لزوم تمرکز بر مدل‌های غیرقیمتی کنترل قاچاق و مصرف بنزین در کشور
خبرگزاری میزان - به دلایل مختلف از جمله عدم سرمایه گذاری دولت های قبلی در زیرساخت های پالایشگاهی کشور، کاهش تولید برخی پالایشگاه های موجود، افزایش مسافرت های پایان تابستان و... با موضوع ناترازی بنزین در کشور مواجه شده ایم. البته شواهد نشان می دهد که مشکل جدی ای به لحاظ تولید بنزین در کشور نداریم و ظرفیت های موجود جوابگوی مصرف روزانه هستند. اما بیم آن می رود از دو سال آینده به بعد با مشکل ناترازی بنزین به صورت جدی مواجه شویم.
دو راه پیش روی سیاستمداران برای حل و فصل این موضوع وجود دارد. در یک روش می توانیم به افزایش قیمت بنزین مبادرت کنیم تا با بالا رفتن هزینه ی سوخت، مردم در میزان مصرف شان دقت بیشتری داشته باشند. اما با توجه به حذف ارز ترجیحی و بالا رفتن نسبی قیمت ها جامعه پذیرای افزایش قیمت سوخت نیست. به همین دلیل دولت فعلی بر روی سیاست های غیرقیمتی برای مدیریت مصرف سوخت از جمله افزایش کنترل کارت سوخت جایگاه داران و کاهش سهمیه ی آزاد کارت سوخت های خودروهای شخصی متمرکز شده است. نتایج حاکی از آن است که این روش های غیرقیمتی به کاهش قاچاق بنزین و افزایش مدیریت مصرف منجر شده است.
در ادامه احسان ارکانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس در گفت‌وگو با میزان، در خصوص ناترازی بنزین در کشور گفت: راهکارهای مختلفی برای مدیریت مصرف سوخت وجود دارد. باید تمامی آن ها به صورت همزمان دنبال شود تا نتیجه ی مطلوب به دست آید. راهکاری که در دهه ی 80 توسط دولت وقت در پیش گرفته شد، سهمیه بندی بنزین و گازوئیل بود، به طوری که مصرف آن ها مدیریت شود. با استفاده از این روش طی چند سال کشور به مدیریت خوبی در زمینه ی مصرف سوخت دست یافت. در قالب این برنامه، معادل مصرف بنزین و گازوئیل خودروهای سواری و باری به آن ها سوخت یارانه ای داده می شد. اگر کسی قصد داشت بیشتر از عرف مصرف کند، باید مبلغ بیشتری پرداخت می کرد و آن را به صورت آزاد می خرید. در برخی موارد شاهد بودیم که افراد سودجو به قاچاق سوخت از داخل کشور به آن سوی مرزها مبادرت می کردند. سهمیه بندی بنزین تا حد زیادی این موضوع را حل و فصل کرد.
وی در ادامه گفت: همزمان در کنار سهمیه بندی بنزین، سرمایه گذاری در احداث پالایشگاه های بنزین در کشور مطرح شد و استفاده از فرمولاسیون جدید سی ان جی از طریق پتروشیمی ها در دستور کار قرار گرفت. این روش ها در کاهش مصرف و افزایش عرضه ی بنزین داخلی موثر بود. اما متاسفانه طی هشت سال دولت های یازدهم و دوازدهم ما شاهد سرمایه گذاری جدید برای ساخت پالایشگاه های بنزین نبودیم، بلکه سیاست هایی که با راهبرد مدیریت مصرف تناقض داشت به اجرا گذاشته شد. از جمله ی این سیاست ها می توان به ارائه ی مجوز برای واردات حجم زیادی بنزین از خارج از کشور اشاره کرد. منابع بودجه ای به جای اینکه به سرمایه گذاری برای تولید بنزین در داخل اختصاص یابد، صرف واردات بنزین شد که در نهایت خروج ارز از کشور را شاهد بودیم.
ارکانی عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس خاطرنشان کرد: در حال حاضر با فروکش کردن بیماری کرونا و افزایش مسافرت ها قاعدتاً افزایش مصرف بنزین را داریم. اما نگرانی جدی ای در خصوص ناترازی بنزین برای تمامی فصول سال وجود ندارد. در برخی مقاطع به ویژه زمانیکه اوج سفرها را شاهد هستیم، میزان تولید و مصرف بنزین در کشور به یکدیگر نزدیک می شود. با شروع مهرماه و خارج شدن از شرایط سفرهای پایان تابستان و به ویژه پایان یافتن سفرها به سمت مرزهای عراق برای شرکت در مراسم عزاداری امام حسین (ع) ناترازی بنزین کاهش خواهد یافت. اما به طور کلی باید برای جبران هشت سال عدم سرمایه گذاری در زیرساخت های تولید بنزین طی دولت های قبل به این بخش توجه ویژه ای داشته باشیم. در مرحله ی بعدی باید روی راهکارهای مختلف مدیریت مصرف غیرقیمتی بنزین که در سراسر دنیا مورد استفاده قرار می گیرد، متمرکز شویم. به طور مثال، استفاده ی بیشتر از سی ان جی به جای بنزین می تواند راه حل مناسبی باشد. استفاده از خودروهای هیبریدی و برقی نیز کارساز است. بازتعریف محورهای مواصلاتی شهرها به طوری که کاهش مسافت ها را داشته باشیم، راهکار دیگری است. در برخی محورها می توان به کاهش مسافت بین 80 تا 100 کیلومتر پرداخت که اگر این میزان در تعداد خودروهای عبوری ضرب شود، می توان به میزان کاهش مصرف بنزین در کشور پی برد. با یک بررسی اجمالی می توان فهمید که سرمایه گذاری برای کاهش مسافت محورهای مواصلاتی با توجه به کاهش سوختی که ایجاد می کند، توجیه اقتصادی دارد.
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس در ادامه گفت: یکی از مهمترین راهکارهای غیرقیمتی برای کنترل مصرف بنزین این است که به جایگزین های آن روی بیاوریم. گسترش زیرساخت های سی ان جی در کشور اهمیت زیادی دارد. همچنین مدیریت کارت سوخت جایگاه داران نیز در این زمینه تاثیرگذار است. متاسفانه در حال حاضر افراد برای استفاده از سی ان جی باید مدت زمان طولانی ای در صف بمانند، به همین دلیل ترجیح می دهند از بنزین استفاده کنند. دولت حمایتی از ایجاد زیرساخت های سی ان جی در کشور ندارد و تهیه ی نازل های آن ها را به عهده ی بخش خصوصی گذاشته است. از آنجائیکه این تجهیزات هزینه ی بالایی دارند، بخش خصوصی نمی تواند در این حوزه ورود کند. لازم است دولت به توسعه ی زیرساخت های سی ان جی در کشور مبادرت کند و از این طریق به کاهش مصرف بنزین در کشور بپردازد.
انتهای پیام/