دیوار مهم تعهدات برجام با خروج آمریکا فرو ریخته است/سایر اعضای ۵+۱ همگی حق اقاله دارند/ معقول‌ترین کار و بسیار ضروری و فوری این است که ما رسما اعلام کنیم که هیچ گونه تعهدی الان نداریم و اگر رعایت می‌کنیم صرفا مِن باب میل خودمان است
محمدجواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر کشورمان روز گذشته با خبرنگار میزان درباره خروج ترامپ از برجام و آینده توافق هسته ای به گفت و گو پرداخت.
بیشتر بخوانید: ایران دیگر هیچ گونه الزام حقوقی و قانونی برای رعایت برجام ندارد
بدنبال مصاحبه روز گذشته با محمد جواد لاریجانی، پیرو الزامات حقوقی مسیر پیش روی برجام بسیاری از صاحب نظران، محققان و نظریه پردازانِ متخصص در حقوق بین المللی پیرامون بابی که در ابعاد حقوقی مساله عدم تعهد جمهوری اسلامی در برجام کنونی گشوده شد پرسشگری می‌کنند.
در همین رابطه معاون امور بین الملل رئیس قوه قضائیه در پاسخ به خبرنگار گروه حقوقی و قضایی با تشریح مبانی و چارچوب اصلی ورود به این موضوع گفت: هر قرارداد بر اساس استقامت، تعهداتش پابرجاست و در قرارداد برجام هم مثل همه دیگر قرارداد‌ها شرایط همینطوراست و اگر تعهدات فرو بریزند یا شرایط آن‌ها عوض شود طبیعتا آن معاهده دیگر پا برجا نیست و حالا ممکن است معاهدات دیگری از داخل آن بیرون بیاید.
دبیر ستاد حقوق بشر بیان داشت: در قرارداد برجام، طرف آمریکایی خودش موضوع بند‌ها و تعهدات مهمی است که با خروج از آن این بخش‌ها کاملا حذف گردیده است، یعنی اینطور نیست که ما یک معاهده برجام داشته باشیم، مثل معاهده آب و هوای ریو، که نام هیچ کشوری در آن به معنای طرف معاهده وجود ندارد تا کشور‌ها به آن بپیوندند؛ حالا یکی به آن می‌پیوندد و یکی نه این شکل دیگری است.
دیوار مهم تعهدات برجام با خروج آمریکا فرو ریخته است
لاریجانی افزود: در معاهده برجام، آمریکا خودش موضوع بند‌های مهمی مانند اختصاص بند‌های ۲۲ تا ۲۶ مخصوص این کشور است که این بند‌ها مشخصا به تعهدات آمریکا بر می‌گردد، تعهدات آمریکا، تعهدات مهمی است و مربوط به اعمال تحریم‌های ثانویه است که تمام عملیات تجاری ما با دنیا و حتی تعهدات سایر کشور‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد مثلا فروش هواپیما، لوازم یدکی، مسائل انرژی و مسائل بانکی شامل این موارد است، حالا یک بخش مهمی از آن تعهدات حذف شده و این یعنی یک دیوار مهمش فرو ریخت.
وی در پاسخ به اینکه " این فرو ریختن دیوار " به تعبیر حضرتعالی بطور عملی و مصداقی چه تبعاتی را متوجه قرارداد فعلی می‌کند؟ گفت: در حال حاضر سایر اعضای ۵+۱ همگی حق اقاله دارند، مثلا طرف چینی می‌گوید که ما قرارداد را امضا کردیم در حالی که آمریکا به عدم مجازات شرکت‌های نفتی، تجاری و بانک‌های ما متعهد بوده است، حالا که این تعهدات را برداشته، پس ما انجام تعهداتمان شرایط و هزینه جدیدی دارد لذا همه آن‌ها حق دارند تعهداتشان را اقاله کنند.
دبیر ستاد حقوق بشر ادامه داد: پس از این ۵+۱ که یکی از آن‌ها رفته و حالا شده ۴+۱ یا هر تعبیر دیگری که باشد، اعضایی که مانده اند حق اقاله دارند.
لاریجانی تشریح کرد: اما سوال دیگری که مطرح می‌شود این است که تحت این شرایط وضعیت خواسته‌های ما چطور خواهد بود؟ پاسخ این است: هیچ کدام از خواسته‌های ما در حال حاضر قابل تحقق نیست، یعنی مواردی که مربوط به امور بانکی، تجاری و مسائل دیگر که در معرض سنگ اندازی و تهاجم آمریکا بوده مجدداً در معرض قرار گرفته است که نشان می‌دهد در این قسمت دریافت‌هایمان همه فرو ریختند.
وی با بیان اینکه هیچ یک از تعهدات این قرارداد پابرجا نیست تاکید کرد: این دیگر معنا ندارد، چون دیوار‌های آن همگی فرو ریخته است، بنا نیست فقط ما بیاییم بخش‌هایی که خودمان باید انجام دهیم را عمل کنیم، چون این معاهده اصطلاحا obsolete شده یعنی تعهداتش فرو ریخته پس ما هم تعهدی نداریم.
ایران در واکنش به خروج آمریکا از برجام مواضع عدم تعهد خود را به این معاهده رسما اعلام کند
دبیر ستاد حقوق بشر در پاسخ به اینکه با توجه آنچه مطرح شد به نظر می‌رسد باید واکنش جمهوری اسلامی ایران به شکل دیگری البته با در نظر داشتن اقتضائات باشد، پیشنهاد شما بر چه اقدام یا اقداماتی است؟ اضافه کرد: به نظر من معقول‌ترین کار و بسیار ضروری و فوری این است که ما رسما اعلام کنیم که هیچ گونه تعهدی در حال حاضر نداریم و اگر رعایت می‌کنیم صرفا مِن باب میل خودمان است.
لاریجانی گفت: در اینجا می‌خواهم یک اشکال فنی نسبت به بیانات ریاست محترم جمهوری وارد کنم که ایشان بلافاصله پس از اظهارات آقای ترامپ، فرمودند: «حالا این قرارداد بین ما و پنج کشور است» این عبارت اصلا درست نیست، زیرا بخش مهمی از این قرارداد در حال حاضر حذف شده است، می‌دانید در متون قرارداد یک کلمه یا حتی یک ویرگول جابجا شود، اسمش تغییر قرارداد است تا چه رسد به اینکه بخش‌های مهمی از آن حذف شده است، پس این قرارداد، قرار داد قبلی نیست. کدام قرار داد است؟ معلوم نیست!
وی تاکید کرد: این صحبت از لحاظ فنی صحبت درستی نیست، تنها بدیِ این مسئله این است که یعنی ما قبول کردیم که باید تعهداتمان را انجام دهیم؛ خب این خیلی حرف سنگینی بوده است.
موضع ریاست جمهوری ایران در قبال برجام دارای اشکالات حقوقی است
دبیر ستاد حقوق بشر تصریح کرد: موضعی که ریاست محترم جمهوری گرفتند اشکالات حقوقی فراوانی دارد، حتی از نظر داخلی هم اشکال دارد، چون مجوز قرارداد را مجلس در برجام داده بود، الان دیگر این قرارداد همان قرارداد برجام نیست و بخشی از آن و یکی از طرفین آن حذف شده است، ایشان می‌بایست لاقل این را ببرند مجلس و دوباره مجوز بگیرند برای اینکه همین قرارداد را ادامه دهند. چون ایشان اعلام کردند الان قرارداد بین ما هست، و ما اعلام وجود قرارداد را کردیم در حالی که سایر کشور‌ها چنین شوقی را برای تعهدات خودشان نشان ندادند، حتی من فکر کنم توئیت برادر عزیزمان آقای ظریف که بلافاصله گفتند من حالا یک فعالیت وسیع دیپلماتیک آغاز می‌کنم، این هم شتابزده است.
لاریجانی گفت: ما باید اقتضائات را ببینیم و ببینیم اصلا چه چیزی را ما میتوانیم نگه داریم؟ مثلا وقتی با اروپا صحبت می‌کنیم، حد اروپا را باید بدانیم، بنابراین مهم‌ترین کار ما باید این باشد، که ما تعهدی نداریم دیگر. حالا بله مذاکره کنید عیبی ندارد ببنیم که حضرات با وجود فشار و تهدیدات آمریکا چقدر می‌توانند مایه بگذارند چقدر جرات دارند مایه بگذارند؟ البته سابقه نشان داده زیاد جرات ندارند مایه بگذارند. فلذا این وضعیت خیلی مهمی است حتی اگر من جای جناب رئیس جمهور محترم بودم، تمام تعهداتمان را معلق می‌کردم. کمترینش این است که اعلام کنیم ما تعهد نداریم دیگر از این اعلام، کمتر که نمی‌شود.