سیاست‌زده و متناقض؛ رویه آژانس درباره موضوع هسته‌ای ایران
حضور دوباره دونالد ترامپ در اتاق بیضی شکل کاخ سفید و متعاقب آن ادعای وی برای از سرگرفتن سیاست شکست‌خورده فشار حداکثری علیه ایران و تصویب قطعنامه ضدایرانی شورای حکام در اول آذر، موضوع هسته‌ای ایران را با وجود تلاش‌های تهران برای حفظ و تقویت همکاری‌ها با آژانس، رفع ابهام‌ها و تحریم‌ها، حل موضوع هسته‌ای، ... وارد مرحله دیگری کرد.
آخرین قطعنامه ضدایرانی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، رافائل گروسی، مدیرکل این نهاد را موظف کرده است تا در آنچه گزارش جامع خوانده شد، ارزیابی کلی و به‌روزرسانی‌شده‌ای درباره موضوع هسته‌ای کشورمان ارائه کند؛ گزارش یادشده باید در ماه مارس همزمان به شورای حکام و شورای امنیت سازمان ملل ارائه شود.
گروسی که با ادعای لزوم فرصت دادن به پنجره دیپلماسی، انتشار گزارش یادشده را تا پایان بهار به تاخیر انداخته، موضع‌گیری‌های متناقض و اظهارنظر‌های عجیبی درباره موضوع هسته‌ای ایران اتخاذ و بیان کرده است.
یکی از عجیب‌ترین اظهارات گروسی، درخواست او از ایران برای اثبات نداشتن قصد دستیابی به سلاح هسته‌ای بوده است! این در حالی است که حتی مقام‌های غربی نیز اقرار کرده‌اند که به شواهدی برای اثبات این ادعا دست نیافته‌اند.
نگاهی به موضع‌گیری‌ها و اظهارنظر‌های عجیب و متناقض گروسی مهر تاییدی بر این واقعیت است که آژانس و به تبع آن گروسی بیش از هر زمان دیگری در تاریخ این نهاد، بی‌طرفی و حرفه‌ای‌گری را قربانی مطامع چند کشور خاص کرده و خود را به ابزار و آلت دست این کشورها تبدیل کرده‌اند.
همکاری‌های ادامه‌دار و سازنده ایران با آژانس
موضوع هسته‌ای ایران طی بیش از چهار دهه گذشته همواره تحت فشار اتهام‌های بی‌اساس و فضاسازی‌های سیاسی قرار داشته است که بازیگر نقش اصلی آن آمریکا بود؛ هرچند در این زمینه نمی‌توان از نقش‌آفرینی‌های خرابکارانه، مداخله‌جویانه و دروغ‌پراکنانه رژیم صهیونیستی چشم‌پوشی کرد.
تبدیل فضاسازی‌های یادشده به بحران غیرضروری در موضوع هسته‌ای ایران هم نتوانست مانعی در مسیر تعهد ایران بر تداوم و تقویت همکاری با آژلنس در چارچوب موافقتنامه‌های پادمانی باشد.
جمهوری اسلامی ایران همواره تاکید کرده است مسائل باقی‌مانده پادمانی نیز با رویکرد حرفه‌ای و بدون جانبداری آژانس قابل حل است.
برای مشخص شدن ابعاد همکاری ایران با آژانس می‌توان موارد متعددی را ذکر کرد؛ به‌عنوان نمونه، حدود یک‌چهارم از کل بازرسی‌های آژانس در مراکز هسته‌ای ایران انجام شده است؛ این در حالی است که سهم ایران از تاسیسات هسته‌ای در سراسر جهان، حدود فقط ۳ درصد است.
با وجود این، ﺳﺎﺑﻘﻪ همکاری اﯾﺮان ﺑﺎ آژاﻧﺲ کمتر مورد توجه این نهاد و حتی کشورهای اروپایی بوده است؛ آژانس و تروئیکای اروپایی هیچ‌گاه در گزارش‌ها و بیانیه‌های خود به این موضوع مهم نپرداخته و آن را به‌عنوان یک مولفه مثبت برجسته نکرده‌اند، زیرا به‌خوبی می دانند که در این شرایط ادعاهایشان به‌شدت زیر سوال می‌رود.
جزئیاتی از جدیدترین گزارش آژانس
نگاهی به تقویم رویداد‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که نشست شورای حکام این نهاد در ماه میلادی جاری (۱۳ اسفند) آغاز شده و تا هفتم همین ماه (۱۷ اسفند) ادامه خواهد داشت؛ اگرچه جلسه فنی شورای حکام پنجشنبه (۱۶ اسفند) برگزار می‌شود، اما احتمالا موضوع ایران در روز‌های سه‌شنبه و چهارشنبه (۱۴ و ۱۵ اسفند) به‌عنوان یکی از موضوع‌های مورد بحث در نشست شورای حکام مطرح شود.
از این رو می‌توان دلیل انتشار رسانه‌ای گزارش رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره موضوع هسته‌ای ایران را بهتر درک کرد: رویکردی تکراری با هدف‌هایی غیرسازنده.
گزارش جدید که تفاوت چندانی با گزارش‌های قبلی آژانس ندارد، تا حد زیادی مانند همان گزارش‌ها پس از قرار گرفتن در اختیار ۳۵ عضو به شکلی کاملا ناخواسته! در اختیار رسانه‌های بین‌المللی مانند رویترز و آسوشیتدپرس قرار گرفت تا فضاسازی منفی و ضدایرانی طبق برنامه‌ریزی پشت پرده انجام شود.
رسانه‌های غربی در خوش‌رقصی همیشگی خود تلاش‌های هماهنگ را برای ملتهب کردن فضای جهانی علیه موضوع هسته‌ای ایران آغاز کرده‌اند؛ آن‌ها براساس ماموریتی که بدان گماشته شده‌اند، با پررنگ کردن جنبه‌های منفی آژانس، ناخواسته سیاست‌زدگی این نهاد را پررنگ‌تر کرده و به دستور کارفرمایان مشغول تحریک فضای بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی ایران هستند.
رسانه‌های خارجی مدعی دست یافتن به متن گزارش آژانس درباره موضوع هسته‌ای ایران، بخش‌هایی از محتویات این گزارش را منتشر کردند.
این گزارش همچنین به آخرین تماس تلفنی گروسی با سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه در ابتدای سال جاری میلادی اشاره کرده و آورده است که در این رایزنی طرفین نسبت به آمادگی خود برای همکاری با هدف ازسرگیری اجرای توافقی که آژانس و تهران ۲ سال پیش بر روی آن توافق کرده بودند، تاکید کردند.
واکنش ایران به یک روند سیاست‌زده و تکراری
اگرچه جمهوری اسلامی ایران به‌صورت رسمی واکنشی به انتشار محتویات گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در موضوع هسته‌ای خود در سرانه‌های بین‌المللی نداشته است، اما این به معنای بی‌توجهی به این نقض آشکار قوانین بین‌المللی نیست.
جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر به موازات تاکید و تلاش برای تداوم و تقویت همکاری‌ها با آژانس بین المللی انرژی اتمی، همواره به فضاسازی‌ها و اتهام‌زنی‌ها در موضوع هسته‌ای ایران واکنش نشان داده و خواستار پایان یافتن آنچه نشت اطلاعات آژانس به رسانه‌های بین‌المللی خوانده می‌شود، شده است.
توجه و در جریان نگه داشتن مذاکرات فنی برای پاسخ به ابهام‌ها و پرسش‌های آژانس و ارائه مکرر اسناد و اطلاعات لازم به این نهاد، از دیگر اقدام‌های ایران برای حرکت در مسیر تعهد به همکاری بوده است.
همه ادعاهای مطرح‌شده در گزارش جدید آژانس در موضوع هسته‌ای ایران پیش از این بارها جواب لازم را یافته‌اند؛ محمد اسلامی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی آذرماه سال جاری بعد از تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام اعلام کرد: سطح غنی‌سازی کشور طبق برنامه حداکثر ۶۰ درصد است، اما در سطح ۵ درصد و ۲۰ درصد برای مصارف مختلفی که اهداف برنامه است، تولید می‌کنیم.
وی درباره فعالیت سانتریفیوژ‌های پیشرفته نیز گفته بود، فعالیت ماشین‌های سانتریفیوژی که پیشرفته هستند و بازدهی بالایی داشته باشند و اقتصادی باشد در دستور کار است و در حال اجرای این برنامه هستیم.
ابزار تاسف آژانس از اقدام ایران برای نپذیرفتن چهار بازرس در حالی در گزارش ادعایی جدید مطرح شده است که این نهاد پیشتر پاسخ تهران را در این باره دریافت کرده بود؛ عدم موافقت ایران با بررسی احتمال حضور مجدد چهار بازرس پس از بدعهدی آژانس رخ داد، زیرا مقام‌های ایران پیش از نشست پیشین شورای حکام و تصویب قطعنامه ضدایرانی در گفت‌و‌گو با گروسی توافق کرده بودند در صورت عدم صدور قطعنامه، احتمال انتصاب چهار بازرس بررسی شده و غنی‌سازی اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد نیز محدود خواهد شد.
این بیانیه ضمن ابراز تاسف از برخی اظهارات و موضع‌گیری‌های گروسی به‌ویژه موضع‌گیری‌های اخیر وی نگرانی خود را از اینکه این سازمان مهم بین‌المللی با خروج از جاده بی‌طرفی و حرفه‌ای‌گری اعتبار خود را نیز خدشه‌دار کند، اعلام کرد.
سازمان انرژی اتمی همچنین با تاکید بر اینکه در شرایطی که آمریکا و برخی کشورهای غربی به‌دنبال سوءاستفاده از این سازمان برای فشار‌های غیرعادلانه خود علیه ایران هستند، این اظهارات سیاسی و غیرحرفه‌ای می‌تواند دستاویزی برای مطامع غیرمشروع آنان شود، اعلام کرد: اظهارات اخیر آقای گروسی در کنفرانس خبری خود در ژاپن یکی از مصادیق رفتار و گفتار غیرحرفه‌ای است.
براساس این بیانیه، وی در اظهارات خود خواسته است که ایران ثابت کند که به‌دنبال سلاح هسته‌ای نیست؛ هر عقل سلیمی می‌داند که بدیهی‌ترین اصل حقوقی اصل برائت است؛ به عبارتی "البینته علی المدعی".
بیانیه سازمان انرژی اتمی در بخشی دیگر تاکید کرد که این روند صحبت‌های سیاسی تکراری مدیرکل دور از شان و جایگاه وی بوده و می‌بایست متوقف شود.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در واکنش به جدیدترین موضع‌گیری‌های گروسی، تصریح کرد: انتظار ما از مدیرکل این است که براساس حدود اختیارات و وظایف خود عمل کند.
وی تاکید کرد: اعلام نظر براساس گمانه‌زنی نه در چارچوب اختیارات وی است و نه کمکی به حل مسئله می‌کند؛ چنین مفروض‌سازی‌هایی مبتنی بر واقعیت نیستند؛ آژانس همه ابزار‌ها را برای رصد دارد و تکرار این ادعا‌ها سازنده نیست؛ در عین حال، متوجهیم که این تحرک در چارچوب خواسته‌های برخی از کشورهای غربی است.
- بیشتر بخوانید:
- اسلامی: سه کشور اروپایی بر آژانس برای انتشار گزارش جامع فشار می‌آورند
- رایزنی عراقچی و گروسی درباره آخرین وضعیت همکاری‌های ایران و آژانس
ادعاهای تکراری و غیرسازنده
در حالی که براساس تجربه، می‌توان پیش‌بینی کرد که نشست پیش روی شورای حکام به فضایی برای تشدید فشار بر جمهوری اسلامی ایران تبدیل شود، گزارش اخیر آژانس نیز این پیش‌بینی را تایید می‌کند.
مدیرکل آژانس در پایان آخرین سفر خود به تهران و گفت‌و‌گو با مقام‌های کشورمان اعلام کرده بود که گفت‌وگویی سازنده با مقام‌های ایرانی داشته است؛ این در حالی است که وی همچنان تسلیم اراده سیاسی کشورهای غربی بوده و گزارش‌های غیرحقوقی و سیاست‌زده خود را براساس منویات آن‌ها تهیه کرده است.
گزارش اخیر آژانس نشان می‌دهد که اراده سیاسی کشورهای غربی سوار بر موضع‌گیری‌های گروسی است و در همچنان بر پاشنه تهیه گزارش‌های غیرحقوقی و کاملا سیاسی علیه جمهوری اسلامی ایران می‌چرخد.
درخواست‌های بی‌نتیجه گروسی
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌تازگی در گفت‌و‌گو با لارنس نورمن، خبرنگار نشریه آمریکایی وال‌استریت ژورنال، ضمن ابراز نگرانی درباره عدم ارتباط بین ایران و آمریکا، با استقبال از خواسته ترامپ برای رسیدن به توافقی تازه با ایران، مدعی شد: می‌دانم که ایران خواستار توافق است.
وی بدون کوچک‌ترین اشاره‌ای به نقش آشکار و غیرقابل انکار واشنگتن در وضعیت فعلی موضوع هسته‌ای ایران، ادعا کرد: پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران، مشکلات را بزرگ‌تر می‌کند، نه کوچک‌تر؛ ما خواستار تعامل بین واشنگتن و تهران هستیم؛ عدم حرکت ما به سوی مذاکره، مشکل‌ساز است؛ باید به سمت عمل و مذاکره حرکت کنیم.
گروسی در واکنش به انتشار گزارش‌های ادعایی درباره انتقال پیام بین ایران و آمریکا از طریق کشورهای ثالث، نیز به شکلی جانب‌دارانه مدعی شد: من به‌طور جدی با دیگران درباره این مسئله صحبت کرده‌ام، هیچ راه ارتباطی پشتی بین ایران و آمریکا وجود ندارد.
وی در این مصاحبه اعلام کرد که گزارش جامع آژانس درباره ایران پیش از ماه ژوئن (خرداد) منتشر خواهد شد.
باید‌های رابطه ایران و آژانس مشخص، واضح و آشکار است؛ جمهوری اسلامی ایران همواره به تعهد‌های خود در رابطه با این نهاد بین‌المللی پایبند بوده و تلاش کرده است منافع مردم و کشور را به بهترین نحو تامین کند.
یکی از ضروری‌ترین اقدام‌های فعلی ایران در این رابطه، تلاش برای جلوگیری از قرار گرفتن موضوع ایران روی میز شورای امنیت است.
اهمیت این تلاش‌ها از آنجاست که چیزی تا پایان عمر قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت علیه ایران در اکتبر ۲۰۲۵ باقی نمانده است.
انتهای پیام/