اقدامات سازمان پزشکی قانونی کشور برای تولید ۳۵۰ محصول درمانی/ تمرکز ۷۰ درصد فعالیت‌های بانک بافت و سلول بر روی برداشت نسوج از پیکر متوفیان برای مقاصد درمانی
سعید شاه حسینی در گفت‌وگو با میزان بیان کرد: بانک سلول، بافت و عضو، مجموعه‌ای است که از ابتدای سال ۱۳۹۹ راه اندازی شده است، این مجموعه در گذشته در قالب واحدی با عنوان واحد فراهم آوری فعالیت می‌کرد که به بانک سلول، بافت و عضو ارتقا پیدا کرده است.
وی در خصوص اقدامات این مجموعه گفت: از میان متوفیات روزانه، مواردی که علت مرگشان نامشخص باشد و در قالب فهرست مرگ مشکوک قرار بگیرد، برای تعیین علت فوت به سازمان پزشکی قانونی ارجاع داده می‌شود.
مشاور بانک بافت و سلول و عضو مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی کشور تصریح کرد: اگر فوت افراد ناشی از تصادف، نزاع، برق گرفتگی، غرق شدگی، سقوط از بلندی و ... باشد، در قالب این فهرست، پیکرشان به سازمان ارجاع داده می‌شود تا با معاینات ظاهری و یا کالبد گشایی و نمونه برداری، علت فوت نامبردگان مشخص شود.
وی افزود: در فرایند انتقال و بررسی تخصصی متوفیاتی که برای تعیین علت فوت به سازمان پزشکی قانونی ارجاع می‌شوند، همکارانم در بانک سلول، بافت و عضو نیز در مراکز مستقر هستند. چه در خصوص هموطنان عزیزی که در زمان حیاتشان داوطلب اهدای بافت، عضو یا پیکر بوده اند و چه در مورد سایر درگذشتگانی که شرایط اهدا را دارا هستند، همکاران ما پس از معاینه پیکر‌ها با خانواده این عزیزان صحبت می‌کنند تا در صورت رضایت اولیای قانونی متوفی، نسبت به انجام مراحل بعدی اقدام کنند.
شاه حسینی تصریح کرد: در صورت اعلام رضایت خانواده‌های متوفی، برخی نسوج مثل استخوان‌ها، دریچه‌های قلب برای پیوند دریچه قلب، چشم برای پیوند قرنیه، قسمتی از پوست، تاندون‌ها در شرایط استریل مشابه اتاق عمل جراحی برداشت و پیکر متوفی پس از تعبیه پروتز جایگزین و آماده سازی مجدد به خانواده متوفی تحویل داده می‌شود.
وی افزود: همزمان آن نسوج برداشتی تحت شرایط پزشکی خاص برای فرآوری به واحد‌های تولیدی ارسال می‌شوند. نهایتا نسوج برداشتی به تعدادی محصولات نهایی تبدیل می‌شوند که بیماران از طیف‌های مختلف برای درمان بیماری‌هایشان می‌توانند از این نسوج استفاده کنند. مجموعه این اقدامات در واحد‌های فراهم آوری و فرآوری انجام می‌شوند.
مشاور بانک بافت و سلول و عضو مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی کشور تصریح کرد: در این رابطه متوفی آقای بالای سن ۶۵ سال، متوفی خانم بالای سن ۵۵ سال، بیماران فوت شده ناشی از بیماری‌های سرطانی و یا تحت درمان شیمی درمانی، بیمار فوت شده دارای تزریق خون و استفاده کننده از برخی دارو‌های خاص، مناسب اهدای نسوج برای مقاصد درمانی نیست و با خانواده‌های این عزیزان صحبت نخواهد شد.
فعالیت واحد‌های فراهم آوری در مرکز کهریزک، شیراز، مشهد
وی افزود: واحد‌های فراهم آوری در حال حاضر در مرکز کهریزک ادارات کل پزشکی قانونی استان تهران، فارس (شیراز) و خراسان رضوی (مشهد) فعال هستند و با اقدامات و برنامه‌های طرح ریزی شده بنا داریم تا در آینده نزدیک این واحد‌ها در ادارت کل پزشکی قانونی استانهای دیگر کشور که سالن تشریح هم دارند نیز فعال شوند.
تمرکز ۷۰ درصد کلیه فعالیت‌های بانک بافت و سلول و عضو مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی کشور بر روی برداشت نسوج از پیکر متوفیات برای مقاصد درمانی
شاه حسینی گفت: ۷۰ درصد کلیه فعالیت‌های ما در بانک بافت و سلول و عضو مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی کشور، در حال حاضر روی این موضوع (برداشت نسوج از پیکر متوفیات برای مقاصد درمانی) متمرکز است.
وی با بیان اینکه بخش دیگر اقدامات ما به واحد اهدای کالبد آموزشی باز می‌شود، گفت: برخی از اجساد هستند که مناسب کار در قسمت اولی که ذکر شد، نیستند چرا که در این بخش نسوج برداشت شده پس از فرآوری به محصولاتی تبدیل می‌شوند که قرار است در بدن بیماران برای درمانشان قرار گیرد لذا باید از استاندارد‌های بالایی برخوردار باشند.
رئیس بانک فرآوری بافت و سلول مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی کشور ادامه داد: همزمان با برداشت بافت‌ها، باید یکسری آزمایش خون از متوفی گرفته شود و در ادامه، شرایط فرد از جهت ابتلای احتمالی به بیماری‌های ویروسی بررسی می‌شود و در ادامه با اطمینان مبنی بر اینکه متوفی دارای بیماری عفونی قابل انتقال به فرد دیگری نبوده، این نسوج در مسیر تولید برای تبدیل به محصولات نهایی قرار می‌گیرد.
شاه حسینی گفت: خوشبختانه اخیرا با اقدامات اجرایی و پیگیری‌های بعمل آمده، آزمایشگاه بانک سلول و بافت و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی به عنوان آزمایشگاه همکار وزارت بهداشت شناخته و معرفی شده است و این مرکز قابلیت دریافت نمونه‌ها و انجام آزمایشات تعیین سلامت بافتی از سایر مراکز دارای مجوز (بیمارستان‌های دانشگاهی) را داراست.
وی افزود: در حال حاضر با توجه به سیاستهای سازمان پزشکی قانونی در حال ورود به فاز سوم فعالیت‌های خود یعنی فرآوری نسوج هستیم و با انعقاد تفاهم نامه با یکی از دانشگاهها مقرر شده تا سازمان به این حوزه نیز ورود کند و با طراحی مجموعه‌ای تخصصی، نسوج دریافتی از اجساد فراوری شده و محصولات نهایی برای بهبود بیماران تهیه و ارائه شوند.
از پیکر‌های ناشناس و مجهول الهویه نسوج دریافت نمی‌شود
شاه حسینی افزود: یکسری از پیکر‌ها این مشخصات را ندارند و برای درمان بیماران مناسب نیستند، اما در صورت رضایت اولیای متوفی، برای واحد اهدای کالبد آموزشی می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند. وی افزود: اگر دانشجویی بتواند با یک جسد و در شرایط واقعی آموزش ببیند، در آینده و در زمان مواجه با یک بیمار از سطح آموزش بالاتری برخوردار است و بهتر میتواند جهت معاینه و تشخیص اقدام کند که این اقدام نیز در نهایت به نفع بیماران است.
مشاور بانک بافت و سلول و عضو مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی کشور اظهار کرد: در سراسر کشور اگر هر فردی با رضایت خود اعلام کرده باشد که پس از مرگش، پیکر وی مورد استفاده قرار گیرد، پیکرش به مرکز تحقیقات پزشکی قانونی منتقل می‌شود و فرآیند آماده سازی جسد در بازه زمانی ۳ تا ۶ ماه طی می‌شود. سپس هر کدام از دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور که برای مقاصد آموزشی به پیکر فیکس شده متوفی احتیاج داشته باشند، آن را تحویل می‌گیرند و با استفاده ازآن به دانشجویان خود آموزش می‌دهند.
وی افزود: پس از اتمام دوره آموزش، پیکر متوفی با اطلاع خانواده ایشان، دفن خواهد شد. در رابطه به دفن پیکر‌ها نیز هر چه که خانواده متوفی در خصوص شهر محل دفن قید کرده باشند، اقدام می‌شود و در غیر اینصورت در بهشت زهرا (س) تهران به خاک سپرده می‌شود. همچنین در زمان دفن پیکر‌ها نیز تمام آداب، فرهنگ و ملاحظات شرعی و مذهبی هر کدام از متوفیات رعایت خواهد شد.
شاه حسینی بیان کرد: در تمام جهان آموزش برخی اعمال جراحی حساس پیش از انجام بر روی بیماران، روی اجساد به انجام می‌رسد تا پزشک متخصص آموزش گیرنده، از مهارت لازم برای کار بر روی بیماران برخوردار شود. این کار جهت پیشگیری از ایجاد مخاطرات و وارد شدن صدمه به بیماران صورت می‌پذیرد، در کشور ما نیز جهت برخی آموزش‌های فوق تخصصی و با بهره گیری از پیکر‌های اهدا شده این کار صورت می‌پذیرد تا ضمن پیشگیری از ایراد صدمه و مخاطرات جانی برای بیماران، امکان ارائه خدمات درمانی حساس و پیشرفته نیز به ایشان فراهم شود.
بافت‌های برداشت شده از هر پیکر تقریبا به ۳۵۰ محصول درمانی تبدیل می‌شود
رئیس بانک فرآوری بافت و سلول مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی کشور تصریح کرد: در خصوص اهدای نسوج، سالیانه از حدود هزار پیکر متوفی برداشت نسوج انجام می‌شود، بافت‌های برداشت شده از هر پیکر تقریبا به ۳۵۰ محصول درمانی تبدیل شده که این تعداد محصول برای حدود ۴۰-۶۰ بیمار استفاده می‌شود و در واقع سالیانه حدود ۴۰ هزار بیمار به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم از محصولات تولید شده نسوج برداشتی از متوفیان بهره‌مند می‌شوند.
وی با بیان اینکه بیشترین برداشت از پیکر متوفیان از استخوان‌ها است، گفت: بافت‌های استخوانی برداشت شده طیف گسترده‌ای از محصولات را تولید می‌کند که در جراحیهای اورتوپدی و مغز و اعصاب، کاشت ایمپلنت در دندانپزشکی و... قابل استفاده هستند. همچنین محصولات پوستی در رده بعدی برداشت از بافت پیکرمتوفیات است که در بیماران دچار سوختگی‌های شدید و یا صدمات پوستی در وقوع تصادفات و... استفاده می‌شوند.
شاه حسینی ادامه داد: تاندون‌ها، دریچه‌های قلب و قرنیه چشم از دیگر بافت‌های برداشتی از پیکر متوفیات است که صدمات ناشی از وقوع تصادفات یا حوادث یا بیماری‌های مادرزادی نیازمند اعمال جراحی، استفاده می‌شوند.
مشاور بانک بافت و سلول و عضو مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی کشور اظهار کرد: برای اهدای پیکر و یا برداشت نسوج به هیچ عنوان از اجساد مجهول الهویه استفاده نمیکنیم، چه بسا این اجساد در زمانی که فرد زندگی میکرده، دارای وضعیت سلامتی مناسبی نبوده یا دچار بیماری‌های خاص یا اعتیاد بوده باشد. به هر حال برای برداشت حتی یک بافت از پیکر متوفی، نیاز به اخذ رضایت آگاهانه از اولیا قانونی متوفی داریم و به همین دلایل از اجساد مجهول الهویه، به هیچ عنوان استفاده نمی‌شود.
وی افزود: در حال حاضر مهم‌ترین چالش کاری ما بحث فرهنگ سازی در رابطه با اهدای عضو یا بافت خصوصا در برخی بافت‌های خاص مثل دریچه‌های قلبی است. اگرچه اتفاقات خوب فرهنگ سازی طی سال‌های اخیر در این زمینه افتاده و هموطنان زیادی به جهت اهدای عضو یا پیکر اعلام آمادگی کرده و فرآیند قانونی آن را با هماهنگی با این مرکز طی کرده اند، اما با این وجود راه درازی برای رسیدن به نقطه مطلوب در پیش داریم. باید در این زمینه چهره‌های معروف ورزشی و هنری و سایر افراد شناخته شده پیش قدم شوند و ضمن آشنایی با کار و فعالیت ما در بانک بافت و سلول و عضو مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی به عنوان سفیر ما فعالیت کنند، میتوانیم اقدامات خود را در جامعه بهتر از گذشته نهادینه کنیم و مردم را از اقدامات خود باخبر سازیم.
انتهای پیام/
