نباید رویکرد‌های ما منجر به پرتوقعی و افزون‌طلبی فراتر از بضاعت‌ها و واقعیت‌های جامعه باشد

گروه سیاسی ، عبدالرضا رحمانی فضلی در یکصد ویازدهمین نشست شورای اجتماعی کشور که امروز با موضوع «بررسی پیش نویس سند سلامت اجتماعی کشور» برگزارشد، گفت: این موضوع، ابتدا در شورای اجتماعی از سوی سازمان بهزیستی و وزارت کشور مطرح شد و بحث‌های مختلفی هم در مقاطعی صورت گرفت و در نهایت گزارشی به رئیس جمهور ارائه شد و ایشان تدوین سندی جامع در این خصوص را مصوب کردند.

وی با تاکید بر اهمیت بسیار زیاد موضوع سلامت اجتماعی و پیچیدگی‌های آن، گفت: باید نقشه راهی برای حرکت در این عرصه داشته باشیم.

رحمانی فضلی در ادامه به ارتباط سلامت اجتماعی با انسان و پیچیدگی این عرصه اشاره کرد و گفت: از یک طرف انسان با تمام پیچیدگی هایش و در طرف دیگر جامعه با فعالیت‌ها و نقش‌های بسیار متعدد، قرار دارد و از سوی دیگر نیز با عرصه‌های متفاوت این فعالیت‌ها و اقتضائات گوناگون آن از فعالیت‌های آموزشی تا اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و نظائر آن مواجه هستیم و وقتی این موضوعات در هم تنیده می‌شود، مدیریت موضوع سلامت اجتماعی، کاری عظیم و خطیر خواهد بود.

وی با بیان اینکه در مواجهه با چنین پیچیدگی هایی، ادعای تدوین برنامه و سندی برای حل همه مسائل سلامت اجتماعی از جمله؛ بهداشت روانیِ جامعه غیر واقع بینانه است، افزود: چنین ادعائی را نه تنها ما که هیچ کدام از جوامع توسعه یافته جهان نیز نتوانسته‌اند، محقق کنند؛ لذا ابتدا باید هدف گذاری واقع بینانه‌ای در این عرصه انجام دهیم، با این رویکرد، باید بگوئیم که هدف این نیست که بخواهیم همه این مشکلات را از بین ببریم، بلکه هدف شناخت صحیح و کامل از ابعاد مختلف مشکلات است.

وزیر کشور ادامه داد: باید مسأله را بدرستی بشناسیم و بعد برای مدیریت آن برنامه داشته باشیم و البته در این مسیر، اولویت اصلی، بایستی تمرکز بر پیشگیری باشد. در حالی‌که در پیش نویس ارائه شده، عمدتاً بر موضوع درمان کار شده است لذا باید ابعاد مربوط به پیشگیری را تقویت کنیم.

رحمانی فضلی در مقام تبیین پیچیدگی‌های انسان به عنوان موضوع اصلی این برنامه، با اشاره به اینکه انسان موجودی چند وجهی است، گام‌های انسان در انجام فعالیت‌ها را برشمرد و گفت: اولین گام در این زمینه شناختی است که انسان از خود و ظرفیت‌هایش به دست می‌آورد تا بتواند از آن‌ها بهره ببرد.

وی ادامه داد: در مقوله کمک به شناخت انسان، در مواردی مثل اینکه چگونه خود را بشناسد و چگونه خود را ارزیابی کند و چگونه صاحب برنامه منظم باشد و امور خود را پیش ببرد، مشکلات اساسی داریم. در رویکرد‌های غالب در محیط آموزش و پرورش نیز، تفکر منطقی را به میزان کافی به کودکان آموزش نمی‌دهیم؛ البته نه اینکه کلاً چنین رویکردی نباشد، اما غلبه با این موضوع نیست. حتی در خانواده‌ها نیز روش‌های منطقی و کاربست عقلانیت را آموزش نمی‌دهیم، بلکه عموماً احساس و خیال است که مطرح می‌شود و لذا موجب می‌شود آموزش و تربیت ما سطحی شود.

وزیر کشور ادامه داد: اگر در همین موضوع توجه به عقلانیت و کاربست آن در محیط آموزش و پرورش و همچنین محیط خانواده کم کار کنیم، به مشکل برمی خوریم چرا که برخورد با مشکلات از طریق عقل ممکن است و ساماندهی و سازماندهی امور از طریق عقل به فرجام می‌رسد.

 

رحمانی فضلی خاطرنشان کرد: در حالیکه اگر انسان، عقل را حذف کند و به صورت بسیط، به فضای بیرون بنگرد، همه جا را در آشوب و به هم ریختگی می‌بیند و در آن صورت، هرکس کار و قضاوت خود را انجام می‌دهد. در مقابل، تنها با کاربست عقل است که این آشوب و به هم ریختگی ساماندهی می‌شود، به نظم در می‌آید و مدیریت می‌شود. می‌بینید که اگر روش‌های منطقی و عقلانی را آموزش ندهیم، وجود انسان یکسره آشوب می‌شود.

وزیر کشور در ادامه با اشاره به اینکه انسان ذاتاً غایت گرا و کمال گرا است گفت: اگر انسان کمال و غایت مناسبی را برای خود تعریف کرده باشد، راه‌های رسیدن به کمال و غایت را به خوبی می‌تواند تنظیم کند، اما مشکل این است که ما این کمال گرائی و غایت گرایی را به عنوان یک مسئله مهم به درستی تعقیب نمی‌کنیم.

 

رحمانی فضلی اضافه کرد: غایت و کمال همه ما این شده که موقعیت خوب یا شغل بهتری را به دست آوریم. همین تعریف نادرست غایت، ایجاد تنش می‌کند؛ چرا که رقابت‌های زیادی در چنین جامعه‌ای ایجاد می‌شود که شکست در هرکدام ازاین رقابت‌ها موجب یأس و ناامیدی مردم می‌گردد.

وی تصریح کرد: باید غایت مناسبی برای مردم تعریف شود که متناسب با آن حرکت، امید و انگیزه ایجاد شود. در چنین حالتی، انسان‌ها مستحکم و دارای شخصیت قابل دوام و واجد برخورد و مواجهه منطقی با مسائل مختلف و از جمله مشکلات خواهند بود.

رحمانی فضلی خاطرنشان کرد: در صورت عدم کاربست رویکرد عقلانی در تربیت، ما انسان‌هایی که در تربیت آن‌ها دچار مشکل هستیم را به جامعه می‌فرستیم؛ لذا در روابط مختلف دچار مشکل می‌شوند. از جمله اینکه علاوه بر رابطه و شناخت از خود در ارتباط با خدا نیز دچار مشکل خواهند بود.

 

وزیر کشور ادامه داد: با چنین نواقص و کمبود‌هایی در روند تربیت، ابهام، ایهام ها، مشکلات و رفتار‌های خارج از اعتقادات، دین و دوگانگی ها، موجب شده رابطه خوبی با خدا را به جامعه نشان ندهیم. نظرات فردی را به عنوان نظرات دینی مطرح کنیم و مسلمانی را به رفتار‌های فردی خود تقلیل می‌دهیم و این موضوع را به فضای رسانه‌ای نیز تسری دهیم و نتیجه آن این است که در فضای رسانه‌ای ما، بد اخلاقی‌ها متواتر می‌شود و هیچ کس، حتی بزرگان جامعه را از گزند رویکرد‌های غیر اخلاقی در امان نمی‌گذارد.

رحمانی فضلی با اشاره به اینکه رابطه انسان با جامعه یعنی در فضای اجتماعی قرار گرفتن انسان‌ها، گفت: منظور از قرار گرفتن انسان در فضای اجتماعی، فعالیت انسان در محیط است. این عرصه البته الزاماتی دارد که با اشکال‌های جدی مواجه است، از جمله اینکه در فضای اجتماعی ما، رویکرد رادیو و تلویزیون امیدبخش باشد و برنامه‌های صدا و سیما ایجاد امید و انگیزه کنند و ترکیب خبرها، برنامه‌ها و نوع تحلیل‌ها همگی در نقطه مقابل ایجاد یأس باشد.

وی افزود: این موضوع در بقیه حوزه‌ها و از جمله رقابت‌های سیاسی نیز دیده می‌شود. از جمله؛ در انتخابات مجلس یا ریاست جمهوری، رقبا برای پیروزی، انصاف و عدالت را زیر سؤال می‌برند و هرکس سعی در تخریب دیگران دارد یا اینکه در فضای اقتصادی، صرفاً به تحریم و بدبختی و کمبود تأکید می‌شود.

وزیر کشور اظهار کرد: در همه فضا‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و امنیتی نگرانی‌هایی ایجاد می‌شود و تشدید می‌شود درحالی که افراد جامعه به دنبال زندگی باثبات و آرام هستند.

وی افزود: باید به گونه‌ای کار کنیم؛ تا نهایتاً جامعه‌ای از نظر روحی با ثبات، از نظر شخصیتی مستحکم، از نظر فعالیتی امیدوار و از نظر اعتقادی مؤمن داشته باشیم؛ چنین جامعه ای، جامعه‌ای پویا خواهد بود. جامعه‌ای که ما مدعی حرکت در مسیر تحقق آن هستیم و ائمه و بزرگان ما به دنبال آن بوده اند، اما در عمل فاصله زیادی با این جامعه داریم و شرایط اجتماعی و روزمرگی بر ما غلبه کرده است.

وزیر کشور با اشاره به ارتباط و وابستگی بخش‌های مختلف به یکدیگر و آثار مشترک این ارتباط در عرصه اجتماعی اظهار کرد: به عنوان نمونه، اگر نتوانیم در حوزه امنیت در کشور ثبات را استمرار و ارتقاء ببخشیم، هرچقدر هم که در عرصه‌های اجتماعی به درمانگری بپردازیم، نمی‌توانیم مانع از ناامیدی‌ها شویم.

وی ادامه داد: از منظر دیگر، اقتصاد باید به مردم امنیت و ثبات بدهد، تا با حداقل درآمد بتوانند زندگی قابل قبولی داشته باشند و نیازمند دیگران نباشند؛ لذا نباید رویکرد‌های ما از جمله در عرصه رقابت‌های سیاسی و انتخاباتی، منجر به پرتوقعی و افزون طلبی مخاطبان، فراتر از بضاعت‌ها و واقعیت‌های جامعه باشد.

وزیر کشور با تأکید مجدد بر رویکرد واقع بینانه در تدوین سند سلامت اجتماعی خاطر نشان کرد: روشن است که با این سند، به یک باره همه چیز درست نمی‌شود، اما باید همه دستگاه‌ها ورود کنند و این موضوع را اولویت کار خود قرار دهند تا همه عوامل و مؤلفه‌های تاثیرگذار در نظر گرفته شود.

رحمانی فضلی افزود: در این عرصه، در اولویت بندی نقش ها، آموزش و پرورش اولویت اول دارد و بقیه دستگاه‌ها را می‌توان به نسبت اثرگذاری اولویت بندی کرد.

وی مجدداً تأکید کرد: در همه رویکرد‌های اجتماعی ما از جمله در تدوین سند سلامت اجتماعی، همه باید، بیشتر در حوزه پیشگیری قبول مسئولیت کنند. به هر حال، این پروژه یک ابرپروژه است و بایسته است با مشارکت و مسؤولیت پذیری همه بخش‌های ذیربط به فرجام برسد.

رحمانی فضلی افزود: همچنین نقش و مسئولیت‌های همه دستگاهها، باید به صورت کوتاه مدت و بلند مدت تعیین شود. در کوتاه مدت آسیب‌ها را باید کنترل و مدیریت کنیم و در روند رشد آسیب‌ها به ثبات برسیم و حداقل کار این است امکان دسترسی مردم برای مراجعه و گرفتن خدمات در مسیر کاهش آسیب‌ها را فراهم کنیم و بعلاوه، نظام آموزشی و تبلیغی را در این خصوص در مسیری قرار دهیم که آثار و نتایج آن بر مخاطبان، در جهت اهداف پیشگیری و درمان باشد.

وی اضافه کرد: موضوعات کلان این عرصه را باید در پیشانی این کار بنویسید. از جمله؛ ایجاد امید، ثبات افزائی در شخصیت و آموزش باید در پیشانی این سند و در قالب پیشگیری، ظهور و بروز جدی داشته باشد و پس از آن، مقوله درمان مورد توجه قرار گیرد.

وزیر کشور در پایان خاطرنشان کرد: تدوین سند سلامت اجتماعی کار خوبی است که باید انجام شود و نباید نگران پیچیدگی و تنوع موضوعات باشیم، اما باید در مسیر اجرا، اصلاحات لازم را انجام دهیم، تا در طول چهار یا پنج سال آینده، پروژه‌ای همه جانبه و فراگیر را داشته باشیم.