فلج اطفال؛ دشمن خاموش کودکان/ یک قطره واکسن، یک عمر سلامت

پس از موفقیت در ریشه کنی بیماری آبله توسط واکسن در سال ۱۹۷۷ میلادی، کشور‌های جهان مکلف شدند بیماری فلج اطفال را در کره زمین ریشه کن کنند. از سال ۱۳۷۰ راهبرد‌های مصوب برنامه ریشه کنی فلج اطفال در کشور ایران اجرا شده و از سال ۱۳۷۹ فعالیت در زمینه راهبرد چهارم یعنی مهار آزمایشگاهی ویروسی وحشی پولیو نیز به مرحله اجرا درآمده است.

کشور‌ها از نظر بیماری فلج اطفال به ۳ گروه تقسیم می‌شوند؛ اول، کشور‌هایی که بیماری هنوز در آنها بومی است که در سال ۲۰۲۲ فقط ۲ کشور افغانستان و پاکستان در این گروه قرار دارند. دوم، کشور‌هایی که توانسته‌اند گردش ویروس وحشی فلج اطفال را قطع کنند و در فهرست کشور‌های بدون پولیو قرار گیرند و سوم، کشور‌هایی که علیرغم موفقیت اولیه، مجددا بیماری به کشورشان برگشته است.

راهبرد‌های جهانی برای ریشه کنی فلج اطفال

۱-پوشش بالای واکسیناسیون فلج اطفال: در این راهبرد حداقل ۹۵ درصد کودکان هر شهرستان باید نوبت سوم واکسن فلج اطفال را دریافت کرده باشند.

۲-واکسیناسیون تکمیلی: در شرایط خاص به همه کودکان زیر ۵ سال بدون توجه به سابقه واکسیناسیون قبلی، مجددا دو نوبت قطره خوراکی فلج اطفال با فاصله ۴ هفته تجویز می‌شود.

۳-نظام مراقبت فلج شل حاد: در کودکان بیماری‌های مختلفی می‌توانند باعث فلج و شل شدن ناگهانی اندام‌ها شوند که تمامی این موارد باید گزارش و پیگیری شود، زیرا ممکن است یکی از آنها فلج اطفال باشد. به همین خاطر سیستم بهداشتی کشور با برنامه مراقبت فلج شل حاد به دنبال شناسایی بیماران فلج اطفال است.

فلج اطفال چیست؟

فلج اطفال یا پولیو یک بیماری عفونی مُسری است که در اثر تهاجم ویروس فلج اطفال به سیستم عصبی فرد رخ می‌دهد. فلج اطفال سبب فلج و حتی مرگ می‌شود. سه نوع ویروس فلج اطفال وجود دارد که شامل نوع ۱، ۲ و ۳ است، اما نوع ۲ بیش از ۲۰ سال است که حذف شده است.

افراد در معرض خطر و علائم فلج اطفال

فلج اطفال معمولا کودکان زیر ۵ سال بدون سابقه واکسیناسیون کامل را مبتلا می‌کند.

علائم بیماری در اکثر کودکان خفیف است، اما طبق آمار از هر ۲۰۰ کودک مبتلا، یک نفر فلج خواهد شد. علائم بیماری فلج اطفال شامل تب، ضعف و خستگی، سردرد، استفراغ، سفتی گردن، درد و ضعف در اندام‌ها و متعاقبا فلج معمولا در قسمت پا است. در صورت بروز فلج شل یا ضعف ناگهانی در پا یا دست، باید گزارش فوری انجام شود.

انتقال، درمان و پیشگیری از فلج اطفال

ویروس فلج اطفال معمولا از طریق آب و غذای آلوده به مدفوع فرد حامل ویروس وارد بدن می‌شود. ویروس در روده تکثیر شده و از طریق مدفوع دفع می‌شود. این بیماری، درمان قطعی ندارد و تنها راه پیشگیری از آن، واکسیناسیون کامل است.

فلج اطفال از طریق ایمن کردن کودک با واکسن، قابل پیشگیری است. از سال ۱۹۸۸ و شروع برنامه جهانی ریشه کنی فلج اطفال، میزان بروز جهانی بیماری بیش از ۹۹ درصد کاهش یافته و تعداد کشور‌های با انتقال بومی از ۱۲۵ به ۲ کشور افغانستان و پاکستان کاهش پیدا کرده است.

کشور‌ها با استفاده از واکسن خوراکی فلج اطفال موفق به حذف فلج اطفال شده‌اند. هر چند تا زمان ریشه کنی جهانی بیماری، تمام کشور‌ها در خطر بازگشت ویروس و آلودگی مجدد هستند.

انتهای پیام/