عدم تغییر روند موجود و توانمندسازی اقتصادی افراد در تأمین معاش یک خانواده نه تنها استحکام خانواده‌ها را تحت الشعاع قرار می‌دهد بلکه شکل‌گیری ازدواج و خانواده‌های جدید را با مشکل روبه رو می‌کند. موضوعی که در عمر یکساله دولت سیزدهم گام‌های مهمی برای رفع آن برداشته شده است.
خبرگزاری میزان - دیروز اول ماه ذی‌الحجه بود که با عنوان سالروز ازدواج حضرت علی علیه السلام و حضرت فاطمه سلام الله علیها نامگذاری شده است.
ازدواج در دین مبین اسلام یکی از سنت‌های سفارش شده و مورد توجه بزرگان و علمای دین است، به طوریکه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله می‌فرماید: «النِّكاحُ سُنَّتِي، فَمَن رَغِبَ عَن سُنَّتي فَلَيسَ مِنّي. ازدواج سنّت من است؛ پس هر كه از سنّت من روى گرداند از من نيست».
توصیه رهبر انقلاب به پدر و مادرها: قناعت و سهل‌گیری در ازدواج به رحمت الهی نزدیک‌تر است
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای نیز به موضوع ازدواج تأکید ویژه‌ای دارند. ایشان 11 فروردین 1382در مراسم قرائتخطبه عقد ازدواج فرمودند: «به خانواده‌های محترم - یعنی پدر، مادر؛ چه پدر مادر عروس، چه پدر مادر داماد هم - توصیه‌ی ما این است که هرچه می‌توانند در استحکام این خانواده تلاش کنند. دیگر هر کسی به قدر فکر خودش و به قدر تشخیص خودش تلاش کنید؛ این را اصل قرار بدهید، این را مبنای اصلی قرار بدهید؛ بقیه‌ی چیزها فرع است. اینی‌که حالا جهیزیه‌اش چقدر باشد، مهریه‌اش چه جور باشد، لباس عروس چه جوری بشود، اینها همه‌اش مطالب بعدی است، مطالب درجه‌ی دو است. در این چیزها هرچه قناعت و سهل‌گیری کنید بهتر است، که به «برکت» نزدیک‌تر است ان‌شاءاللَّه، به فضل الهی هم [و به] رحمت الهی هم نزدیک‌تر است. خداوند رحمتش را به آن جایی که امر او اطاعت می‌شود متوجه می‌کند، امر خدای متعال هم در این کارها این است که انسان هرچه می‌تواند دست کم بگیرد».
در این باره دولت سیزدهم که حدود یک سال از روی کار آمدن آن می‌گذرد اهتمام ویژه‌ای به ازدواج و تشکیل خانواده دارد و اقدامات مهمی را سرلوحه خود قرار داده است تا بتواند سهم ویژه در تقویت و استحکام خانواده داشته باشد.
روز گذشته آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی در جشن وصال (آیین گرامیداشت هفته ازدواج) که در تالار وحدت برگزار شد با تبریک حلول ماه ذی‌الحجه و سالروز ازدواج امیرالمومنین حضرت علی (ع) و حضرت صدیقه طاهره (س) ازدواج و تشکیل خانواده را امری الهی و ضامن بقای انسان دانست.
رئیس جمهور با تأکید بر ازدواج آسان به مسئله مهریه‌ها نیز اشاره کرد و گفت: ازدواج معامله نیست و مهریه نمی‌تواند ضامن خوشبختی زوجین باشد، بلکه آنچه سبب استحکام خانواده می‌شود مودت و همدلی است.
رئیس جمهور در این باره به دبیر شورای عالی جوانان مأموریت داد ظرف ۱۵ روز آیین‌نامه‌ای را برای برگزاری مراسم ازدواج در مراکز فرهنگی و تفریحی دولتی در سراسر کشور تهیه و ابلاغ کند.
آیت‌الله رئیسی تسریع در پرداخت تسهیلات بانکی برای ازدواج را نیز مورد تاکید قرار داد و گفت: تسهیلات اگر به موقع در اختیار دختر و پسری که می‌خواهند ازدواج کنند قرار نگیرد یا به سختی به آنها پرداخت شود موجب تضییق است؛ قبلا هم گفته‌ام تسهیلات باید تسهیلات باشد، نه تضییقات. بانک‌ها نباید در این زمینه خلاف مصوبات عمل کنند.
رئیس جمهور بر همین اساس بانک مرکزی را ملزم کرد که ظرف ۱۵ روز آیین‌نامه‌ای را برای تسریع و تسهیل در پرداخت وام ازدواج از «حیث وثایق و تضامین» و تعیین «سقف زمان انتظار» تهیه کند که بر اساس آن زوجین بدانند ظرف چه مدتی وام‌شان پرداخت می‌شود.
آیت‌الله رئیسی بانک مرکزی و وزارت اقتصاد را نیز مأمور نظارت بر روند پرداخت تسهیلات ازدواج کرد و متذکر شد اگر بانکی در پرداخت تسهیلات مرتکب تخلف شد حتما با آن برخورد قاطع شود.
رئیس جمهور به مشکل زوجین جوان برای تامین مسکن اشاره کرد و از وزارت راه و شهرسازی خواست که زوجین جوان را در اولویت واگذاری مسکن قرار دهد.
طی سال‌های اخیر بنا به شرایط اقتصادی و فرهنگی توجه خانواده‌ها به ازدواج کمرنگ شده و جوانان علی رغم میل باطنی از مسئله ازدواج و تشکیل خانواده دور شده‌اند. مباحثی که هر کدام ریشه در مشکلات و دغدغه‌های جامعه و افراد در سن ازدواج دارد و توجه و یافتن راه حل برای عبور مناسب از این شرایط را ضروری می‌کند.
بر اساس این گزارش براساس داده‌ها و نتایج سازمان ثبت احوال کشور و مرکز آمار ایران، روند تحولات شاخص های ازدواج به گونه ای است که نرخ ازدواج با کاهش و میانگین سن ازدواج با افزایش روبه رو بوده است.
همچنین بررسی ابعاد مسئله ازدواج و الگوهای همسرگزینی نشان از کلیدی بودن متغیر سن ازدواج در این الگوهاست و افزایش سن ازدواج الگوهای آن را دچار تحول کرده و شاخص‌های دیگر ازجمله فرزندآوری، طول عمر ازدواج، استحکام خانواده، ضرورت ازدواج و … را تحت تأثیر قرار می دهد.
نتایج به دست آمده در این گزارش از دو روش استفاده شده نشان می دهد، بالا بودن هزینه های آغاز زندگی، هزینه بالای مسکن، بیکاری و عدم اشتغال جوانان و پیدا نکردن گزینه مناسب ازدواج در سه اولویت اول عدم ازدواج به هنگام جوانان قرار دارند و عوامل ذکر شده به ترتیب در حوزه های اقتصادی، اقتصادی _ اجتماعی و اجتماعی _ فرهنگی قرار دارند.
به عبارتی می توان گفت عدم تغییر روند موجود و توانمندسازی اقتصادی افراد در تأمین معاش یک خانواده نه تنها استحکام خانواده های موجود را تحت الشعاع قرار می دهد بلکه شکل گیری خانواده های جدید را با مشکل روبه رو می کند و اغلب عواملی که در اولویت بالای اثرگذاری هستند یکی از کارکردهای مهم خانواده که کارکرد اقتصادی است را با اخلال مواجه می کنند و از این رو افراد در سطح اول رفع نیازهای خود با مشکل روبه رو شده و به سطوح دیگر که تشکیل خانواده و تأمین نیازهای عاطفی را شامل می شود، وارد نمی شوند.
این در حالی است که رئیس جمهور 28 اردیبهشت سال جاری در نخستیننشست ستاد ملی جمعیتضمن تشکر از تلاش‌ها و گزارش‌های ارایه شده دستگاه‌های مسئول در اجرای «قانون جمعیت و تعالی خانواده»، گفت: همه دستگاه‌ها موظف هستند طبق مصوبات قانونی اقدامات خود را در راستای عملیاتی کردن این قانون انجام دهند و گزارش فعالیت‌های خود را به دبیرخانه ستاد ملی جمعیت ارایه کنند.
آیت‌الله رئیسی با تشریح ابعاد مختلف قانون جمعیت و تعالی خانواده این قانون را یک بسته تشکیل‌شده از اجزای مرتبط با یکدیگر دانست و گفت: اگر تنها برای تحقق یک بعد این بسته تلاش شود، به نتیجه نمی‌رسیم و باید همه ابعاد این بسته اجرایی شود.
افزایش آمار ازدواج و کاهش نرخ طلاق از برنامه‌های مهم استانی
رئیسی جمهور با مهم دانستن جایگاه استانداران در اجرای قانون جمعیت و تعالی خانواده تأکید کرد: افزایش آمار ازدواج و کاهش نرخ طلاق از برنامه‌های مهم استانی است که به باید صورت ملی و منطقه‌ای مورد بررسی قرار گیرد.
همچنین 16 اسفندماه 1400، نمایندگان در نشست علنی نوبت عصر مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی بخش هزینه‌ای لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور، با بند الحاقی یک تبصره ۱۶ ماده واحده این لایحه موافقت کردند.
در بند الحاقی یک تبصره ۱۶ ماده واحده این لایحه آمده است: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مکلف است از محل صددرصد (۱۰۰%) مانده سپرده‌های قرض الحسنه و پنجاه درصد (۵۰%) سپرده‌های قرض الحسنه جاری شبکه بانکی، تسهیلات موضوع این بند را با اولویت نخست ازدواج و فرزندآوری از طریق بانک‌های عامل تأمین کند. بانک‌ها مکلفند مبتنی بر اعتبارسنجی متقاضیان، حداکثر با أخذ سفته از متقاضی و یا یک ضامن معتبر به پرداخت تسهیلات اقدام نمایند.
۱- تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای هریک از زوج¬هایی که تاریخ ازدواج آنها بعد از ۱/۱/۱۳۹۷ بوده است، یک میلیارد و دویست میلیون (۱.۲۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال و با دوره بازپرداخت ده ساله است. تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای زوج‌های زیر بیست و پنج سال و زوجه‌های زیر بیست و سه سال یک میلیارد و پانصد میلیون (۱.۵۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال می‌باشد.
۲- تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری، به ازای فرزند اول دویست میلیون (۲۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال و به ازای فرزند دوم چهارصد میلیون (۴۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال و به ازای فرزند سوم ششصد میلیون (۶۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال و به ازای فرزند چهارم هشتصد میلیون (۸۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال و به ازای فرزند پنج و به بعد یک میلیارد (۱.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال.
درمورد تولد فرزندان دوقلو و بیشتر به ازای هر فرزند یک وام تعلق می¬گیرد و ترتیب تولد لحاظ می‌شود.
بانک مرکزی موظف است با همکاری سازمان ثبت احوال کشور سامانه‌ای به منظور ثبت نام و مدیریت فرآیند‌های پرداخت تسهیلات قرض الحسنه فرزندآوری ایجاد نماید.
حمایت عاطفی از وظایف مهم انسان‌ها نسبت به یکدیگر است، از این نیازها برآورده نشود، انسان با مشکل مواجه خواهد شد، روح و روان انسان نیازهایی دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد. اما روند افزایش سن ازدواج و عدم تمایل زوجین برای فرزندآوری مشکلات عدیده‌ای برای کشور به وجود می‌آورد و آن افزایش خانه سالمندان و تنهایی جوانان امروز است که بالطبع آسیب‌های فراوان اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی را به دنبال خواهد داشت.
به گفته علیرضا رئیسی معاون پیشین بهداشت؛ اکنون حدود ۱۰ درصد جمعیت کشور سالمند هستند، اما تا سه دهه آینده ۲۵ درصد جمعیت ایران سالمند خواهدبود، بنابراین خیلی بیشتر باید در این زمینه کار کنیم.
خانواده سکوی پرتاب به سوی خداوند متعال است
حجت‌الاسلام والمسلمینمهدی هادیبا اشاره به جایگاه خانواده، گفت: نیازهای روانی ما قرار است درارتباط با خداوند برآورده شود، بستر خانواده از مهمترین محل‌هایی است که این نیازها برآورده می‌شود، خانواده از جایگاه ویژه برخوردار است و محبوب‌ترین کانون نزد خدا خانواده است و سکوی پرتاب به سوی خداوند متعال است.
به گفته نایب رئیس انجمن روانشناسی اسلامی فرزندان و والدین هم باید متقابلاً تکیه‌گاه عاطفی یکدیگر باشند، سرای سالمندان یک موضوع طبیعی است تا افرادی را که کسی را ندارند نگهداری کنند، ولی نباید پدر و مادر را به سرای سالمندان فرستاد، زیرا این تکیه‌گاه عاطفی را نباید از دست داد، باید در این راستا نگاه ویژه‌ای به پدر و مادر داشت.
نکته مهم اما این است که ایران قوی، نیاز به جمعیت جوان دارد. حمایت از جوانان و بهبود روند اشتغال، ازدواج، فرزندآوری و درمان ناباروری از برنامه‌هایی است که با اجرایی شدن آنها، جوانی جمعیت و درنتیجه توسعه پایدار تضمین خواهد شد.
