یک کارگردان مستند: مشکل سینمای مستند ایران فقدان بودجه است/ جریان مستندسازی رو به افول است

محمدصادق اسماعیلی کارگردان فیلم های مستند سینمای ایران درباره وضعیت این روزهای سینمای مستند گفت: در وهله اول باید ببینیم تولیدات مستند در سال‌های گذشته چقدر منتج به اکران و دیده شدن شده و توانسته تاثیرگذاری و باورپذیری به ارمغان بیاورد. تا پیش از کرونا وضعیت تولیدات و تکثر آثار سینمای مستند خیلی خوب بود و حداقل کیفیت و استاندارد لازم را داشتند. تا حوالی سال ۱۳۹۹ رقابت فیلم‌ها در جشنواره «سینماحقیقت» بسیار سنگین بود اما زمانی که وارد کرونا شدیم، تولیدات کم شد و بعد از کرونا هرچقدر صبر کردیم تا کیفیت قبل از کرونا برگردد حتی نزدیک آن هم نشده‌ایم. 

وی ادامه داد: شاهد صحبتی که بیان کردم امسال جشنواره «سینماحقیقت» است که بخش مسابقه ازنظر ساختاری ضعیف بود و توقعات را برآورده نمی‌کرد. انگار فیلمسازان با بودجه و زمان کم فیلمی تولید کرده اند. رویکردی که متولیان سینمای مستند دارند به گونه‌ای است که انگار بیشتر به دنبال تکثر هستند و کیفیت مساله نیست و این دقیقا پاشنه آشیل ما است. خود مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی به عنوان یکی از متولیان سینمای مستند سال گذشته چند تولید حرفه‌ای داشته که در مجامع سینمای مستند جولان داده و تاثیرگذار بوده است؟ این را با تولیدات قبل از کرونا مقایسه کنید. 

کارگردان مستند «گیسلو» در بخش دیگری از صحبت‌های خود مطرح کرد: شاید بحث کمبود بودجه مطرح شود و برخی نهادها و ارگان‌ها بخواهند به جای مثلا سه فیلم خوب و باکیفیت به سراغ تولید ۱۰ مستند متوسط بروند. مشکل جدی سینمای مستند ایران فقدان بودجه جدی است و بودجه‌هایی که نهادها و مراکز مختلف تعریف می‌کنند هزینه پست پروداکشن هم نمی‌شود و با چنین متر و مقیاسی نمی‌توان به تولیدات حرفه‌ای پرداخت. 

اسماعیلی با اشاره به بزرگترین نقد خودنسبت به جریان سینمای مستند توضیح داد: بزرگترین و مهم‌ترین نقدی که به جریان سینمای مستند دارم این است که بودجه جدی وجود ندارد. به دولت‌های گذشته و حال کاری ندارم و مساله من متولیان امر سینما است که درک درستی نسبت به ماهیت سینمای مستند نداشته و ندارند. 

وی افزود: به عنوان یک مستندساز و کسی که سال هاست در این فضا کار و تدریس می‌کند احساس می‌کنم که جریان مستندسازی ایران رو به افول است و اگر چاره اساسی اندیشیده نشود و حمایت جدی صورت نگیرد تا چند سال آینده ساز و کار به سمتی پیش می‌رود که تمام مستندسازان ما از این حرفه خارج شده و وارد مشاغل دیگر می‌شوند. همین الان هم اگر آمار بگیرید متوجه می‌شوید که برخی از دوستان ما در اسنپ مشغول به کار شده اند. سیاستگذاری کلان نسبت به سینمای مستند درست نبوده و اگر تمهیدی اندیشیده نشود همین تعداد اندک مستندسازان هم از این حرفه خارج می‌شوند. در کنار این نکته‌ای که عرض کردم، آفت دیگر این است که برخی از دوستان مجبور می‌شوند به سمت تولید در شبکه‌های تلویزیونی کشورهای دیگر بروند که قطعا تبعاتی هم به همراه دارد. 

این مستندساز درباره مستندهای خوبی که امسال تماشا کرده است، مطرح کرد: در بین فیلم‌هایی که امسال دیدم می‌توانم به مستندهای «رخ» به کارگردانی سام کلانتری و «کابین» به کارگردانی یاسر خیر اشاره کنم. 

محمدصادق اسماعیلی در پایان درباره کارهای خود گفت: نزدیک به ۴ سال است که مشغول پروژه‌ای هستم که تدوین آن به پایان رسیده و به خاطر نداشتن بودجه بقیه کارهای پست پروداکشن آن مانده است. این فیلم درباره یک خانواده مهاجر افغانستانی است که به ایران مهاجرت می‌کنند. مادر و بچه‌ها وارد کشور می‌شوند ولی زمانی که پدر خانواده می‌خواهد وارد شود او را دستگیر می‌کنند. این فیلم داستان تلاش بچه‌ها برای آزادی پدر است و در این مسیر اتفاقاتی برای آن‌ها رقم می‌خورد. 

انتهای پیام/