واکاوی معایب و‌ مزایای عرضه خودرو در بورس؛ مخالفان و‌ موافقان چه می‌گویند؟

خبرگزاری میزان - عرضه خودرو از طریق بورس کالا با وجود واکنش‌های بسیار، مجددا از سوی حجت‌اله صیدی، رئیس جدید سازمان بورس، مطرح شد. 

رئیس سازمان بورس اعلام کرد عرضه مجدد خودرو در بورس، در دست پیگیری است و تلاش می‌کنیم که خودرو وارد بورس کالا شود.

این درحالی است که هفته گذشته محمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت در حاشیه جلسه هیئت دولت با اشاره به اینکه در هیچ کجای دنیا خودرو در بورس عرضه نمی‌شود، گفت: مخالفت شورای رقابت در رابطه با عرضه خودرو در بورس درست است، خودرو باید به صورت رقابتی عرضه شود. 

سال گذشته نیز رئیس سازمان بازرسی کشور مخالفت خود را در مورد عرضه خودرو در بورس اعلام کرده بود به‌طوریکه در تاریخ ۳۰ خرداد ۱۴۰۲ ذبیح‌الله خداییان، در نشست خبری اظهار کرد: سال گذشته (۱۴۰۱) شاهد بودیم برخی از خودروسازان با هدف افزایش قیمت خودرو اقدام به عرضه خودرو در بورس کردند و به محض انجام این اقدام قیمت خودرو افزایش پیدا کرد و در بازار نیز به همان میزان رشد قیمت را داشتیم.

به گفته رئیس سازمان بازرسی کشور با پیگیری‌هایی که این سازمان انجام داد علی‌رغم مخالفت برخی از مسئولان، قانون مقرر کرد از آنجایی که خودرو انحصاری است، این محصول با قیمت مصوب در اختیار مردم قرار گیرد که در نهایت این رویه بعد از چندین مرتبه در بورس به اتمام رسید.

با این حال در این زمینه به سراغ کارشناسان رفتیم تا دلایل موافقت و مخالفت آنها در زمینه عرضه خودرو در بورس کالا را بررسی کنیم.

عرضه خودرو در بورس کالا به کشف قیمت کمک نخواهد کرد

در همین رابطه مسیح فرزانه، کارشناس بازار خودرو در گفت‌وگو با میزان، درباره عرضه خودرو در بورس کالا گفت: اوایل سال ۱۴۰۰ از سوی وزیر صمت وقت عرضه خودرو در بورس کالا مطرح شد که با مخالفت‌های بسیاری از مسئولان و کارشناسان مواجه شد.

وی ادامه داد: در ۳ سال اخیر عرضه خودرو از طریق ۲ روش سامانه یکپارچه خودرو و بورس کالا انجام شد که هر ۲ غلط و غیرکارشناسی بود چرا که این طرح‌های خلق‌الساعه‌ای باری بر دوش مصرف‌کننده، صنعت و بازار خودرو بوده است.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: امیدواریم خودرو دوباره از طریق سامانه یکپارچه عرضه نشود، اما در مورد عرضه خودرو در بورس کالا دوباره صحبت‌هایی به میان آمده است.

عرضه خودرو در بورس و سامانه یکپارچه عامل ایجاد رانت است

فرزانه با اشاره به اینکه عرضه خودرو در سامانه یکپارچه خودرو و بورس کالا، انتخاب میان بد و بدتر است، گفت: هر ۲ روش غیرشفاف بوده و به تقسیم رانت کمک می‌کند و در روش عرضه خودرو از طریق بورس عملا محدودیت عرضه و زمان‌بندی نامشخص آن مشکل‌زا است.

این کارشناس بازار سرمایه معتقد است اگر حتی کالای غیرسرمایه‌ای نیز در بستر غیرشفاف، در زمان‌های غیرمشخص و به‌طور محدود عرضه شود رانت ایجاد خواهد کرد.

وی تصریح کرد: سیاست‌گذار باید بپذیرد اصلاح قیمت و آزادسازی قیمت‌ها باعث افزایش قیمت خودرو خواهد شد، اما برای اینکه خودروساز‌ها را از زیان خارج کند باید در یک فرآیند برنامه‌ریزی شده به‌طور مشخص قیمت خودرو آزاد شود و قیمت خودرو درب کارخانه تا بازار ۵ درصد اختلاف داشته باشد.

فرزانه افزود: واگذاری فروش خودرو نیز باید به خودروساز واگذار شود و نیاز به هیچ واسطه‌ای مانند سامانه یکپارچه یا بورس کالا نباشد.

به گفته این کارشناس بازار سرمایه، بورس زمانی می‌تواند در مورد کالایی به کشف قیمتی کمک کند که کالا خُرد باشد یا عرضه آن در سطح کلان صورت گیرد؛ در مورد کالایی همچون خودرو که در سطح کلان است عرضه خُرد و محدود آن در بورس کالا نمی‌تواند کمک‌کننده باشد.

عرضه خودرو در بورس به‌جای قرعه‌کشی می‌تواند موثر باشد

همچنین پیام الیاس‌کردی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با میزان در مورد عرضه خودرو در بورس کالا، گفت: اگر عرضه خودرو در بورس کالا باعث تعدیل قیمت‌ها در بازار شود و با قیمت عادلانه‌تر به دست مردم برسد و از طرفی سیستم قرعه‌کشی نیز برچیده شود می‌تواند یکی از راهکار‌های موثر باشد.

وی ادامه داد: درحال حاضر قیمت خودرو اختلاف زیادی با بازار آزاد دارد، اما وقتی که خودرو در بورس کالا عرضه شود به‌دلیل رقابتی‌شدن در سامانه بورس کالا دیگر شاهد این اختلاف نخواهیم بود و خودرو با قیمت منصفانه‌تری به دست مصرف‌کننده خواهد رسید.

الیاس‌کردی به عرضه خودرو در بورس کالا و تاثیر آن بر رانت‌های پیرامون بازار خودرو، اشاره کرد و گفت: اگر روند دوره قبل در مورد ورود خودرو در بورس کالا ادامه پیدا می‌کرد، ۲ شرکت بزرگ خودروساز طی مدت زمان بسیار کوتاهی مسائل و مشکلاتشان مرتفع می‌شد و شاهد بهره‌وری و تولید با کیفیت‌تر محصولات این شرکت‌ها بودیم.

وی ادامه داد: حضور خودرو در بورس کالا در هیچ دوره‌ای طولانی نبوده، اما در همان دوران کوتاه بعضی از خودرو‌ها تا ۳۰ درصد اصلاح قیمتی داشتند و باعث ضربه به دلالانی شد که در بازار بدون ایجاد ارزش افزوده بیشترین سود را می‌بردند.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: در دهه ۹۰ در یک دوره کوتاه کارخانه‌ها قیمت خودرو را ۵ درصد از قیمت بازار ارزان‌تر می‌فروختند که این امر باعث شده بود تقاضا واقعی شود و مردمی که واقعا نیاز به خودرو داشتند آن را خریداری کنند.

الیاس‌کردی با اشاره به اینکه اختلاف ۵ درصدی قیمت بازار و کارخانه تجربه‌ای مثبت بوده، اظهار کرد: سیستم‌هایی که بتوانند چه در قالب بورس کالا و چه فراتر از آن قیمت را به سمت و سوی حاشیه بازار نزدیک کنند، باعث می‌‍شود قیمت خودرو واقعی‌تر شود. 

انتهای پیام/