«سی‌تی‌بی‌تی» چیست؟/ چرا آمریکا از اجرای «معاهده منع جامع آزمایش هسته‌ای» خودداری می‌کند؟
به گزارش خبرنگار گروه سیاسی ، در اواسط اسفند ماه ۹۶، رسانه‌های آمریکایی گزارش دادند که مقامات این کشور به موجب سفارش سازمان «سی تی بی تی» مجوز صدور تجهیزات شبکه‌ای و ماهواره‌ای که در نظارت هسته‌ای کاربرد دارد را به ایران صادر کرده‌اند.
آنطور که المانیتور گزارش داده بود، «جان سالیوان» معاون وزیر خارجه آمریکا دستوری را امضا کرده که یک شرکت فناوری آمریکایی مستقر در ایالت مریلند به نام «هیوز نتوورک سیستمز» را درمورد صادرات تجهیزات شبکه‌ای، ماهواره‌ای و بی‌سیم به ایران برای ایستگاه‌هایی که انفجار‌های هسته‌ای را رصد می‌کنند، از تحریم مستثنا می‌کند.
براساس این گزارش، سازمان «سی‌تی‌بی‌تی» یک سایت در تهران و دو سایت درکرمان و شوشتر دارد و در حال راه‌اندازی سه سایت دیگر در ایران است.
بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به ادعای سایت المانیتور مبنی بر صدور مجوز صادرات تجهیزات نظارتی از سوی دولت آمریکا با هدف تشدید نظارت بر اجرای برجام و برنامه هسته‌ای کشورمان، گفت: محتوای خبر منتشر شده از سوی این سایت مخدوش و اطلاعات ارائه شده در آن در مورد ایران نادرست و غیر واقعی است.
قاسمی افزود: جمهوری اسلامی ایران معاهده منع جامع آزمایش هسته‌ای (CTBT) را امضاء کرده، ولی آن را تصویب نکرده است. از اینرو این معاهده هیچ سایت یا تجهیزات نظارتی فعال در ایران ندارد و هیچ اطلاعاتی نیز از ایران به دبیرخانه این معاهده ارسال نمی‌شود و دبیرخانه معاهده نیز هیچ گونه نظارتی در ایران ندارد.
«سی‌تی‌بی‌تی» چیست؟
کنوانسیون منع جامع آزمایش‌های اتمی موسوم به «سی تی بی تی» در ۲۰ شهریور ۱۳۷۵ مصادف با ۱۰ سپتامبر سال ۱۹۹۶ به عنوان یک معاهده چندجانبه به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل رسید و از اواخر سپتامبر همان سال برای امضا در دسترس اعضاء قرار گرفت.
این پیمان، کشور‌های عضو را از هرگونه انفجار هسته‌ای در هر مکانی تحت قلمرو یا کنترل دولت عضو منع می‌کند. یکی از مهمترین ملزومات اجرای این پیمان استقرار سامانه‌های نظارت بین‌المللی از جمله ایستگاه‌های لرزه‌نگاری مادون صوت است.
در حال حاضر ٣٣٧ ایستگاه و مرکز جمع‌آوری داده‌های اطلاعاتی در ٨٩ کشور جهان مستقر هستند که به صورت دقیق معیار‌های مدنظر کنوانسیون منع جامع آزمایش‌های اتمی در مناطق مختلف جهان را جمع‌آوری و به وین (مقر سی تی بی تی) ارسال می‌کنند تا به صورت دقیق مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.
تاکنون ١٨٣ کشور کنوانسیون «سی تی بی تی» را به امضا رسانده‌اند و ١٦٤ کشور نیز آن را از تصویب مجالس قانونگذاری خود گذرانده‌اند تا وارد فرآیند اجرایی شود.
چرا آمریکا با وجود دارا بودن زرادخانه‌های اتمی از اجرای «معاهده منع جامع آزمایش هسته‌ای» خودداری می‌کند؟
یکی از کشور‌هایی که با وجود برخورداری از زرادخانه‌های هسته‌ای، هنوز پیمان «سی تی بی تی» را برای عملیاتی شدن از تصویب نهاد‌های قانونگذار خود نگذرانده است، آمریکاست. در سال ۲۰۰۸ که باراک اوباما کرسی ریاست کاخ سفید را تصاحب کرد، متعهد شد که با اجرای کنوانسیون منع آزمایش‌های اتمی، صلح بیشتری برای جهان به ارمغان بیاورد.
دوران ۸ ساله ریاست جمهور اوباما در آمریکا هم تمام شد، اما خبری از تصویب و اجرای کنوانسیون منع آزمایش‌های اتمی در این کشور نشد. «بن رودز»، معاون مشاور امنیت ملی اوباما در اواخر دوران تصدی وی برکاخ سفید گفت که «با توجه به کنترل جمهوریخواهان بر سنا و مجلس نمایندگان، مسیر تصویب این معاهده هیچ پیشرفتی نداشته است».
جانشین اوباما یعنی ترامپ با رویای تجدید نزاع هسته‌ای در آمریکا به روی کار آمده و همین چندی پیش با تغییر راهبرد هسته‌ای آمریکا دستور ساخت نسل جدیدی از سلاح‌های اتمی را صادر کرد. امری که به گفته بسیاری از سیاستمداران و تحلیلگران حوزه بین‌الملل بشریت را به نابودی نزدیکتر می‌کند.