دولت آبادی: روند نامتعارف تولید سیاه‌نمایی در فیلم‌ها باید خاتمه یابد

حسن دولت‌آبادی استاد دانشگاه و کارگردان گروه سنی کودک و نوجوان در گفت‌وگو با میزان درباره شاخص‌های مهم در تولیدات فرهنگی کتاب و یا فیلم برای کودک و نوجوان اظهار کرد: برای تولید آثار فرهنگی در گروه سنی کودک و نوجوان باید شاخص‌ها و معیارهای مشخص را مد نظر قرار داد که از جمله آنها قرار دادن مشاوران اجتماعی و در عین حال روانشناس برای فیلمنامه و یا کتاب است، زیرا بسیاری از آسیب‌های موجود در فیلم‌های سینمایی در این حوزه برگرفته از عدم آگاهی فیلم‌سازان بوده است.

وی درباره حمایت‌های برخی از موسسات و بنیادها به منظور تولیدات فرهنگی اعم از فیلم یا کتاب بیان کرد: در این زمینه نمی‌توان نام بنیاد و یا موسسه‌ای را بر زبان آورد، اما بطور کلی باید تاکید کرد که چنانچه حمایتی اثربخش از تولیدات فرهنگی در طی سال‌های گذشته شکل گرفته باشد، نتایج آن را می‌توان امروز به خوبی دید. اگر در سینما و یا انتشارات، کتاب یا فیلم خوبی برای گروه سنی کودک و نوجوان وجود دارد به معنای فعالیت مثبت متولیان و یا مدعیان حوزه فرهنگ است و اگر سینماها خالی از فیلم و یا ویترین کتاب فروشی‌ها خالی از کتاب جدید است، نشانه ضعف و ناتوانی این بنیادها یا موسسات و ادارات در فعالیت‌های فرهنگی محسوب می‌شود.

ضرورت حساسیت در برنامه‌های تولیدی برای کودکان

دولت‌آبادی به توجه و حساسیت حوزه کودک و نوجوان اشاره کرد و افزود: برای تولیدات فرهنگی اعم از فیلم و یا کتاب باید توجه داشت که مخاطبان این آثار گروه سنی کودک و نوجوان هستند، لذا این تولیدات از حساسیت‌های ویژه ای برخوردار است. از سوی دیگر کودک و نوجوان سرمایه‌های هر جامعه محسوب می‌شود و هرگونه فعالیت برای آنها همواره باید با ملاحظه، حساسیت و برنامه‌ریزی همراه باشد. این مهم در مدارس و در آموزش و پرورش نیز باید مورد توجه قرار گیرد، همانگونه که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته دنیا بر آن تاکید می‌شود.

این کارگردان به پرداختن به فعالیت‌ها و عملکرد برخی از موسسات فعال در حوزه کودک و نوجوان پرداخت و بیان کرد: در کشور مراکزی مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هستند که به عنوان یکی از فعال‌ترین نهادهای فرهنگ‌ساز برای کودک و نوجوان فعالیت می‌کنند و طی این سال‌ها توانسته عملکرد بسیار خوبی را داشته باشد، اگرچه متاسفانه بودجه مناسبی برای آنان لحاظ نشده است. معتقدم بودجه‌ها را باید بر اساس عملکرد موسسات و بنیادها به آنان اختصاص داد.

برنامه های کاربردی یا خوراک های فرهنگی

وی در مورد برخی از آسیب‌های وارد شده به حوزه فرهنگ عنوان کرد: برچیده شدن و یا برگزار نشدن فعالیت‌های فرهنگی قطعاً به جامعه فرهنگی ضربه می‌زند، اما باید دید این گونه برنامه‌ها تا چه حد خوراک فرهنگی جامعه را تامین می‌کند و از سوی دیگر چقدر توانسته مخاطب از جامعه جذب کند، لذا لزوم بکارگیری تشکلی سازمان یافته به عنوان کانون مرکزی امری بسیار مهم و ضروری برای جامعه امروز است.

دولت‌آبادی ادامه داد: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان فعالیت‌های گسترده و تکمیلی را به این قشر سنی ارائه می‌کند، در حالی که آموزش و پرورش دوره‌های تکلیفی و اجباری را پیش روی کودکان قرار می‌دهد. از سوی دیگر هنجارسازی بر مبانی مشخص را که با فرهنگ دینی و توسعه‌یافته همراه باشد، در دستور کار ندارد، بدین ترتیب ناهماهنگی و آسیب‌هایی بر بدنه تربیتی کودک و نوجوان دیده می‌شود و آینده کشور را تهدید می‌کند. من بر این باورم که کارشناسانی را که بتوانند به عنوان مشاور روند تولیدات فرهنگی با تکیه بر تخصص، وارد چرخه تولید کنند و از توان آنان استفاده شود، ارزشمند است، بدین ترتیب نکات اخلاقی و اجتماعی در تولید آثار مد نظر قرار می‌گیرد و آثار جذاب‌تر به مخاطبان ارائه می‌شود که تاثیرات مفیدی را برای نسل آینده در بر خواهد داشت.

این استاد دانشگاه تحول و به روز شدن را یکی از عوامل تاثیرگذار بر استقبال مخاطب از تولیدات فرهنگی دانست و تاکید کرد: امروزه شرایط به نحوی تغییر کرده که فضای مجازی و دستگاه‌های دیجیتال تاثیرات فراوانی را بر کودک و نوجوان دارد، لذا تولیدات ما نیز باید بر همین اساس و در جهت شکل‌دهی و هنجارسازی‌های مناسب با تکنولوژی و اعتقادات ما را طلب می‌کند تا روحیات و تفکرات کودکان را شکل دهد.

وی تصریح کرد: لازمه ورود به عرصه توسعه و رشد، شناسایی سلیقه و توانمندی افراد را طلب می‌کند. من به خاطر دارم که در جشنواره رشد در سال‌های گذشته همواره برگه‌های نظرخواهی و پژوهش‌مداری در بین مخاطبان تقسیم می‌شد و در پایان این برگه‌ها مورد ارزیابی قرار می گرفت و نتایج آن در سال بعد انعکاس داده می شد؛ این بررسی میدانی نتایج بسیار خوب و گسترده‌ای را در بر داشت و چنانچه در بسیاری فعالیت‌ها چنین رویه‌ای پیش گرفته شود و تحولات گسترده و رشدی فزاینده در حوزه فرهنگ اجرایی شود، نتایج اثرگذار و خوبی را در پی خواهد داشت.

تولیدات فرهنگی برای رشد نسل آینده

دولت‌آبادی تاکید کرد: ما برای اینکه بتوانیم فیلم‌های خوبی تولید کنیم، باید در ابتدا کارگردان و تهیه‌کننده را متقاعد کنیم که آنان قرار است برای نسل آینده و رشد توسعه کشور به تولیدات فرهنگی دست بزنند و هنگامی که به این باور رسیدند، با در نظر گرفتن تکنیک‌های محتوایی برترین آثار را تولید و ارائه کنند. متاسفانه در سال‌های اخیر دیده می‌شود که برخی از فیلم‌ها که در جشنوارهای خارجی جوایزی دریافت می‌کنند و به سیاه‌نمایی جامعه می‌پردازند، باب می‌شوند و تولیدات به سمت همان سیاه‌نمایی‌ها حتی از خانواده ایرانی می‌رود؛ این روند نامتعارف و نادرست است. این خط خارج از عرف کشور بوده و باید خاتمه یابد.

وی در پایان ضمن بررسی تولیدات حوزه کودک و نوجوان خاطرنشان کرد: وقتی آسیب‌شناسی انجام می‌شود خطوط غلط به خوبی خود را نشان می‌دهد؛ به عبارت دیگر تولیداتی که به دور از کار کارشناسی و روان‌شناسی بوده مشخص می‌شود، لذا متولیان حوزه فرهنگ باید این نکات را مورد بررسی قرار داده و سپس برنامه‌ریزی‌های درستی را در پیش گیرند تا نتایج در آینده روند توسعه‌ای به خود بگیرد و آسیب‌ها تکرار نشود. وقتی فیلم سینمایی کودک با عنوان «شهر موش‌ها» و یا سریال «سمندون» پخش می‌شد، خیلی از کودکان از شخصت سمندون و یا گربه سیاه می‌ترسیدند. نگاه آسیب‌شناسانه به این تولیدات حاکی از این امر بود که این تولیدات استاندار نبوده و بدون بررسی ذهنیت کودک ساخته شده‌اند. توصیه می‌کنم که هر زمان قرار است برنامه‌ای برای کودک و نوجوان ساخته شود، حتماً از یک روانشناس در کنار پروژه حضور داشته باشد.

انتهای پیام/

انسیه بغدادی