«جنوب جهانی» مصمم در حمایت از فلسطین؛ پاسخی به بی‌عملی دیوان بین‌المللی دادگستری

خبرگزاری میزان – یک سال از زمان آغاز جنگ جنایت‌کارانه رژیم صهیونیستی علیه غزه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ (۱۵ مهر ۱۴۰۲) می‌گذرد و پاسخگوسازی این رژیم در برابر جنایت‌های جنگی که در غزه انجام داده، با توجه به تداوم جنگ در منطقه یادشده و گسترش آن به دیگر مناطق، بیش از هر زمان دیگری مورد نیاز است.

حقوق بین‌الملل به‌طور کلی و حقوق بین‌الملل بشردوستانه به شکل خاص، باید قطب‌نمای طرف‌های درگیری و همه دولت‌ها برای پایان دادن به جنایت‌های مداوم، تضمین آتش‌بس و پاسخگویی در قبال جنایت‌های جدی تحت قوانین بین‌المللی باشد.

اکنون اندکی بیش از یک سال از آغاز حمله رژیم صهیونیستی به غزه می‌گذرد؛ تاکنون بیش از ۴۰ هزار فلسطینی بر اثر حمله‌های مستمر رژیم صهیونیستی جان باخته‌اند و آمار دقیقی درباره قربانیان استراتژی‌های مرگ‌بار رژیم صهیونیستی از جمله نسل‌کشی و ابزارسازی سلاح و آب وجود ندارد؛ بین ۱۷ تا ۵۱ هزار کودک فلسطینی در غزه بدون والدین خود زندگی می‌کنند؛ کارشناسان سازمان ملل اعلام کردند که دلایل معقولی برای این باور وجود دارد که آستانه‌ای که نشان‌دهنده ارتکاب جنایت نسل‌کشی است، در غزه برآورده شده است؛ کارشناسان علمی تخمین زدند که ۱۸۶ هزار فلسطینی به دلیل جنگ در غزه جان خود را از دست خواهند داد که تقریبا ۸ درصد از کل جمعیت این نوار پرجمعیت را تشکیل می‌دهد؛ بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی راست افراطی رژیم صهیونیستی، با گلایه اعلام کرد که کشتن ۲ میلیون غیرنظامی فلسطینی در غزه از گرسنگی موجه و اخلاقی خواهد بود، اما جامعه بین‌المللی اجازه نمی‌دهد.

رژیم صهیونیستی طی هفته‌های اخیر جنگ موازی را علیه لبنان و البته یمن و سوریه آغاز کرده است؛ غیرنظامیان همچنان عمدا هدف قرار می‌گیرند و بار هولناک خصومت‌ها را متحمل می‌شوند؛ کشور‌ها به‌ویژه غربی‌های مدعی حقوق بشر و حامی رژیم صهیونیستی و نهاد‌ها و سازوکار‌های بین‌المللی کاری برای پایان دادن به جنایت‌ها یا تضمین پاسخگویی در مورد آن‌ها انجام نداده‌اند و معدود تلاش‌های انجام‌شده با کارشکنی‌های رژیم صهیونیستی و شرکایش به شکست منجر شده است.

دیوان بین‌المللی دادگستری (لاهه ICJ) همچنان در حال بررسی مواردی است که نشان می‌دهد کدام یک از اقدام‌های رژیم صهیونیستی علیه غزه، جنایت جنگی بوده است؛ دیوان بین‌المللی کیفری (ICC) نیز در حال بررسی درخواست کریم خان، دادستان ارشد این نهاد برای صدور حکم بازداشت بنیامین نتانیاهو و یوآف گالانت، نخست‌وزیر و وزیر جنگ رژیم صهیونیستی است.

اما آنچه در واقعیت در جریان است، دیوان بین‌المللی کیفری همچنان به تکرار درخواست‌های کریم خان برای صدور حکم بازداشت بی‌توجه است و این امر سایه تهدید‌های رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه اعضای این دیوان را سنگین‌تر می‌کند؛ ازسوی دیگر، دیوان بین‌المللی دادگستری ناتوان از اجرای وظایف خود مرتبا درخواست آتش‌بس فوری و پایدار، توقف صادرات تسلیحات به اراضی اشغالی، پاسخگویی در قبال جنایت‌های جدی تحت قوانین بین‌المللی، ... را در حالی تکرار می‌کند که هیچ تاثیری بر روند جنایت‌های صهیونیست‌ها علیه غزه ندارد.

«جنوب جهانی»؛ یکپارچه در برابر نسل‌کشی رژیم صهیونیستی

با وجود این، «جنوب جهانی» (global south) (اصطلاح به‌کار رفته در مطالعات فراملیتی و پسااستعماری برای اشاره به آنچه ممکن است جهان سوم نامیده شود، یعنی آفریقا و آمریکای لاتین و کشور‌های درحال‌توسعه در آسیا) نسل‌کشی در غزه را محکوم کرده و بر موضع خود مصر است؛ کشور‌های جنوب جهانی یکی پس از دیگری روابط خود را با رژیم صهیونیستی قطع و این رژیم را به نسل‌کشی علیه مردم فلسطین در غزه متهم می‌کنند.

این روند پس از آن آغاز شد که آفریقای جنوبی در دسامبر ۲۰۲۳ (آذر سال گذشته) در دیوان بین‌المللی دادگستری، بالاترین مقام حقوقی سازمان ملل، دادرسی را آغاز و رژیم صهیونیستی را به نقض تعهد‌های خود تحت کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایت نسل‌کشی متهم کرد؛ این کشور اعلام کرد بر ادامه این مسیر مصمم است.

نیکاراگوئه نخستین کشوری بود که در ژانویه ۲۰۲۴ (دی ۱۴۰۲) به پرونده آفریقای جنوبی علیه رژیم صهیونیستی پیوست؛ چند روز بعد، دیوان بین‌المللی دادگستری حکم داد که شواهد ارتکاب رژیم صهیونیستی به نسل‌کشی در غزه قابل قبول است و قضات لاهه به این رژیم دستور دادند تا کشتار را متوقف کند.

از آن زمان، چندین کشور دیگر رسما به آفریقای جنوبی و نیکاراگوئه در دیوان بین‌المللی دادگستری پیوستند: از جمله کلمبیا (در آوریل)، لیبی (در ماه مه)، مکزیک (در ماه مه)، فلسطین (در ماه مه)، اسپانیا (در ژوئن)، ترکیه (در ماه اوت)، شیلی (در ماه سپتامبر)، مالدیو (در ماه اکتبر) و بولیوی (در ماه اکتبر).

در عین حال، نیکاراگوئه در ۱۱ اکتبر ۲۰۲۴ (۲۰ مهر ۱۴۰۲)، اعلام کرد که به‌طور رسمی روابط دیپلماتیک خود با رژیم صهیونیستی را قطع کرده است؛ در بیانیه نیکاراگوئه در این باره آمده است که تداوم نسل‌کشی، ظلم و نفرت افراطی رژیم صهیونیستی را محکوم و بر تقاضای تبعیت از تمام قطعنامه‌های سازمان ملل برای ایجاد کشور فلسطین به‌عنوان کشوری آزاد و مستقل و خودمختار تاکید می‌کند.

دولت نیکاراگوئه هشدار داد که نسل‌کشی رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین اکنون علیه مردم لبنان در حال گسترش است و صلح و امنیت منطقه و جهان را به خطر می‌اندازد.

چندین کشور دیگر در آمریکای لاتین روابط رسمی خود را با رژیم صهیونیستی قطع کرده‌اند؛ بولیوی در اکتبر ۲۰۲۳ (مهر سال گذشته) این خبر را اعلام کرد و کوبا و ونزوئلا اساسا روابط دیپلماتیک با رژیم صهیونیستی ندارند.

دولت‌های برزیل، شیلی، کلمبیا و هندوراس نیز در اعتراض به جنایت‌های رژیم صهیونیستی علیه غزه، سفیرهای خود را از اراضی اشغالی خارج کردند.

در این میان ضرورت یک نقشه راه بیش از هر زمان دیگری خود را نمایان ساخته است؛ نقشه راهی که می‌تواند تا حدی بازگشت قانونمندی و صلح به منطقه و نجات نسل‌های آینده از ویرانی‌های جنگ را تضمین کند.

نکات کلیدی نظر مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری

دیوان بین‌المللی دادگستری در ۱۹ جولای ۲۰۲۴ (۲۹ تیر ۱۴۰۳)، به درخواست مجمع عمومی سازمان ملل، نظر مشورتی خود را درباره «پیامد‌های قانونی ناشی از سیاست‌ها و عملکرد‌های اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی فلسطین، از جمله بیت‌المقدس شرقی» صادر کرد.

این دیوان در نهایت به این نتیجه رسید که رژیم صهیونیستی از موقعیت خود سوءاستفاده کرده و دست به گسترش اشغال از طریق الحاق و اعمال کنترل دائمی بر اراضی اشغالی فلسطین زده است؛ این اقدام‌ها نقض اصول اساسی حقوق بین‌الملل و حضور رژیم صهیونیستی غیرقانونی است.

دیوان بین‌المللی دادگستری در پاسخ به قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل مصوب سال ۲۰۲۲ که طی آن خواستار نظر مشورتی این دیوان درباره راه‌های مقابله با پیامد‌های قانونی اشغالگری رژیم صهیونیستی شده بود، آورده است:

(۱) اسرائیل باید هرچه سریع‌تر به حضور غیرقانونی خود در سرزمین‌های اشغالی فلسطین پایان دهد؛

(۲) اسرائیل باید فورا تمام فعالیت‌های شهرک‌های جدید را متوقف و همه شهرک‌نشینان را تخلیه کند؛

(۳) اسرائیل باید خسارت وارده به تمام اشخاص حقیقی یا حقوقی در سرزمین اشغالی را جبران کند؛

(۴) کشور‌ها موظف هستند وضعیت ناشی از حضور غیرقانونی اسرائیل را قانونی نشناسند و برای حفظ وضعیت ایجادشده از طریق این حضور مستمر کمک نکنند؛

(۵) سازمان‌های بین‌المللی، از جمله سازمان ملل، متعهد هستند که وضعیت ناشی از حضور غیرقانونی اسرائیل در اراضی اشغالی فلسطین را قانونی نشناسند.

مهلت مجمع عمومی سازمان ملل و گسترش نقشه راه

مجمع عمومی سازمان ملل در ۱۳ سپتامبر ۲۰۲۴ (۲۳ شهریور ۱۴۰۳)، پس از دریافت نظر مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری، قطعنامه‌ای را تصویب کرد و به رژیم صهیونیستی مهلت ۱۲ ماهه‌ای برای پایان دادن به حضور غیرقانونی در فضای زمینی، دریایی و هوایی غزه و بخش‌هایی از کرانه باختری، پایان دادن به اقدام‌های تبعیض‌آمیز علیه فلسطینی‌ها و لغو قوانین تحمیلی خود برای فلسطینی‌ها را داد.

این قطعنامه همچنین از رژیم صهیونیستی خواست که تمام زمین‌ها و دیگر اموال غیرمنقول را که از آغاز اشغال تصرف شده است، بازگرداند و به همه فلسطینی‌های آواره اجازه دهد به محل زندگی اصلی خود بازگردند.

دیوان بین‌المللی دادگستری همچنین از کشور‌های مختلف خواست تا از انجام اقدام‌های تحکیم‌کننده اشغالگری رژیم صهیونیستی خودداری کنند؛ تحریم‌هایی را علیه کالا‌های با منشا شهرک‌های صهیونیست‌نشین اعمال کرده و به زدن برچسب مبدا از شهرک‌های صهیونیستی‌نشین بر روی کالاها اکتفا نکنند؛ از معاملات اقتصادی یا تجاری با رژیم صهیونیستی که ممکن است حضور غیرقانونی آن را تثبیت کند، خودداری کنند.

قطعنامه سازمان ملل و نظر مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری با اهداف رژیم صهیونیستی و حامیان آن در تضاد است؛ جای تعجب نیست که هم رژیم صهیونیستی و هم آمریکا به قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل رای منفی و بسیاری از کشور‌های اروپایی رای ممتنع دادند.

• بیشتر بخوانید:
• بی‌توجهی غرب به حکم مشورتی دادگاه لاهه درباره اشغالگری رژیم صهیونیستی
• جنگ غزه و ریشه‌های استعماری حقوق بین‌الملل

انتهای پیام/