مناسبات ایران و چین بر مدار مقابله با یک‌جانبه‌گرایی
سال ۲۰۲۴ در حالی به پایان خود نزدیک می‌شود که تحولات سریع و پر تعداد سیاسی و دیپلماتیک در مناطق مختلف جهان در کارنامه این سال ثبت شده است؛ عرصه سیاست بین‌الملل در سال ۲۰۲۴ برای کشورهای خواهان صلح و امنیت و ثبات در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی تحولات مهم و رویداد‌های نگران‌کننده‌ای را به خود دید که کشورهای مختلف را به بازطراحی‌های عرصه سیاست خارجی خود سوق داد.
در این میان مواجهه جهان با تشدید تلاش‌ها برای تقویت یک‌جانبه‌گرایی، مداخله‌جویی و تنش‌آفرینی‌های مرگ‌بار، برای کشورهای مستقل ایستاده در سمت درست تاریخ، انسجام و اتحاد بیشتر را ضروری ساخت؛ ایران و چین ازجمله کشور‌هایی هستند که در سال ۲۰۲۴ برای نگه داشتن سیاست بین‌المللی روی ریل تامین منافع همگانی و پرهیز از تنش و نزاع تلاش کردند.
در عین حال، روابط ایران و چین در سال ۲۰۲۴ فراتر از شباهت در عرصه سیاست بین‌الملل در عرصه روابط دوجانبه در حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، علمی و دانشگاهی دوره پر رونقی را تجربه کرد؛ دوره‌ای که در آن سفر‌های متقابل مقام‌ها و هیئت‌های ایرانی و چینی بر غلظت مناسبات دوستانه ۲ کشور افزوده و مسیر را برای همکاری بیشتر ۲ کشور هموارتر کرد.
رسانه چینی سی‌جی‌تی‌ان چین در گزارشی، از مهم‌ترین رویداد‌های مربوط به روابط ایران و چین در سال ۲۰۲۴ جدول زمانی ارائه و به موارد زیر اشاره کرد:
- برگزاری نمایشگاه آثار باشکوه باستانی و تاریخی ایران در کاخ موزه پکن در ماه ژانویه
- پیام تبریک شی‌جین پینگ، رئیس‌جمهور چین به رئیس‌جمهور وقت ایران به مناسبت چهل‌وپنجمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و پیام شهید رئیسی، رئیس‌جمهور وقت به ملت و دولت چین به مناسبت فرارسیدن بهار و سال نوی چینی
- پیام یانگ ونمینگ، رئیس انجمن دوستی چین با دیگر ملل به علاءالدین بروجردی، رئیس انجمن دوستی ایران و چین به مناسبت سال نو و دیدار چانگ هوآ، سفیر سابق چین در ایران در پایان دوره ماموریت در تهران با بروجردی در ماه مارس
- اعلام محکومیت حمله رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در دمشق ازسوی وانگ ونبین، سخنگوی وزارت خارجه چین در ماه آوریل
- دیدار مجید تخت‌روانچی، معاون وزیر امور خارجه با دنگ لی، همتای چینی در جریان سفر به عربستان و دیدار علی اکبر ولایتی، مشاور رهبر انقلاب در امور بین‌الملل و زونگ‌پی وو، سفیر چین در ایران در ماه نوامبر
- دیدار ژانگ گوا چینگ، معاون نخست‌وزیر چین با مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران در تهران در ماه دسامبر
چین به‌عنوان بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران جایگاهی ویژه در سیاست خارجی کشورمان دارد؛ چین و ایران به‌عنوان ۲ کشور عضو اصلی سازمان شانگهای و بریکس ظرفیت‌ها و قابلیت‌های فراوانی برای گسترش همکاری‌ها دارند؛ همکاری‌هایی که می‌توانند علاوه بر تامین منافع متقابل اثرگذاری این ۲ کشور در سطوح مختلف را افزایش دهند.
در سوی مقابل، سیاست نگاه به شرق ایران نیز نشان‌دهنده تمرکز استراتژیک تهران بر تقویت روابط با چین و دیگر کشورهای آسیایی است؛ برای تهران، رابطه دوستانه و قوی با چین به‌عنوان عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل به معنای بهره‌مندی از مزیت‌هایی است؛ چین به‌عنوان عضو برجام از طرف‌های مذاکرات هسته‌ای است.
در عین حال، جایگاه چین برای دستگاه سیاست خارجی دولت چهاردهم تا جایی است که سیدعباس عراقچی، در ۲۸ مرداد در سخنرانی خود برای کسب رای اعتماد از مجلس شورای اسلامی گفت: چین، روسیه و دیگر کشور‌هایی که در زمان سختی و تحریم همراه ما بوده‌اند، قدرت‌های نوظهور و عرصه‌های جدید در آفریقا، آمریکای لاتین و شرق آسیا در اولویت روابط خارجی دولت چهاردهم قرار دارند.
سفر وزیر امور خارجه به چین در روز‌های پایانی سال جاری میلادی و به گفته عراقچی در یادداشتی برای روزنامه مردم چین پیش از سفر به این کشور، شروع فصلی جدید از همکاری‌های راهبردی بین ایران و چین است؛ وی تصریح کرد: اقدام‌ها بلندتر از کلمه‌ها صحبت می‌کنند.
- بیشتر بخوانید:
- عراقچی: ایران و چین بیش از هر زمان دیگری مصمم به برقراری حاکمیت قانون و حفظ ثبات هستند
- عراقچی: ایران برنامه ۲۵ ساله را مبنای توسعه مناسبات با چین می‌داند
با نگاهی به آنچه عراقچی در این یادداشت مطرح کرده است، می‌توان این نتیجه را استنباط کرد که عزم ایران برای ارتقای رابطه با چین فراتر از کلمه‌ها در قالب عملیاتی، ترسیم شده است.
مروری بر دیدار‌ها و ملاقات‌های وزیر امور خارجه در سفر به چین نشان می‌دهد که خاورمیانه و امنیت منطقه یکی از مهم‌ترین محور‌های رایزنی عراقچی در سفر ۲ روزه به چین بود؛ وزیران امور خارجه ایران و چین تاکید کردند که خاورمیانه متعلق به مردم این منطقه است و نباید به صحنه مداخله مخرب بازیگران خارج از منطقه در جهت پیشبرد هدف‌ها و مطامع ژئوپلتیک آن‌ها تبدیل شود.
نمود اراده سیاسی سران ایران و چین برای تحکیم و توسعه روابط راهبردی، در رایزنی‌های وزیران امور خارجه ایران و چین درباره آخرین وضعیت روابط در حوزه‌های اقتصادی، تجاری، سرمایه‌گذاری، انرژی، حمل‌ونقل، راه‌های تقویت مناسبات دوجانبه و گسترش همکاری‌ها در چارچوب برنامه همکاری جامع ۲ کشور خود را آشکار کرد.
از دیگر موضوع‌های مورد بحث و رایزنی میان عراقچی و مقام‌های چینی موضوع هسته‌ای ایران بوده است؛ وزارت خارجه چین درباره این رایزنی اعلام کرد که دیپلمات ارشد این کشور به همتای ایرانی خود گفت: چین همواره از حل‌و‌فصل موضوع هسته‌ای ایران از طریق مجاری سیاسی و دیپلماتیک و حفظ برجام حمایت کرده، با تحریم‌ها و فشار‌ها مخالف است و قاطعانه از ایران در حفظ حقوق و منافع مشروع خود حمایت می‌کند.
در پایان دیدار‌های وزیر امور خارجه با همتای چینی و دبیرکل سازمان شانگهای، تفاهم‌های ۲ کشور در پنج بند اعلام شد.
در عین حال، سفر عراقچی به چین، پیام مهمی را در عرصه سیاست بین‌الملل منعکس کرد.
بهبود روابط ایران و چین به‌عنوان رابطه‌ای با قدمت تاریخی برای هر ۲ طرف تامین‌کننده منافع و اهداف مهم است؛ از این رو حرکت طرفین در این مسیر نه تنها برای ۲ کشور بلکه برای منطقه مفید فایده خواهد بود.
ایران و چین با درک تشدید یک‌جانبه‌گرایی آمریکا دلایل زیادی برای همکاری دارند. اجرای سند ۲۵ ساله همکاری‌های اقتصادی ایران و چین می‌تواند گام مهمی در رابطه طرفین باشد و حرکت به سمت هدف‌های موردنظر را تسریع کند.
انتهای پیام/