گفت‌وگو|
راه‌اندازی مجتمع‌هایی با هدف کاهش آسیب اجتماعی در کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست در سراسر کشور
مدیر مجتمع شوق زندگی زنجان گفت: تسهیل فرایند فرزندخواندگی و امین موقت؛ جذب مشارکت‌های مردمی و جلب توجه بسیاری از کارشناسان، متخصصان و صاحبنظران و مدیران و آحاد مردم و ارائه خدمات سهل الوصول‌تر برای گروه هدف (کودکان، دختران و زنان آسیب دیده) از جمله مواردی هستند که باید مورد توجه قرار بگیرند.
خبرگزاری میزان -
خبرگزاری میزان- مجتمع‌های حمایتی و قضایی شوق زندگی چند سالی است که در برخی استان‌های کشور آغاز به‌کار کرده تا از کودکان و نوجوانان بدسرپرست و یا بی سرپرست در مقابل آسیب‌های اجتماعی دفاع و حمایت کند. اولین شعبه از این مجتمع در استان خراسان رضوی افتتاح شد و به دیگر استان‌های دیگر نیز گسترش یافت. استان زنجان نیز چند ماهی است که این مجتمع را در مرکز استان راه اندازی کرده است. برای گفت‌وگو درباره کم و کیف این مجتمع و خدماتی که در آن ارائه می‌شود، سراغ اعظم محمدی، دادیار سرپرستی و سرپرست مجتمع قضایی – حمایتی شوق زندگی زنجان رفتیم که مشروح گفت‌وگو در ادامه آمده است.
بیشتر بخوانید:
گفت‌وگو با بانوی قاضی جوان و مدیر مجتمع شوق زندگی استان گلستان؛ مدیریت با حس مادرانه
گفت‌وگو با خانم قاضی که مجتمع‌های شوق زندگی با ایده او تاسیس شد/ خالی شدن شیرخوارگاه علی اصغر مشهد
میزان: برای ورود به بحث، کمی درباره میزان تحصیلات و سوابق کاری تان برای آشنایی مخاطبان با شما، توضیح دهید؟
اعظم محمدی، دادیار سرپرستی و سرپرست مجتمع قضایی – حمایتی شوق زندگی زنجان هستم. دارای دو فرزند و متولد سال ۶۸ هستم و نزدیک به ۸ سال سابقه کار قضایی دارم. فارغ التحصیل رشته حقوق و کارشناسی ارشد حقوق مالکیت فکری که هر دو مقطع در دانشگاه تهران، کسب رتبه ۷ دکترای حقوق خصوصی و بورسیه اعزام به خارج در مقطع دکترا در سال ۱۳۹۴ هستم. با توجه به علاقه‌ای که به شغل قضاوت و خدمت به مردم داشتم، از طریق جذب اختصاصی در سال ۱۳۹۴ وارد کارآموزی قضایی دوره شهر تهران شدم و در اواخر سال ۱۳۹۵ به صورت رسمی به عنوان دادیار دادسرای شهر زنجان شروع به کار کردم. علاوه بر دادیاری، سرپرستی، دادیار تحقیق و اظهارنظر را نیز درکارنامه شغلی ام دارا هستم.
اهداف تاسیس مجتمع‌های شوق زندگی
میزان: هدف از تاسیس مجتمع شوق زندگی چه بود؟
محمدی: مجتمع قضایی و حمایتی موسوم به شوق زندگی با هدف شناسایی و کاهش آسیب‌های اجتماعی براساس قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب سال ۱۳۹۹، سند تحول قوه قضاییه و برنامه عملیاتی دادستانی کل کشور با الگوبرداری از مجتمع شوق زندگی مشهد در استان هاست. این مجتمع‌ها به منظور پایش وضعیت آسیب‌های اجتماعی و حمایت از گروه‌های آسیب پذیر، هم افزایی و همکاری دستگاه‌های دولتی متولی امر حوزه کودکان و زنان آسیب دیده و بهره گیری از ظرفیت سازمان‌های مردم نهاد و با هدف توسعه سازوکار‌های حمایتی از کودکان در حال راه اندازی هستند. ایجاد محیط‌های حامی و دوستدار کودک و امکان بهره گیری از ظرفیت‌های مردمی و تلاش موثر برای بهتر شدن شرایط زندگی کودکان و نوجوانان، رفع چالش‌ها و آسیب‌های کودکان، ارائه مشاوره و معاضدت قضایی و حقوقی ونظارت بر حسن اجرای آرای قضایی و تصمیمات مرتبط با اطفال و نوجوانان از اهم اهداف ایجاد مجتمع‌های شناسایی و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی است.
میزان: چه خدمات و فعالیت‌هایی در مجتمع‌های شوق زندگی انجام می‌شود؟
محمدی: این مجتمع‌ها دارای بخش‌های مختلفی جهت شناسایی و پیگیری و رفع آسیب‌های اجتماعی بوده و علاوه بر قضات، متخصصان مددکاری و روانشناسی، وکلا و سازمان‌های مردم نهاد نیز در نها حضور داشته و خدمات بسیار متنوعی در ۲ حوزه اجتماعی و قضایی با ارجحیت مداخلات اجتماعی بر قضایی به مراجعه کنندگان ارائه می‌کنند. مجتمع شوق زندگی زنجان، با پیگیری‌های مداوم و مستمر دادستان مرکز استان و حمایت‌های حجت الاسلام والمسلمین فرجی برحق رئیس کل دادگستری و با حضور حجت الاسلام و المسلمین موحدی آزاد، دادستان کل کشور در روز ۲۸ شهریور ۱۴۰۳ به صورت رسمی افتتاح شد.
میزان: چطور شد که شما برای مدیریت این مجتمع انتخاب شدید؟
محمدی: با توجه به اعتمادی که دادستان مرکز استان زنجان به اینجانب داشتند و سابقه کار در واحد سرپرستی و دفتر حمایت از اطفال دادسرای زنجان و علاقه شخصی به کار در حوزه کودکان و زنان و مطالعاتی که در گرایش حقوق خصوصی، به عنوان سرپرست این مجتمع شوق زندگی انتخاب شدم که امیدوارم با ارشادات و رهنمود‌های دادستان و رئیس کل دادگستری استان زنجان بتوانم گام‌های موثری در این حوزه برداریم.
فراهم نبودن زیرساخت‌های اجرای قانون حمایت از اطفال و نوجوانان
میزان: در مدیریت این مجتمع با چه چالش‌هایی روبرو هستید؟
محمدی: اجرای هر روش جدیدی برای به بار نشستن و ثمر دادن، نیاز به اتخاذ دید و تجربیاتی بلند مدت دارد تا بتوان با اجرا و ارزیابی‌های حاصل، در جهت بهبود کار گام برداشت. کمبود نیروی انسانی متخصص و دغدغه‌مند، فراهم نبودن زیرساخت‌های اجرای قانون حمایت از اطفال و نوجوانان و پای کار آوردن دستگاه‌های متولی حوزه کودکان از جمله چالش‌های فرارو است. برای معضل نبود بودجه و اعتبار مستقل مجتمع جهت جذب نیرو‌های متخصص و دغدغه‌مند نیز باید در سال‌های آتی اعتبار و بودجه مستقل برای مجتمع‌های شوق زندگی اختصاص داده شود.
مزیت‌های مجتمع شوق زندگی
میزان: مجتمع چه مزایایی دارد و برای بهبود خدمات رسانی در آن چه پیشنهاداتی دارید؟
محمدی: تبدیل و تغییر فضای کار از محیطی بسته، دستوری، خشن و مناسب برای اشخاص بزرگسال به محیطی باز، ارشادی، حمایتی و کودکانه؛ طراحی محیط مجتمع بر اساس نیاز کودکان از جمله ایجاد اتاق لبخند (بازی)؛ تامین تغذیه و جوایز برای کودکان و ایجاد احساس آرامش و امنیت و تامین رفاه حال مراجعان جامعه هدف به ویژه کودکان سالمندان از جمله مزیت‌های این مجتمع است. البته تسهیل فرایند فرزندخواندگی و امین موقت؛ جذب مشارکت‌های مردمی و جلب توجه بسیاری از کارشناسان، متخصصان و صاحبنظران و مدیران و آحاد مردم و ارائه خدمات سهل الوصول‌تر برای گروه هدف (کودکان، دختران و زنان آسیب دیده) نیز باید مورد نظر قرار بگیرد.
میزان: همکاری سایر دستگاه‌های مرتبط با مجتمع حمایتی و قضایی شوق زندگی زنجان چگونه است؟
محمدی: برخی دستگاه‌ها همکاری خیلی خوبی داشته ولیکن برخی هنوز آن طور که انتظار می‌رود همکاری خوبی نداشتند. البته هنوز اول راه هستیم و با طولانی‌تر شدن روند خدمات رسانی و افزایش همکاری‌ها مسلما تعاملات نیز بهبود خواهد یافت تا خدمات بهتری به کودکان و نوجوانان در معرض خطر ارائه کنیم.
باید روند شناسایی‌ها تقویت شود
میزان: چه اقداماتی برای رسیدگی به وضعیت نوجوانان بی‌سرپرست و بد سرپرست در دستور کار قرار دادید؟
محمدی: ماده ۳ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، کودک در معرض خطر بزه دیدگی یا آسیب به سلامت جسمی، روانی، اجتماعی، امنیت و یا وضعیت آموزشی در وضعیت مخاطره آمیز قلمداد کرده و مداخله و حمایت قانونی از کودک در این موارد ضرورت داشته است. در شرایط مخاطره آمیز نیز در بند‌های ۱۴ گانه تشریح شده است؛ لذا جهت به دست آوردن آماری معتبر از اطفال و نوجوانان بزه دیده و در معرض خطر در رفع شرایط مخاطره امیز آنها باید شناسایی‌ها تقویت شود و از طریق نهاد‌هایی مانند مقامات قضایی و نیروی انتظامی و آموزش و پرورش و بهزیستی و پزشکی قانونی و علوم پزشکی و سازمان زندان‌ها که حسب وظایف و اختیارات شان در پیشگیری از بزه دیدگی اطفال و نوجوانان نقش کلیدی دارند، این شناسایی‌ها صورت می‌پذیرد و پس از شناسایی اقدامات مجتمع بر سه هدف عمده متمرکز می‌شود. تامین فوری امنیت کودک و نوجوان و حصول اطمینان از در خطر نبودن انها، انجام مداخلات قضایی برای احقاق حق کودکان، انجام مداخلات حمایتی برای التیام آلام کودک و نوجوان و جلوگیری از آسیب‌های جدی نیز مدنظر است.
تحولات ایجاد شده با قانون حمایت از اطفال و نوجوانان
میزان: برای رسیدگی به وضعیت نوجوانان آسیب دیده چه نیاز‌هایی قانونی، اجتماعی و اجرایی لازم باید وجود داشته باشد که جای خالی انها احساس می‌شود؟
محمدی: قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب سال ۱۳۹۹ و آیین نامه اجرایی ماده ۶ این قانون در حمایت از کودکان در معرض خطر و بزه دیده تحولات و نوآوری‌هایی را چه در پیشگیری از وقوع جرم علیه کودک و چه در فرآیند رسیدگی کیفری و پس از ان ایجاد کرده است که در ارتقای حمایت از کودکان موثر است. این نوآوری‌ها قانون مزبور را در جایگاه مناسبی از جهت تاثیرگذاری در باور‌های فرهنگی نسبت به کودکان قرار می‌دهد. لیکن در غالب موارد میزان گزارش دهی و شناسایی خشونت‌های خانگی مخصوصا خشونت علیه کودکان و نوجوانان بسیار پایین است و این مسئله نشان از اهمیت شناسایی بزه دیدگان در این جرایم دارد. از سوی دیگر قانون فوق الذکر بر خلاف انتظارات نتوانسته جنبه‌های حمایتی از کودکان را به طور جامع ایجاد کند و با توجه به امکان قرار از اول آن توسط نهاد‌های دولتی به بهانه نبود بودجه و امکانات چالش‌هایی فراروی اجرای آن وجود دارد. اثرگذاری این قانون با توجه به پدیده خشونت علیه کودکان و فارغ از ارتقای وضعیت اقتصادی و معیشت و بهبود مشکلات اجتماعی و فرهنگی میسر نیست.
رسانه می‌تواند به مثابه یک شمشیر دو لبه نقش مثبت یا منفی داشته باشد
میزان: گسترش استفاده از وسایل ارتباط جمعی چه تاثیری در تربیت نوجوانان و گرایش آنان به رفتار‌های سوء داشته است؟
محمدی: امروزه رسانه یکی از مهمترین ابزار فعالیت‌های فرهنگی و تاثیرگذار در روابط اجتماعی و زندگی انسان‌ها محسوب می‌شود که نقش شایان توجهی در شکلگیری نظام فکری افراد و رفتار انسان‌ها به ویژه کودکان و نوجوانان پیدا کرده است و کودکان و نوجوانان از این رفتار‌ها الگو می‌گیرند. رسانه می‌تواند به مثابه یک شمشیر دو لبه نقش مثبت یا منفی داشته باشد و با توجه به کارکرد‌های چگونگی پخش برنامه‌های خود، افراد را به سمت اجتماعی کردن و یا سوق دادن به سمت بزه و جرم هدایت کند؛ بنابراین اگر برای مثال، رسانه‌ها رفتاری خشن و بزه آلوده نمایش دهند به طور قطع بر روی کودک و نوجوان تاثیرات منفی خواهد گذاشت. از جمله تاثیر رسانه بر گرایش نوجوانان به مواد مخدر می‌توان به: ترویج و تشویق افراد به مصرف مواد مخدر از طریق ساخت انیمیشن و نیز سهولت ارتباط میان افراد سالم و معتاد از طریق فضای مجازی؛ از این رو راهکار‌هایی نظیر فرهنگ سازی استفاده صحیح از وسایل ارتباط جمعی، سالم سازی و تولید محتوا می‌تواند بیشترین تاثیر را در کاهش بزه دیدگی کودکان در شبکه‌های مجازی داشته باشد و همچنین خانواده‌ها از طریق توجه و نظارت بر فعالیت فرزندان و جایگزین کردن تفریحاتسالم برای پر کردن اوقات فراغت می‌توانند در پیشگیری از بزه دیدگی اطفال و نوجوانان از طریق وسایل ارتباط جمعی نقش مناسبی را ایفا کنند.
میزان: وضعیت جسمی و روحی نوجوانان چگونه است و خانواده‌ها باید چه شرایطی را مدنظر قرار دهند؟
محمدی: دوران بلوغ و نوجوانی یکی از سخت‌ترین مراحل زندگی است برای والدین و نیز خود کودکان و نوجوانان است؛ و والدین باید علاوه بر اینکه شناخت خوبی نسبت به دوران نوجوانی داشته باشند باید تلاش کنند رابطه مثبت و دوستانه‌ای با نوجوان خود برقرار کنند و اعتماد به نفس فرزند نوجوان شان را با تشویق و تائید، اهمیت دادن به نظر نوجوان و هدایت علایق و استعدادهایشان و سرزنش نکردن آنها افزایش دهند که با تقویت اعتماد به نفس او را در مقابل آسیب‌ها کسب می‌کنند و همین طور استقلال نوجوان را به رسمیت بشناسند و دسترسی نوجوان به الگو‌های نامناسب را کنترل کردهو او را به سوی الگو‌های سالم هدایت کنند.
انتهای پیام /
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *