انتشار کتاب دوجلدی «تفسیر المیزان و علوم انسانی اسلامی»

به گزارش گروه فرهنگی ، کتاب دوجلدی «تفسیر المیزان و علوم انسانی اسلامی» منتشر شد؛ بنابراین گزارش، در مقدمه این اثر ارزشمند می‌خوانیم:

علوم انسانی اسلامی که «مجموعه‌های معرفتی حاصل از گزاره‌هایی نظام‌مند و برخاسته از همه منابع شناخت مورد تأیید عقل، مرتبط با ماهیت فرافیزیکی انسان در عرصه گزاره‌های توصیفی اسلام (در راستای چگونگی، علل و پیامد‌های صفات روحی و فعالیت‌های ارادی انسان اعم از ذهنی و رفتاری در سطح فردی و اجتماعی به منظور شناخت، پیش‌بینی) و عرصه توصیه‌ای (در مسیر هدایت، مدیریت انسان و جامعه بشری به سوی کمالات معنوی مورد نظر اسلام)» است؛ در دو دهه گذشته مورد عنایت رهبری معظم انقلاب بوده و بر تحقق آن به طور مکرر اصرار ورزیده‌اند؛ تا جایی که در مهر ۸۸ در جمع بانوان قرآن پژوه، یکی از محور‌های مهم قرآن پژوهی را، استخراج مبانی علوم انسانی از قرآن دانستند و تأکید کردند: «اگر این کار انجام شود پژوهشگران با استفاده از مبانی قرآنی و همچنین استفاده از برخی پیشرفت‌های علوم انسانی، می‌توانند بنای رفیع و مستحکمی را از علوم انسانی بر پایه آموزه‌های قرآنی بنا‌نهند» چرا که قرآن کریم مرجع حل تمامی چالش‌های نظری و عملی، دنیوی و اخروی، در ابعاد فردی، اجتماعی، داخلی و جهانی است و هر امری که به شکلی مرتبط به هدایت انسان باشد و در سعادت یا شقاوت آدمیان تأثیری در برداشته‌باشد ناگزیر قرآن تبیان آن است که باید با فرایندی اجتهادی توأم با استنطاق آیات قرآنی، چنین علومی را با تأسیس یا تهذیب بنا نهاد.

در تحقق این‌توصیه‌ها برخی از مراکز و محافل علمی اسلامی همت خویش را صرف تأسیس علوم انسانی اسلامی گذاشتند؛ یکی از این مراکز مهم در کشور، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است که در این زمینه ده‌ها کتاب و صد‌ها مقاله علمی منتشر نموده است. اما این فرایند همچنان باید پیگیری شود تا از رهیافت و مداقه صاحب‌نظران، ابعاد گوناگون اسلامیت این علوم دقیق‌تر و عمیق‌تر و با متون و مبانی دینی سازگارتر شود و به تدریج شکوفایی و بالندگی لازم را بیابندو به کمال برسند.

کتاب‌های پیش رو در صدد واکاوی علوم انسانی اسلامی از منظر قرآن کریم است؛ همان‌طور که اشاره شد قرآن کریم به مقتضای نسبتی که با حقیقت انسان و کمال ابدی او دارد، در صدد اصلاح همه جانبه فرد و جامعه و رساندن همگان به کمال حقیقی است از این رو مهم‌ترین منبع کشف نظریه‌های اسلامی در عرصه علوم انسانی است؛ چرا که قرآن مجید کتاب هدایت به سوی سعادت دنیا و آخرت انسان است و در برابر هر نظر، نظریه و مکتبی که در باب سعادت آدمیان نظری داشته باشد؛ موضعی خاص را دارا است؛ از‌این رو مفسران، جمله «تبیاناً لکل شئ» (نحل/۸۹) را به معنای بیان کننده تمامی آنچه انسان در مسیر هدایت و سعادت نیاز دارد، دانسته‌اند و این امری است که علوم انسانی سکولار نیز در قلمرو این‌جهانی مدعی تحقق آن است.