خبرگزاری میزان - سند تحول و تعالی قضایی در چهار فصل از سوی حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای رئیس قوه قضاییه ابلاغ شده است. در فصل سوم این سند به برنامه ریزی، نظارت و ساماندهی دستگاه‌ها و سازمان ‌ها و نحوه مدیریت منابع انسانی، مالی و فیزیکی و نحوه تعامل با سایر قوه برای اجرای این سند پرداخته شده است. در این گزارش فصل سوم سند تحول و تعالی قوه قضاییه را می‌خوانید.

فصل سوم: نظام مدیریتی اجرای برنامه تحول

مبحث اول: برنامه ریزی، نظارت و سازماندهی

۱) تدوین برنامه‌های عملیاتی با مشارکت واحد‌های سازمانی ستادی و دادگستری استان‌ها با محوریت سند تحول و براساس فرامین ابلاغی مقام معظم رهبری در هفته قوه قضاییه، به صورت یکپارچه به منظور هم سوسازی برنامه‌های سطوح مختلف و پرهیز از تداخل کاری با رعایت ملاحظات زیر:

• تصویب کلیه برنامه‌های سال آتی تا بهمن ماه هرسال و تدوین ساختار شکست کار برای تحقق آن‌ها
• - طراحی نظام اولویت‌بندی برنامه‌های واحد‌های سازمانی با تکیه بر ظرفیت واحد‌ها و میزان اثرگذاری آن‌ها در رفع چالش‌ها
• - احصاء اهداف و شاخص‌های کلیدی عملکرد در هر یک از واحد‌های سازمانی ستادی و دادگستری استان‌ها (معاونت راهبردی، سازمان‌ها و واحد‌های تابعه، دادگستری استان‌ها - کوتاه مدت)

۲)  نظارت و ارزیابی وضعیت تحقق برنامه‌های سالانه واحد‌های سازمانی ستادی و دادگستری استان‌ها از طریق ایجاد «سامانه یکپارچه برنامه‌ریزی و نظارت قوه قضاییه» با تأکید بر موارد زیر:

• تجمیع اطلاعات حاصل از تمامی سامانه‌های برنامه ریزی و منع هرگونه اقدام مغایر با برنامه ریزی یکپارچه
• - فراهم‌سازی امکان برقراری ارتباطات و همکاری شامل امکان گفت‌وگو، ثبت و کنترل پیشرفت برنامه ها، ثبت و پیگیری مصوبات جلسات و به اشتراک گذاری فایل‌ها و اسناد مرتبط با آن‌ها
• - دریافت گزارش‌های فصلی از اجرای برنامه‌ها و ارائه داشبورد‌های مدیریتی مناسب (معاونت راهبردی، سازمان‌ها و واحد‌های تابعه، دادگستری استان‌ها - کوتاه مدت) 

۳) تنظیم توافق نامه بودجه برای برنامه‌های عملیاتی واحد‌های سازمانی ستادی و دادگستری استان‌ها در ابتدای هر سال (معاونت راهبردی، معاونت مالی، پشتیبانی و امور عمرانی، سازمان‌ها و واحد‌های تابعه، دادگستری استان‌ها - کوتاه مدت)

۴) ارتقای حکمرانی مبتنی بر داده در قوه قضاییه از طریق:

•  - سیاستگذاری و الزام به استفاده از داده‌های پردازش شده در بخش‌های مختلف قوه قضاییه و ورود صحیح اطلاعات در سامانه‌ها با ایجاد سازوکار‌های تشویقی
• - استقرار نظام برنامه‌ریزی داده‌محور
• - الزام به استفاده حداکثری از داده‌های پردازش شده برای نظارت هوشمند (معاونت راهبردی، مرکز آمار و فناوری اطلاعات، دادگستری استان‌ها - میان مدت)

۵) جلوگیری از تخلفات آماری با تنظیم شاخص‌های کنترلی مکمل و با تأکید بر ساماندهی آمار شعب اجرای احکام، نرخ گردش، کسر موقت و عدم ارجاع پرونده‌ها در پایان دوره زمانی (معاونت راهبردی، مرکز آمار و فناوری اطلاعات، دادگستری استان‌ها - میان مدت)

۶) ایجاد «پایگاه داده تحلیلی راهبردی و نظارت هوشمند» به منظورارتقای نظام برنامه‌ریزی و نظارت هوشمند در همه واحد‌های سازمانی و تحلیل و استخراج الگو‌های شکل‌گیری جرایم و دعاوی و ایجاد دسترسی برای بخش‌های قوه قضاییه با استفاده از مرکز ملی داده‌های قوه قضاییه موضوع ماده (۶۵۱) قانون آیین دادرسی کیفری و جایگزینی سامانه‌های گزارش‌گیری عددی با سامانه‌های خود تحلیلگر، روند نما و تصمیم‌ یار (مرکز آمار و فناوری اطلاعات، معاونت راهبردی، معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم، سازمان‌ها و واحد‌های تابعه – میان‌مدت) 

۷) فرآیندکاوی و پایش مدت زمان انجام فعالیت‌های مختلف در فرآیند دادرسی و بررسی دلایل عدول از زمان-سنجی و انجام فعالیت‌ها بیشتر از زمان میانگین کشوری به تفکیک شعب و حوزه‌های قضایی (معاونت راهبردی، مرکز آمار و فناوری اطلاعات - میان مدت)

۸) بررسی ساختار کلان قوه قضاییه و ارائه پیشنهاد اصلاحی به رئیس قوه قضاییه با رویکرد جامع‌نگری، چابک‌سازی، کاهش سطوح سلسله مراتبی، همسوسازی و هماهنگی میان سطوح مختلف سازمانی، حذف تداخل مأموریت‌ها و وظایف، تجمیع واحد‌های متجانس متناسب با اقتضائات اجرای سند تحول و ساماندهی ساختار‌هایی که به اقتضاء شرایط و زمان خاص ایجاد شده‌اند (معاونت راهبردی- میان مدت)

۹) ایجاد سازوکار لازم و اصلاح ساختار‌ها برای تمرکز دادن تمام امور دارای ماهیت قضایی در قوه قضاییه با اصلاح قوانین و مقررات مرتبط (معاونت حقوقی و امور مجلس - بلندمدت)

۱۰) ارزیابی و رتبه‌بندی واحد‌های ستادی قوه قضاییه و دادگستری استان‌ها در اجرای برنامه‌های ابلاغی و تقدیر سالانه از مدیران برتر (معاونت راهبردی، معاونت اول، حوزه ریاست، دادستانی کل کشور، دادسرای انتظامی قضات، سازمان‌ها و واحد‌های تابعه، دادگستری استان ها- میان مدت)

۱۱) الزام به تهیه گزارش کاربینی و کارسنجی برای هرگونه اصلاح ساختار سازمانی (معاونت راهبردی، سازمان‌ها و واحد‌های تابعه، دادگستری استان‌ها - کوتاه مدت)

۱۲) ایجاد کارگروه تعرفه‌گذاری خدمات قوه قضاییه به منظور بررسی جامع تعرفه‌های مربوط به خدمات حقوقی، ثبتی و پزشکی قانونی و ارائه پیشنهاد به رئیس قوه قضاییه برای تغییر سالیانه آن‌ها (معاونت راهبردی، حوزه ریاست، معاونت حقوقی و امور مجلس، معاونت مالی، پشتیبانی و امور عمرانی، وزارت دادگستری، مرکز آمار و فناوری اطلاعات، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، سازمان پزشکی قانونی، مرکز حل اختلاف، سازمان‌ها و واحد‌های تابعه- میان مدت)

مبحث دوم: منابع انسانی

۱) تضمین عزت و استقلال قاضی با تدوین، پیگیری ابلاغ و اجرای دستورالعمل صیانت از استقلال، شأن، عزت، منزلت و کرامت قضات مصوب رئیس قوه قضاییه با رعایت ملاحظات زیر:

• منع هرگونه اقدام مغایر استقلال قضات
• - تسهیل ارتباط قضات با رئیس، مسئولان عالی و سایر مدیران قوه قضاییه
• - ایجاد واحد صیانت از کرامت قضات به منظور پیگیری درخواست‌ها و پاسخگویی به آنان (معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی، معاونت مالی، پشتیبانی و عمرانی، دادگستری استان‌ها- میان‌مدت)

۲) ارتقای نظام جذب و به‌کارگماری منابع انسانی قوه قضاییه به تفکیک مدیران، قضات و کارکنان و استقرار آن با رعایت ملاحظات زیر:

• تهیه مدل شایستگی (دانش-مهارت-نگرش) به تفکیک کارکنان، قضات و مدیران و تعریف عملیاتی شاخص‌های آن
• - جذب در فضای رقابتی با تأکید بر انتخاب شایسته‌ترین افراد در چارچوب نیاز‌سنجی انجام‌شده
• - اجرای فرآیند نخبه یابی فعالانه و هدفمند از طریق ایجاد شبکه جستجو و نشانه‌گذاری برترین استعداد‌ها در دوران تحصیل در دانشگاه و حوزه علمیه و ایجاد انگیزه در آن‌ها برای جذب در قوه قضاییه
• - افزایش کیفیت جذب متقاضیان با طراحی الگو (نیمرخ شخصیت) برای قاضی و کارمند مطلوب، استفاده از آزمون‌های پیشرفته روانشناسی، بهرهمندی از روش‌های نوین شخصیت‌شناسی و به‌کارگیری هوش مصنوعی به‌منظور سنجش داوطلبان با روایی بالا
• - جذب قضات از میان داوطلبان حوزوی یا دانشگاهی صرفاً پس از اخذ مدرک کارشناسی ارشد تربیت قاضی با در نظرگرفتن شایستگی‌های شخصیتی، ایمانی، علمی و مهارتی متناسب، در فضای رقابتی و با حداقل سنی ۲۵ سال تمام با تأکید بر سلامت فرد و خانواده وی با اصلاح قوانین و مقررات مرتبط
• - انجام کل فرآیند جذب، پذیرش و گزینش حداکثر در بازه زمانی یکساله از طریق آسیب‌شناسی فرآیند فعلی و طراحی فرآیند ارتقای یافته
• - توسعه کمی و کیفی ظرفیت جذب قضات از طریق پیگیری تصویب و ایجاد رشته تربیت قاضی در دانشگاه-های معتبر کشور (معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی – میان مدت)

۳) افزایش ظرفیت جذب دانشجویان ورودی در رشته کارشناسی ارشد تربیت قاضی در دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری به ۱۰۰۰ نفر در سال با تأمین زیرساخت‌های لازم (دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری- میان-مدت)

۴) اصلاح و استانداردسازی فرآیند نقل و انتقال‌ها با:

• - تهیه پیش‌نویس دستورالعمل نقل‌ وانتقال قضات و کارکنان شامل معیار‌هایی نظیر نتایج ارزیابی عملکرد، دوره‌های آموزشی گذرانده شده و خدمت در مناطق محروم و پیگیری تصویب و ابلاغ آن توسط ریاست قوه قضاییه
• - ایجاد «سامانه نقل‌وانتقال منابع انسانی» به‌منظور رعایت عدالت و کرامت منابع انسانی و ارتقای سلامت اداری از طریق اعلام شفاف ضوابط و معیار‌ها در سامانه و ایجاد قابلیت رهگیری وضعیت درخواست برای متقاضیان و منوط شدن نقل و انتقال متقاضیان به کسب امتیاز لازم (معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی، مرکز آمار و فناوری اطلاعات- میان مدت)

۵) فراهم سازی زمینه ارتقای شغلی ویژه قضات زن در قوه قضاییه با تأکید بر بهره‌مندی حداکثری از ظرفیت آنان در فعالیت‌ها و مشاغل مرتبط با حوزه‌هایی نظیر خانواده، زنان، کودکان و امور حسبی (معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی- میان مدت)

۶) تدوین و اجرای نظام آموزش و توانمندسازی منابع انسانی به تفکیک مدیران، قضات و کارکنان قوه قضاییه با تأکید بر ایجاد انگیزه برای یادگیری و ارتقای عملکرد به‌جای ارائه صرف برنامه‌های آموزشی با استقرار نظام‌هایی ازجمله نظام جبران خدمات عملکرد محور و با رعایت ملاحظات زیر:

• بازطراحی الگوی نیازسنجی آموزشی متناسب با شایستگی‌های شغلی تعیین شده در مدل شایستگی مدیران، قضات و کارکنان
• - تعیین اهداف و نتایج مورد انتظار از برگزاری دوره آموزشی با تاکید بر توسعه دانش‌های کاربردی
• - تدوین محتوا و روش‌های مناسب آموزشی
• - اجرای دوره‌های کارآموزی «کارگاه محور» و تقدیر از اساتید برتر دوره‌های کارآموزی
• - تربیت قضات تخصصی با تأکید بر دانش‌های کاربردی در موضوعات اولویت‌دار از جمله خانواده، اقتصاد، رسانه، اداری، نظامی و فناوری‌های نوین و تدوین محتوا‌های آموزشی علمی و عملی متناسب با نیاز‌های شغلی
• - اجرای دوره‌های آموزشی تخصصی ضمن خدمت با اولویت قضات دادگاه‌های حقوقی و خانواده
• - طراحی و اجرای دوره‌های مهارت افزایی مانند انشاء رأی، مهارت‌های ارتباطی، مدیریت پرونده، مدیریت ادله، دستور نویسی، روش‌های صلح و سازش و فصل خصومت و به‌کارگیری فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی در امور قضایی
• - بازطراحی و بهبود نظام ارزشیابی و اعمال نتایج در زیرنظام‌های منابع انسانی
• - استفاده از روش‌های نوین آموزشی و تغییر موقعیت‌های یادگیری و ایجاد فرصت‌های یادگیری جدید (مربیگری)
• - تسهیل دسترسی منابع انسانی به خدمات آموزشی به صورت رقابتی و غیرانحصاری و با رویکرد «خرید خدمات» از مراکز آموزشی و پژوهشی دارای صلاحیت به‌جای «تصدی‌گری» (معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی، دادگستری استانها- میان مدت)

۷) طراحی و استقرار نظام انتصاب مدیران قوه قضاییه با رعایت ملاحظات زیر:

• انتصاب مدیران براساس مدل شایستگی (دانش-مهارت-نگرش) تدوین شده مشتمل بر شخصیت، ایمان، تخصص، تجربه، مهارت و کارآمدی با تأکید بر فاضل، صالح، انقلابی، جوان، مردمی، نوآور، پاکدست و ضدفساد بودن
• - توسعه شیوه‌های سنجش شاخص‌های شایستگی با استفاده از فناوری‌های روز و هوش مصنوعی شامل آزمون‌های روان‌شناسی، شخصیت‌شناسی و شبیه‌سازی موقعیت‌های مدیریتی
• - شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی عمومی ضوابط و فرآیند انتصابات مدیران
• - ایجاد بانک اطلاعاتی مناسب و طراحی نظام جانشین‌پروری و توانمندسازی مدیران به‌منظور شناسایی استعداد‌های منابع انسانی شایسته به‌ویژه جوانان برای انتصاب در پست‌های مدیریتی
• - استفاده از نتایج «سامانه یکپارچه برنامه‌ریزی و نظارت قوه قضاییه» به‌منظور ایجاد سازوکاری برای ارتقای افراد برتر و پیشنهاد جایگزینی ده درصد از مدیران دارای ضعیف‌ترین سطح عملکرد به‌صورت سالیانه (معاونت اول، دادستانی کل کشور، حوزه ریاست، دادسرای انتظامی قضات، معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی، معاونت راهبردی، مرکز حفاظت و اطلاعات- میان مدت)

۸) طراحی و ایجاد الگوی مطلوب فرهنگ سازمانی براساس مسئله شناسی فرهنگی قوه قضاییه از طریق اجرای برنامه‌های زیر:

• تدوین و اجرای منشور اخلاقی و کد‌های رفتاری کارکنان قوه قضاییه و تعریف رویه‌های نظارتی آن
• - الگوسازی و ارزش‌آفرینی سازمانی با ترویج نماد‌ها و برگزاری آیین‌های تجلیل از مفاخر و پیشکسوتان و ایثارگران و بسیجیان برتر
• - طراحی و پیاده‌سازی رویداد‌های فرهنگ‌ساز ویژه فرزندان و خانواده کارکنان با رویکرد مشارکت‌جویی آنان با اولویت مدیران و مشاغل حساس
• - تکریم بازنشستگان و ارائه خدمات مناسب به آن‌ها و ایجاد «کانون بازنشستگان قوه قضاییه» (معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی، معاونت مالی، پشتیبانی و امور عمرانی، دادگستری استانها- میان‌مدت

۹) ارائه خدمات مربوط به سنجش و پایش سلامت جسم و روان کارکنان و خانواده‌های آنان با بهره‌گیری از ظرفیت‌های تخصصی برون سازمانی (معاونت مالی، پشتیبانی و امور عمرانی، دادگستری استانها-کوتاه‌مدت)

۱۰) اصلاح نظام جبران خدمات به‌منظور رعایت عدالت و کرامت منابع انسانی و ارتقای سلامت اداری با رعایت ملاحظات زیر:

• بازنگری در نظام برخی از پرداخت‌ها نظیر اضافه‌کاری، بهره‌وری، پاداش و خدمات رفاهی بر مبنای ارزیابی عملکرد و میزان اجرای برنامه‌های ابلاغی (معاونت راهبردی، معاونت مالی، پشتیبانی و امور عمرانی، دادگستری استانها- میان مدت)
• - توجه ویژه به قضات گروه‌های شغلی پایین و کاهش فاصله درآمدی آنان با گروه‌های بالاتر با اصلاح «آیین نامه تعیین گروه‌های شغلی قضات» (معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی، دادگستری استان‌ها - میان مدت)
• - بهبود توان ارائه خدمات رفاهی و درمانی و افزایش عدالت توزیعی در سراسر کشور با تغییر رویکرد از «تصدی‌گری» به «خرید خدمت» و ارتقای «بیمه تکمیلی خدمات درمانی» با استفاده از عواید حاصل از واگذاری مراکز رفاهی و درمانی (معاونت مالی، پشتیبانی و امور عمرانی، دادگستری استانها- کوتاه‌مدت)

۱۱) صیانت از منابع انسانی و ارتقای سلامت اداری قوه قضاییه با:

• - شناسایی و پیگیری رفع ده ساختار اصلی فسادزا در قوه قضاییه با توسعه سامانه‌ها و تقاطع اطلاعات و پیگیری اصلاح فرآیند‌های فسادزا
• - رصد هوشمند و مقابله با کارکنان متخلف، شاهدان دروغین، کارچاق کن‌ها، و مرتبطین قوه قضاییه اعم از وکلا و کارشناسان رسمی متخلف
• - ارتقای برنامه‌های پیشگیرانه و آموزش کارکنان و تذکر و اخطار در زمان مناسب
• - پالایش گزارش‌ها و امحای گزارش‌های غیرمستند در پرونده‌های حفاظتی اشخاص
• - تقویت بازرسی‌ها و نظارت‌های فعالانه با اولویت‌بندی آن‌ها بر اساس احتمال وقوع تخلف مبتنی بر نتایج حاصل از تحلیل اطلاعات سامانه‌ها و فراهم‌سازی امکان گزارش‌دهی اشخاص با حفظ محرمانگی هویت و تسهیل اعلام شکایت
• - رصد هوشمند دارایی‌ها و نقل و انتقال‌های مالی به حساب کارکنان قوه قضاییه و خانواده‌های آن‌ها (مرکز حفاظت و اطلاعات، دادسرای انتظامی قضات، سازمان‌ها و واحد‌های تابعه - کوتاه مدت)

۱۲) افکارسنجی از قضات و کارکنان قوه قضاییه درباره عملکرد بخش‌ها و مدیران به‌صورت سالیانه و تحلیل و ارائه نتایج آن به مسئولان عالی قضایی (مرکز حفاظت و اطلاعات، معاونت راهبردی، سازمان‌ها و واحد‌های تابعه- کوتاه‌مدت) 

مبحث سوم: منابع مالی و فیزیکی

۱) پیگیری به منظور تثبیت، تقویت و افزایش سالیانه سهم بودجه قوه قضاییه از بودجه عمومی کشور (معاونت مالی، پشتیبانی و امور عمرانی، معاونت حقوقی و امور مجلس، وزارت دادگستری- میان مدت)

۲) بازنگری در نظام بودجه‌ریزی و مالی قوه قضاییه با استقرار نظام بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد، اجرای حسابداری تعهدی و اولویت‌دهی به تخصیص منابع مالی برای اجرای سند تحول و برنامه‌های ابلاغی (معاونت مالی، پشتیبانی و امور عمرانی - میان مدت)

۳) افزایش سلامت مالی و اداری با شفاف‌سازی عمومی و برخط ضوابط و قواعد حاکم مناقصه‌ها و مزایده‌های قوه قضاییه و مشخصات اشخاص منتفع در سامانه‌های مرتبط قانونی و بارگذاری در سامانه تدارکات دولت الکترونیک (ستاد) (معاونت مالی، پشتیبانی و امور عمرانی - کوتاه مدت)

۴) تأمین مسکن مناسب برای حداقل (۶۰) درصد کارکنان دادگستری با سابقه پنج سال خدمت و با اولویت افراد متأهلی که تاکنون از مزایای دولتی در حوزه زمین و مسکن استفاده نکرده‌اند، با رعایت موارد زیر:

• سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و نظارت بر فرآیند تأمین مسکن کارکنان و پیگیری اجرای برنامه‌های تأمین مسکن استانی و دریافت گزارش‌های دور‌ها و کمک به حل مشکلات دادگستری استان‌ها
• - فعالسازی بنیاد تعاون و رفاه کارکنان در زمینه تأمین مسکن
• - ارائه برنامه عملیاتی تأمین مسکن مناسب در هر استان با پیگیری تأمین زمین و نظارت بر فعالیت تعاونی-های مسکن کارکنان با رعایت قوانین و مقررات (معاونت مالی، پشتیبانی و امور عمرانی، دادگستری استانها- بلندمدت)

۵) تدوین و استقرار نظام بهره‌برداری بهینه از فضا و تجهیزات قوه قضاییه با رعایت ملاحظات زیر:

• اجرای مصوبه مولدسازی دارایی‌ها با مستندسازی و ساماندهی کل املاک قوه قضاییه و ایجاد بانک جامع اطلاعات املاک به منظور تأمین منابع لازم برای تکمیل طرح‌های نیمه تمام
• - ارتقای استاندارد متناسب با انواع کاربری فضا‌ها و تجهیزات اداری و قضایی
• - بازطراحی معماری ساختمان‌های قوه قضاییه با هدف متناسب‌سازی آن‌ها با نوع کاربری و افزایش رفاه ارباب‌رجوع با ملاحظه گروه‌های خاص نظیر افراد توان‌خواه و سالمندان
• - افزایش بهره‌وری فضا‌های موجود اداری و قضایی از طریق تغییر زمان‌بندی ارائه خدمات و تغییر معماری ساختمان‌های موجود و محدودسازی ساخت یا خرید ساختمان جدید به موارد ضروری و صرفاً بر مبنای دستورالعمل مصوب رئیس قوه قضاییه
• - اتصال کد پرسنلی افراد با کد تجهیزات در اختیار آنها(معاونت مالی، پشتیبانی و امور عمرانی، سازمان‌ها و واحد‌های تابعه، دادگستری استانها- میان مدت)

مبحث چهارم: قوانین و مقررات

۱) انطباق آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها، بخشنامه‌ها، رویه‌ها و فرآیند‌های جاری با سند تحول براساس نیاز‌های اعلام‌شده به معاونت حقوقی و امور مجلس و الزام به تهیه پیوست انطباق پیش‌نویس قوانین و مقررات جدید با سند تحول (معاونت حقوقی و امور مجلس، معاونت اول، حوزه ریاست- کوتاه مدت)

۲) تسریع در فرآیند تدوین قوانین و مقررات با جمع‌آوری یکباره نظرات تمام بخش‌های ذی‌ربط و حذف مراحل بازبینی غیرضروری (معاونت حقوقی و امور مجلس، حوزه ریاست، وزارت دادگستری سازمان‌ها و واحد‌های تابعه- کوتاه‌مدت)

۳) پیگیری تنقیح، اصلاح و رفع خلأ‌های قوانین و مقررات سالانه در سه حوزه اولویتدار با تأکید بر تحکیم و تعالی نظام خانواده، توسعه مشارکت‌ها و نظارت‌های مردمی، پیشگیری از وقوع جرم و اختلاف، بهره‌مندی حداکثری از فناوری‌های حقوقی روز و حبس‌زدایی (معاونت حقوقی و امور مجلس- بلندمدت)

۴) تنقیح آیین نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های ابلاغی رئیس قوه قضاییه طی بیست سال گذشته (معاونت حقوقی و امور مجلس- میان مدت)

۵) تنظیم «سند سیاستی» پیش از تدوین پیش‌نویس لوایح مشتمل بر ابعاد و اهمیت مسئله، آسیب‌شناسی و علل بروز مسأله و راه‌حل‌های آن و استفاده از «سامانه جمع‌سپاری» به منظور ارزیابی و ارائه پیشنهاد‌های اصلاحی توسط افراد خبره قوه قضاییه، صاحب‌نظران حوزه و دانشگاه و نهاد‌های علمی و فناوری و نهاد‌های مردمی و طراحی نظام انگیزشی مناسب برای ترغیب اشخاص به مشارکت در ارزیابی‌ها (معاونت حقوقی و امور مجلس، معاونت راهبردی، پژوهشگاه- بلندمدت)

۶) راه اندازی «آزمایشگاه سیاستی قضایی» با هدف پیش‌بینی تبعات اجرای لوایح قانونی و کاستن از ابهام و تفسیرپذیری قوانین و مقررات با کسب نظر از قضات منتخب با نمونه‌گیری از میان تمامی قضات و منوط شدن ارائه پیشنهاد‌ها و تصویب قوانین و مقررات به اتحاد تفسیر از سوی قضات منتخب (معاونت حقوقی و امور مجلس، پژوهشگاه- بلندمدت) 

مبحث پنجم: فناوری اطلاعات و ارتباطات

۱) سیاست‌گذاری واحد در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و ارتقای سامانه‌های قوه قضاییه با تأکید بر:

• تجمیع و یکپارچه‌سازی داده‌ها و سامانه‌ها
• - استانداردسازی تبادل اطلاعات در داخل و یا خارج از قوه قضاییه
• - افزایش کیفیت سطح خدمات
• - حفاظت از داده‌ها و ارتقای امنیت فناوری اطلاعات
• - ارائه حداکثری خدمات قضایی و ثبتی بصورت API محور از طریق سکو‌های بخش خصوصی با رعایت امنیت اطلاعات و حفظ حریم خصوصی اشخاص
• - تنظیم و ابلاغ ضوابط فعالیت و نظارت بر سکو‌های بخش خصوصی ارائه دهنده خدمات قضایی و ثبتی و ارائه مجوز فعالیت به آن‌ها
• - فراهم‌سازی امکان استعلام برخط اطلاعاتی که با تأیید شخص و استعلام از قوه قضاییه در اختیار ایشان و اشخاص حقیقی و حقوقی مورد تأییدشان قرار می‌گیرد نظیر گواهی عدم سوء پیشینه، ممنوع الخروج بودن، ممنوع المعامله بودن و وضعیت مالکیت رسمی اموال غیرمنقول (مرکز آمار و فناوری اطلاعات، معاونت راهبردی، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، سازمان‌ها و واحد‌های تابعه- میان مدت) 

۲) ارائه داشبورد برخط ارزیابی عملکرد کمی و کیفی حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات قوه قضاییه و سازمان-های تابعه براساس استاندارد‌های تخصصی مدیریت خدمات فناوری اطلاعات شامل شاخص‌هایی نظیر کیفیت سطح خدمات، میزان تراکنش‌های موفق و اتصال سامانه‌ها با ارائه دسترسی سلسله مراتبی به ریاست قوه قضاییه، معاونت اول و معاونت راهبردی (مرکز آمار و فناوری اطلاعات، سازمان‌ها و واحد‌های تابعه – میان-مدت)

۳) طراحی و فعال‌سازی زیست‌بوم نوآوری دیجیتال قوه قضاییه جهت بهره‌مندی حداکثری از ظرفیت همکاری با دانشگاه‌ها، پژوهشکده‌ها، شتاب‌دهنده‌ها، مراکز نوآوری، شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های نوپا (مرکز آمار و فناوری اطلاعات، معاونت راهبردی، سازمان‌ها و واحد‌های تابعه- میان مدت)

مبحث ششم: پژوهش و نوآوری

۱) برگزاری رویداد‌های حل مسأله به منظور تحقق سیاستگذاری مشارکتی قوه قضاییه با رویکرد آینده‌پژوهی و رعایت موارد زیر:

• جلب نظر از واحد‌های مختلف سازمانی قوه قضاییه جهت شناسایی مسائل اولویتدار با تمرکز بر عوامل و ریشه‌های شکل دهنده مسائل
• - اجرای رویداد‌های حل مسأله هر سه ماه یک بار با فراخوان از مدیران، قضات و کارکنان قوه قضاییه، نخبگان، حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌ها، اندیشکده‌ها، پژوهشکده‌ها، مؤسسات دانش‌بنیان، تشکل‌های دانشجویی، نهاد‌های مردمی، اصناف، اهالی فرهنگ و هنر
• - طراحی سازوکار‌های انگیزشی برای تقدیر از مشارکت‌کنندگان برتر و اتصال آن به نظام‌های منابع انسانی ازجمله ارتقای شغلی و نقل‌وانتقال (پژوهشگاه، معاونت راهبردی، معاونت حقوقی و امور مجلس- کوتاه-مدت)

۲) انجام (۹۰) درصد فعالیت‌های پژوهشگاه قوه قضاییه با اولویت اجرای سند تحول و تعالی براساس اعلام نیاز واحد‌های قوه قضاییه و با راهبری آن‌ها مانند تدوین گزارش پژوهشی برای کلیه لوایح قضایی و موضوعات مطرح در هیئت عمومی دیوان عالی کشور و هیئت عمومی دیوان عدالت اداری و انجام ارزیابی تاثیرات لوایح قانونی (پژوهشگاه، معاونت راهبردی، معاونت حقوقی و امور مجلس، دادگستری استانها- کوتاه مدت)

۳) انتشار عمومی، برخط و ماهانه آمار تعداد کل پرونده‌های ورودی، خروجی، موجودی و مانده به تفکیک حوزه‌های قضایی و ده عنوان پرتکرار خواسته و اتهام و میانگین زمان رسیدگی به منظور تسهیل دسترسی پژوهشگران به آمار‌های دقیق (مرکز آمار و فناوری اطلاعات، پژوهشگاه- کوتاه مدت)

مبحث هفتم: تعامل با سایر قوا و نهاد‌ها

۱) تشکیل کمیته تخصصی به منظور ارائه نظرات مشورتی به رئیس قوه قضاییه جهت طرح در جلسات شورای-عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا، شورای‌عالی امنیت ملی، شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و شورای‌عالی فضای مجازی (حوزه ریاست- کوتاه مدت)

۲) تقویت تعامل قوه قضاییه با مجلس شورای اسلامی از طریق:

• - تشکیل کارگروه‌های مشترک با کمیسیون‌ها به‌ویژه کمیسیون قضایی و حقوقی، کمیسیون اصل نود و کمیسیون اقتصادی و مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به‌منظور فراهم‌سازی امکان هم‌افزایی در فرآیند اصلاح و تصویب قوانین مورد نیاز در اجرای سند تحول
• - تشکیل کارگروه‌های استانی با حضور روسای کل دادگستری‌ها و نمایندگان مجلس شورای اسلامی
• - تسریع در رسیدگی به گزارش‌های ارسالی از سوی مجلس شورای اسلامی با اولویت گزارش‌های تحقیق و تفحص و کمیسیون اصل نود و اعلام نتایج اقدامات انجام شده (معاونت اول، حوزه ریاست، معاونت حقوقی و امور مجلس، وزارت دادگستری، دادگستری استانها- کوتاه مدت)

۳) تشکیل کارگروه‌های مشترک بین قوه قضاییه و قوه مجریه به منظور همافزایی در زمینه مسائل مهم مانند تدوین قوانین و مقررات، بودجه، اداری و استخدامی در سطح ملی و تشکیل کارگروه‌های متناظر در سطح استان-ها (معاونت اول، حوزه ریاست، وزارت دادگستری، معاونت حقوقی و امور مجلس، معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی، معاونت مالی، پشتیبانی و امور عمرانی، دادگستری استان‌ها – کوتاه مدت)

۴) اجرای «دستورالعمل جامع امور نمایندگان قوه قضاییه و نظارت بر مراجع شبه قضایی» و پیگیری ابلاغ آراء بهصورت الکترونیکی به ذینفعان، شفاف‌سازی معیار‌ها و فرآیند انتخاب نمایندگان بر اساس گذراندن دوره‌های آموزشی لازم و نظارت سامانه‌ها بر عملکرد نمایندگان (معاونت اول، معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی، دادگستری استانها- کوتاه مدت)

مبحث هشتم: ارتباط با مردم

۱) تسهیل و تقویت ارتباط مردم با قوه قضاییه از طریق ایجاد «درگاه یکپارچه ارتباطات مردمی» با رعایت ملاحظات زیر:

• - تقویت مرکز تماس تلفنی و اختصاص شماره سه رقمی ۱۲۹ به منظور مشاوره و راهنمایی مخاطبان در زمینه مسائل و پرسش‌های حقوقی با استفاده از ظرفیت حقوقدانان و وکلا
• - اتصال سامانه‌های گزارش دهی مردمی به درگاه یکپارچه و تجمیع اطلاعات حاصل از تمامی مسیر‌های ارتباطی از جمله ارسال نامه، تماس تلفنی و مراجعه حضوری
• - دسته‌بندی و ارجاع هوشمند گزارش‌ها و درخواست‌ها به واحد‌های ذی‌ربط ملی و استانی مانند ارجاع گزارش‌های مربوط به فساد به سازمان بازرسی کل کشور و انعکاس وقوع جرم به دادستان مرکز استان و پیگیری نتایج و اعلام به متقاضی
• - داده‌کاوی اطلاعات سامانه به‌منظور آسیب‌شناسی فرآیند‌ها و تحلیل مراجعات پرتکرار و ارائه گزارش تحلیلی فصلی به «شورای‌عالی قوه قضاییه» (حوزه ریاست، مرکز آمار و فناوری اطلاعات، مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده، دادگستری استانها- میان مدت)

۲) افزایش رعایت حقوق مراجعان با اصلاح و ابلاغ «بخشنامه تکریم ارباب‌رجوع» با ملاحظات زیر:

• - اعلام عمومی و برخط فرآیند‌ها و رویه‌های دریافت خدمات قضایی، ثبتی و حقوقی و نصب فرآیند‌ها و رویه‌های دریافت خدمات در معرض دید مراجعان
• - اطلاع‌رسانی حقوق و تکالیف مراجعان با روش‌های متنوع، شفافیت زمان حضور هر یک از قضات، کارکنان و مدیران، استقرار سامانه نوبت‌دهی و پیش‌بینی خدمات رفاهی مناسب در محل ارائه خدمات
• - استقرار شعبه سیار دفتر خدمات الکترونیک قضایی در همه زندان‌ها و اجرای ماده (۱۱۳) آیین نامه اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور
• - فراهم‌سازی امکان استعلام و اطلاع از آخرین وضعیت پرونده‌های قضایی برای عموم مردم از طریق مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به منظور کاهش مراجعات حضوری به مراجع قضایی
• - فراهم‌سازی امکان اعلام نظر برخط پیرامون خدمات دریافتی با حفظ محرمانگی هویت مراجعان و استفاده از آن به‌عنوان یکی از شاخص‌های ارزیابی عملکرد منابع انسانی
• - استفاده از تجهیزات بازرسی الکترونیک و حذف ممنوعیت‌های غیرضروری نظیر ورود تلفن همراه به ساختمان‌های قوه قضاییه (معاونت حقوقی و امور مجلس، مرکز آمار و فناوری اطلاعات، دادگستری استان-ها- کوتاه مدت)

۳) اجرای «دستورالعمل نحوه مشارکت تعامل نهاد‌های مردمی با قوه قضاییه» به منظور جلب مشارکت نهاد‌های مردمی در فرآیند‌های سیاست‌گذاری، پیشگیری از وقوع جرم، رسیدگی، میانجی‌گری و صلح و سازش، حمایت از بزه‌دیدگان، اصلاح مجرمان، نظارت بر اجرای قوانین و ارائه گزارش هر سه ماه یکبار به مسئولان عالی قضایی (معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم، دادگستری استانها- کوتاه مدت)

مبحث نهم: رسانه

۱) تصویرسازی مناسب از قوه قضاییه از طریق:

• تبیین نقاط برجسته عملکرد قوه قضاییه در موضوعاتی نظیر احیاء حقوق عامه، مبارزه با فساد، رفع موانع تولید و ارتقای امنیت اقتصادی و سرمایهگذاری مولد، صیانت از آزادی‌های مشروع، جلب مشارکت مردم، تأمین حقوق متهمان، توسعه صلح و سازش، استفاده از نهاد‌های ارفاقی از قبیل مجازات‌های جایگزین حبس، اصلاح و تربیت مجرمان و کیفر مجرمان حرفه‌ای و خطرناک از طریق انعکاس مناسب اقدامات صورت گرفته در رسانه‌های داخلی و خارجی و فضای مجازی (مرکز رسانه، دادستانی کل کشور، دادگستری استانها- کوتاه مدت)
• - ارائه تصویر قوه قضاییه به‌عنوان ملجأ و پناهگاه قابل اتکاء مظلومان، ترسیم چهره قاضی به عنوان فردی مستقل، بی‌طرف، نفوذناپذیر و دارای طمأنینه و چهره دادستان به‌عنوان فردی شجاع و عدالت‌جو و معرفی قضات، دادستان‌ها و کارکنان ساعی و خدوم، مفاخر و چهره‌های ماندگار قوه قضاییه (مرکز رسانه، دادستانی کل کشور، دادگستری استان‌ها – کوتاه مدت)
• - حمایت از تولیدکنندگان و توزیع کنندگان محصولات رسان‌های و آثار هنری در حوزه حقوقی و قضایی و تولید محتوای مناسب برای ارتقای دانش حقوقی جامعه با تسهیل تعامل آن‌ها با دادگستریها، زندان‌ها و دستگاه‌های ذی‌ربط و ایجاد بانک موضوعی پرونده‌های قضایی به منظور پیشنهاد ایده، محتوا و سوژه‌های جذاب و فراهم‌سازی امکان پژوهش در تکمیل پروژه‌های سینمایی، تلویزیونی، شبکه نمایش خانگی، مستند و فیلم کوتاه در قالب «کارگروه فیلم و سریال قوه قضاییه» (مرکز رسانه، سازمان‌ها و واحد‌های تابعه، دادگستری استانها- کوتاه-مدت)
• - احصاء زیرساخت‌ها و امکانات فیزیکی تولیدات رسانه‌ها در سازمان‌ها و مراکز تابعه قوه قضاییه و برنامه‌ریزی به منظور هم‌افزایی برای استفاده بهینه از آن‌ها (مرکز رسانه، سازمان‌ها و مراکز تابعه، دادگستری استانها- کوتاه مدت)

۲) رصد و پایش مداوم رسانه‌های رسمی و غیر رسمی، فضای مجازی و افکار عمومی از طریق:

• افکارسنجی از عموم مردم درباره عملکرد بخش‌های قوه قضاییه هر شش ماه یکبار با استفاده از توان مراکز افکارسنجی معتبر و تحلیل و ارائه نتایج آن به مسئولان عالی قضایی و لحاظ آن در رتبه‌بندی مدیران (مرکز رسانه، معاونت راهبردی- کوتاه مدت)
• - رصد هوشمند و دائمی فضای مجازی و رسانه‌های رسمی و غیررسمی و پایش کنش‌های رسانه‌ای جریانات معاند و افزایش توان برای پاسخ‌گویی سریع و به موقع به شبهات و اتهامات ناروا با تأکید بر مدیریت روایت اول و ایجاد مرجعیت خبری نسبت به اقدامات پیشرو دستگاه قضایی مانند صدور احکام و اجرای آن و بازداشت‌ها (مرکز رسانه- کوتاه مدت)

۳) تسهیل دسترسی اصحاب رسانه به محتوا از طریق:

• ایجاد دسترسی اصحاب رسانه به آخرین وضعیت پرونده‌ها با حفظ محرمانگی اطلاعات اشخاص دخیل در پرونده و برخی محکومین شامل اعلام عفو، مرخصی‌ها و مدت باقی مانده از حبس از طریق توسعه شبکه ارتباطی با مدیران و خبرنگاران رسانه‌ها، انسان رسانه‌ها و نخبگان رسانه‌ها (مرکز رسانه- کوتاه‌مدت)
• - آموزش فعالان رسانه‌ها در جهت تهیه محتوای رسانه‌های مناسب درباره علل وقوع جرایم و دعاوی به‌منظور افزایش مطالبه عمومی برای ساماندهی موضوع (مرکز رسانه، معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم- کوتاه مدت)

۴) مدیریت فعالانه اخبار مرتبط با قوه قضاییه از طریق:

• پیش‌بینی بازخورد‌های احتمالی رسانه‌ها به اقدامات قوه قضاییه با اتکا به تحلیل منابع مرتبط از جمله روند‌های اصلی در رسانه‌های اجتماعی و نتایج افکارسنجی‌ها و پایش‌ها، طراحی سناریوی مناسب رسانه‌ای، آماده‌سازی آینده‌نگرانه محتوای متناسب و زمینه‌سازی شکل‌گیری کنش‌های رسانه‌ای پیش‌دستانه (مرکز رسانه- کوتاه-مدت)
• - مدیریت افکار عمومی در پرونده‌های مهم و ملی با تهیه پیوست رسان‌های قبل از اطلاعرسانی عمومی پرونده‌ها با تشکیل منظم جلسات شورایعالی اطلاع رسانی قوه قضاییه و کمیته دائمی ذیل آن شورا (مرکز رسانه- کوتاه-مدت)
• - حضور فعالانه و مستمر «سخنگوی قوه قضاییه» در میان آحاد جامعه از جمله دانشجویان و حضور در فضای مجازی به منظور تبیین فوری و ارتباط مستقیم و تعامل دوسویه با مخاطبان (مرکز رسانه- کوتاه مدت)
• - ارتقای تمرکز خبرگزاری میزان بر حوزه تخصصی حقوقی و قضایی به‌منظور جریان‌سازی و ارتقای مرجعیت رسانه‌ها و ایفای نقش هدایت‌کننده و توزیع‌کننده اخبار حقوقی و قضایی (مرکز رسانه- کوتاه‌مدت)
• - تدوین و انتشار محتوای رسان‌های برای آشنایی و استفاده حداکثری عموم مردم از خدمات سامانه‌های قوه قضاییه (مرکز رسانه، مرکز آمار و فناوری اطلاعات، سازمان‌های تابعه- کوتاه مدت)
• - نظارت بر فرآیند اطلاع‌رسانی پرونده‌های قضایی و الزام ضابطان به کسب مجوز در این خصوص از مراجع قضایی (مرکز رسانه، دادستانی کل کشور- کوتاه مدت)

۵) طراحی عملیات‌های موثر رسانه‌ای از طریق:

• طراحی و تدارک بازدید اصحاب رسانه، اهالی فرهنگ و هنر، دانشجویان حقوقی و قضایی، تشکل‌های دانشجویی، سازمان‌های مردم نهاد، اصناف، احزاب از زندان‌ها، طرح‌های قضایی و دستاورد‌های تحولی قوه قضاییه (مرکز رسانه، دادگستری استانها- کوتاه مدت)
• - برگزاری سالیانه «جشنواره عدالت و رسانه» به منظور توسعه فرهنگ نقد و ارائه و تقدیر از الگو‌های برتر با بررسی فیلم‌های سینمایی، مستند‌های تصویری، مجموعه‌های تلویزیونی، محصولات چندرسانه‌ای، گزارش‌های خبری و تحلیلی، یادداشت‌های مطبوعات، جراید، اشخاص در صفحات شخصی و رسانه‌های مجازی و همچنین پژوهش‌های تولیدی دانشگاه‌ها و اندیشکده‌ها و حضور فعال در سایر جشنواره‌های رسانه‌ای، فرهنگی و هنری معتبر کشور و اعطای جایزه به برگزیدگان فعال در زمینه‌های حقوقی و قضایی (مرکز رسانه، معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم – میان مدت)

۶) طراحی، تولید و بسط شعار‌های اصلی قوه قضاییه در هر سال با هدف ترویج گفتمان اصلی قوه قضاییه بین رسانه‌ها و افکار عمومی و گروه‌های مرجع اجتماعی مانند نخبگان و دانشجویان و برگزاری نشست‌های هم-اندیشی با آن‌ها و چهره‌سازی از قضات برجسته جهت طرح و بسط گفتمان قوه قضاییه (مرکز رسانه، حوزه ریاست، معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم – میان مدت)

فصل اول سند تحول و تعالی قوه قضاییه

فصل دوم سند تحول و تعالی قوه قضاییه

انتهای پیام/