روز شمار برجام/ هزار و ۹۰ روز چه گذشت؟
به گزارش خبرنگار گروه سیاسی ، حدود پنج سال از آغاز روند، سه سال از انعقاد و دو سال و خردهای از عملیاتی شدن برجام میگذرد. توافقنامهای که میان ایران و ۱+۵ با محوریت مسائل هستهای تهران منعقد شد. این توافق پس از سه سال در نتیجه کارشکنیها و بدعهدیهای آمریکا، این روزها به تعبیر دستاندرکاران تدوینش در کما قرار دارد.
فروردین ۹۵ - منع استفاده از دلار
در حالیکه حدود ۸۰ روز از اجرایی شدن برجام میگذشت، عباس عراقچی مسئول ستاد پیگیری و نظارت بر اجرای برجام در یک گفتوگوی زنده تلویزیونی اعلام کرد که «آمریکاییها در روند اجرای برجام و متعاقب آن در روند رفع تحریمها کارشکنی میکنند و تمایلی به جداسازی و شفاف سازی تحریمهای اولیه و ثانویه ندارند».
«مارک تونر» سخنگوی وقت وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که دولت متبوعش فعلا قصد ندارد به ایران و شرکتها و بانکهای خارجی طرف معامله با این کشور مجوز استفاده از دلار را صادر کند.
اردیبهشت ۹۵ - واشنگتن معامله با ایران را تهدیدآمیز خواند
جان کری در لندن جلسهای را با مقامات بانکهای بزرگ اروپایی برگزار کرد تا به آنها اطمینان دهد، مراوده تجاری و اقتصادی با ایران مستوجب خشم و غضب آمریکا نمیشود و آنها را در دایره شمول تحریمهای این کشور قرار نمیدهد.
یکی از مسئولان ارشد بانک «اچاسبیسی» انگلیس فردای جلسه با جان کری، یادداشتی را برای روزنامه وال استریت ژورنال ارسال کرد و در آن نوشت: «واشنگتن از یکسو معامله با ایران را تهدیدآمیز میخواند از سوی دیگر از بانکهای اروپایی میخواهد که با تهران رابطه برقرار کنند».
اما مسئولان بانک استاندارد چارترد انگلیس پس از جلسه با جان کری، اظهارنظر صریحتری را در رابطه با تعامل مالی با ایران مطرح کردند و گفتند: «ما هیچ مشتریای را که ساکن ایران است و یا هر موسسه تحت کنترل یا مالکیت فردی که ساکن ایران است را نخواهیم پذیرفت؛ ما نه معامله جدیدی را بر عهده خواهیم گرفت و نه با ایران یا هیچ طرف ایرانیای تعامل خواهیم کرد».
تیر ۹۵ - منع فروش بوئینگ به ایران
مجلس نمایندگان آمریکا طرح منع فروش هواپیماهای بوئینگ به ایران را تصویب کرد. استدلال قانونگذاران آمریکایی برای تصویب طرح منع فروش بوئینگ به ایران، امکان استفاده نظامی از آن توسط ایران است. «پیتر روسکام» یکی از نمایندگان جمهوریخواه آمریکا در این رابطه گفته است «هواپیماهای بوئینگ میتوانند با تغییر کاربری ۱۰۰ موشک بالستیک یا ۱۵ هزار خمپارهانداز (آرپیجی) حمل کنند و ما از این جهت نگرانیم».
مطابق یکی از بندهای برجام، آمریکا موظف است مقدمات ﺻﺎدرات، ﻓﺮوش، اﺟﺎره ﯾﺎ اﻧﺘﻘﺎل ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎی ﻣﺴﺎﻓﺮﺑﺮی ﺗﺠﺎری به ایران را میسر کند و همچنین امکان اﻧﺘﻘﺎل ﻗﻄﻌﺎت ﯾﺪﮐﯽ و ﻗﻄﻌﺎت ﻋﻤﺪه ﺑﺮای هواپیمای ﻣﺴﺎﻓﺮﺑﺮی ﺗﺠﺎری ﺑﻪ اﯾﺮان را فراهم آورد؛ اما گویا ظاهرا آمریکاییها با این بهانه که بوئینگ میتواند کاربرد نظامی داشته باشد، باز هم به اصطلاح دبه کردهاند.
مرداد ۹۵ - ماجرای ۴۰۰ میلیون دلار
روزنامه وال استریت ژورنال طی خبری مدعی شد که پرداخت ۴۰۰ میلیون دلار به ایران در ارتباط مستقیم با آزادی زندانیان آمریکایی از ایران است؛ موضوعی که اگرچه بلافاصله از سوی وزارت خارجه آمریکا تکذیب شد، اما تبدیل به مناقشهای در فضای سیاسی این کشور شد.
یک نشریه آمریکایی در باره پرداخت ۴۰۰ میلیون دلار از جانب آمریکا به ایران، نوشت: این بازپرداخت با دهها میلیارد دلار سرمایه و حساب خارجی بلوکه شده ایران که هم اکنون این کشور بعد از توافق هستهای به آن دسترسی دارد متفاوت است.
«سی. ان. ان» نیز پرداخت ۴۰۰ میلیون دلار به ایران را قسط اول از ۱.۷ میلیارد دلار غرامتی دانسته که طبق رای دادگاه بینالمللی لاهه در ازای خریدهای ایران در زمان شاه مخلوع باید از سوی آمریکاییها پرداخت شود؛ آنطور که در گزارش "سی ان ان" آمده است "به دلیل وجود تحریمهای مربوط به ممنوعیت استفاده از دلارهای آمریکایی در معاملات با ایران، این پول توسط بانک مرکزی سوئیس و هلند تامین شده و در یک هواپیمای بی نام و نشان و در بستههای چوبی حاوی فرانکهای سوئیس و یورو سایر واحدهای پولی خارجی به ایران فرستاده شده است.
مهر ۹۵ - مشتری و قیمت آب سنگین ایران؟!
مجتبی ذوالنور رئیس کمیته هستهای مجلس به گفت: «تاکنون فقط دو کشور آمریکا و روسیه از ما درخواست آب سنگین داشتهاند، ولی باید بازاریابی شود و ایران به عنوان تولید کننده و فروشنده آب سنگین در دنیا مطرح شود».
در همین رابطه بهروزکمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان گفت: به جزء آمریکا و روسیه کشورهای دیگری هم خواهان آب سنگین ایران هستند؛ به ویژه بعد از آنکه این دو کشور مهم دنیا طالب آن شدند.
یکی دیگر از موضوعاتی که در ارتباط با آب سنگین، شاهد تناقض اظهارات هستیم، بحث قیمت آب سنگین ما است. در شرایطی که مسئولان وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی تاکید دارند که آب سنگین را به قیمت متعارف جهانی به فروش میرسانیم، اما منتقدان و برخی از نمایندگان مجلس چنین اعتقادی ندارند و میگویند ایران نسبت به قیمت جهانی با قیمت کمتری آب سنگین خود را به فروش میرساند.
در همین رابطه مجتبی ذوالنور رئیس کمیته هستهای مجلس میگوید، «ما آب سنگین را کمتر از قیمت جهانی فروخته ایم و تفاوت قیمت برای ما مهم نبوده است».
اردیبهشت ۹۶ - بازطراحی راکتور آب سنگین اراک
محل نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در وین میزبان مدیران شرکتهای چینی بود تا در چارچوب برجام قرارداد نهایی بازطراحی راکتور آب سنگین اراک را امضاء کنند.
وزارت امور خارجه چین اعلام کرد که در چارچوب توافق هستهای ایران و کشورهای قدرتمند جهان، شرکتهای چینی و ایرانی قرارداد تجارتی با هدف بازسازی و بازطراحی راکتور آب سنگین اراک را امضا میکنند.
وزارت امور خارجه کشورمان نیز در گزارش ۳ ماهه خود به مجلس با بیان اینکه پروژه مدرنسازی راکتور اراک طبق برنامه ادامه دارد، اعلام کرد: بازطراحی مفهومی راکتور توسط متخصصان کشور پایان یافته و قرارداد مشاوره بازطراحی با چین ۲۴ فروردین ۹۶ در پکن نهایی شد.
یکی از بندهای پرمناقشه برجام مرتبط با راکتور آب سنگین اراک بود؛ دول غربی در جریان مذاکرات منتهی به برجام مدعی بودند که پلوتونیوم تولیدی راکتور اراک کاربرد دوگانه از جمله در تسلیحات اتمی دارد. سرانجام تیم مذاکرهکننده ایرانی در جریان مذاکرات مقدماتی برجام متعهد شد که در مقابل رفع موقت تحریمها، ساخت و سازها در سایت هستهای اراک را متوقف کند. به موجب قرارداد ژنو، ایران در جهت راستی آزمایی فعالیتهای هستهای خود، متعهد شد که راکتور آب سنگین ۴۰ مگاواتی اراک را راهاندازی و سوختگذاری نکند و تولید سوخت برای این راکتور را متوقف کند.
خرداد ۹۶ - FATF و ایران
جلسه کارگروه بینالمللی اقدام مالی موسوم به FATF در شهر والنسیا اسپانیا برگزار شد؛ خروجی این جلسه رای به استمرار تعلیق اقدامات تقابلی در برابر ایران بود.
پس از عملیاتی شدن برجام، این کارگروه اقدامات تنبیهی علیه ایران را به مدت یکسال متوقف کرد که به موجب جلسه فوقالذکر، این توقف یکسال دیگر استمرار خواهد داشت.
کارگروه بینالمللی اقدام مالی که مدعی نظارت بر شفافیت مالی و مقابله با پولشویی و تامین مالی تروریسم است، در جلسه خود از «تعهد سیاسی» ایران به رفع کمبودها و تصمیم تهران برای اجرای «برنامه عمل»، استقبال کرد، اما همچنان در بیانیه خود به کشورها توصیه میکند که در برقراری مراودات اقتصادی با ایران همه جوانب را لحاظ کنند و محتاط باشند؛ بنا به اعلامیه اخیر FATF، تا زمان رفع کامل کمبودها و اجرای الزامات، نام ایران همچنان در بیانیههای عمومی این کارگروه باقی میماند.
تیر ۹۶- تحریم افراد و نهادهای ایرانی توسط اتحادیه اروپا
ظریف وزیر امور خارجه کشورمان نیز پس از پایان تور اروپاییاش طی توئیتی، نوشت: سازمان ملل و تمام دنیا میگوید ایران بطور کامل به تعهداتش پایبند است، اما آمریکا به خاطر نفرت نهادینه شدهای که از تهران دارد، مجبور است حقیقت را انکار کند.
ظریف در همین توئیتش ادامه داد: دیدارهایی عالی با رهبران در برلین، رم و پاریس داشتم. برغم دشمنی نابخردانه آمریکا، اتحادیه اروپا به برجام و تعامل سازنده پایبند است.
اما هنوز جوهر این توئیت ظریف خشک نشده بود، خبر رسید که اتحادیه اروپا فهرست افراد و نهادهای ایرانی مورد تحریم خود را بهروز رسانی کرده است.
در لیست تحریمی صادر شده از طرف اتحادیه اروپا، اسامی چهرههای شاخصی از جمله سردار قاسم سلیمانی به چشم میخورد. این لیست در مجموعه ۳۷ شخصیت و شرکت ایرانی را شامل میشد.
مرداد ۹۶ - تصویب ۱۶ بند در هیئت نظارت در واکنش به آمریکا
هیئت نظارت بر اجرای برجام با حضور تمامی اعضا به ریاست رئیس جمهور تشکیل جلسه داد. در این جلسه پس از استماع گزارشهای وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی، آخرین وضعیت قانون تحریمی جدید آمریکا و تبعات آن مورد بحث و بررسی اعضا قرار گرفت.
اعضای هیئت نظارت در این جلسه بر نقض تعهدات آمریکا در برجام بخصوص مفاد بندهای ۲۶ و ۲۸ و ۲۹ تأکید داشته و بر ضرورت پاسخ مقتدرانه، متناسب و هوشمندانه جمهوری اسلامی ایران به موضعگیریهای دولت آمریکا تاکید کردند.
هیئت نظارت در این جلسه ضمن استقبال و حمایت از پیشنویس طرح قانون «مقابله با اقدامات ماجراجویانه و تروریستی آمریکا در منطقه» که در مجلس در دست بررسی بود، تصمیماتی را در ۱۶ بند برای واکنش متناسب به تحریکات آمریکا اتخاذ کرد.
شهریور ۹۶ - تحریم ۷ شرکت و شخصیت حقیقی ایران
ترامپ برای دومین بار از زمان ریاست جمهوریاش، تمدید تعلیق تحریمهای هستهای ایران وفق برجام را امضا کرد؛ اما بلافاصله پس از آن، وزارت خزانهداری آمریکا با ادعای آنچه که مقابله با برنامه موشکی سپاه پاسداران و فعالیتهای نیروی قدس سپاه و حملات سایبری علیه آمریکا میدانست، ۷ شرکت و شخصیت حقیقی ایرانی را تحریم کرد.
شهریور ۹۶ - بهانه بند T
آمریکاییها بهانه جدیدی برای دسترسی به مراکز غیر هستهای و نظامی ایران یافتهاند؛ «بند T ضمیمه یک برجام» همان بهانه جدید آمریکاییهاست تا بواسطه آن برای بازرسی از اماکن غیرهستهای ایران به آژانس بینالمللی انرژی اتمی فشار وارد آورند.
فشار آنها تا حدودی هم کارگر افتاد؛ تا جاییکه «یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، خواستار شفافسازی درباره بند T ضمیمه یک برجام شد.
مطابق بند T ضمیمه یک برجام، هر گونه فعالیتی که به طراحی و توسعه یک وسیله انفجار هستهای بینجامد، برای ایران ممنوع است. همچنین مطابق بند T، خرید مستقیم اقلام دارای کاربریهای دوگانه که قابل استفاده در طراحی کلاهکهای تسلیحاتی هستند، برای ایران ممنوع است و تهران برای خریدن اینگونه اقلام باید مسیر مشخص شده در برجام که از آن بعنوان «کانال خرید» یاد میشود و ذیل کمیسیون مشترک برجام است را طی کند.
آمریکاییها با فشار سیاسی و رسانهای که ایجاد کردهاند، چنین القاء میکنند که آژانس بینالمللی انرژی اتمی مسئول راستی آزمایی بند T. است و باید زمینه بازدید کارشناسان و بازرسان این آژانس از مراکز غیرهستهای و نظامی ایران فراهم شود.
مهر ۹۶ - خودداری آمریکا از تایید مجدد برجام
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا طی نطقی از تایید مجدد برجام سرباز زد و اعلام داشت که ایران به مفاد برجام پایبند نبوده است! این در حالی است که مطابق با یکی از بندهای مفاد عمومی برجام، تنها مرجع رسمی راستی آزمایی فعالیتهای هستهای ایران و اعلام پایبندی یا عدم پایبندی تهران به توافق هستهای، آژانس بینالمللی انرژی اتمی است و این نهاد بینالمللی نیز از زمان انعقاد و اجرایی شدن برجام در دیماه ۹۴، هشت بار پایبندی و عدم تخطی ایران از مفاد برجام را طی گزارشهایی رسمی اعلام کرده است.
مهر ۹۶ - ابلاغ قانون مقابله با اقدامات ماجراجویانه آمریکا
حسن روحانی «قانون مقابله با نقض حقوق بشر و اقدامات ماجراجویانه و تروریستی آمریکا در منطقه» را جهت اجرا به وزارت امور خارجه، ابلاغ کرد. جزئیات این قانون روز یکشنبه ۲۲ مرداد ۹۶، در جریان جلسه علنی مجلس شورای اسلامی، با ۲۲۸ رای موافق، به تصویب نمایندگان مجلس رسیده بود.
آبان ۹۶ - اجرایی شدن کاتسا
تحریمهای کاتسا علیه ایران اجرایی شد. این تحریمها به سبب گستردگی دایره شمول، «تحریمهای مادر» یا «سیاهچاله تحریمها» نام گرفت. مطابق با قانون مزبور که به نامهای «S۷۲۲» یا «سیدا ۲۰۱۷» یا «hr۳۳۶۴» و یا «کاتسا» معروف شده است، مسئولان سپاه پاسداران و مرتبطین آنها با ادعای واهی و مضحک حمایت از تروریسم در فهرست تحریم قرار میگیرند! آنچه در این طرح قابل تامل است آنکه طبق بندی از آن، سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی در ذیل فرمان اجرایی ۱۳۲۲۴ و از طریق اداره «اُفک» وزارت خزانه داری آمریکا در ردیف سازمانهای تروریستی، مورد تحریم قرار میگیرد.
دی ۹۶ - آخرین تمدید تعلیق تحریمهای هستهای ایران
دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا در موعد اعلام موضع ۹۰ روزه خود در قبال برجام، بار دیگر همچون ماه اکتبر (مهر ماه) پایبندی ایران را به مفاد برجام تایید نکرد، اما با امضای تمدید تعلیق تحریمهای هستهای ایران، عملا آمریکا را از توافق هستهای خارج نکرد.
رئیسجمهور آمریکا در نطق خود این را هم گفت که این آخرین باری است که تمدید تعلیق تحریمهای هستهای ایران را امضا میکند و چنانچه تغییرات مدنظرش در برجام لحاظ نشود دیگر قلمش را در این راستا نخواهد چرخاند. امری که به موجب بند ۳۶ توافق هستهای منجر به نقض فاحش برجام از جانب آمریکا و خروج این کشور از آن توافقنامه بینالمللی خواهد شد.
اسفند ۹۶- اعلام ۶ مشکل برجام از منظر آمریکا
دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا طی سخنانی در جمع فعالان سیاسی محافظهکار این کشور، اعلام کرد که چنانچه اصلاحات و تغییرات مدنظرش در برجام لحاظ نشود، دیگر امضای خود را پای این توافقنامه بینالمللی نمینشاند و در موعد بعدی، از تمدید تعلیق تحریمهای ایران سرباز میزند.
در همین رابطه، روزنامه واشنگتن پست، به نقل از یکی از مقامات کاخ سفید نوشت که اصلاحات مدنظر ترامپ برای تغییر برجام در ۶ حوزه خلاصه میشود: «لغو بند غروب برجام و مادامالعمر بودن محدودیتهای هستهای ایران»؛ «ایجاد امکان بازرسی از تاسیسات نظامی ایران»؛ «تحدید اقتدار موشکی ایران»؛ «ادعاهای حقوق بشری»؛ «موضوعات ادعایی درباره تهدید سایبری» و «فعالیتهای اقتصادی سپاه».
اردیبهشت ۹۷ - خروج آمریکا از برجام
ترامپ طی یک سخنرانی فرمان خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریمهای هستهای را علیه ایران امضا کرد.
ترامپ در سخنرانی خود ضمن تکرار ادعاهای خود و تاکید بر دروغهای نتانیاهو علیه برنامه هسته کشورمان، ایران را به نقض برجام متهم کرد و گفت: برجام هیچ سودی نداشته است.
بر همین اساس، تحریمهای ثانویه آمریکا که مشتقات مختلفی دارد و فراسرزمینی هم محسوب میشود، قرار است در بازههای زمانی مشخص علیه ایران اعمال شود. بدینترتیب مطابق با اعلان کاخ سفید، در تاریخ ۶ آگوست ۲۰۱۸ (۱۵ مرداد ۹۷) تحریمهای فراسرزمینی آمریکا در بخشهای حمل ونقل دریایی، هوایی، ریلی و خودروسازی به مرحل اجرا در خواهند آمد و در تاریخ ۴ نوامبر ۲۰۱۸ (۱۳ آبان ۹۷) تحریمهای فراسرزمینی آمریکا در بخشهای انرژی (نفت و گاز)، مالی، بانکی و بیمهای، علیه ایران اعمال میشود.
اردیبهشت ۹۷- ماندن مشروط ایران در برجام و خروج کمپانیهای اروپایی
روحانی طی یک سخنرانی در واکنش به خروج آمریکا از برجام، گفت که از این لحظه توافق برجام بین ایران و ۵ کشور است. از این لحظه ۱+۵، یک را از دست داده است. به وزارت امور خارجه دستور دادم که ظرف چند هفته آینده با مذاکرات با کشورهای اروپایی و دو کشور بزرگ دیگر، یعنی روسیه و چین رایزنیها و هماهنگی و مذاکرات لازم را انجام دهد. اگر در پایان این مهلت و زمان کوتاه به این نتیجه رسیدیم که با همکاری ۵ کشور میتوانیم همه آنچه در برجام خواست ملت ایران بوده به دست آوریم، برجام پایدار خواهد ماند.
عراقچی در پایان جلسه با اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس در جمع خبرنگاران صریحاً گفت که «توانایی اروپا برای ادامه برجام، محل تردید است». البته عراقچی این را هم گفت که «اروپاییها برای ادامه بقای برجام جدی هستند».
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه نیز در جریان دیدار با «میگوئل آریاس کانیته» کمیسیونر انرژی اتحادیه اروپا گفت که اتحادیه اروپا برای تداوم همکاریهای اقتصادی خود با ایران باید گامهای عملی بیشتری برداشته و سرمایه گذاریهای خود را در ایران افزایش دهد.
کمپانیهایی اروپایی نظیر توتال، ایرباس، زیمنس، مرسک، دنیلی و ... یکی پس از دیگری اعلام کردند که به سبب خروج آمریکا از برجام و از ترس تحریم شدن توسط آمریکا دیگر نمیتوانند در بازار ایران فعالیت کنند و یا با ایران مراوده داشته باشند.
اردیبهشت ۹۷ - نشست چهارجانبه بروکسل
نشست چهارجانبه بروکسل برگزار شد. حاضرین در این نشست عبارت بودند از «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران، «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، «هایکو ماس» وزیر خارجه المان، «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه و «بوریس جانسون» وزیر خارجه انگلیس.
در پایان این نشست، طرف اروپایی متعهد شد که مباحث کارشناسی فشردهای را با ایران در خصوص مسائلی همچون «تداوم فروش نفت ایران»، «تعاملات موثر بانکی با ایران»، «حمایت از فعالان اقتصادی اتحادیه اروپا در ایران» و چند سرفصل دیگر، انجام دهد.
خرداد ۹۷ - دوازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام
دوازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام و نخستین نشست این کمیسیون پس از خروج آمریکا از توافق هستهای ایران، در هتل کوبورگ وین پایتخت اتریش برگزار شد. این نشست یک نشست اضطراری محسوب میشد وعمده محور بحث در آن بررسی تبعات خروج آمریکا از برجام بود.
نمایندگان کشورهای روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان در سطح معاونان وزارت خارجه به همراه هیئت جمهوری اسلامی ایران و رئیس سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا در نشست وین حضور داشتند.
این نشست یک مهمان ویژه هم داشت و آن «یوکیا آمانو» دبیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی بود که همزمان با انتشار یازدهمین گزارش آژانس مبنی بر پایبندی ایران به تعهدات برجامیاش در نشست کمیسیون مشترک حاضر شد تا شفاها نیز پایبندی ایران به مفاد برجام را تایید کند.
تیر ۹۷ - بسته پیشنهادی اروپا
عراقچی دوم تیرماه در نهمین جشنواره تجلیل و تکریم از کار آفرینان و مدیران اشتغالزای کشور گفت: مذاکرات فشردهای با اروپاییها برای تدوین بسته پیشنهادی راه حل حفظ برجام در جریان است و این بسته حداکثر طی ده روز آینده به ایران ارائه خواهد شد.
تیر ۹۷ - لغو مجوزهای برجامی توسط آمریکا
«دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری آمریکا» موسوم به «افک» مجوزهای عمومی صادر شده بعد از حصول برجام برای مشخص کردن فعالیتهای خاص با ایران را لغو کرد.
تیر ۹۷- احتمال خروج ایران از برجام
عراقچی به یورونیوز با اشاره به در «آی سی یو» بودن برجام و ضرورت فداکاری بیشتر اروپاییها برای حفظ این توافقنامه، گفت که انتظار ایران به سر آمده است و احتمال خروج ایران از برجام در هفته های آینده وجود دارد.