ۸۶ درصد رسیده است و در جهان ۸۲.۲ است. دنیا در طول ۳۸ سال ۱۳.۲ درصد رشد باسوادی داشته در ایران ۵۰ درصد رشد داشته است.
وی ادامه داد: نرخ باسوادی همین گروه سنی در زنان در سال ۱۳۵۷، نرخ باسوادی ۲۴درصد بوده و نرخ باسوادی زنان جهان ۶۱ درصد بوده است. در سال ۲۰۱۶ این عدد در ایران به ۸۲ درصد بهبود پیدا کرده و در جهان نیز این عدد ۸۲ درصد است.
وی گفت: نرخ جمعیت باسواد در سال اول پیروزی انقلاب اسلامی، ۵۱.۶ درصد بوده و در دنیا این عدد۷۷.۶ درصد بوده است در حالیکه طبق گزارشات نرخ باسوادی این گروه در سال ۹۵ به ۹۷.۴ درصد رسیده است و این نرخ در دنیا، ۹۱ درصد است.
باقرزاده در ادامه اظهار کرد: اولویت نهضت سوادآموزی گروه‌های سنی ۱۰ تا ۲۹ ساله هاست که نرخ باسوادی به ۹۷ درصد رسیده است و همچنین ۱۰ تا ۴۹ ساله‌ها که این نرخ به ۹۴.۷ درصد رسیده است.
رئیس سازمان نهضت سوادآموزی همچنین بیان کرد: این آمار مربوط به نرخ باسوادی اتباع ایرانی و خارجی است و اگر تنها ایرانیان در این آمار بود ما بین نیم تا ۶ دهم درصد افزایش در آمار خواهیم شد. همچنین در گروه سنی ۱۰ تا ۲۴ سال، ۸ استان کشورمان بالای ۹۹ درصد رشد باسوادی و ۲۴ استان بالای ۹۶ درصد رشد باسوادی داشتند. در گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال نیز ۱۱ استان کشورمان بالای ۹۷ درصد نرخ باسوادی دارند.
و در ادامه گزارشی از عملگرد سازمان نهضت سواد آموزی در چهلمین سالگرد انقلاب ارائه کرد که به شرح زیر است:
نهضت سواد آموزی از بدو تاسیس تاکنون برنامه های مختلفی را در کشور اجرایی کرده است که شامل: طرح نیروهای مسلح، طرح زندانیان، طرح سوادآموزی کارکنان و کارگران، طرح مساجد، طرح مدارس، طرح آموزش کودکان لازم التعلیم، طرح بسیج سواد آموزی، طرح خدمات مکاتبه ای، طرح گروه‌های پیگیر سواد، طرح خدمات رسانه‌ای، طرح آموزش اتباع خارجی، طرح آموزش دختران روستائی، طرح خواندن با خانواده، طرح ایجاد مراکز یادگیری محلی، طرح آموزش فرد به فرد، طرح سوادآموزی عشایر، طرح سوادآموزی و آموزش مهارت زنان سرپرست خانوار، طرح پیشگیری از معلولیتها، توانمند سازی مادران، طرح قرآن آموزی، طرح آموزش مردم محور، طرح کیفیت بخشی به فعالیت‌های سوادآموزی، طرح کتابخانه سیار، طرح آموزش‌های محلی و منطقه ای، طرح تولید نشریات محلی، طرح تولید نشریات دیواری، طرح کیفیت بخشی به فعالیت‌های سوادآموزی، طرح مشترک با شرکت پارس الکتریک، طرح مداخله تغذیه، طرح ارتقاء دانش کشاورزی، طرح ستاد مواد مخدر، طرح ایجاد قفسه ویژه نوسوادان در کتابخانه‌های عمومی، طرح آگاه سازی برای پیشگیری از معلولیت ها، نشریه نیم صفحه نوسوادان، برنامه رادیویی جویبار دانش، طرح آموزش دختران شاغل روستائی بازمانده از تحصیل، طرح متناسب سازی محتوای آموزشی با محیط‌های خاص (تولید محتوای آموزشی محلی)، طرح مشترک با صندق جمعیت و یونیسف، طرح کمیساریای عالی پناهندگان، طرح نروژی، طرح ریلیف، طرح سوادآموزی در خانه، طرح سوادآموزی بنی، طرح آموزش اولیای بی سواد دانش آموزان، طرح آموزش کودکان و نوجوانان ۱۹-۱۰ ساله بی سواد، آموزش مقدماتی رایانه (طرح ICDL)، طرح آموزش از طریق تبلت، طرح آموزش تلویزیونی (لوح و قلم)، طرح حلقه‌های کتابخوانی، طرح آموزش عملی نماز و... که اجرای همه‌ی این طرح‌ها منجر شده تا قریب به ۸ میلیون نفر از بی سوادان در حد سوم ابتدایی و ۱.۵ میلیون نفر را در حد پایان ابتدایی ارتقاء تحصیلی بیابند.
الف) طرح‌های در حال اجرای سوادآموزی
آموزش اولیای بی سواد دانش‌آموزان: این طرح با هدف به صفر رساندن بی‌سوادی در بین اولیای دانش‌آموزان از طریق تقویت نقش و مسئولیت مدیر مدرسه، استفاده از ظرفیت و امکانات مدرسه و بهره‌گیری مطلوب از نقش دانش‌آموزان در شناسایی و جذب و آموزش اولیا تدوین شده و به اجرا در آمده است. این طرح از آغاز به کار خود در سال ۹۴ توانسته است، بیش از ۳۰۲ هزار نفر والدین بی‌سواد را در سراسر کشور شناسایی و آموزش بدهد. همچنین این طرح به عنوان یک تجربه ملی موفق توسط یونسکو اعلام و در وبسایت موسسه آموزش مادام العمر UIL درج گردید.
با سواد شدن ۶۵۶۹۶ فرد بی‌سواد ایرانی و خارجی
۲. سوادآموزی گروه سنی ۱۹-۱۰ ساله: طرح سوادآموزی گروه سنی ۱۹-۱۰ ساله با هدف ارائه‌ی آموزش سواد پایه به افراد غیرمحصل این گروه سنی که در سرشماری سال ۱۳۹۰ یا پایگاه اطلاعات ثبتی سطح سواد، بی‌سواد شناخته شده یا فاقد سابقه آموزشی معادل و بالاتر از سوم ابتدایی هستند، طراحی و به اجرا درآمده است. این طرح از ابتدای شروع به کار خود از سال ۱۳۹۴ توانسته است تعداد ۶۵۶۹۶ فرد بی‌سواد ایرانی و خارجی را تحت پوشش ببرد.
۳. سوادآموزی عشایر: طرح سواد آموزی عشایر با هدف ارتقاء شاخص باسوادی و بالابردن سطح آگاهی جامعه عشایری کشور با هماهنگی معاونت امور خانواده ریاست جمهوری در حال اجرا است. این طرح از آغاز به کار خود، تاکنون با توانمندسازی هزاران نفر از آموزش‌دهندگان باسواد جامعه عشایری و روستایی توانسته است تعداد ۳۰۵ هزار نفر از زنان و دختران عشایری را تحت پوشش دوره سوادآموزی برده و باسواد نماید.
۴. مراکز یادگیری محلی: مراکزی هستند که علاوه بر آموزش پایه سواد، مهارت‌های زندگی، اجتماعی، حقوق شهروندی و شغلی و حرفه‌ای را به افراد سوادآموز ارائه می‌نماید. در سال‌های ۱۳۷۹ لغایت ۱۳۸۶ تعداد ۳۵۱۲ مرکز یادگیری محلی راه اندازی شد و از سال ۱۳۸۷ لغایت ۱۳۹۳ این مراکز مسکوت و تعطیل شد و مجدداً بر اساس مصوبه هئیت محترم دولت این مراکز از سال ۱۳۹۴ با شیوه جدید احیا و راه‌اندازی شد و تاکنون ۳۵۰ مرکز در سراسر کشور دایر شده است و در هر مرکز حداقل برای ۷۵ نفر از بی سوادان و کم سوادان ضمن ارائه آموزش خواندن، نوشتن و حساب کردن، مهارت‌های اساسی زندگی و کسب و کار زود بازده آموزش داده می‌شود.
۵. حلقه‌های کتاب و کتابخوانی: طرح حلقه‌های کتاب و کتابخوانی به منظور ترویج فرهنگ و عادت به مطالعه و یادگیری مادام‌العمر و مشارکتی، تثبیت و تحکیم سواد، غنی‌سازی محیط زندگی افراد کم‌سواد در جامعه از سال ۱۳۹۵ به اجرا در آمده است. این طرح با تشکیل ۵۸۰۴ حلقه کتابخوانی بیش از ۵۸۶۷۱ نفر کم‌سواد مخاطب را تحت پوشش برده است.
۶. خواندن با خانواده: این طرح در سال‌های ۱۳۷۶ لغایت ۱۳۸۹، سوادآموزی توانست ۳ عنوان کتاب از ۱۵ عنوان کتاب طرح خواندن با خانواده را در بین حدود ۵ میلیون و ۳۷۵ هزار نفر از سوادآموزان دور مقدماتی، ۶ عنوان کتاب در بین حدود ۳ میلیون و ۸۳۴ هزار نفر از سوادآموزان دور تکمیلی و ۶ عنوان کتاب در بین حدود ۱ میلیون ۵۰۴ هزار نفر از سوادآموزان دور پایانی، آموزش دهد؛ و گام دوم این طرح در سال ۱۳۹۴ با رویکرد جدید آغا شد و در این مدت توانسته تعداد ۱۵۰ هزار نفر را در سال تحت آموزش قرار دهد.
گام دوم طرح مذکور از طریق در اختیار گذاشتن کتاب‌های کاربردی سعی دارد نسبت به توسعه و تقویت فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در بین مخاطبان و اعضای خانواده، تقویت مهارت خواندن و نوشتن فراگیران دوره‌های سوادآموزی و استفاده بهینه از اوقات فراغت اعضای باسواد خانواده در امر مطالعه و کتابخوانی اقدام نماید. این طرح از سال شروع به کار خود در سال ۱۳۹۵ تا کنون در بین ۳۱۱.۱۷۷ نفر از سوادآموزان (دوره‌های سواد آموزی و انتقال) به اجرا در آمده است.
۷. سوادآموزی اتباع خارجی: طرح سوادآموزی اتباع خارجی به منظور ارتقای شاخص باسوادی و آموزش سواد به مهاجران مقیم ایران برای تقویت و ترویج فرهنگ اسلامی و توانمندسازی مهاجرین خارجی با اولویت اتباع کشور افغانستان در جهت بهبود زندگی فردی و اجتماعی شکل گرفته است. از سال ۱۳۶۳ لغایت ۱۳۸۹ تعداد ۶۸۱۱۵۳ نفر از اتباع و مهاجرین خارجی در کلاس‌های سوادآموزی ثبت نام و آموزش دیده‌اند.
نهضت سوادآموزی توانسته از سال ۹۰ تاکنون بیش از ۱۰۲۸۳۵ نفر از اتباع بی‌سواد را از خدمات سوادآموزی منتفع نماید. در مجموع از سال ۶۳ تاکنون ۷۸۳۹۸۸ نفر از اتباع تحت پوشش برنامه‌های سوادآموزی قرارگرفته‌اند.
شناسایی و جذب ۲۶۶۱۶ نفر از اتباع و مهاجرین خارجی
همچنین این سازمان علاوه بر فعالیت‌های سالانه‌ی معمول خود با همکاری نهاد‌های بین المللی همانند کمیساریای عالی پناهندگان ملل متحد، شورای مهاجرین کشور نروژ و ریلیف با هماهنگی اداره کل اتباع وزارت کشور با انعقاد تفاهم‌نامه‌های همکاری مشترک نسبت به شناسایی و جذب ۲۶۶۱۶ نفر از اتباع و مهاجرین خارجی اقدام نموده است.
۸. سوادآموزی زندان‌ها: این طرح با هدف آموزش سواد پایه و مهارت‌های اساسی زندگی به زندانیان بی‌سواد و کم سواد گروه سنی ۶۰-۱۰ ساله ارائه می‌شود که با مشارکت سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور در سراسر کشور در حال اجرا است و این طرح از ابتدا تا سال ۹۰، تعداد ۷۶۹۶۷۵ نفر و از سال ۹۰ تاکنون نیز ۱۷۷۸۴ نفر مدد جو را تحت پوشش برده و با سواد نموده است.
۹. سوادآموزی نیروهای مسلح: این طرح با هدف شناسایی و آموزش سربازان بی‌سواد در مراکز نظامی و پادگان‌ها با مشارکت نیروی‌های مسلح کشور به اجرا در می‌آید که با استفاده از ظرفیت نیروی انسانی نیروهای مسلح توانسته است این طرح از سال آغاز به کار خود تا سال ۹۰ توانسته است اقدام به شناسایی و آموزش سواد به ۵۴۱۵۷۴ نفر سرباز بی‌سواد و کم‌سواد نموده و از سال ۹۰ تا کنون، ۴۴۲۶ نفر را با سواد کند.
۱۰. مسابقه کتابخوانی و انشانویسی: این طرح با در نظر گرفتن شعار‌های سال اعلامی از سوی مقام معظم رهبری یا پرسش‌های مهر ریاست محترم جمهور و با هدف گسترش و ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در میان سوادآموزان و تقویت مهارت‌های خواندن و نوشتن و کاربست آن در زندگی اقدام به برگزاری مسابقات انشا نویسی در بین مخاطبان دوره‌های سوادآموزی می‌نماید بر اساس نتایج بدست آمده جمعاً ۱ میلیون و ۴۹۸ هزارو ۳۹۴ نفر در این مسابقات شرکت نموده‌اند که ۳۶% آن مربوط به مسابقه انشاء نویسی و ۶۴% آن در خصوص مسابقه کتابخوانی می‌باشد.
در سال جاری نیز مسابقه انشانویسی در سطح کلیه کلاس‌های دوره انتقال در طول هفته سوادآموزی و همچنین مسابقه کتابخوانی در دهه مبارک فجر انقلاب اسلامی با موضوع داستان یک زندگی (آموزش، همت، تولید) در بین ۱۷۶ هزار نفر از سوادآموزان دوره انتقال کلاس‌های سراسر کشور برگزار می‌گردد.
۱۱. طرح آموزش مقدمات رایانه به سوادآموزان دوره انتقال (ICDL): طرح تلفیق سواد پایه با مهارت‌های رایانه ICDL با هدف تعمیم و گسترش مهارت استفاده از رایانه در برنامه‌های سوادآموزی، ایجاد و افزایش دانش رایانه‌ای سوادآموزان تحت پوشش و ایجاد و بهبود انگیزه و نگرش کار با رایانه در سوادآموزان تحت پوشش در راستای تبلور اهداف دولت الکترونیک با مشارکت صمیمانه بنیاد ICDL طراحی و بین سوادآموزان دوره انتقال به اجرا در می‌آید. این طرح ابتدا سال ۹۴ صورت پایلوت در ۶ استان کشور و در سال ۹۵ در ۱۱ استان به اجرا درآمد و بعد از طی مراحل آزمایشی خود در سال ۹۶ به سراسر کشور تعمیم داده شد و بر اساس گزارش استخراج شده از سامانه سوادآموزی این طرح از ابتدای آغاز به کار خود ۱۴۷۷۹ نفر را تحت پوشش برده است.
این طرح در سال ۱۳۹۷ در بین ۱۶۰ طرح ارسال شده از سراسر جهان توانست حایز رتبه برتر مسابقه بین المللی سواد آموزی یونسکو سال ۲۰۱۸ گردد.
۱۲. طرح کلید بهشت (آموزش عملی نماز): طرح کلید بهشت "آموزش عملی نماز " با مشارکت ستاد اقامه نماز و با هدف ترویج معارف نماز و فرهنگ ِدرست خوانی نماز دربین آموزش دهندگان و سوادآموزان دوره‌های سواد آموزی به اجرا در آمد. این طرح از سال ۱۳۹۶ تاکنون در بین ۲۴۵۰۰ نفرآموزش دهنده و تعداد ۲۳۵۰۰۰ نفر سوادآموزان دوره‌های سوادآموزی در دو مرحله به اجرا در آمده است.
۱۳. طرح سواد آموزی تبلتی خانواده سلامت: طرح سواد آموزی تبلتی خانواده سلامت در سال ۱۳۹۶ به منظور آشنایی سواد آموزان با فضای مجازی و استفاده از فناوری‌های نوین در آموزش سواد با همکاری دفتر منطقه‌ای یونسکو در بین سوادآموزان دوره انتقال در چرخه آموزش قرار گرفت. طرح مذکور در هفت استان کشور، فاز اولیه خود را با تحت پوشش بردن ۱۰۰ نفر از سوادآموزان با اولویت مناطق محروم و حاشی‌های به اجرا در آورد. بررسی‌های کارشناسی حاکی از اثربخشی آموزش بوسیله تبلت در ارتقا آگاهی سوادآموزان دوره انتقال و تسلط آنان برموضوع آموزش دارد.
توانمندسازی نیروی انسانی
سازمان توانسته از ابتداء تا سال ۱۳۸۹ سالانه حدود ۴۸ هزار نفر آموزشیار و تعداد ۱۲۸۴ نفر از کارکنان را آموزش دهد و این روند از سال ۱۳۹۰ توسعه پیدا کرد و توانست نزدیک به ۷۰ هزار نفر از آموزش دهندگان و حدود ۹۰۰ نفر از همکاران سوادآموزی را در دوره‌های مختلف ضمن خدمت آموزش دهد.
طرح کتابت قرآن کریم در دیماه سال ۱۳۹۴ همزمان، طرح کتابت قرآن کریم توسط بالغ بر ۳۰۰۰ نفر از سوادآموزان دوره دوم سواد آموزی که با روخوانی قرآن کریم آشنا بوده و آمادگی و علاقه مندی خود را برای شرکت در این برنامه اعلام نموده بودند برگزار گردید، نُسخ کتابت شده در استان‌ها جمع آوری و پس از کنترل و تایید، به سازمان نهضت سوادآموزی ارسال گردید.
دستاورد‌ها و موفقیت‌ها
• کسب شش جایزه بین المللی یونسکو و آیسیسکو برای طرح‌های بسیج سواد آموزی، برنامه گروه‌های پیگیر سواد، برنامه خدمات مکاتبه ای، طرح آموزش مهارت‌های زندگی برای دختران شاغل روستایی، طرح خواندن با خانواده و آموزش مقدمات رایانه به سوادآموزان (طرح ICDL)
• توسعه مشارکت‌های بین بخشی در سوادآموزی: در طی سال‌های ۹۷-۹۰، قریب به ۳۳ تفاهم نامه همکاری با دستگاه‌های دولتی و سازمان‌های مردم نهاد منعقد شد و این تفاهم نامه‌ها به استان‌ها ابلاغ و بخش‌های استانی نیز با تشکیل جلسات و کارگروه‌های مشترک، پیگیر اجرای مفاد تفاهم نامه بوده‌اند.
کسب رتبه ۱۲ و ارتقای ۷۶ پله‌ای در جشنواره تحقق دولت الکترونیک: در راستای تاکید ریاست محترم جمهور در جشنواره شهید رجایی مبنی بر تسریع تحقق دولت الکترونیک از کلیه دستگاه‌های اجرایی کشور به منظور کاهش میزان مراجعات حضوری مردم به دستگاه‌های اجرایی و سهولت دریافت خدمات از دستگاه‌هاسالانه ارزیابی به عمل می‌آید. خوشبختانه سازمان نهضت سوادآموزی در جشنواره شهید رجایی با ارتقا ۷۶ پله‌ای نسبت به نتایج ارزیابی مرحله سوم این جشنواره، رتبه ۱۲ را در زمینه تحقق دولت الکترونیک کسب نموده است.
کسب جایزه بین المللی کنفوسیوس سال ۲۰۱۸: این سازمان در سال ۲۰۱۸ به دلیل برنامه ریزی، اجرا و پایش طرح آموزش پایه رایانه در دوره انتقال ICDL که با همکاری بیناد ICDL در میان بیش از ۷۶۰۰ نفر از سواد آموزان دوره انتقال سراسر کشور موفق به کسب جایزه بین المللی سواد اموزی کنفوسیوس یونسکو گردید.
کسب رتبه برتر در جشنواره شهید رجایی: این سازمان در راستای اجرایی نمودن مواد ۸۱ و ۸۲ قانون خدمات کشوری در زمینه بررسی عملکرد و ارزیابی میزان بهره وری دستگاه‌های اجرایی کشور به منظور رتبه بندی و ابلاغ نتایج به رئیس جمهور، از طریق اصلاح نظام ساختاری خود و تکمیل فرم های مربوطه در شاخص‌های اختصاصی و عمومی نظیر نقش و ساختار دولت، دولت الکترونیک و هوشمندسازی اداری، مدیریت سرمایه انسانی، فناوری‌های مدیریتی، صیانت از حقوق مردم و سلامت اداری و استقرار نظام جامع مدیریت عملکرد، توانست با کسب نمره ۱۷۸۹.۰۷ ازسقف ۲۰۰۰ هزار امتیاز در بین سازمان‌های زیر مجموعه وزارت آموزش و پرورش به رتبه اول را در سال ۱۳۹۶ کسب کرده است و نسبت به عملکرد سال قبل از وضعیت بهتری برخوردار می‌باشد.
جایگاه ایران در سواد آموزی در مقایسه با جهان
با توجه به اطلاعات و آمار درج شده در موسسه آمار یونسکو، نرخ با سوادی جمعیت گروه سنی ۱۵ ساله و بالاتر در سال ۲۰۱۶ در جهان ۸۲.۲ اعلام شده که ایران با داشتن ۸۶ درصد با سوادی در این گروه سنی، ۳.۸ درصد بالاتر از میانگین جهانی قرار دارد. همچنین در گروه سنی ۲۴-۱۵ ساله ایران با داشتن نرخ با سوادی ۹۷.۴ درصد باسوادی، ۶ درصد از میانگین جهانی در این گروه سنی بالاتر قرار گرفته است.
مضاف براین با توجه به اطلاعات اعلام شده از سوی وبسایت اطلس جهانی، کشور جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۵ با داشتن نرخ با سوادی ۱۵ ساله و بالاتر با ۸۶ درصد در رتبه ۹۸ جهان قرار دارد.
روند توسعه‌ی نرخ با سوادی درکشور، از رشد بسیار خوبی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران برخوردار بوده است به نحوی که از سال ۱۳۵۵ تا سال ۱۳۹۵ در گروه سنی ۱۵ ساله و بالاتر با رشد ۴۹.۹ درصدی رشد سواد و در گروه سنی ۲۴-۱۵ سال شاهد ۴۱.۳ رشد در نرخ‌های با سوادی هستیم.
افزایش درصد باسوادی در گروه سنی ۶ ساله و بالاتر
جمعیت ۶ سال و بالاتر کشور بالغ بر ۷۱۵۰۶۳۹۲ شمارش شده است که ۶۲۶۶۶۷۶۰ نفر آن‌ها خود را با سواد و ۸.۷۹۵.۵۵۳ نفر فاقد سواد اعلام کرده اند. بر این اساس درصد باسوادی از ۴۷.۵ درصد سال ۱۳۵۵ به ۸۷.۶ درصد در سال ۱۳۹۵ رسیده است. به عبارت دیگر میزان باسوادی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بالغ بر ۴۰ درصد افزایش یافته است.
افزایش درصد باسوادی در گروه سنی ۲۹-۱۰ ساله
کل جمعیت این گروه سنی بالغ بر ۲۵۷۴۱۳۹۳ نفر بوده اند که از این رقم تعداد ۲۵۰۵۷۶۹ نفر باسواد و ۶۶۸۸۹۰ نفر بی سواد اعلام شده اند. درصد باسوادی در این گروه از ۵۹.۸% در سال ۱۳۵۵ به ۹۷.۳ درصد در سال ۱۳۹۵ رسیده است که حاکی از رشد ۳۷ درصدی است.
افزایش درصد باسوادی در گروه سنی ۴۹-۱۰ ساله
کل جمعیت ۴۹-۱۰ ساله ۵۱۷۳۱۳۳۴ نفر بوده اند که از این رقم تعداد ۴۹۰۰۶۷۹۶ نفر باسواد، ۲۶۹۲۳۸۹ نفر بی سواد و ۳۲۱۴۹ نفر اظهار نشده بوده اند. درصد باسوادی در این جمعیت حدود ۴۸.۸% در سال ۱۳۵۵ بوده است در حالیکه طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ این رقم به ۹۴.۷ درصد می‌باشد و قریب به ۴۶ درصد رشد نشان می‌دهد.
کاهش فاصله درصد باسوادی بین زنان و مردان
در راستای هدف ایجاد عدالت جنسیتی در سوادآموزی، همچنین ضمانت دسترسی کامل و عادلانه دختران به آموزش پایه با کیفیت مناسب، در سال‌های مورد مطالعه با اختصاص حدود ۸۰ درصد از فعالیت‌های سوادآموزی به دختران و زنان بخصوص در مناطق روستایی موجب شده شاخص سواد در قشر زنان با شتاب بیشتری افزایش پیدا کند بطوریکه نتایج سرشماری انجام شده در بین سال‌های ۱۳۵۵ لغایت سال ۱۳۹۵ نشان می‌هد تفاوت نرخ باسوادی در بین زنان و مردان از ۲۳.۴ درصد در سال ۱۳۵۵ به حدود ۶.۸ درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است.
کاهش فاصله درصد باسوادی بین مناطق شهری و روستایی
به منظور تحقق عدالت آموزشی و کاهش اختلاف سواد بین مناطق شهری و روستایی کشور، با اختصاص حدود ۵۵% از فعالیت‌های سوادآموزی به مناطق روستایی در ۳۹ سال گذشته، موجب گردیده شاخص سواد در مناطق محروم کشور بهبود پیدا کند بطوریکه طبق سرشماری‌های انجام شده، بین سال‌های ۱۳۵۵ لغایت ۱۳۹۵ میزان باسوادی مناطق شهری از ۶۵.۴ درصد در سال ۱۳۵۵ به ۹۰.۸ درصد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است. در همین زمان نرخ باسوادی مناطق روستایی از ۳۰.۵% به ۷۸.۵% درصد افزایش نشان می‌دهد. به عبارت دیگر میزان افزایش باسوادی در مناطق روستایی با شتاب بیشتری صورت گرفته است و تفاوت درصد باسوادی در بین مناطق شهری و روستایی از ۳۴.۹% سال ۱۳۵۵ به حدود ۱۲.۳ درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است.