سامانه دستیار هوشمند «تنقیح» قوانین چیست؟

خبرگزاری میزان - طبق قانون تدوین و تنقیح قوانین کشور به عهده معاونت قوانین مجلس شورای اسلامی است.

تنقیح قوانین به چه معناست؟

تنقیح قوانین به لحاظ شکلی، یعنی تدوین شناسنامه کامل هر کدام از قوانین و مرتب کردن موضوعی قوانین در مجموعه‌های خاص است. به این معنا که قوانین را باید جمع‌آوری کرد و تا آنجا که می‌شود ارتباط موضوعی آن‌ها را تشخیص داده و در قالب مجموعه‌های موضوعی ارائه داد یعنی همان «گردآوری متون قانونی مربوط به یک موضوع در یک مجموعه خاص»، اما عده‌ای از حقوق‌دانان، «تنقیح» را مفهومی صرفاً ماهوی می‌دانند و در تعریف آن آورده‌اند که مراد از تنقیح قوانین تشخیص قانون حاکم و قابل اجرا در جایی است که چند قانون با هم تعارض دارند.

تنقیح قوانین (در جمع برداشت‌های شکلی و ماهوی) به معنای «جمع‌آوری قوانین و مقررات به شکل موضوعی و تفکیک موارد ناسخ و منسوخ و در نهایت ارائه یک نسخه موضوعی قوانین و مقررات معتبر و مجری» است.

به عبارت دیگر مجموعه اقدامات و فرآیند مشتمل بر جمع‌آوری، طبقه‌بندی و پالایش قوانین «تنقیح» نامیده می‌شود.

با این توضیح که ابتدا کلیه قوانین کشور اعم از معتبر و نامعتبر از ابتدای دوره قانونگذاری جمع‌آوری شده، سپس آن دسته از قوانینی که میان آن‌ها پیوستگی منظم و منطقی برقرار است و مربوط به یک موضوع خاص‌اند، به‌صورت نظام‌یافته دسته‌بندی می‌شوند؛ در نهایت روابط میان قوانین مربوط به هر موضوع اعم از ناسخ و منسوخ، عام و خاص و مطلق و مقید و... توسط کارشناسان تشخیص داده شده و به منظور نسخ، اصلاح با تفسیر آن‌ها به مراجع قانونگذاری اعلام می‌شود.

فواید تنقیح قوانین

فواید و آثار تنقیح قوانین به این نحو است:

اولا: قوانین معتبر و لازم‌الاجرا شناخته خواهند شد.

ثانیا: امکان دسترسی سریع و آسان به احکام قانونی توسط کسانی که به نحوی ناگزیر از مراجعه به قوانین هستند. تسهیل می‌شود.

ثالثاً، خلا‌ها و نارسایی‌های نظام حقوقی تبیین و زمینه وضع یا اصلاح قوانین فراهم می‌شود.

ضرورت ایجاد سامانه هوشمند تنقیح قوانین

از آنجا که حجم زیاد قوانین و مقررات نامتوازن (حدود ۱۲ هزار عنوان قانونی و حدود ۹۰ هزار مقرره) مجریان قانون، قضات و مردم را دچار سردرگمی می‌کند و با توجه به اینکه یکی از موضوعات «سیاست‌های کلی نظام قانون‌گذاری» ابلاغی رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۹۸، موضوع تنقیح قوانین و تعیین شناسه قوانین موجود (کدگذاری) است، تنقیح قوانین ضرورتی است که از چند سال گذشته در معاونت حقوقی مجلس دنبال شده است.

در همین راستا سامانه «دستیار هوشمند تنقیح قوانین» با همکاری مرکز پژوهش‌های مجلس و معاونت قوانین مجلس ایجاد و در تاریخ سه‌شنبه ۲۰ شهریورماه رونمایی شد. 

ایجاد سامانه هوشمند تنقیح قوانین به دلیل تعداد زیاد قوانین و مقررات در کشور، کثرت موضوعات قانونی، سختی فرآیند دستی کدگذاری و تنقیح و احتمال بروز نقص اطلاعاتی به دلیل تعدد نیروی انسانی در تنقیح ضروری به نظر می‌رسید.

اهداف ایجاد سامانه دستیار هوشمند تنقیح قوانینه

بهره‌گیری از پیشرفت‌های علمی در زمینه هوش مصنوعی، کدگذاری و گردآوری موضوعی قوانین، ارتباط سنجی بین قوانین، تنقیح و پالایش قوانین کشور، احصاء قوانین معتبر و شناسایی قوانین نامعتبر و ارائه جداول تنقیحی، از اهداف اصلی این سامانه است.

طبق گفته مسئولان امر، دستیار هوشمند تنقیح قوانین قطعا منجر به اثربخشی بیشتر فعالیت‌ها در زمینه تنقیح قوانین و پیشبرد سریع تنقیح قوانین کمک خواهد کرد.

سامانه دستیار هوشمند تنقیح قوانین برای تصمیم‌گیری کارشناسانه درست و علمی می‌تواند مفید باشد. این سامانه در طول زمان تکمیل خواهد شد.

انتهای پیام/