داستان رهایی از زندان؛ «حفره قجری» اقتباس داستانی از آلن‎پو

نیما غضنفری، تهیه کننده و کارگردان انیمیشن «حفره قجری» در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان درباره شکل‌گیری ایده انیمیشن «حفره قجری»، گفت: تقریبا اوایل دهه هشتاد بود که با خرید کتاب «گربه سیاه» که مجموعه داستان‌های ادگارد آلن‎پو بود با یکی از داستان‌های آن یعنی «گربه سیاه» آشنا شدم.

وی با بیان اینکه در دل این «گربه سیاه» داستانی تحت عنوان «چاه و آونگ» بود که از داستان‌های معروف ادگارد آلن‎پو است، اظهار کرد: این داستان از همان موقع در ذهنم مانده بود تا اینکه تقریبا سال گذشته و بعد از اتمام کار قبلی تصمیم گرفتم که به سراغ کار جدید بروم و به دنبال یک داستان بودم تا از آن اقتباسی انجام بدهم. وقتی به حافظه‌ام رجوع کردم، داستان «چاه و آونگ» در ذهنم پر رنگ بود. دوباره به سراغ کتاب رفتم و مطالعه کردم و حتی نسخه داستان صوتی که از آن وجود داشت هم گوش کردم و تصمیم گرفتم که این داستان «چاه و آونگ» آلن‎پو را اقتباس کرده و برای انیمیشن استفاده کنم. 

این کارگردان درباره پروسه تولید این انیمیشن با بیان اینکه اواسط دهه هشتاد و زمانی که وارد این حرفه شدم، یکی از سبک‌های رایج برای کار کات‎اوت به صورت دیجیتال در رایانه بود و بسیاری از سریال‌ها و انیمیشن‌های کوتاه در این سبک کار می‌شدند، اضافه کرد: من هم بسیار به آن علاقه‌مند شدم و اولین انیمیشن کوتاه خود یعنی «ماهی‎گیر» را هم با همان سبک پیش بردم. تقریبا نیمی از فعالیت‌هایی که داشتم، کاوت‎اوت دیجیتال بوده است. برای انتخاب سبک کار جدید تصمیم گرفتم نسبت به کارهای گذشته خود تفاوتی قائل شوم و خود را به چالش بکشم و کار متفاوتی انجام بدهم. به همین دلیل تصمیم گرفتم که روند تولید این کار را در فضای سنتی پیش ببرم و این کار فریم به فریم به صورت دستی و روی میز مخصوص زیر دوربین انجام و برای کارهای پس تولید وارد فضای رایانه شود. البته برای بخش طراحی فضا و کاراکتر هم از کامپیوتر استفاده می‌شود.  

کارگردان «حفره قجری» درباره مدت زمان و موضوع انیمیشن، بیان کرد: بعد از اقتباسی که از داستان «چاه و آونگ» ادگارد آلن‎پو شد متوجه شدم که داستان برای کتاب کافی است و مخاطب را در جایی رها می‌کند که تصمیم خود را بگیرد و از تخیل خود استفاده کند ولی برای تصویر شدن داستان در انت‌ها ناقص بود و درامی شکل نمی‌گرفت یا به نتیجه نمی‌رسید. تصمیم گرفتم تا تغییراتی در داستان بدهم و پایان‌بندی برای آن طراحی کنم و لا به لای داستان دلایلی را برای پیش بردن عملکرد و تصمیماتی که قهرمان داستان دارد، اضافه کنم و به نوعی داستان را ایرانیزه کنم، چون داستان اصلی در قرون وسطی شکل می‌گیرد. در ابتدا فضایی را در نظر گرفتم که مربوط به حال حاضر بود و برای اینکه آن را به فضای ایرانی نزدیک کنم، تصمیم گرفتم آن را به دوران قاجار ببرم که شکل مشخص‌تری داشته باشد و با البسه و آکسسوار دقیقا مشخص باشد که این کار ایرانی است. کار مانند تمام کارهایی که انجام داده‌ام هم بی‌کلام است و مدت زمان این اثر هم تقریبا و بدون عنوان‌بندی نزدیک به ۸ دقیقه است.  

وی ادامه داد: داستان اقتباسی را به صورت چند خطی نوشتم و فیلمنامه را خانم آزاده فراهانی اصل نوشتند. «حفره قجری» داستان شخصی است که به دلایل نامعلومی از ابتدای فیلم خود را در یک زندان یا سیاه چال می‌بیند و در آن مکان که حتی قرار نیست بیشتر از یک صبح تا ظهر در آنجا بماند، تصمیم گرفته می‌شود که به زندگی آن شخص پایان داده شود. در همین حین دو بار تلاش می‌شود که این اتفاق بیفتد و شخص زندانی نجات پیدا می‌کند. درنهایت آن شخص تصمیم می‌گیرد که با هر اتفاقی که پیش می‌آید از این زندان فرار کند که به بن‎بستی می‌خورد و تصمیم می‌گیرد با مرگ خود این رهایی را به دست بیاورد و به نوعی این رهایی را به فلاکت زندان ترجیح می‌دهد. این بخش رهایی اصلا در کتاب نیست و جزو مواردی است که به آن اضافه کرده ایم. 

غضنفری درباره همکاری خود با مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، توضیح داد: آشنایی من با مرکز گسترش به اواخر دهه هفتاد برمی‌گردد. زمانی که مرکز فیلم‌های کوتاه زنده را تهیه می‌کرد و بعد با فیلم‌های مستند آن‌ها آشنا شدم و وقتی وارد فضای کاری انیمیشن شدم، در اواسط دهه هشتاد، متوجه شدم که مرکز گسترش با کارگردانان انیمیشن هم همکاری می‌کند. بعد از ساخت انیمیشن اول خود یعنی «ماهی‎گیر» که در سال ۸۸ بود، تصمیم گرفتم که خود را در این همکاری امتحان کنم و به سراغ این مرکز بروم. در بازار دوسالانه پویانمایی تهران و در غرفه مرکز گسترش با نحوه عملکرد آن‌ها آشنا شدم و از آن زمان چند داستان را ارائه کردم که در شورای اولیه رد شد تا سال گذشته که برای دفعه سوم تصمیم گرفتم داستان جدیدی را ارائه بدهم که خوشبختانه داستان اولیه و فیلمنامه تایید شد و این همکاری شکل گرفت.  

وی درباره برنامه‌های خود برای پخش و نمایش این انیمیشن، گفت: رویکرد این انیمیشن مانند کارهای دیگری که داشته‎ام، جشنواره‌های ایرانی و خارجی خواهد بود. چند هزار عنوان جشنواره در دنیا وجود دارد که خیلی از آن‌ها با انیمیشنی که من می‌سازم سازگار است و می‌توانم در آن‌ها شرکت کنم و برای پخش از پلتفرم‌هایی که به صورت رایگان و جهانی در اختیار فیلم‎سازان قرار می‌گیرند، استفاده خواهم کرد و فیلم را از طریق آن پلتفرم‌ها به جشنواره‌ها معرفی میکنم. به مدت دو سال که عموما فیلم‌ها فرصت دارند در جشنواره‌های مختلف بچرخند و حضور داشته باشند، این انیمیشن هم شانس خود را امتحان خواهد کرد. 

غضنفری در پایان درباره برنامه‌های آینده خود، گفت: علاقه دارم که بعد از پایان این انیمیشن در سبک‌های دیگر فعالیت داشته باشم. تا به حال کارهایی که انجام داده‌ام کات‎اوت دیجیتال بوده‌اند و این انیمیشن کات‎اوت سنتی یا دستی است و کار بعدی که احتمالا بخواهم انجام بدهم در سبک دو بعدی خواهد بود و برای سبک استاپ‎موشن و سه بعدی هم آماده فعالیت هستم. داستان‌های این سبک‌ها را آماده دارم و حتی فیلمنامه‌هایشان هم دکوپاژ شده است و شاید بلافاصله نه ولی بعد از مدتی به سراغ کار بعدی خواهم رفت. این وقفه احتمالی هم به این دلیل است که من به غیر از فعالیت‌های انیمیشن، مشغول ساخت مستند و فیلم‌های کوتاه لایو اکشن و زنده هم هستم. 

«حفره قجری» تولید مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی است.

انتهای پیام/