گذشت ۱۰۰ روز از آغاز درگیری سودان/ چشم انداز مبهم دستیابی به صلح

خبرگزاری میزان - ۱۰۰ روز از آغاز درگیری در سودان گذشته و این درگیری تلفات انسانی ویرانگری را به همراه داشته است، خشونت قومی را دوباره شعله ور کرده و این نگرانی را ایجاد کرده است که می‌تواند منطقه وسیع‌تر را بی ثبات کند.

به گزارش «الجزیره»، در ۱۵ آوریل (۲۶ فروردین)، رقابت بین ارتش و نیرو‌های پشتیبانی سریع (RSF) به جنگ تبدیل شد و خارطوم و مناطق وسیع‌تری از پایتخت را به میدان نبرد خونین تبدیل کرد. از آن زمان، جنگ به منطقه خسته از درگیری «دارفور» و همچنین بخش‌هایی از ایالت «کردفان» و نیل نیز گسترش یافته است. 

به گفته تحلیلگران، انبوهی از ابتکارات دیپلماتیک برای توقف جنگ نتوانسته هیچ نتیجه مشخصی به همراه داشته باشد، زیرا طرف‌های رقیب درگیر نبردی برای بقا هستند؛ جنگی که هر دو فکر می‌کنند می‌توانند بدون نیاز به شرکت در مذاکرات معنادار در آن پیروز شوند.

چه ابتکاراتی تاکنون امتحان شده است؟
در ماه می، دو طرف متخاصم توافق کردند که گروه‌های مذاکره کننده‌ای را به جده در عربستان اعزام کنند تا مذاکرات را با میانجیگری ریاض و واشنگتن آغاز کنند. این مذاکرات دست‌کم ۱۶ توافق آتش‌بس را به دنبال داشت که هر کدام از بین رفته است. 

مذاکرات یک ماه بعد پس از آن که ارتش از مشارکت خود با متهم کردن نیرو‌های پشتیبانی سریع به عدم تعهد عقب نشینی کرد، به حالت تعلیق درآمد. 
گزارش‌ها حاکی از آن است که با بازگشت گروه مذاکره کننده ارتش سودان به شهر عربستان در ۱۵ جولای (۲۴ تیر ماه)، مذاکرات ممکن است از سر گرفته شود، اما تاکنون بیانیه رسمی اعلام نشده است. 

با شکست مذاکرات جده و ادامه جنگ، اتحادیه آفریقا (AU) از طرح خود رونمایی کرد. 

این طرح شامل آغاز گفت‌وگوی سیاسی میان بازیگران نظامی، غیرنظامی و اجتماعی سودان بود، نه فقط برای حل مناقشه جاری، بلکه برای ایجاد ترتیبات قانون اساسی برای دوره انتقال و تشکیل یک دولت غیرنظامی.

برخلاف مذاکرات جده، نشست سران اتحادیه آفریقا با حضور اعضای ائتلافی غیرنظامی برگزار شد، که قبل از اینکه «عبدالفتاح البرهان»، فرمانده ارتش و «محمد حمدان دقلو»، فرمانده نیرو‌های پشتیبانی سریع کودتا را در سال ۲۰۲۱ ترتیب دهند و به گذار شکننده کشور به سمت دموکراسی پایان دهد، قدرت را با ارتش تقسیم کرده بودند. 

اما علاوه بر تشکیل سه جلسه و صدور بیانیه‌های گسترده، این اجلاس هنوز هیچ نتیجه معناداری نداشته است. 

سپس تلاش برای مذاکره با مقامات بین دولتی توسعه (IGAD) آغاز شد. 

این نهاد منطقه‌ای، متشکل از هشت کشور در اطراف شاخ آفریقا، یک کمیته چهارجانبه از جمله کنیا، اتیوپی، جیبوتی و سودان جنوبی را برای رسیدگی به بحران سودان تشکیل داد. اما نشست IGAD در ۱۰ جولای (۱۹ تیر ماه) از سوی گروه مذاکره کننده ارتش تحریم شد و کنیا، حامی اصلی گروه چهارجانبه را به عدم بی طرفی متهم کرد.

در عوض، ارتش سودان از نشستی که در ۱۳ جولای (۲۲ تیر ماه) در قاهره، پایتخت مصر برگزار شد، استقبال کرد. در این نشست سران هفت کشور همسایه سودان به همراه دبیرکل اتحادیه عرب و رئیس کمیسیون اتحادیه آفریقا (AUC) حضور داشتند.

رئیس جمهور مصر ابتکار عملی را برای برقراری آتش بس پایدار، ایجاد کریدور‌های بشردوستانه برای کمک‌های بشردوستانه و ایجاد چارچوب گفتگو که شامل همه احزاب سیاسی سودان می‌شود، تشریح کرد. 

شرکت کنندگان توافق کردند که یک سازوکار وزارتی متشکل از وزرای خارجه هفت کشور برای حل مناقشه جاری تشکیل دهند. این طرح مورد ستایش ارتش و نیرو‌های پشتیبانی سریع قرار گرفت.

همکاری خیلی کم، رقابت زیاد
کارشناسان هشدار می‌دهند که داشتن ابتکارات دیپلماتیک متفاوت برای راه حل سودمند نیست.

«آلن بوسول»، هماهنگ‌کننده پروژه گروه بین‌المللی بحران برای شاخ آفریقا، گفت: یک شکست فاحش دیپلماسی در اینجا وجود دارد، ما شاهد رقابت بسیار زیاد و همکاری بسیار کم هستیم.

«بوسول» گفت: دیپلماسی وجود نداشته است و این به این دلیل است که این موضوع به اندازه کافی در دستور کار نیست، به ویژه برای آمریکا. 

شکاف میان بازیگران منطقه‌ای که می‌توانند بر دو طرف متخاصم فشار وارد کنند تا با آتش بس موافقت کنند، مانع دیگری است. 

امارات مستقیماً در هیچ میزگردی شرکت نکرده است و رقابت داغ این کشور با عربستان می‌تواند مانعی برای حضور آن در هر فرآیندی باشد.

شرایط وخیم انسانی
غیرنظامیان خود را در میانه درگیری گرفتار می‌دانند.

مقامات بهداشتی سودان اعلام کردند که از زمان آغاز جنگ، دست‌کم ۳ هزار نفر کشته شده اند. ارقام سازمان بین المللی مهاجرت نشان می‌دهد که در حال حاضر حدود ۲.۶ میلیون نفر در داخل کشور آواره شده اند، در حالی که بیش از ۷۵۰ هزار نفر به کشور‌های همسایه رفته اند. 

درگیری در منطقه غربی سودان به خاطر نگرانی از تکرار جنایاتی که در سال ۲۰۰۳ در آنجا رخ داد و بیش از ۳۰۰ هزار نفر کشته شدند، دوباره ترس را برانگیخته است.

انتهای پیام/