وزیر فرهنگ: نظام برخاسته از اهل بیت (ع) آزاد‌اندیشی را به دنبال دارد

خبرگزاری میزان - این آیین که با حضور محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت‌الاسلام استاد علی سرلک، استاد دانشگاه هنر، شهریار زرشناس، استاد فلسفه غرب و مطالعات فرهنگی و علیرضا معاف؛ معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار و مباحث و ابعاد حکمرانی قرآنی مورد بررسی قرار گرفت. در این نشست عدالت فرهنگی و توزیع آن در سطح کشور مطرح به بحث گذاشته شد. 

محمد مهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این نشست ضمن تاکید بر شکل‌گیری جامعه اسلامی و پذیرش سلایق و صدا‌های مختلف همچنین اشاعه گفتمان مردم ایران گفت: انتخاب در نهضت انقلاب اسلامی نهفته شده است. نهضتی که امام خمینی (ره) آن را پایه گذاری کرد. او بزرگترین اندیشمند فرهنگی محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: تلاش داریم تا به گونه‌ای حرکت کنیم که حمایت ما جریانی را شکل دهد که به توسعه فراگیر تمدن سازی ختم شود. حذف و جلوگیری از رقابت شکل گیری تمدن اسلامی با مشکل مواجه خواهد کرد بنابراین آموزه‌های مکتب اهل بیت (ع) در فضایی رقابتی و منطبق بر فطرت، عدالت و عقلانیت قالب شکل خواهد گرفت. نظام برخاسته از اهل بیت (ع) حوزه آزاد اندیشی و تمدنسازی را به دنبال خواهد داشت نکته‌ای که ما نیز به دنبال آن هستیم.

وی تاکید کرد: نواقص بسیاری در بخش‌های مختلف داریم و هنوز بدنه مومن و معتقد به انقلاب اسلامی در فضای هنر به بالندگی لازم به طور کامل جایی نگرفته‌اند.

وی اشاره‌ای به دستاورد‌های شکل گرفته در حوزه هنر داشت و افزود: عملکرد و برنامه‌ریزی‌هایی که در نظر گرفته شده است توانسته بخشی از ضعف‌ها را مرتفع کند این مهم را از اقبال فیلمسازان و هنرمندان از سینما می‌توان دریافت جشنواره فجر امسال شاهد حضور ۱۰ کارگردان کار اولی در کنار سایر هنرمندان با سابقه و پرتجربه است. ایجاد فضای باز برای هنر را مهم دانست و تاکید کرد ما در حوزه تنظیمگری با توجه به قانون حرکت خواهیم کرد در عین حال از جریانی حمایت می‌کنیم که در مسیر نهضت امام رحمت الله علیه حرکت کند. برای تمدن سازی نیازمند فضایی باز و عمومی است بنابراین ما به دنبال تک صدایی نیستیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، گفت: هنوز بدنه مومن انقلابی در حوزه فرهنگ و هنر به اندازه کافی، رشد بالنده نداشته است. ما در وزارت فرهنگ و ارشاد و مدیریت فرهنگی در مرز قانون می‌ایستیم. وزارت فرهنگ خانه همه هنرمندان ایران است. ما در حوزه حمایت باید از جریان‌هایی حمایت کنیم که به سرعت فراگیری نظام ارزشی و هنجاری منبعث از نهضت امام (ره) کمک کند. لازمه تمدن سازی، فضای بازی اندیشه و آزادی بیان است و محدودیت ایجاد نمی‌کنیم چراکه انحصار مقابل تمدن‌سازی است. 

وی اظهار کرد: انقلاب اسلامی یک تحول شگرفی را رغم زد و مسئله‌ای بود خلاف جریان‌هایی که در آن زمان شکل می‌گرفت بعد از جنگ جهانی دنیا در بحث مکاتب وابستگی و دنبال برون رفت برای توسعه بود در دیدگاه چپ و راست عبور از دین امری منحدم شده بود هم در نگاه لیبراستی اینگونه بود هم در نگاه سوسییالیستی در بطن فلسفی هر کدام از نگرش‌های حاکم در جهان این امر محفوظ بود انقلاب اسلامی انقلابی شالوده شکن بود و دقیقا در نقطه‌ای رخ داد که کسی به فکر بازگشت به دین نبود. 

وی گفت: انقلاب اسلامی یک مفهموم جدید برای انقلاب‌های مهم در دنیا است و انقلابی که شبیه به هیچ کدام از انقلاب‌های دنیا نبود انقلاب اسلامی از جنس بعثت بود. درسوم اسفند سال ۶۸ زمانی که امام خمینی (ره) منشور روحانیت را ارائه دادند و یک منشور بسیار مهم و فوق‌العاده است دراین منشور امام به وضع موجود حوزه‌های علمیه اشاره می‌کنند که اگر انقلاب اسلامی نبود وضعیت ما از دوران قرون وسطی بدتر می‌شد. ما مسیر انقلاب اسلامی را باید از مسیر اصلی آن طی کنیم و این راه اصلی امام راحل هستند و رهبری هم فرمودند انقلاب بی نام امام هیچ جای جهان شناخته شده نبود. 

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: تکلیف‌گرایی راهی بود که امام در پیش داشت واین تکلیف‌گرایی کاملا بر مبنای ایجاد آگاهی بود. امام یک نظام سیاسی ویژه داشتند و وقتی به جلو می‌رود که مردم را همراه خودشان می‌کند. 

وی افزود: امام وقتی نهضت را شروع کرد خیلی‌ها بعید می‌دانستند که انقلاب پیروز شود. معجزه‌ای که در قرآن آمده و در آیات ابتدایی سوره بقره داریم به همین موضوع معجزه اشاره دارد انقلاب نوعی معجزه بود و مردم در کنار حاکمیت بودند بدون مردم حاکمیت از منشوریت می‌افتد.

وی با تاکید بر اینکه حکمرانی، اصطلاح دقیقی است، گفت: امروزه در ادبیات سیاسی جمهوری اسلامی پذیرفته شده است. حکمرانی یعنی اشراف حاکمیت در بدنه. اشراف مسئله مهمی است. همین تعبیر دیگری است که در بحث حکومت و دولت مردمی بیان می‌کنیم. یعنی مردم متصدی کار هستند. ما در جمهوری اسلامی چند مرحله را گذراندیم؛ زمانی همه چیز باید دولتی می‌شد، زمانی نیز همه چیز باید در اختیار بخش خصوصی قرار می‌گرفت. در حکمرانی باید تنظیم‌گری، نظارت و حمایت نیز در اختیارش باشد. 

اسماعیلی با تاکید براینکه در فعالیت‌های فرهنگی، امور باید بدست حلقه‌های میانی باشد، افزود: حلقه‌های میانی متصدی اجرا و تولید محتوا هستند. در حمکرانی نوین فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران بعد از بیانیه گام دوم که کلید واژه‌اش، تحول است. ما در مرحله‌ای که به سمت ایجاد افق تمدن اسلامی می‌رویم باید بتوانیم از مرحله دولت اسلامی وارد جامعه اسلامی شویم. این زمانی است که تولید محتوا شود و مسائل عمومی جامعه حل شود. در این دولت باید برای رسیدن به آن افق تمدن اسلامی حرکت کنیم و جامعه اسلامی یعنی شکل‌گیری حکمرانی قرآنی به همین دلیل شعار دولت سیزدهم را عنوان دولت مردمی قرار دادیم که ناظر به عبور از دولت اسلامی به جامعه اسلامی است. 

وی بیان کرد: در این دوره در وزارت فرهنگ با همین مبنا و شیوه کار می‌شود. باید فضای کشور را متحول کنیم. شعائر دینی را بر آن حاکم کنیم و مناسک در آن دیده شود، فضای کنشگری را برای مردم فراهم کنیم. باید در ورودمان هم نظارت کنیم، هم تولید کنیم و باید به تولیدات فرهنگی دامن بزنیم. چنانکه برای نخستین بار در تاریخ هنر جمهوری اسلامی ایران برای یک شخصیت انقلابی، چون حاج قاسم، سمفونی ساخته شد. 

وزیر فرهنگ، گفت: همچنین عناصر شخصیت‌های الگو را به جامعه در قالب هنر، فیلم و... معرفی کنیم. امسال برای شش شخصیت مهم معاصر، چون شهید همت و شهید زین‌الدین کار ساخته شده است. برای اربعین کار ساخته شده و برای امام راحل نیز فیلم ساخته شده است، این یعنی تمام عناصر فرهنگی را برای تغییر جو عمومی، بکار بگیریم و این کار نیاز به جهاد همه جانبه دارد.

در ادامه شهریار زرشناس ضمن اشاره به معضلات کلان موجود در جامعه افزود: امروز با مسائل فرهنگی روبرو هستیم که به سبک زندگی ایرانی اسلامی در جامعه امروز برمی‌گردد. این مشکلات از دهه ۷۰ پدیدار شد.

زرشناس ادامه داد: اگر امروز شاهد مشکلاتی، چون کمرنگ شدن جایگاه و ارزش حجاب، تعامل زنان و مردان، افزایش آمار طلاق و کاهش مسئولیت پذیری برخی از افراد جامعه هستیم دلیل آن را باید در گذشته بررسی کنیم. تجدد مآبی و شبه مدرنیته از صد سال گذشته تا به امروز تحولات قابل توجهی را در جامعه ایران رقم زده که رد پای آن را می‌توان در ساختار هویت فرهنگی اقتصادی و سیاسی امروز مشاهده کرد. 

وی تاکید کرد: با شکل‌گیری انقلاب اسلامی به نظر می‌رسید تغییرات شگرفی در ابعاد مختلف جامعه شکل بگیرد اگرچه در برخی از بخش‌ها این تغییرات موفق نبود، زیرا در برخی از لایه‌ها وزارتخانه‌های متولی نتوانستند کار خود را به خوبی انجام دهند این نکته برمی‌گردد به دوره‌های گذشته از این رو بخش‌هایی مانند وزارت فرهنگ و ارشاد در دوره‌های قبل نه تنها به دنبال توسعه فرهنگ انقلابی اسلامی نبودند بلکه فضایی مناسب برای تقابل و پشتیبانی در جهت جنگ نرم بودند از این رو غرب توانست تا اهداف خود را که همان جنگ تمدنی و یا جنگ مدرن است در مقابل فرهنگ ایرانی اسلامی قرار دهد.

وی افزود: غرب مدرن تلاش می‌کند تا بار دیگر جنگ تمدنی خود را بر کشور‌های همانند جمهوری اسلامی ایران قالب کند به همین خاطر نبرد فکری که دهه ۶۰ نتوانست آن را اجرایی کند در دهه ۷۰ توانست با کمک برخی غافلان اجرایی کند برای آنکه سبک زندگی ایرانی اسلامی بتواند در مقابل تهاجم فرهنگی غرب بایستد است تا زیرساخت‌ها به خوبی مستحکم و برنامه‌ریزی شود و این مهم نیاز به یک استراتژی دارد تا پس از گذراندن دوره‌هایی به تاکتیک تبدیل شود و سپس در بخش‌ها مختلف کشور به اجرا گذاشته شود این مهم نیاز به تحولاتی در حوزه اقتصاد نیز دارد.

این محقق، مهم‌ترین نیاز جامعه امروز را مورد بررسی قرار داد و تاکید کرد: جامعه امروز نیاز دارد تا به نقطه خود آگاهی برسد. برای این مهم افراد باید در ابتدا به این بیندیشند که در ابتدا کجا بوده‌ام؟ هم اکنون کجا ایستاده‌ام؟ پیشینه من کجا بوده؟ و چشم اندازی که پیش رو دارم همچنین امکانات من چگونه است؟.

وی تصریح کرد: تجدد مآبی به شکل مدرنیته بهترین مسیر نیست بلکه اگر بتوانیم توانمندی‌های خود را در حوزه‌های فرهنگی و اقتصادی افزایش دهیم می‌توانیم از بسیاری از مشکلات رهایی یافته و سبک زندگی درست را در پیش بگیریم باید توجه داشت که شبه مدرنیته جامعه را در مدار گسترش فقر نگه می‌دارد.

وی خاطرنشان کرد خودآگاهی به معنی تبعیت از شبه مدرنیته جهانی و یا غربی نیست راه حل بازگشت به هویت خود است.

زرشناس عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را طی سال‌های اخیر مورد بررسی قرار داد و افزود: در طی چند سال اخیر تحولات قابل توجهی در وزارت فرهنگ و ارشاد شکل گرفته طرح تدوین هویت اسلامی و سبک زندگی توانسته تا حدودی به برنامه‌های اصلی و روال درست حرکت کند، با این حال باید مبانی استراتژیک در نظر گرفته شده و از شورای عالی انقلاب فرهنگی برای پیاده کردن خودآگاهی در جامعه استفاده شود بدین ترتیب حوزه‌های مختلف فرهنگی همانند فیلم سینما تئاتر و ... این ظرفیت را دارد تا این فرهنگ سازی را در جامعه اجرایی کند. 

حجت الاسلام والمسلمین علی سرلک پژوهشگر حوزه دین و خانواده نیز در این نشست حکمرانی قرآنی را رویکردی ارزشمند برای اصلاح سبک زندگی دانست گفت: پیروی از دستورات قرآن کریم را برای تجویز ساختاری حیات بخش در جامعه ضروری است.

وی افزود: قرآن کتاب رشد و حیات و سعادت به معنای واقعی کلمه است پس حکمرانی به مسئله نفوذ و پذیرش برمی‌گردد و همین در عرصه فرهنگ باید به صورت سبک زندگی اسلامی به اجرا در آید.

پس مشارکت مردم نیز بسیار مهم است رابطه وسیع بین امت و مردم در آیات مختلف قرآن کریم مورد اشاره قرار گرفته است مردم هستند که در نهایت به اجرای جریان‌سازی و تمدن سازی می‌پردازند و این مهم در آیات خداوند نیز مورد اشاره قرار گرفته است. زمانی که خداوند قصه زندگی حضرت موسی را بیان می‌کند علاوه بر سرزنش فرعون در بخش‌هایی به سرزنش مردم و حامیان طاغوت اشاره کرده و آنان را عاملان گسترش ظلم می‌داند، زیرا حمایت آنان از ظلم زمینه قدرت‌گیری ظلم را فراهم می‌کند.

وی بار دیگر به حکمرانی قرآن اشاره و تاکید کرد: حکمرانی از حکومت فراتر است مهم‌ترین شاخصه حکمرانی اهتمام است که به جریان سازی سیاسی اقتصادی و فرهنگی می‌انجامد و این مهم در درون جامعه و توسط افراد اجرایی می‌شود.

وی نقش مسئولان را مهم دانست و افزود: در جامعه‌ای که حکمرانی قرآنی در آن اجرا شود، حاکمان حکیم هستند که روی کار می‌آیند و تلاش دارند تا امور را به بهترین شکل اجرایی کنند. در چنین حکومتی کارگزاران سهم معنوی مسئله را مد نظر قرار می‌دهند و زمانی روی کار می‌آیند که مطمئن باشند می‌توانند مسئولیت را به درستی اجرایی کنند و بر این باورند که هرگونه اشتباه آنان به معنی خیانت به کل جامعه است.
وی اصول حاکم بر حکمرانی قرآنی را مورد بررسی قرار داد و افزود: یکی از شاخص‌های حکمرانی قرآنی تسلط و اشراف بر حوزه کاری خصوصا در حوزه هنر است هر کس وارد این میدان می‌شود باید دیدگاه و نگرشی مسلط داشته باشد تا بتواند بهترین رویکرد را اجرایی کند. نکته قابل توجه دیگر اینکه بحث شفقت و محبت به مردم را در دستور کار خود قرار دهد؛ و آن را باور و به آن اعتقاد داشته باشد حضرت علی در نهج البلاغه به مالک تاکید می‌کند که نسبت به مردم با قلبی مهربان حکمرانی کند نه همانند گرگی که می‌خواهد جامعه را بدرد.

وی بلوغ جامعه را نکته مهم دانست و تصریح کرد: بلوغ جامعه را به سوی رشد می‌کشاند آن را هدایت می‌کند در حوزه فرهنگی حکمرانی مدارا و صله صدر و شرح صدر نیاز دارد.

انتهای پیام/